SKKN Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh – Tác phẩm “Chí Phèo” (Nam Cao).pdf

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
0

MỤC LỤC
NỘI DUNG TRANG
BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SKKN 2
1. LỜI GIỚI THIỆU 2
1.1. Lí do chọn đề tài 2
1.2. Mục đích nghiên cứu 3
1.3. Thời gian, địa điểm nghiên cứu 4
1.4. Nhiệm vụ nghiên cứu. 4
1.5. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 4
1.6. Phạm vi nghiên cứu 5
1.7. Phương pháp nghiên cứu 5
1.8. Cấu trúc của SKKN 6
2. TÊN SÁNG KIẾN 6
3. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN 6
4. CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA SÁNG KIẾN 6
5. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN 6
6. NGÀY SÁNG KIẾN ĐƯỢC ÁP DỤNG 6
7. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN 6
7.1. Về nội dung của sáng kiến 6
7.1.1. Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn 6
7.1.2. Giải pháp cũ thường làm 11
7.1.3. Giải pháp mới cải tiến 12
7.1.4. Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh
- Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
19
7.1.5. Kết luận 19
7.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến 20
8. NHỮNG THÔNG TIN CẦN ĐƯỢC BẢO MẬT 20
9. CÁC ĐIỀU KIỆN CẦN THIẾT ĐỂ ÁP DỤNG SKKN 20
10. ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH THU ĐƯỢC DO ÁP DỤNG SKKN 20
10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của tác giả
20
10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân
24
11. DANH SÁCH NHỮNG TỔ CHỨC, CÁ NHÂN ĐÃ THAM GIA ÁP
DỤNG THỬ HOẶC ĐÃ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN LẦN ĐẦU
25
PHỤ LỤC 1. GIÁO ÁN MINH HỌA GIẢI PHÁP MỚI 26
PHỤ LỤC 2. TƯ LIỆU DÙNGTRONG GIÁO ÁN TH ỰC NGHIỆM 72
PHỤ LỤC 3. MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC NGHIỆM SKKN 76
Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
1

DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
Giáo viên: GV
Học sinh: HS
Giáo dục Đào tạo: GDĐT
Sách giáo khoa: SGK
Sách giáo viên: SGV
Chương trình Ngữ văn: CTNV
Công nghệ thông tin: CNTT
Trung học phổ thông: THPT
Dạy học dự án : DHDA
Phương pháp: PP
Học kì I : HKI
Học kì II : HKII

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
2

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN

1. LỜI GIỚI THIỆU
1.1. Lí do chọn đề tài
Luật giáo dục (2005) đã nêu: “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học
sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất , thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản
, phát triển năng lực các nhân , tính năng động, sáng tạo, hình thành nhân cách con
người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm của công dân,
chuẩn bị cho HS tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng
bảo vệ Tổ quốc” . Việc vận dụng dạy học tích hợp là yêu cầu tất yếu của nhiệm vụ dạy
học về thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và
sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa . Đây là một
quan điểm giáo dục hướng vào việc phát triển toàn diện theo các yêu cầu của mục tiêu
giáo dục.
Đổi mới phương pháp giáo dục, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn
luyện tư duy sáng tạo và tích cực để học sinh chủ động nắm bắt kiến thức được coi là
nhiệm vụ trọng tâm của công tác giáo dục. Muốn thực hiện được nhiệm vụ này,
trước hết, mỗi giáo viên phải tạo được hứng thú cho học sinh để các em say mê,
hứng thú và sau đó là tự giác học tập. Những năm gần đây, dạy học theo hướng
tích hợp kiến thức liên môn được đề cập và vận dụng nhiều đem lại hiệu quả cho
việc giảng dạy trong đó có việc giảng dạy Ngữ văn. Qua tìm hiểu, nghiên cứu tôi
thấy cách dạy này có nhiều ưu điểm: phát triển năng lực, phát huy được tính tích cực,
chủ động, sáng tạo của học sinh.
Qua thực tế giảng dạy ở trường phổ thông và những buổi dự giờ, trao đổi
chuyên môn với các đồng nghiệp, tôi nhận thấy trong mỗi tiết dạy cần phải có sự sáng
tạo về mặt phương pháp dạy học và áp dụng việc đổi mới phương pháp trong những
lần đi học chuyên đề. Việc vận dụng tích hợp kiến thức liên môn giữa môn Ngữ văn
với môn khoa học khác, với các tình huống thực tiễn của các vẫn đề trong đời sống xã
hội sẽ làm cho hiệu quả của bài học Ngữ văn được nâng cao, giúp cho HS say mê,
hứng thú, phát triển được năng lực HS, phát huy được tính chủ động, sáng tạo đồng
thời giúp HS yêu môn học hơn, chiếm lĩnh kiến thức nhẹ nhàng, sinh động, vững chắc
hơn.
Hiện nay, xu hướng tích hợp vẫn đang được tiếp tục nghiên cứu, thử nghiệm
và áp dụng vào đổi mới chương trình cho học sinh các cấp học từ Tiểu học, THCS đến
THPT. Giữa môn Ngữ văn và các môn học khác có liên quan rất mật thiết chặt chẽ.
Kiến thức của các môn có thể bổ sung, hỗ trợ cho nhau giúp cho kiến thức của bài Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
3

Ngữ văn được mở rộng, phong phú và sinh động hơn. Chính vì vậy, nhiệm vụ của
chúng ta là phải tiếp cận, nghiên cứu và vận dụng nguyên tắc tích hợp vào dạy học
Ngữ văn nhằm hình thành và phát triển năng lực cho HS một cách có hiệu quả hơn,
góp phần thực hiện tốt mục tiêu giáo dục.
Xuất phát từ những vấn đề khách quan và chủ quan nói trên, tôi mạnh
dạn chọn đề tài sau làm SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển
năng lực học sinh – Tác phẩm “Chí Phèo” (Nam Cao)

1.2. Mục đích nghiên cứu
- Nghiên cứu về đề tài này tôi muốn cùng đồng nghiệp nhận thấy được rõ ý nghĩa,
vai trò của việc tích hợp kiến thức liên môn trong dạy học Ngữ văn nói chung và qua
một tác phẩm cụ thể nói riêng trong chương trình theo định hướng phát triển năng lực
hs
- Với những tiết học tích hợp liên môm, sử dụng phương pháp dạy học dự án đã giúp
học sinh chủ động chiếm lĩnh văn bản văn học, vận dụng nhiều kiến thức của các môn
học khác nhau vào chiếm lĩnh tri thức, vận dụng kiến thức vào thực tiễn một cách
hiệu quả hơn, rèn luyện kĩ năng, phát triển năng lực, phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo.
- Đồng thời không khí lớp học sôi nổi, sinh động tạo sự yêu thích và say mê học ở HS.
Tạo không khí hứng thú, phấn khích cho học sinh THPT - lứa tuổi hiếu động
thích khám phá, tìm tòi và thể hiện, khiến cho các tiết học không bị đơn điệu,
nhàm chán mà trong một tiết học, các em có thể củng cố được nhiều kiến thức ở
các bộ môn khác nhau.
- Phát triển được các năng lực phù hợp, cần thiết cho hs: Hai năng lực đặc trưng của
bộ môn Ngữ văn cần cần phát triển cho hs đó là:
+ Năng lực thẩm mĩ (bao gồm năng lực khám phá cái đẹp và năng lực thưởng thức cái
đẹp.) Phát triển năng lực thẩm mĩ ở đây chính là bồi dưỡng cho thế hệ trẻ về cả hai
mặt cảm xúc và lí trí qua các khâu phát hiện cái đẹp, cảm thụ cái đẹp, đánh giá cái
đẹp,… Điều này giáo viên có thể làm được thông qua việc học trên lớp cũng như việc
hướng dẫn học sinh tự đọc tác phẩm ở nhà
+ Năng lực ngôn ngữ ( gồm ba năng lực chủ yếu: năng lực làm chủ ngôn ngữ (tiếng
Việt); năng lực sử dụng ngôn ngữ (tiếng mẹ đẻ) để giao tiếp; năng lực sử dụng ngôn
ngữ (tiếng Việt) để tạo lập văn bản)
- Ngoài ra, Ngữ văn còn có thể góp phần phát triển năng lực
+ Năng lực tự học, tự nghiên cứu
+ Năng lực giao tiếp,
+ Năng lực giải quyết vấn đề …
+ Năng lực hợp tác Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
4

+ Năng lực sáng tạo.
+ Năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông.
+ Năng lực vận dụng kiến thức liên môn
- Rèn luyện tư duy suy luận nhanh nhạy, kĩ năng liên hệ, tổng hợp, đánh giá, nhận
xét, so sánh, đối chiếu… và nhiều kĩ năng khác cho học sinh.
- Qua việc nghiên cứu để viết sáng kiến kinh nghiệm, tôi cũng đã tự nâng cao năng lực
chuyên môn của bản thân, đồng thời qua đây cũng muốn trao đổi với đồng nghiệp
để cùng tìm ra được những giải pháp góp phần tạo hứng thú cho HS trong mỗi giờ
học môn Ngữ văn. Hi vọng đề tài này sẽ được đồng nghiệp đón nhận để góp phần cải
thiện tình trạng dạy học Ngữ văn hiện nay.

1.3. Thời gian, địa điểm nghiên cứu
Sau hai năm nghiên cứu đề tài: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm
phát triển năng lực học sinh – tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao), năm học 2018-
2019, tôi thực nghiệm đề tài tại lớp 11A8 trường THPT A, huyện B, tỉnh Vĩnh Phúc.
1.4. Nhiệm vụ nghiên cứu.
- Hệ thống cơ sở lí luận và thực tiễn về vấn đề dạy học dự án, dạy học tích hợp,
PP và hình thức tổ chức dạy học của GV nhằm hướng tới phát triển năng lực HS.
- Phân tích thực trạng của vấn đề, các giải pháp cũ thường làm và đưa ra giải
pháp cải tiến mới để giải quyết vấn đề
- Định hướng, xây dựng dự án dạy học tích hợp, liên môn nhằm mục tiêu phát
triển năng lực học sinh bài qua học cụ thể trong chương trình Ngữ văn 11.

1.5. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Phương pháp dạy học theo hướng tích hợp là lồng
ghép nội dung tích hợp vào các bài dạy, tùy theo từng môn học mà lồng ghép tích hợp
ở các mức độ như liên hệ, lồng ghép bộ phận hay là toàn phần,( Phần nội dung bài
học, phần bài tập hay là tổng kết toàn bài...) Khi tích hợp giáo viên cần sử dụng ngôn
từ kết nối sao cho lô gic và hài hòa....từ đó giáo dục và rèn kĩ năng sống, giá trị sống
cho học sinh. Để nâng cao hiệu quả của môn học tích hợp, tôi sử dụng một số phương
pháp và kĩ thuật dạy học tích cực để dạy học tích hợp nhằm phát triển năng lực hs như
sau:
- Dạy học theo dự án;
- Dạy học giải quyết vấn đề;
- Thảo luận nhóm (hợp tác nhóm nhỏ)
- Đóng vai
- Một số kỹ thuật dạy học tích cực:
+ Động não Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
5

+ Khăn trải bàn
+ Trình bày 1 phút
+ Hỏi chuyên gia
+ Hỏi và trả lời …
- Trong các phương pháp trên, tôi thường tập trung sử dụng phương pháp Dạy học
theo dự án và Dạy học đặt và giải quyết vấn đề.
- Khách thể nghiên cứu: là học sinh lớp 11 trường THPT A, huyện B, tỉnh Vĩnh Phúc.
1.6. Phạm vi nghiên cứu
Với đề tài: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực
học sinh – Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao), tôi tập trung vào một dự án dạy học
tích hợp nhằm phát triển năng lực hs trong giờ học môn Ngữ văn qua một bài học cụ
thể của chương trình Ngữ văn 11, Cơ bản – tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao). Từ định
hướng cụ thể về nội dung phương pháp cho một bài học cụ thể này, gv có thể linh hoạt
vận dụng cho những TPVH khác tương tự nhằm nâng cao chất lượng dạy và hoc.
Cụ thể tôi tập trung vào một số nhiệm vụ như sau:
- Hệ thống cơ sở lí luận và thực tiễn về vấn đề dạy học dự án, dạy học tích hợp,
phương pháp và hình thức tổ chức dạy học của GV nhằm hướng tới phát triển năng lực
HS.
- Phân tích giải pháp cũ thường làm
- Đưa ra giải pháp cải tiến mới để giải quyết vấn đề
- Định hướng, xây dựng dự án dạy học tích hợp, liên môn nhằm mục tiêu phát
triển năng lực học sinh bài qua học cụ thể trong chương trình Ngữ văn 11.
1.7. Phương pháp nghiên cứu
Kết hợp sử dụng các phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết : Đọc tài liệu tham khảo có liên
quan đến đề tài, soạn bài giảng theo phương pháp, kế hoạch đã đề ra.
- Phương pháp đọc sách và nghiên cứu tài liệu
- Phương pháp khảo sát - phân loại
- Phương pháp so sánh - đối chiếu.
- Phương pháp phân tích - tổng hợp.
Phương pháp thực hành : Soạn và thiết kế giáo án theo phương pháp vận dụng
tích hợp kiến thực liên môn . Để thực hiện đề tài này, tôi đã thu thập thông tin, đúc kết
kinh nghiệm từ thực tế giảng dạy Ngữ văn trên nhiều đối tượng HS trong các năm học
trước và thực nghiệm đối chứng trong năm học 2018-2019; với lớp 11A8.
1.8. Cấu trúc của SKKN
Sáng kiến kinh nghiệm được chia làm các phần với các nội dung sau:
- Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn
- Giải pháp cũ thường làm Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
6

- Giải pháp mới cải tiến
- Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác
phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
- Kết luận
2. TÊN SÁNG KIẾN
Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh – Tác
phẩm Chí Phèo (Nam Cao)

3. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN
- Họ và tên: Đinh Thị Hồng Duyên
- Địa chỉ : Trường THPT Đồng Đậu - Tam Hồng - Yên Lạc -Vĩnh Phúc.
- Số điện thoại: 0963921769
- Email: [email protected]
4. CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA SÁNG KIẾN
Tác giả Đinh Thị Hồng Duyên
5. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
- Lĩnh vực có thể áp dụng sáng kiến: Môn Ngữ văn cấp THPT
- Vấn đề mà sáng kiến giải quyết: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm
phát triển năng lực học sinh – Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
6. NGÀY SÁNG KIẾN ĐƯỢC ÁP DỤNG
- Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu : 05/12/2018
7. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN
7.1. Về nội dung của sáng kiến
7.1.1. Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn
a. Cơ sở lý luận
Tích hợp là một trong những xu thế dạy học hiện đại hiện đang được quan
tâm nghiên cứu và áp dụng vào nhà trường ở nhiều nước trên thế giới. Ở nước ta,
từ thập niên 90 của thế kỷ XX trở lại đây, vấn đề xây dựng môn học tích hợp với
những mức độ khác nhau mới thực sự được tập trung nghiên cứu, thử nghiệm và
áp dụng vào nhà trường phổ thông, chủ yếu ở bậc Tiểu học và cấp THCS nhưng
chỉ ở mức thử nghiệm. Chúng ta đều thấy rằng, tinh thần giảng dạy tích hợp chỉ
mới được thực hiện ở những mức độ thấp như liên hệ, phối hợp các kiến thức, kĩ
năng thuộc các môn học hay phân môn khác nhau để giải quyết một vấn đề giảng
dạy.
Nằm trong lộ trình đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh
giá ở các trường phổ thông theo định hướng phát triển năng lực của học sinh trên tinh Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
7

thần Nghị quyết 29 - NQ/TƯ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, sau
khi Quốc hội thông qua Đề án đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông, Bộ
GD-ĐT tiếp tục chỉ đạo các cơ sở giáo dục tăng cường bồi dưỡng, nâng cao năng lực
cho đội ngũ giáo viên sẵn sàng đáp ứng mục tiêu đổi mới, trong đó tăng cường năng
lực dạy học theo hướng “tích hợp, liên môn” là một trong những vấn đề cần ưu tiên
Một trong những định hướng cơ bản của việc đổi mới giáo dục là chuyển từ
nền giáo dục mang tính hàn lâm, xa rời thực tiễn sang một nền giáo dục chú trọng việc
hình thành năng lực hành động, phát huy tính chủ động, sáng tạo của người học. Định
hướng quan trọng trong đổi mới PPDH nói chung và đổi mới PPDH ở THPT nói
riêng là phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo, phát triển năng lực hành động, năng
lực cộng tác làm việc của người học. Đó cũng là những xu hướng tất yếu trong cải các
PPDH ở mỗi nhà trường.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo
hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ
năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập
trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập
nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp
sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa,
nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong
dạy và học”. Để thực hiện tốt mục tiêu về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT theo
Nghị quyết số 29-NQ/TW, cần có nhận thức đúng về bản chất của đổi mới phương
pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học và một số biện pháp đổi
mới phương pháp dạy học theo hướng này.
Đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát triển năng lực của học sinh. Đổi
mới phương pháp dạy học đang thực hiện bước chuyển từ chương trình giáo dục tiếp
cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, nghĩa là từ chỗ quan tâm đến việc
HS học được cái gì đến chỗ quan tâm HS vận dụng được cái gì qua việc học. Để đảm
bảo được điều đó, phải thực hiện chuyển từ phương pháp dạy học theo lối "truyền thụ
một chiều" sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành
năng lực và phẩm chất. Tăng cường việc học tập trong nhóm, đổi mới quan hệ giáo
viên - học sinh theo hướng cộng tác có ý nghĩa quan trọng nhằm phát triển năng lực xã
hội. Bên cạnh việc học tập những tri thức và kỹ năng riêng lẻ của các môn học chuyên
môn cần bổ sung các chủ đề học tập tích hợp liên môn nhằm phát triển năng lực giải
quyết các vấn đề phức hợp.
Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của người học, hình thành và
phát triển năng lực tự học (sử dụng sách giáo khoa, nghe, ghi chép, tìm kiếm thông
tin...), trên cơ sở đó trau dồi các phẩm chất linh hoạt, độc lập, sáng tạo của tư duy. Có Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
8

thể chọn lựa một cách linh hoạt các phương pháp chung và phương pháp đặc thù của
môn học để thực hiện. Tuy nhiên dù sử dụng bất kỳ phương pháp nào cũng phải đảm
bảo được nguyên tắc “Học sinh tự mình hoàn thành nhiệm vụ nhận thức(tự chiếm lĩnh
kiến thức) với sự tổ chức, hướng dẫn của giáo viên”.
Sơ lược cách hiểu về “ Tích hợp kiến thức liên môn”: Dạy học tích hợp có
nghĩa là đưa những nội dung giáo dục có liên quan vào quá trình dạy học các môn học
như: tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống; giáo dục pháp luật; giáo dục chủ quyền quốc
gia về biên giới, biển, đảo; giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ
môi trường, an toàn giao thông...Dạy học tích hợp là một quá trình dạy học sao cho
trong đó toàn bộ các hoạt động học tập góp phần hình thành ở HS những năng lực rõ
ràng , có dự tính trước những điều cần thiết, nhằm phục vụ các quá trình học tập tiếp
theo và chuẩn bị cho học sinh bước vaog cuộc sống lao động. Mục tiêu cơ bản của
việc dạy học tích hợp là nâng cao chất lượng giáo dục HS phù hợp với các mục tiêu
giáo dục toàn diện của nhà trường. Còn dạy học liên môn là phải xác định các nội
dung kiến thức liên quan đến hai hay nhiều môn học để dạy học, tránh việc học sinh
phải học lại nhiều lần cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau. Đối với
những kiến thức liên môn nhưng có một môn học chiếm ưu thế thì có thể bố trí dạy
trong chương trình của môn đó và không dạy lại ở các môn khác.

b. Cơ sở thực tiễn
“Dạy học tích hợp, liên môn xuất phát từ yêu cầu của mục tiêu dạy học phát
triển năng lực học sinh, đòi hỏi phải tăng cường yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức
vào giải quyết những vấn đề thực tiễn. Khi giải quyết một vấn đề trong thực tiễn, bao
gồm cả tự nhiên và xã hội, đòi hỏi học sinh phải vận dụng kiến thức tổng hợp, liên
quan đến nhiều môn học. Vì vậy, dạy học cần phải tăng cường theo hướng tích hợp,
liên môn”
Thực tế những năm gần đây cho thấy học sinh ở tất cả các trường học nói
chung đều có phần không thích học bộ môn Ngữ văn. Qua tìm hiểu, tôi nhận thấy
rằng, các em không thích một phần do xu hướng cho rằng môn Ngữ văn không có tính
ứng dụng cao như các môn Toán, Lí, Hóa. Nhưng nguyên nhân cơ bản là các tiết học
Ngữ văn còn đơn điệu, tuy đã có sự đổi mới nhưng chưa thoát ra khỏi tính lí thuyết
khô khan, thiếu tính thực tế. Các tiết học chưa có sự mở rộng phạm vi kiến thức ở
nhiều lĩnh vực. Chính vì thế, khi học môn Ngữ văn, các em thường chỉ tiếp cận kiến
thức độc lập của riêng môn Ngữ văn mà chưa có sự liên hệ với các môn khác. Đó cũng
là nguyên nhân mà các em chưa hứng thú với môn học dẫn đến nắm kiến thức chưa
chắc, chưa sâu, chưa áp dụng được kiến thức đã học vào cuộc sống.
Qua thực tế giảng dạy, tôi thấy việc vận dụng quan điểm tích hợp vào dạy học
Ngữ văn ở trường THPT chẳng những dựa trên cơ sở các mối liên hệ về lí luận và thực Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
9

tiễn được đề cập trong các phân môn Văn học, Tiếng Việt, Làm văn cũng như các bộ
phận tri thức khác như hiểu biết lịch sử xã hội, văn hoá nghệ thuật... mà còn xuất phát
từ đòi hỏi thực tế là cần phải khắc phục, xoá bỏ lối dạy học theo kiểu khép kín, tách
biệt thế giới nhà trường và thế giới cuộc sống, cô lập giữa những kiến thức và kĩ năng
vốn có liên hệ, bổ sung cho nhau, tách rời kiến thức với các tình huống có ý nghĩa,
những tình huống cụ thể mà HS sẽ gặp sau này. Dạy học tích hợp nhằm phát triển
năng lực, nó luôn tạo ra tình huống để HS vận dụng kiến thức trong tình huống gần
với cuộc sống.
Qua nhiều năm giảng dạy, tôi nhận thấy phương pháp giảng dạy truyền thống
chưa tích hợp các phân môn. Mỗi môn học chỉ đạt yêu cầu dung lượng kiến thức môn
đó, chưa có sự liên kết kiến thức các môn khác. Học sinh hoạt động chưa tích cực,
hiệu quả bài học đem lại cũng chưa cao.
Để thực hiện tốt được việc dạy tích hợp liên môn trong bài dạy cần lưu ý một số
yêu cầu sau: Mục tiêu của bài học được xác định rõ ràng, gắn liền với yêu cầu về kiến
thức, kĩ năng, thái độ của Chương trình giáo dục phổ thông theo định hướng phát triển
năng lực và phẩm chất học sinh. Nội dung bài học gắn liền với thực tiễn cuộc sống,
thực tiễn dạy học tập của hs. Các hoạt động dạy học được thiết kế hướng tới người
học, động viên người học huy động được nhiều lĩnh vực và kỹ năng khác nhau; thúc
đẩy sự tìm tòi, khám phá, tự học của học sinh. Vận dụng phương pháp dạy học,
phương pháp kiểm tra đánh giá giúp người học học tập tích cực, hình thành và phát
triển năng lực của học sinh như năng lực vận dụng tổng hợp, năng lực hợp tác, năng
lực phát hiện và giải quyết vấn đề…
Trong bài học môn Ngữ văn có thể tích hợp một hay nhiều kiến thức của các
phân môn, các lĩnh vực khác nhau. Đặc biệt trong giờ học Đọc văn, việc vận dụng
kiến thức liên môn của Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân, Giáo dục kĩ năng sống,
kiến thức dân tộc học, triết học… góp phần làm sáng rõ khi lí giải các khái niệm hay
tư tưởng tác phẩm. Điều này không chỉ khiến nội dung bài học cụ thể, sinh động, sâu
sắc hơn mà từ đó còn giúp hs thêm phần hứng thú khi khám phá , lĩnh hội tác các tác
phẩm văn học.
Đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát triển năng lực của học sinh, giáo
viên nhất thiết phải sử dụng phương pháp dạy học tích cực. Sử dụng GV cần lưu ý
thực hiện các đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực: Dạy học thông qua các
hoạt động của học sinh, dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học. Tăng cường
học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác. Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá
của trò. Và dạy học theo dự án đã thực hiện được đầy đủ những điểm này của phương
pháp dạy học tích cực.
Việc dạy học tích hợp kiến thức liên môn văn bản “ Chí Phèo” (Nam Cao)
theo phương pháp dạy học dự án sẽ giúp HS khắc phục tình trạng ngại học, phát huy Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
10

tính chủ động, sáng tạo, gắn bài học với thực tiễn, rèn luyện các kĩ năng trong cuộc
sống, phát triển năng lực cho HS.

7.1.2. Giải pháp cũ thường làm.
Trong nhiều năm qua giáo dục và đào tạo nói chung, giáo dục phổ thông nói
riêng luôn áp dụng phương pháp dạy học truyền thống vào trong giảng dạy. Đây là
phương pháp dạy học lấy giáo viên làm trung tâm. Với quan niệm: Học là quá trình
chủ thể tiếp thu và lĩnh hội, qua đó hình thành kiến thức, kĩ năng, tư tưởng, tình cảm.
* Ưu điểm của phương pháp daỵ học truyền thống:
- Giáo viên là người thuyết trình, diễn giảng, là "kho tri thức" sống, học sinh là
người nghe, nhớ, ghi chép và suy nghĩ theo.
- Giáo án dạy theo phương pháp này được thiết kế kiểu đường thẳng theo hướng
từ trên xuống. Do đặc điểm hàn lâm của kiến thức nên nội dung bài dạy theo phương
pháp truyền thống có tính hệ thống, tính logic cao.
* Hạn chế của phương pháp dạy học truyền thống:
- Người dạy đóng vai trò trung tâm chứ không phải là học sinh. Vì quá đề cao
người dạy nên nhược điểm của PPDH truyền thống là học sinh thụ động tiếp thu kiến
thức, giờ dạy dễ đơn điệu, buồn tẻ, kiến thức thiên về lý luận, ít chú ý đến kỹ năng
thực hành của người học; do đó kỹ năng thực hành và ứng dụng vào đời sống thực tế
bị hạn chế.
- Người học tiếp thu kiến thức một cách thụ động, chưa chú trọng và chưa phát
triển được một số năng lực cần thiết của HS.
- Tinh thần giảng dạy tích hợp chỉ mới được thực hiện ở những mức độ thấp
như liên hệ, phối hợp các kiến thức, kĩ năng thuộc các môn học hay phân môn khác
nhau để giải quyết một vấn đề giảng dạy.
* Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp dạy học truyền thống khi áp
dụng vào tìm hiểu tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao):
- Đối với giáo viên:
+ Ưu điểm: Tìm hiểu sâu kiến thức về truyện ngắn, phân tích các nhân vật chính và
một số khía cạnh của vấn đề tác giả đặt ra trong tác phẩm. Giáo viên chủ động cung
cấp kiến thức và lọc ra những dẫn chứng tiêu biểu cho HS.
+ Hạn chế: Tuy có tìm hiểu sâu về kiến thức trọng tâm của TP nhưng GV chưa chủ
động tìm hiểu, khai thác những kiến thức thuộc các môn học có liên quan đến tác
phẩm Chí Phèo. Vấn đề tâm lý chủ yếu vẫn quen dạy theo lối mòn là khai thác kiến
thức độc lập của tác phẩm.
- Đối với học sinh:
+ Ưu điểm: Hs có thể tiếp cận kiến thức tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao) có định hướng
và khoa học. Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
11

+ Nhược điểm:
Đa số học sinh tiếp thu kiến thức bài giảng một cách thụ động, không có nhu
cầu tìm tòi tự học. Phân môn Ngữ văn đối với nhiều học sinh chỉ là môn học xét tốt
nghiệp chính vì vậy nhiều học sinh không đầu tư thời gian, nếu có chỉ chiếu lệ. Đối
với tác phẩm truyện ngắn học sinh lại càng lười học hơn. Vì HS luôn mang tâm lý: đọc
truyện và có thể kể nôm na là được. Chẳng hạn khi cần làm bài thi, kiểm tra, đề hỏi về
cảm nhận về nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm thì đa phần HS phân tích theo kiểu
học vẹt, làm theo. Có nhiều HS lười thì bài viết đơn thuần chỉ là kể lại tiến trình cuộc
đời nhân vật Chí Phèo.
HS thường tiếp thu kiến thức về tác phẩm một cách thụ động. Chưa thật sự động
hành cùng GV tìm kiếm và chiếm lĩnh tri thức bài hoc. Đặc biệt HS không được khơi
dậy và phát huy hết năng lực tiềm tàng của bản thân về một số lĩnh vực. Chẳng hạn
như: khả năng đạo diên, diễn xuất của sân khấu điện ảnh, khả năng thuyết trình trước
đông người, khả năng sử dụng công nghệ thông tin…HS chưa có cơ hội “ thể hiện
mình” trong quá trình học tập. Và như vậy chưa thể hình thành những năng lực phong
phú cần thiết cho HS, chưa khơi dậy được hứng thú say mê của HS khi học tác phẩm
tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao).
Chính vì vậy khi thiết kế tiết dạy tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao), GV thường
thiết kế theo mô típ:
+ Giáo viên yêu cầu học sinh soạn bài tác phẩm Chí Phèo.
+ Lên lớp GV kiểm tra bài cũ, dẫn vào tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
+ Đặt câu hỏi cho các phần liên quan, gọi học sinh trả lời, định hướng câu trả
lời và chốt kiến thức.
+ Học sinh trả lờ theo câu hỏi, lắng nghe Gv giảng và ghi lại kiến thức vào
trong vở.

7.1.3. Giải pháp mới cải tiến
- Luật Giáo dục số 38/2005/QH11, Điều 28 quy định: "Phương pháp giáo dục
phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù
hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả
năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác
động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh".
- Đối với đặc thù bộ môn Ngữ Văn, việc phủ nhận những phương pháp dạy học
truyền thống là điều thiếu thoả đáng. Nhưng điều đó cũng không có nghĩa là chúng ta
có quyền “khư khư” với những gì đã có. Một khi học sinh đã quá nhàm chán với kiểu
học văn thầy giảng, trò nghe, ghi chép thụ động, thỉnh thoảng rụt rè trình bày vài ý
kiến theo gợi ý của thầy… nảy sinh thực trạng học đối phó, thụ động, thậm chí chán
học bộ môn. Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
12

- Hiện nay, xu hướng tích hợp vẫn đang được tiếp tục nghiên cứu, thử nghiệm và
áp dụng vào đổi mới chương trình và sách giáo khoa THPT. Chương trình THPT, môn
Ngữ văn, năm 2002 do Bộ GD&ĐT dự thảo đã ghi rõ: “Lấy quan điểm tích hợp làm
nguyên tắc chỉ đạo để tổ chức nội dung chương trình, biên soạn SGK và lựa chọn các
phương pháp giảng dạy.” ,“Nguyên tắc tích hợp phải được quán triệt trong toàn bộ
môn học, từ Đọc văn, Tiếng Việt đến Làm văn; quán triệt trong mọi khâu của quá
trình dạy học; quán triệt trong mọi yếu tố của hoạt động học tập; tích hợp trong
chương trình; tích hợp trong SGK; tích hợp trong phương pháp dạy học của GV và
tích hợp trong hoạt động học tập của HS; tích hợp trong các sách đọc thêm, tham
khảo.”
- Các phương pháp dạy học truyền thống như thuyết trình, đàm thoại, luyện tập
luôn quan trọng. Đổi mới không có nghĩa là loại bỏ phương pháp này mà cần bắt đầu
bằng việc cải tiến để nâng cao hiệu quả và hạn chế nhược điểm của chúng. Giáo viên
trước hết cần nắm vững yêu cầu và sử dụng thành thạo các kỹ thuật trong việc chuẩn
bị cũng như tiến hành bài lên lớp, làm sao phát huy tính tích cực và sáng tạo của học
sinh.
- Kết hợp đa dạng phương pháp dạy học: Không có một phương pháp dạy học
toàn năng phù hợp với mọi mục tiêu và nội dung. Mỗi phương pháp và hình thức dạy
học có những ưu, nhược điểm và giới hạn sử dụng riêng. Vì vậy việc phối hợp đa dạng
phương pháp và hình thức trong toàn bộ quá trình dạy học là phương hướng quan
trọng để phát huy tính tích cực và nâng cao chất lượng dạy học. Dạy học toàn lớp, dạy
học nhóm, và dạy học cá thể cần được kết hợp linh hoạt.
- Trong đó, dạy học theo dự án (DHDA) là một hình thức dạy học, trong đó người
học thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực
hành, có tạo ra các sản phẩm có thể giới thiệu. Nhiệm vụ này được người học thực
hiện với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập, từ việc xác định mục đích, lập
kế họach, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả
thực hiện, và Làm việc nhóm là hình thức cơ bản của DHDA.
Quy trình thực hiện :
Bước 1: Lập kế hoạch
+ Lựa chọn chủ đề
+ Xây dựng tiểu chủ đề
+ Lập kế hoạch các nhiệm vụ học tập
Bước 2: Thực hiện dự án
+ Thu thập thông tin
+ Thực hiện điều tra
+ Thảo luận với các thành viên khác
+ Tham vấn giáo viên hướng dẫn Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
13

Bước 3: Tổng hợp kết quả
+ Tổng hợp các kết quả
+ Xây dựng sản phẩm
+ Trình bày kết quả
+ Phản ánh lại quá trình học tập
Trong quy trình này HS đóng vai trò trung tâm trong quá trình đi tìm và lĩnh
hội kiến thức dưới sự định hướng, hướng dẫn của GV
Dạy học tích hợp với phương pháp Dạy học theo dự án trong TP Chí Phèo,
GV đã đổi mới phương pháp dạy học đang thực hiện bước chuyển từ chương trình
giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, nghĩa là từ chỗ quan
tâm đến việc HS học được cái gì đến chỗ quan tâm HS vận dụng được cái gì qua việc
học. Để đảm bảo được điều đó, phải thực hiện chuyển từ phương pháp dạy học theo
lối "truyền thụ một chiều" sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ
năng, hình thành năng lực và phẩm chất. Tăng cường việc học tập trong nhóm, đổi
mới quan hệ giáo viên - học sinh theo hướng cộng tác có ý nghĩa quan trọng nhằm
phát triển năng lực xã hội. Bên cạnh việc học tập những tri thức và kỹ năng riêng lẻ
của các môn học chuyên môn cần bổ sung các chủ đề học tập tích hợp liên môn nhằm
phát triển năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp.
Phương pháp này đã phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của người học,
hình thành và phát triển năng lực tự học (Không chỉ sử dụng sách giáo khoa, nghe, ghi
chép, mà còn tìm kiếm thông tin ở những kênh khác nhau...) phát triển nhiều kĩ năng
và năng lực khác cho HS, trên cơ sở đó trau dồi các phẩm chất linh hoạt, độc lập, sáng
tạo của tư duy.
- Hạn chế của Phương pháp dạy học mới: Trong quá trình thực hiện dạy học theo
hướng tích hợp liên môn, qua khảo sát, thấy có một số khó khăn cơ bản như sau:
+ Khó khăn từ nội tại, giáo viên phải tìm hiểu sâu hơn những kiến thức thuộc các
môn học khác. Với tâm lý quen dạy theo chủ đề đơn môn nên khi dạy theo chủ đề tích
hợp, liên môn, các giáo viên sẽ vất vả hơn.
+ Người dạy phải xem xét, rà soát nội dung chương trình SGK hiện hành để loại
bỏ những thông tin cũ, lạc hậu, đồng thời bổ sung, cập nhật những thông tin mới, phù
hợp. Nó cũng yêu cầu cấu trúc, sắp xếp lại nội dung dạy học trong chương trình hiện
hành theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Đặc biệt, GV phải đầu tư nhiều
thời gian, công sức và tâm huyết với bài dạy...nên không tránh khỏi làm cho giáo viên
có cảm giác ngại thay đổi.
+ Điều kiện cơ sở vật chất (thiết bị thông tin, truyền thông) phục vụ cho việc dạy
học trong nhà trường còn nhiều hạn chế, nhất là các trường ở nông thôn. Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
14

+ Đối với học sinh, dạy tích hợp là cả một quá trình từ tiểu học đến THPT nên
giai đoạn đầu này, đặc biệt là thế hệ học sinh hiện tại đang quen với lối mòn cũ nên
khi đổi mới học sinh thiếu tinh thần tự giác, và chưa có có kỹ năng làm việc nhóm.
- Ưu điểm của phương pháp dạy học mới có thể so sánh thông qua bảng thống kê
đặc trưng sau:

Tiêu
chí
Phương pháp dạy học truyền
thống
Các phương pháp dạy học mới
Quan
niệm
Học là quá trình tiếp thu và lĩnh
hội, qua đó hình thành kiến
thức, kỹ năng, tư tưởng, tình
cảm.
Học là quá trình kiến tạo; học sinh tìm
tòi, khám phá, phát hiện, luyện tập, khai
thác và xử lý thông tin,… tự hình thành
hiểu biết, năng lực và phẩm chất
Bản
chất
Truyền thụ tri thức, truyền thụ
và chứng minh chân lý của giáo
viên.
Tổ chức hoạt động nhận thức cho học
sinh. Dạy học sinh cách tìm ra chân lý.
Mục
tiêu
Chú trọng cung cấp tri thức, kỹ
năng, kỹ xảo. Học để đối phó
với thi cử. Sau khi thi xong
những điều đã học thường bị bỏ
quên hoặc ít dùng đến.
- Chú trọng hình thành các năng lực
(sáng tạo, hợp tác, tự học, tự nghiên cứu,
giao tiếp, giải quyết vấn đề, Năng lực
sử dụng công nghệ thông tin và truyền
thông. Năng lực vận dụng kiến thức liên
môn: Để giải quyết các vấn đề đặt ra
trong dự án học tập, và trong cuộc sống.
- Rèn luyện tư duy suy luận nhanh nhạy,
kĩ năng liên hệ, tổng hợp, đánh giá, nhận
xét, so sánh, đối chiếu… và nhiều kĩ
năng khác cho học sinh) dạy phương
pháp và kỹ thuật lao động khoa học, dạy
cách học. - Học để đáp ứng những yêu
cầu của cuộc sống hiện tại và tương lai.
Những điều đã học cần thiết, bổ ích cho
bản thân học sinh và cho sự phát triển xã
hội. Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
15

Nội
dung
Từ sách giáo khoa + giáo viên Từ nhiều nguồn khác nhau: SGK,
GV, các tài liệu khoa học phù hợp, bảo
tàng, Internet, thực tế…: gắn với:
- Vốn hiểu biết, kinh nghiệm và nhu cầu
của HS.
- Tình huống thực tế, bối cảnh và môi
trường địa phương
- Những vấn đề học sinh quan tâm.
Phươ
ng
pháp
Các phương pháp diễn giảng,
truyền thụ kiến thức một chiều.
Kết hợp các PP và kĩ thuật dạy học tích
cực: + Dạy học theo dự án; Dạy học giải
quyết vấn đề; Thảo luận nhóm (hợp tác
nhóm nhỏ) , Đóng vai …
+ Một số kỹ thuật dạy học tích cực:
Động não , Khăn trải bàn , Trình bày 1
phút , Hỏi chuyên gia, Hỏi và trả lời …
Hình
thức
tổ
chức
Cố định: Giới hạn trong 4 bức
tường của lớp học, giáo viên đối
diện với cả lớp.
Cơ động, linh hoạt: Học ở lớp, ở phòng
thí nghiệm, ở hiện trường, trong thực tế
trải nghiệm, thực hành nhập vai…; học
cá nhân, học đôi bạn, học theo cả nhóm,
cả lớp đối diện với giáo viên, …

* Tính mới, tính sáng tạo của giải pháp:
- Tăng cường tính chủ động, sáng tạo của học sinh, lấy học sinh làm trung tâm,
hướng học sinh đến việc lĩnh hội tri thức và rèn luyện kỹ năng, thông qua tiết học để
giáo dục học sinh kỹ năng tiếp cận một tác phẩm tự sự, cùng các kỹ năng sống liên
quan khác. Cụ thể trong TP Chí Phèo, dạy học theo giải pháp mới ngoài những kĩ
năng đặc thù của bộ môn, bài học còn giúp HS hình thành những kĩ năng của kiến thức
liên môn như:
+ Kỹ năng vận dụng tổng hợp những kiến thức liên môn để đọc hiểu văn bản văn
học.
+ Tìm kiếm khai thác và xử lý thông tin từ nhiều nguồn khác nhau (Interet, sách,
báo…) có liên quan các vấn đề cần tìm hiểu (lịch sử, địa lý, văn hóa, điện ảnh…)
+ Phát triển kĩ trình bày vấn đề và thuyết trình trước đám đông.
+ Đưa ra quyết định, sáng tạo của cá nhân khi buộc phải xử lý một vấn đề.
+ Hợp tác khi làm việc nhóm.
+ Ứng xử, đánh giá con người trong cuộc sống. Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
16

- Giúp học sinh vận dụng kiến thức thực tế và kiến thức của các môn học Địa
lí, Lịch sử, Ngữ văn, GDCD, Tin học, Hội hoạ để giải quyết các vấn đề của bài học:
Thông qua bài học giúp học sinh hiểu sâu và mở rộng thêm kiến thức về một số lĩnh
vực liên quan tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao:
+ Lịch sử (Tình hình giai cấp và mâu thuẫn giai cấp trong xã hội Việt Nam dưới chế
độ thực dân nửa phong kiến).
+ Về địa lí: (Đặc điểm địa lí làng ”Vũ Đại” – Đại Hoàng )
+ Văn hóa, du lịch ( nguồn gốc tên làng Đại Hoàng, những nét đặc trưng nổi bật của
làng ”Vũ Đại ngày ấy” và bấy giờ....).
+ Điện ảnh: hiểu thêm về bộ phim ”Làng Vũ Đại ngày ấy” – một tác phẩm điện ảnh
nổi tiếng vào những năm 1980 được chuyển thể từ ba tác phẩm nổi tiếng của Nam
Cao trong đó ”Chí Phèo”
+ Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường sống (môi trường xã hội): Bài học về xây
dựng, bảo vệ môi trường xã hội nhân văn, nhân ái.
Hiểu thêm về môi trường xã hội có tác động ảnh hưởng đến nhân cách con người. Từ
đó giáo dục học sinh ý thức xây dựng, bảo vệ môi trường xã hội. Cần xây dựng một
môi trường sống tràn đầy tinh thần nhân văn.
- Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống:
+ Bài học biết trân trọng cuộc sống hiện tại của bản thân , biết vượt lên hoàn cảnh,
chiến thắng chính mình, giữ gìn nhân phẩm: Nhận thức được bản thân đang được
sống trong mối trường xã hội đầy tinh thần nhân văn. Ngày nay, con người được
sống và được xã hội tạo mọi điều kiện để khẳng định giá trị của bản thân. Cần phải
trân trọng cuộc sống tươi đẹp hôm nay và sống thật có ích, có ý nghĩa; định hướng
cho mình một thái độ sống tích cực, không gục ngã trước hoàn cảnh, có ý trí nghị lực
vượt qua nghịch cảnh, vượt lên hoàn cảnh, vượt lên chiến thắng chính mình. Và dù
trong hoàn cảnh nào cũng phải giữ gìn nhân phẩm.
+ Bài học về cách nhìn nhận, đánh giá con người và cách sống trong cuộc đời để cuộc
đời có nhiều yêu thương. Cần nhìn người bằng đôi mắt cảm thông, trân trọng, yêu
thương và có niềm tin mãnh liệt vào bản tính lương thiện của con người. Sống với nhau
bằng sự quan tâm, săn sóc chân thành, bằng lòng tốt của một con người. Trong cuộc sống,
chỉ có tình người mới cứu được tính người.
- Tiết dạy còn nhằm mục đích góp phần đổi mới hình thức tổ chức dạy học, đổi
mới phương pháp dạy học, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập,
tăng cường ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin trong dạy học, phát huy trí tuệ,
năng lực làm việc nhóm, kỹ năng lãnh đạo, những năng lực và phẩm chất của HS có
điều kiện, cơ hội được bộc lộ, phát huy….
- Thông qua dự án dạy học giáo viên có cơ hội để giao lưu, trao đổi kinh nghiệm
giữa các giáo viên trong các tổ nhóm chuyên môn. Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
17

- Bài học theo chủ đề tích hợp, kết hợp với phương pháp làm việc theo dự án sử
dụng thời lượng phân phối dạy trong môn Ngữ văn 11 là 4 tiết ( 2 tiết dạy chính và 2
tiết dạy tự chọn kết hợp), tích hợp ở biên độ vừa phải với môn Lịch sử, Địa lí, Văn
hóa, sân khấu điện ảnh , GDCD.... Điều này sẽ tạo hứng thú học tập cho học sinh, giúp
các em phát huy năng lực thu thập, phân tích thông tin, thuyết trình và tăng cường làm
việc nhóm, cũng như càng thêm hiểu hiết và yêu quý cuộc sống hiện tại của mình.
- Cụ thể: Định hướng một số năng lực hình thành qua tìm hiểu TP Chí Phèo của
Nam Cao bằng giải pháp mới:
+ Năng lực giải quyết vấn đề.
+ Năng lực hợp tác
+ Năng lực sáng tạo.
+ Năng lực tự học, tự nghiên cứu
+ Năng lực giao tiếp.
+ Năng lực sử dụng ngôn ngữ văn học.
+ Năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông.
+ Năng lực vận dụng kiến thức liên môn: Để giải quyết các vấn đề đặt ra trong dự án
học tập, học sinh cần học tập và vận dụng các kiến thức liên môn: Lĩnh vực sân khấu,
điện ảnh: sân khấu hóa tác phẩm văn học trong đó học sinh được nhập vai nhân vật,
sống với tâm trạng cảm xúc của nhân vật là cách ngắn nhất, gần nhất để hs đến với
tpvh, cảm thụ và chiếm lĩnh tpvh cũng như hiểu được nhà văn và đứa con tinh thần
của nhà văn. Ngoài ra, các lĩnh vực Lịch sử, Địa lý, Văn hóa, Điện ảnh….góp phần
giúp học sinh có hứng thú tìm hiểu tác phẩm và hiểu thêm và củng cố, khắc sâu kiến
thức về tác phẩm.
- Về mặt thực tiễn đời sống:
+ Bài học có giá trị trong việc bồi đắp tư tưởng, tình cảm cho học sinh. Thông qua bài
học, học sinh cũng được làm giàu thêm tình sự đồng cảm chia sẻ với những số phận cơ
cực, kém may mắn trong xã hội. Biết căm ghét, lên án cái ác cái xấu, sự bất công
trong xã hội.
+ Hứng thú với phương pháp học tập mới, từ đó bồi dưỡng niềm say mê học tập với
môn Ngữ văn; yêu mến tác phẩm văn học dân tộc.
+ Bồi dưỡng khả năng tự học và tự học suốt đời cho học sinh
+ Đồng cảm, cảm thông trước số phận thiệt thòi, bất hạnh trong xã hội.
+ Lên án những biểu hiện tiêu cực, thiếu tinh thần nhân văn trong cách ứng xử giữa
con người trong xã hội.
+ Có ý thức xây dựng và bảo về môi trường sống ( môi trường xã hội) lành mạnh,
giàu nhân ái, đoàn kết…
+ Điều chỉnh ý thức thái độ sống của bản thân để định hướng cho mình một thái độ
sống tích cực, có ý nghĩa; không gục ngã trước hoàn cảnh, có ý trí nghị lực vượt qua Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
18

nghịch cảnh, vượt lên hoàn cảnh, vượt lên chiến thắng chính mình. Và dù trong hoàn
cảnh nào cũng phải giữ gìn nhân phẩm.

7.1.4. Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh – Tác
phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
(Phụ lục 1)
7.1.5. Kết luận
Đối với học sinh: Trước hết, các chủ đề liên môn, tích hợp có tính thực tiễn
nên sinh động, hấp dẫn đối với học sinh, có ưu thế trong việc tạo ra động cơ, hứng thú
học tập cho học sinh. Đánh giá về học sinh sau những tiết dạy có nội dung tích hợp, tôi
nhận thấy hs tích cực, chủ động tìm tòi, khai thác các kiến thức liên môn trong quá
trình tự học. Điều đó giúp các em trau dồi thêm vốn kiến thức, đồng thời giúp việc học
tập môn Ngữ văn thêm hứng thú và hiệu quả. Học sinh hào hứng, yêu thích bộ môn
trong quá trình học tập. Tích cực chủ động khai thác kiến thức trong bài học. HS được
hình thành, khơi dậy và phát triển những năng lực tiềm ẩn của bản thân. Tích cực vận
dụng kiến thức liên môn trong học tập môn Ngữ văn. Học theo chủ đề tích hợp, liên
môn học sinh được tăng cường vận dụng kiến thức tổng hợp vào giải quyết các tình
huống thực tiễn, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc. Bên cạnh đó học sinh
hứng thú với những tiết học hơn, dễ hiểu và hiểu sâu nội dung bài học. Đặc biệt các
em sẽ có những chuyển biến rõ rệt trong khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng vào
thực tiễn.
Đối với giáo viên: Tích hợp kiến thức liên môn trong dạy học nói chung và
dạy Ngữ văn nói riêng là cần thiết. Nó có tác dụng bồi dưỡng, nâng cao kiến thức và
kĩ năng sư phạm cho giáo viên, góp phần phát triển đội ngũ giáo viên bộ môn hiện nay
thành đội ngũ giáo viên có đủ năng lực dạy học kiến thức liên môn, tích hợp. Thế hệ
giáo viên tương lai sẽ được đào tạo về dạy học tích hợp, liên môn ngay trong quá trình
đào tạo giáo viên ở các trường sư phạm. Chúng ta cần tích cực dạy học theo hướng
tích hợp - liên môn nhằm nâng cao chất lượng dạy học. Từ đó khuyến khích học sinh
vận dụng kiến thức của các môn học khác nhau để giải quyết các tình huống thực tiễn,
nhằm phát triển năng lực học sinh đồng thời tăng cường khả năng vận dụng tổng hợp,
khả năng tự học, tự nghiên cứu. Đó là tính ứng dụng và thực tế của phương pháp dạy
học tích hợp - liên môn. Thực tế cho thấy giảng dạy tích hợp - liên môn đem lại lợi ích
là kích thích giáo viên tư duy và không ngừng trau dồi kiến thức ở nhiều lĩnh vực, bộ
môn khác nhau để có một phông kiến thức sâu, rộng đủ để đáp ứng với những đòi hỏi
ngày càng cao của dạy học hiện nay.

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
19

7.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến
- Khả năng áp dụng: rộng rãi cho các em học sinh khối 11 của trường THPT A
nói riêng và ở các trường THPT khác nói chung.
- Những vấn đề mà tôi đề xuất trong sáng kiến này không quá khó thực hiện,
cũng không cần các phương tiện dạy học quá hiện đại mà các nhà trường hiện nay
không thể đáp ứng được, do vậy các đồng nghiệp có thể dễ dàng áp dụng. Tuy nhiên
đây không phải là những biện pháp duy nhất để có thể tạo hứng thú, phát huy tính tích
cực sáng tạo và hình thành năng lực cho HS trong giờ học môn Ngữ văn. Để một giờ
học có hiệu quả về kiến thức cũng như tạo được hứng thú, phát triển được năng lực
cho HS, GV cần áp dụng linh hoạt các biện pháp, phương pháp một cách phù hợp với
từng tiết dạy cụ thể.

8. NHỮNG THÔNG TIN CẦN ĐƯỢC BẢO MẬT (Không)
9. CÁC ĐIỀU KIỆN CẦN THIẾT ĐỂ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
9.1. Đối với nhà trường:
- Nhà trường cần tạo mọi điều kiện tốt nhất để giáo viên và học sinh dễ dàng thuận
lợi trong việc triển khai áp dụng hiệu quả nội dung SKKN trong học tập, giúp các em
ngày càng hiệu quả hơn
- Điều kiện áp dụng: Hội trường, lớp học, có máy chiếu và hệ thống loa đài
9.2. Đối với giáo viên:
+ Nắm vững kiến thức và phương pháp giảng dạy.
+ Chuẩn bị tốt giáo án và phương tiện dạy học, đặc biệt là những phương tiện
hiện đại như dùng máy chiếu, giáo án điện tử để hỗ trợ.
+ Giáo viên cần phải nắm vững trình độ và tâm lí học sinh: Đối với mỗi đối
tượng học sinh cần áp dụng các phương pháp khác nhau sao cho phù hợp để tạo hiệu
quả và tăng sức hấp dẫn.
+ Giáo viên phải xác định được trọng tâm của bài học.
+ Tuỳ thuộc vào điều kiện cụ thể: nội dung bài học, thời gian, trình độ học
sinh… để chọn phương pháp dạy phù hợp.
9.3. Đối với học sinh:
+ Học sinh cần có sự chuẩn bị bài ở nhà tốt.
+ Trong giờ học cần chú ý lắng nghe, tiếp thu bài giảng. Nhiệt tính hăng hái
tham gia vào các hoạt động tìm kiếm và lĩnh hội tri thức.
+ Học sinh phải có tinh thần và thái độ học tập tích cực. Chủ động hoàn thiện
công việc của nhóm, của cá nhân theo kế hoạch học tập của dự án.

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
20

10. ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH THU ĐƯỢC DO ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng
kiến theo ý liến của tác giả
10.1.1. Hiệu quả kinh tế, xã hội dự kiến đạt được
* Hiệu quả kinh tế
- Học sinh nếu tham gia trải nghiệm thực tế thăm:
+ Làng Vũ Đại (Đại Hoàng), Lý Nhân, Hà Nam quê hương nhà văn Nam Cao,
+ Khu tưởng niệm nhà văn Nam Cao (có “Vườn hiện thực Nam Cao” và “Nhà tưởng
niệm Nam Cao” (ở xóm 9, xã Đại Hoàng),
+ Ngôi nhà “Bá Kiến”trong tác phẩm Chí Phèo xưa (Nhà của nguyên mẫu nhân vật Bá
Kiến), hiện nằm trong quần thể di tích ở Hòa Hậu …: 400.000đ/1 hs.
- Sáng kiến đã tiết kiệm được khoản tiền lớn cho nhà trường và học sinh:
+ Một lớp trung bình khoảng : 15.000.000 ( Mười lăm triệu đồng)
+ 08 lớp trong bình: 120.000.000 ( Một trăm hai mươi triệu đồng)

* Hiệu quả xã hội:
- Học sinh biết vận dụng liên hệ thực tế cuộc sống thông qua các bộ môn, lĩnh vực
khác như Văn, Địa lý, Lịch sử, Văn hóa,.... Trau dồi thêm vốn kiến thức, vốn hiểu biết
các lĩnh vực nhằm phục vụ cho việc học tập và thực tiễn cuộc sống.
- Trau dồi thêm kỹ năng sống, giá trị sống từ đó có thái độ sống, thái độ ứng xử đúng
đắn, tích cực...
+ Biết đồng cảm, cảm thông trước số phận thiệt thòi, bất hạnh trong xã hội.
+ Lên án những biểu hiện tiêu cực, thiếu tinh thần nhân văn trong cách ứng xử giữa
con người trong xã hội.
+ Điều chỉnh ý thức thái độ sống của bản thân để định hướng cho mình một thái độ
sống tích cực, có ý nghĩa; không gục ngã trước hoàn cảnh, có ý trí nghị lực vượt qua
nghịch cảnh, vượt lên hoàn cảnh, vượt lên chiến thắng chính mình. Và dù trong hoàn
cảnh nào cũng phải giữ gìn nhân phẩm.
- Tình yêu cuộc sống, ý thức xây dựng bảo vệ môi trường sống tốt đẹp, văn minh. Có
ý thức xây dựng và bảo về môi trường sống ( môi trường xã hội) lành mạnh, giàu nhân
ái, đoàn kết…
- Bồi dưỡng khả năng tự học và tự học suốt đời cho học sinh. Rèn cho các em tinh
thần tự giác, khả năng làm việc nhóm..
- Tạo sân chơi lành mạnh cho các em.

10.1.2. Về hoạt động của giáo viên và học sinh
Kết quả khảo sát hoạt động của giáo viên và hs trong giờ học Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
21

Trong năm học 2018-2019 tôi đã thực nghiệm SKKN ở lớp 11A8, đối chứng với lớp
11A5 không áp dụng SKKN , thu được kết quả như sau:

Lớp thực nghiệm Lớp đối chứng
- Hs là người hoạt động chủ yếu, tích cực và
sôi nổi
- Chủ yếu là gv hoạt động, giảng bài
và điều khiển lớp học là chủ yếu
- GV tổ chức điều khiển dẫn dắt Hs tự lĩnh
hội kiến thức

- GV là người truyền đạt kiến thức,
hs lĩnh hội thụ động, chủ yếu đọc
chép
- Có sự trao đổi qua lại giữa người dạy và
người học, hs với hs.
- Ít có sự tương tác hai chiều giữa gv
và hs. Lớp học trật tự, gò bó
- Hs học tập chủ động, tích cực, hào hứng
và được cuốn vào trong các hoạt động
- Hs thể hiện sự năng động , sáng tạo , phát
huy được năng lực của bản thân
- Tạo ra những sản phẩm phong phú, chất
lượng có thể trình bày được, dùng làm tư
liệu cho quá trình hoạc tập lâu dài
- Hs học tập nhàm chán, không hứng
thú học tập và dễ gây buồn ngủ

- Không có sản phẩm cụ thể
10.1.3. Về thái độ của học sinh
Qua việc áp dụng Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng
lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao) áp dụng cho lớp 11A8, tôi thấy các em
đã có những tiến bộ rõ rệt. Trong mỗi giờ học, các em chú ý hăng say phát biểu hơn,
mạnh dạn hỏi những vấn đề chưa hiểu. Tạo không khí sôi nổi trong tranh luận tìm hiểu
vấn đề, có những phát hiện mới mẻ có tính sáng tạo trong giờ học. Tránh được việc
thụ động đọc – chép trong dạy – học của gv và hs.

10.1.4. Kết quả đánh giá thái độ của hs và kiểm tra kiến thức.
Gv xây dựng mẫu phiếu để đánh giá Hs sau dự án
(Mục VII. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập - Giáo án thực nghiệm SKKN) Phần
phụ 1)
Mỗi tiêu chí trong phiếu được cho điểm từ 1-5, thấp nhất là 1, cao nhất là 5.
Tổng điểm là 50: Đạt loại xuất sắc; từ 45 – 50 điểm: Đạt loại tốt; từ 35 – 44 điểm: Đạt
loại khá: từ 25 – 34 điểm: Đạt; Dưới 20 điểm: Chưa đạt
a. Nhận xét, đánh giá:
Gv tập hợp các ý kiến tư đánh giá và đánh giá đồng đẳng qua bài kiểm tra, phiếu đánh
giá từ đó đưa ra nhận xét, đánh giá chung. Gv tập trung vào một số điểm:
- Học sinh có hào hứng, yêu thích bộ môn trong quá trình học tập không? Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
22

- Tích cực chủ động khai thác kiến thức trong bài học.
- HS tích cực tham gia dự án
- Mục đích, nội dung, nhiệm vụ đặt ra tổng kế hoạch có đạt được không?
- Sản phẩm của dự án có phù hợp với nội dung dự án và có ý nghĩa trong thực tiễn
- Hs đã hình thành được những kỹ năng, phát huy được những năng lực gì
Cụ thể:
- Học sinh hào hứng, yêu thích bộ môn trong quá trình học tập.
- Tích cực chủ động khai thác kiến thức trong bài học.
- Khả năng khai thác và sử dụng công nghệ thông tin trong học tập tốt, sáng tạo
(Nhóm Khám phá địa lý – văn hóa- du lịch)
- Sản phẩm các nhóm thực hiện dự án: Đều từ đạt yêu cầu trở lên. Trong đó có nhóm
rất tốt, rất sáng tạo (Nhóm Những nghệ sĩ nổi tiếng 3 , Nhóm Khám phá địa lý – văn
hóa- du lịch)
- Khả năng giao tiếp (thuyết trình, giới thiệu sản phẩm): Tự tin, lưu loát, nội dung
phong phú...(Nhóm Khám phá địa lý – văn hóa- du lịch, Giờ học: nhóm 1, 3, 6)
- Khả năng cảm thụ tác phẩm văn học và sân khấu hóa tác phẩm văn học: Cảm thụ tốt,
sáng tạo, nhập vai diễn khá (Những nghệ sĩ nổi tiếng 3)
- Khả năng ứng xử, đưa ra cách giải quyết trước một tình huống cụ thể của cuộc sống:
Khá trở lên
- Khả năng tích hợp kiến thức liên môn trong học tập bộ môn và trong cuộc sống:
trung bình trở lên. Chủ yếu là khá (Bài kiểm tra bằng phiếu học tập)
- Tích cực, hào hứng vận dụng kiến thức liên môn trong học tập môn Ngữ văn.
b. Kết quả
Kết quả kiểm tra của lớp 11A8. Sĩ số 39 học sinh
Điểm xi 0 < 5 5 ≤ 6 7 ≤ 8 9 ≤ 10
Số Hs đạt điểm xi 0 5 23 11
Tỉ lệ % 0 12,8 59,0 28,2
Kết quả đánh giá trên phiếu đánh giá

Tổng điểm
45 – 50
điểm
35 – 44
điểm
25 – 34
điểm
< 20
điểm
Số học sinh đạt điểm 21 14 4 0
Tỉ lệ % 53.84 35.89 10.25 0
Bảng tổng hợp kết quả điểm của học sinh Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
23

Biểu đồ . Tỷ lệ phân phối tần suất điểm phảy của học sinh
Phân tích số liệu cho thấy: 100% Hs đạt yêu cầu. Trong đó: Có đến 28,2% Hs đạt kết
quả giỏi; 59,0% loại khá; 12,8% đạt trung bình. Qua đó có thể thấy, áp dụng phương
pháp dạy học dự án, tích hợp liên môn, liên hệ các môn học với nhau và với thực tế,
kết hợp phương pháp dạy học tích cực giúp các em có hứng thú học tập cao hơn,
nhanh hiểu bài hơn, phát huy được năng lực học tập cá nhân của Hs từ đó chủ động
hình thành cho bản thân những kĩ năng cần thiết trong học tập cũng như trong cuộc
sống.
c. Đánh giá kết quả đối chứng với lớp không được thực nghiệm dự án:

Bảng 1: Lớp 11A5 không dạy học tích hợp – Năm học 2018 – 2019 (39hs)
≥ 8,0 ≥ 6,5 và < 8,0 ≥ 5,0 và < 6,5 < 5,0
Số lượng 5 14 14 6
Tỉ lệ % 12,8 35,9 35,9 15,4

Bảng 2: Khi lớp 11A8 dạy học tích hợp – năm học 2018 – 2019 (39hs)
≥ 8,0 ≥ 6,5 và < 8,0 ≥ 5,0 và < 6,5 < 5,0
Số lượng 14 17 08 0
Tỉ lệ % 35,9 43,6 20,5 0

0
10
20
30
40
50
60
0 < 5 5 ≤6 7 ≤8 9 ≤10Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
24

Bảng 3: Kết quả thu được sau khi vận dụng phương pháp tích hợp kiến thức liên môn
(Thống kê theo kết quả chưa đạt mục tiêu bài dạy và đạt mục tiêu bài dạy):
CHƯA TÍCH HỢP TÍCH HỢP
Chưa đạt Đạt Chưa đạt Đạt
15,4% 84,6% 0 100%

10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng
kiến theo ý liến của tổ chức , cá nhân.
Xuất phát từ yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học môn Ngữ văn theo định
hướng phát triển năng lực, việc thể nghiệm một số biện pháp góp phần tạo hứng thú
cho hs vào những tiết học cụ thể là việc làm cần thiết. Việc làm này sẽ có tác dụng
nâng cao hiệu quả dạy của GV và học của HS. Ở bất cứ môn học nào, để có được kết
quả học tập tốt nhất thì trước hết người học phải thực sự yêu thích, có hứng thú với bộ
môn đó. Chính vì thế các biện pháp tôi đưa ra trong sáng kiến kinh nghiệm này cần
thiết và đúng đắn góp phần nâng cao hứng thú của HS trong mỗi giờ học Ngữ văn, góp
phần nâng cao chất lượng bộ môn Ngữ văn.

Tuy có khả năng đem đến nhiều lợi ích cho người sử dụng cụ thể là gv và hs
trong quá trình dạy, học song việc dạy học với các biện pháp nói trên nếu không hợp
lý sẽ gây ra một số khó khăn nhất định. Bởi môn Ngữ văn là một môn khoa học đồng
thời là một môn nghệ thuật. Trong giờ học các tác phẩm văn học, Hs cần có thời gian
và độ lắng cái hay thú vị sâu sắc của văn chương. Nếu trong các tiết học (nhất là giờ
Đọc văn) tổ chức không hợp lý, khoa học các biện pháp nói trên rất có thể ảnh hưởng
đến mạch cảm xúc của bài khiến hs khó cảm nhận mạch cảm xúc của văn bản, ảnh
hưởng đến việc thẩm thấu rung cảm về vẻ đẹp của một tác phẩm văn học.

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
25

11. DANH SÁCH NHỮNG TỔ CHỨC / CÁ NHÂN THAM GIA ÁP DỤNG THỬ
NGHIỆM HOẶC ĐÃ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN LẦN ĐẦU

Số
TT
Tên tổ chức/cá nhân Địa chỉ Phạm vi/ Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến
1 Đinh Thị Hồng Duyên Trường THPT Đồng Đậu Môn Ngữ văn – 11A8
2 Lê Thị Luyên Trường THPT Đồng Đậu Môn Ngữ văn - 11A6
3 Lê Thị Luyên Trường THPT Đồng Đậu Môn Ngữ văn - 11A4

Với điều kiện thời gian ngắn, kinh nghiệm bản thân còn hạn chế, chắc chắn đề
tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi không tránh khỏi thiếu sót. Rất mong bạn đọc và các
đồng nghiệp góp ý để sáng kiến được hoàn thiện, hiệu quả hơn.

......., ngày.....tháng......năm......
Thủ trưởng đơn vị/
Chính quyền địa phương
(Ký tên, đóng dấu)

........, ngày.....tháng......năm......
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG
SÁNG KIẾN CẤP CƠ SỞ
(Ký tên, đóng dấu)

Yên Lạc, ngày 10 tháng 02 năm2020
Tác giả sáng kiến

Đinh Thị Hồng Duyên

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
26

PHỤ LỤC
Phụ lục 1:
GIÁO ÁN MINH HỌA GIẢI PHÁP MỚI

DỰ ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG
LỰC HỌC SINH – TÁC PHẨM “ CHÍ PHÈO” (NAM CAO)
Ngày soạn: 18/11/2018
Ngày dạy: 05/12/2018
Đọc văn
CHÍ PHÈO
(Nam Cao)
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Học xong bài này, học sinh cần nắm được:
1. Về kiến thức:
1.1. Kiến thức văn học:
- Hiểu được giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc, mới mẻ của tác phẩm qua việc phân
tích các nhân vật, đặc biệt là nhân vật Chí Phèo ( Hình tượng nhân vật Chí Phèo: Bi
kịch bị tha hóa và Bi kịch bị cự tuyệt làm người lương thiện của Chí Phèo)
- Những nét đặc sắc trong nghệ thuật truyện ngắn Nam Cao như điển hình hóa nhân
vật, miêu tả tâm lí, nghệ thuật trần thuật, ngôn ngữ nghệ thuật,...
1.2. Kiến thức liên môn:
Thông qua bài học giúp học sinh hiểu sâu và mở rộng thêm kiến thức về một số lĩnh
vực liên quan tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao:
- Lịch sử (Tình hình giai cấp và mâu thuẫn giai cấp trong xã hội Việt Nam dưới chế độ
thực dân nửa phong kiến).
- Về địa lí: (Đặc điểm địa lí làng ”Vũ Đại” – Đại Hoàng )
- Văn hóa, du lịch ( nguồn gốc tên làng Đại Hoàng, những nét đặc trưng nổi bật của
làng ” Vũ Đại ngày ấy” và bấy giờ....).
- Điện ảnh: hiểu thêm về bộ phim ”Làng Vũ Đại ngày ấy” – một tác phẩm điện ảnh
nổi tiếng vào những năm 1980 được chuyển thể từ ba tác phẩm nổi tiếng của Nam Cao
trong đó có ”Chí Phèo”
- Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường sống (môi trường xã hội): Bài học về xây
dựng, bảo vệ môi trường xã hội nhân văn, nhân ái. Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
27

Hiểu thêm về môi trường xã hội có tác động ảnh hưởng đến nhân cách con người. Từ
đó giáo dục học sinh ý thức xây dựng, bảo vệ môi trường xã hội. Cần xây dựng một
môi trường sống tràn đầy tinh thần nhân văn.
- Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống:
+ Bài học biết trân trọng cuộc sống hiện tại của bản thân , biết vượt lên hoàn cảnh,
chiến thắng chính mình, giữ gìn nhân phẩm.
+ Bài học về cách nhìn nhận, đánh giá con người và cách sống trong cuộc đời để cuộc
đời có nhiều yêu thương.
2. Về kỹ năng:
2.1. Môn Ngữ văn:
- Đọc hiểu tác phẩm văn xuôi theo đặc trưng thể loại. Cảm thụ tác phẩm văn học.
- Thành thục hơn trong công việc vận dụng các kĩ năng phân tích tác phẩm văn
chương tự sự (Rèn kỹ năng phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự)
2.2. Kiến thức liên môn:
- Kỹ năng vận dụng tổng hợp những kiến thức liên môn để đọc hiểu văn bản văn học.
- Tìm kiếm khai thác và xử lý thông tin từ nhiều nguồn khác nhau (Interet, sách,
báo…) có liên quan các vấn đề cần tìm hiểu (lịch sử, địa lý, văn hóa, điện ảnh…)
- Phát triển kĩ trình bày vấn đề và thuyết trình trước đám đông.
- Đưa ra quyết định, sáng tạo của cá nhân khi buộc phải xử lý một vấn đề.
- Hợp tác khi làm việc nhóm.
- Ứng xử, đánh giá con người trong cuộc sống.

3. Về thái độ, tình cảm:
- Hứng thú với phương pháp học tập mới, từ đó bồi dưỡng niềm say mê học tập với
môn Ngữ văn; yêu mến tác phẩm văn học dân tộc.
- Bồi dưỡng khả năng tự học và tự học suốt đời cho học sinh
- Đồng cảm, cảm thông trước số phận thiệt thòi, bất hạnh trong xã hội.
- Lên án những biểu hiện tiêu cực, thiếu tinh thần nhân văn trong cách ứng xử giữa
con người trong xã hội.
- Có ý thức xây dựng và bảo về môi trường sống ( môi trường xã hội) lành mạnh,
giàu nhân ái, đoàn kết…

4. Định hướng năng lực hình thành.
- Năng lực giải quyết vấn đề.
- Năng lực hợp tác
- Năng lực sáng tạo.
- Năng lực tự học, tự nghiên cứu
- Năng lực giao tiếp. Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
28

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ văn học.
- Năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông.
- Năng lực vận dụng kiến thức liên môn: Để giải quyết các vấn đề đặt ra trong dự án
học tập, học sinh cần học tập và vận dụng các kiến thức liên môn
II. THỜI LƯỢNG DỰ KIẾN: 04 tiết (trong đó sử dụng 02 tiết tự chọn, 2 tiết dạy
theo phân phối chương trình) và 01 tuần làm việc nhóm học sinh ngoài giờ.
- Tiết 1 (Sử dụng tiết tự chọn): Tìm hiểu về dạy học theo dự án
- Tiết 2, 3 (Theo PPCT : tiết 51+52) Dạy học theo kế hoạch + Kết hợp hs báo cáo sản
phẩm dự án.
- Tiết 4 (Sử dụng tiết tự chọn): Luyện tập – Đánh giá – Tổng kết dự án.

III. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Giáo viên:
- SGK Ngữ văn 11, SGV Ngữ văn 11, Sách Bồi dưỡng Ngữ văn 11, Chuẩn KTKN
Ngữ văn 11.
- Các tài liệu: Chuyên đề dạy học Ngữ văn 11, Tác phẩm Chí Phèo, Tuyển tập Nam
Cao
- Một số hình ảnh tư liệu về quê hương Nam Cao, Phim tư liệu ”Làng Vũ Đại ngày
ấy” – giới thiệu một tác phẩm điện ảnh thể hiện sự thành công trong sự nghiệp nhà văn
Nam Cao, hình ảnh tư liệu về làng ”Vũ Đại” bây giờ,...
- Phiếu học tập, bút dạ, biểu bảng.
- Hồ sơ theo dõi tiến độ thực hiện dự án của các nhóm
- Máy chiếu…
2. Học sinh
- Học sinh(Hs): Vở soạn, sgk, Tuyển tập Nam Cao - đọc, soạn bài trước ở nhà theo
hướng dẫn.
- Bút màu, giấy A3 để báo cáo sản phẩm, nam châm để gắn bảng từ
- Xây dựng kịch bản sân khấu từ tác phẩm văn học( sân khấu hóa tác phẩm văn học)
- Trang phục, đồ hóa trang, đạo cụ, dàn dựng sân khấu…để biểu diễn
- Trang trí lớp học đáp ứng yêu cầu hội thảo
- Các phương tiện để thu thập và xử lý thông tin: Máy vi tính, máy chiếu, máy quay,
máy ảnh…
- Bảng phân công nhiệm vụ các thành viên trong nhóm, sổ theo dõi dự án.
- Xử lý thông tin và viết báo cáo
- Sản phẩm dự án
- Phân công người giới thiệu, báo cáo sản phẩm
3. Các phần mềm ứng dụng công nghệ thông tin:
- Phần mềm Microsoft Word. Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
29

- Phần mềm Microsoft Power Point
- Phần mềm VLC Media Player.
IV. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC VÀ KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ
1. Phương pháp dạy học
- Các phương pháp truyền thống : Nêu vấn đề, đàm thoại, đọc diễn cảm...
- Phối hợp các phương pháp dạy học tích cực:
+ Phương pháp dạy học theo dự án
+ Phương pháp đặt và giải quyết vấn đề
+ Phương pháp dạy học nhóm
+ Phương pháp đóng vai...
- Các kỹ thuật dạy học tích cực:
+ Kỹ thuật chia nhóm
+ Kĩ thuật “ Trình bày một phút”
+ Kĩ thuật khăn trải bàn...
2. Kiểm tra đánh giá:
- Sản phẩm các nhóm thực hiện dự án
- Khả năng khai thác và sử dụng công nghệ thông tin trong học tập
- Khả năng giao tiếp (thuyết trình, giới thiệu sản phẩm)...
- Khả năng cảm thụ tác phẩm văn học và sân khấu hóa tác phẩm văn học.
- Khả năng ứng xử, đưa ra cách giải quyết trước một tình huống cụ thể của cuộc sống.
- Khả năng tích hợp kiến thức liên môn trong học tập bộ môn và trong cuộc sống.

V. CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP VÀ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định lớp: 11A8: sĩ số 39 – vắng: 0
2. Kiểm tra bài cũ: Không
3. Bài mới:
TIẾN TÌNH DẠY HỌC
1. Tiết 1 (Sử dụng tiết tự chọn)
- Giới thiệu dạy học theo dự án.
- Tiến hành dạy học theo dự án.
- Triển khai thực hiện dự án: Học sinh thực hiện trong thời gian phù hợp (01 tuần).
- Tổng kết, đánh giá và hướng dẫn học tập
2. Tiết 2,3 (Hai tiết theo PPCT: 51+52) Kết hợp giữa
- Gv thực hiện tiến trình bài học trên lớp.
- Hs báo cáo sản phẩm dự án trước lớp: Gv tổ chức cho các nhóm báo cáo, giới thiệu
sản phẩm dự án (lồng ghép trong 2 tiết học tác phẩm “Chí Phèo” theo phân phối
chương trình)
3. Tiết 4: (Tiết tự chọn) Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
30

- Luyện tập, thảo luận về tác phẩm. Báo cáo sản phẩm.
- Kiểm tra đánh giá kết quả học tập
- Rút kinh nghiệm, tổng kết bài học

DỰ ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP NHẰM PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC HỌC SINH – TÁC PHẨM “ CHÍ PHÈO” (NAM CAO)

Đọc văn CHÍ PHÈO (Phần 2: Tác phẩm - Nam Cao )

CẤU TRÚC BÀI HỌC
Phần I. TÌM HIỂU VỀ DẠY HỌC THEO DỰ ÁN (Tiết 1)
I. Giới thiệu dạy học theo dự án.
II. Tiến hành dạy học theo dự án.
III. Triển khai thực hiện dự án: Học sinh thực hiện trong thời gian phù hợp (01 tuần)
IV. Giới thiệu sản phẩm
V. Tổng kết, đánh giá và hướng dẫn học tập.

Phần II. ĐỌC HIỂU TÁC PHẨM CHÍ PHÈO – TỔNG KẾT DỰ ÁN(Tiết 2,3,4)
(GV TỔ CHỨC BÀI HỌC THEO TIẾN TRÌNH KẾT HỢP VỚI TỔ CHỨC
CHO HS BÁO SẢN PHẨM DỰ ÁN CỦA CÁC NHÓM )
I . TÌM HIỂU CHUNG
1. Hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ:
Nhóm Đam mê lịch sử trình bày sản phẩm
2. Đề tài và chủ đề:
3. Nhan đề:
4. Đọc, tóm tắt truyện
5. Bố cục, giải thích từ khó:
Nhóm Nghiên cứu điện ảnh giới thiệu về tác phẩm điện ảnh “ Làng Vũ Đại ngày
ấy”
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Hình ảnh làng Vũ Đại.
Nhóm Khám phá địa lý – du lịch – văn hóa trình bày sản phẩm.
2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo
2.1. Chí Phèo xuất hiện với tiếng chửi.
2.2. Chí Phèo trước khi vào tù
2.3. Chí Phèo sau khi ra tù
a. Bi kịch con người lương thiện bị tha hóa
b. Bi kịch bị cự tuyệt làm người lương thiện Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
31

* Sau khi gặp thị Nở và sự hồi sinh.
* Bị thị Nở từ chối và tuyệt vọng
* Hiện tượng Chí Phèo chưa kết thúc.
3. Mối quan hệ Chí Phèo và các nhân vật Bá Kiến, thị Nở
III. TỔNG KẾT
1. Giá trị tác phẩm
2. Đặc sắc nghệ thuật
3. Ý nghĩa văn bản
IV. LUYỆN TẬP - THẢO LUẬN VỀ TÁC PHẨM
1. Giải ô chữ:
2. Bài tập thảo luận nhóm.
3. Bài tập tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường sống (môi trường xã hội)
4. Bài tập tích hợp giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống:
5. NHÓM Những nghệ sĩ nổi tiếng giới thiệu sản phẩm (diễn vở Chí Phèo)
6. Bài tập tự luyện
V. KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
VI. TỔNG KẾT ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN DỰ ÁN
*******************
DỰ ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG
LỰC HỌC SINH – TÁC PHẨM “ CHÍ PHÈO” (NAM CAO)

Tiết 1 (Sử dụng tiết tự chọn)
TÌM HIỂU VỀ DẠY HỌC THEO DỰ ÁN
Phần I. TÌM HIỂU VỀ DẠY HỌC THEO DỰ ÁN
Gv nêu vấn đề: Dạy học theo dự án là một phương pháp mới, dạy học theo dự án
được dùng rất phổ biến trên thế giới nhưng vẫn còn mới lạ ở Việt Nam . Trong
phương pháp học tập này các em sẽ được tìm hiểu các vấn đề có ý nghĩa với thực tiễn,
đựơc làm việc theo nhóm để tạo ra sản phẩm có thể trình bày được. Sản phẩm cuả dự
án học tập của các em thể hiện không chỉ năng lực nhận thức mà còn cả năng lực sáng
tạo của cả nhóm. Vậy thế nào là dạy học theo dự án? Học theo dự án có đặc điểm gì
khác với các hoạt động học tập trước đây? Các bước dạy – học theo dự án áp dụng
trong môn Ngữ văn của chúng ta như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu và vận dụng
trong bài học hôm nay.

Hoạt động của giáo viên
và học sinh
Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu về 1. Phương pháp dạy học theo dự án Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
32

dạy học theo dự án
Gv chiếu lên màn hình về
khái niệm dạy học theo dự
án, các bước học theo dạy
học theo dự án.
Hs theo dõi.

Gv giới thiệu kế hoạch dạy
học theo dự án.
a. Khái niệm:
Dạy học theo dự án được hiểu là một phương pháp hay
hình thức dạy học trog đó hs thực hiện một nhiệm vụ học
tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn,
thực hành. Nhiệm vụ này được học sinh thực hiện với
tính tụ lực cao trong quá trình học tập, từ việc xác định
mục đích, lập kế hoạch đến việc thực hiện dự án, kiểm
tra, điều chỉnh đánh giá quá trình và kết quả thực hiện.
Sản phẩm của dự án học tập có thể trình bày được. Giáo
viên là người cố vấn hoạt động của nhóm học sinh.
b. Các bước thực hiện
Bước 1. Lập kế hoạch
- Lựa chọn chủ đề: Hs được đề xuất hoặc lựa chọn chủ
đề của dự án do gv đề xuất .
- Xây dựng tiểu chủ đề của nhóm
- Lập kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ học tập và phân
công trong nhóm.
Bước 2. Thực hiện dự án
- Thu thập thông tin dưới nhiều hình thức
- Thảo luận nhóm để xử lý thông tin
Bước 3. Tổng hợp kết quả
- Tổng hợp kết quả, xây dựng sản phẩm
- Báo cáo kết quả dự án
- Đánh giá và nhận thông tin phản hồi
- Rút ra bài học kinh nghiệm sau khi thực hiện dự án.

2. Triển khai dạy học theo dự án với tác phẩm “ Chí Phèo”.
Hoạt động 1: Xây dựng ý tưởng dự án. Quyết định chủ đề.
Bước 1: Chia nhóm
- Để gây hứng thú cho HS, đồng thời tạo cơ hội cho các em được học hỏi, giao lưu với
nhiều bạn khác nhau trong lớp, giáo viên vận dụng Kỹ thuật dạy học tích cực – sử
dụng Kỹ thuật chia nhóm để chia nhóm học sinh.
- Lựa chọn hình thức chia nhóm theo sở thích: GV chia HS thành các nhóm có cùng sở
thích để các em có thể cùng thực hiện một công việc yêu thích và biểu đạt kết quả
công việc của nhóm dưới các hình thức phù hợp với sở trường của các em. Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
33

- GV cho hs đăng kí vào danh sách nhóm chủ đề mình yêu thích theo một số chủ đề
cho trước như sau : Chủ đề lịch sử, chủ đề địa lý - du lịch- văn hóa, điện ảnh. Từ đó
thành lập nhóm, cử nhóm trưởng, thư kí, người thuyết trình/ giới thiệu hoặc báo cáo
sản phẩm.
- Kết quả thành lập được các nhóm như sau: (Sĩ số: 39) Có danh sách cụ thể
+ Nhóm Đam mê lịch sử, (05 thành viên)
+ Nhóm Khám phá địa lý – du lịch – văn hóa, (05 thành viên)
+ Nhóm Nghiên cứu điện ảnh (05 thành viên)và
+ Nhóm Những nghệ sĩ nổi tiếng 1. (08 thành viên)
+ Nhóm Những nghệ sĩ nổi tiếng 2. (08 thành viên)
+ Nhóm Những nghệ sĩ nổi tiếng 3. (08 thành viên)

Bước 2: Giáo viên giới thiệu cho cả lớp biết về nội dung thực hiện dự án (tìm hiểu
về tác phẩm “Chí Phèo” của nhà văn Nam Cao), các nhóm đề xuất ý tưởng dự án.

Bước 3: Lựa chọn chủ đề, xác định mục tiêu của dự án.
- Nhóm 1 - Đam mê lịch sử: Tìm hiểu bối cảnh tác phẩm ra đời (bối cảnh rộng): Xã
hội Việt Nam thực dân nửa phong kiến.
+ Đặc điểm giai cấp và mâu thuẫn giai cấp trong xã hội thực dân nửa phong kiến?
+ Tìm những tác phẩm mà em biết ra đời trong bối cảnh này?
+ Tìm đọc trọn vẹn tác phẩm. Tóm tắt tác phẩm
- Nhóm 2- Khám phá địa lý – du lịch – văn hóa: Tìm hiểu bối cảnh tác phẩm ra đời
(bối cảnh cảm hứng): Truyện dựa vào những người thật, việc thật ở làng Đại Hoàng -
làng quê Nam Cao - trước Cách mạng tháng Tám mà tác giả được chứng kiến và nghe
kể cùng với sự hư cấu của tác giả, Nam Cao viết thành truyện năm 1941.
+ Tìm hiểu làng “ Vũ Đại” ngày ấy trong tác phẩm – tức làng Đại Hoàng làng quê
Nam Cao - trước Cách mạng tháng Tám có gì đáng lưu ý?
+ Làng “Vũ Đại” ngày nay có gì khác xưa? (Địa lý, văn hóa, đời sống xã hội)
+ Tìm đọc trọn vẹn tác phẩm. Tóm tắt tác phẩm
- Nhóm 3- Nghiên cứu điện ảnh: Tìm hiểu về tác phẩm điện ảnh “ Làng Vũ Đại ngày
ấy”
Trình bày những hiểu biết của em về tác phẩm điện ảnh “ Làng Vũ Đại ngày ấy” ?
( Những thông tin xoay quanh tác phẩm điện ảnh này?
+ Tác giả biên kịch?
+ Đạo diễn?
+ Diễn viên đóng vai chính?
+ Tác phẩm văn học nào được chuyển thành kịch bản phim?...)
+ Tìm đọc trọn vẹn tác phẩm. Tóm tắt tác phẩm Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
34

- Nhóm 4-Những nghệ sĩ nổi tiếng1: Diễn vở “ Chí Phèo”
+ Chuyển thể tác phẩm văn học “Chí Phèo” dựng thành kịch bản, chia theo từng cảnh
diễn
+ Dàn dựng sân khấu
+ Chọn và phân vai phù hợp
+ Diễn kịch và ghi thành video, chụp ảnh
+ Tìm đọc trọn vẹn tác phẩm. Tóm tắt tác phẩm
- Nhóm 5- Những nghệ sĩ nổi tiếng 2: Diễn vở “ Chí Phèo”
+ Chuyển thể tác phẩm văn học “Chí Phèo” dựng thành kịch bản, chia theo từng cảnh
diễn
+ Dàn dựng sân khấu
+ Chọn và phân vai phù hợp
+ Diễn kịch và ghi thành video, chụp ảnh
+ Tìm đọc trọn vẹn tác phẩm. Tóm tắt tác phẩm
- Nhóm 6- Những nghệ sĩ nổi tiếng 3: Diễn vở “ Chí Phèo”
+ Chuyển thể tác phẩm văn học “Chí Phèo” dựng thành kịch bản, chia theo từng cảnh
diễn
+ Dàn dựng sân khấu
+ Chọn và phân vai phù hợp
+ Diễn kịch và ghi thành video, chụp ảnh
+ Tìm đọc trọn vẹn tác phẩm. Tóm tắt tác phẩm

Hoạt động 2: Xây dựng kế hoạch thực hiện dự án
Bước 1: Hs lập kế hoạch làm việc nhóm 1,2,3

Thời gian
Công việc

Thứ/
ngày
Thứ/
ngày
Thứ/
ngày
Thứ/
ngày
Thứ
/ngày
Thứ/
ngày
Tìm kiếm và thu thập tài
liệu

Phân tích và xử lý thông
tin

Viết báo cáo/ Thiết kế
trình bày bằng
PowerPoint

Giới thiệu sản phẩm Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
35

Kế hoạch làm việc nhóm 4,5,6

Thời gian
Công việc

Thứ/
ngày
Thứ/
ngày
Thứ/
ngày
Thứ/
ngày
Thứ
ngày
Thứ/
ngày
Xây dựng kịch bản
Phân công, thử vai
Tập, diễn thử
Diễn và quay video
Giới thiệu sản phẩm

Bước 2. Phân công công việc
Nhóm trưởng:
Thư kí:
Công việc

Người phụ trách Ghi chú
Tìm kiếm và thu thập tài liệu
Phân tích và xử lý thông tin
Thảo luận để hoàn thiện
Viết báo cáo
Giới thiệu sản phẩm

Nhóm trưởng:
Thư kí:
Công việc

Người phụ trách Ghi chú
Đạo diễn
Biên kịch
Diễn viên
Âm thanh, ánh sáng
Họa sĩ
Trang phục, trang điểm
Quay phim, chụp ảnh
Giới thiệu sản phẩm
Hoạt động 3. Triển khai thực hiện dự án: (01 tuần)
Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
36

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
- Theo dõi hs thực hiện, hướng
dẫn hs , kịp thời tháo gỡ những
vướng mắc.
- Gv cung cấp cho hs các tài liệu
hỗ trợ thêm (nếu có)
- Học sinh làm việc theo nhóm và cá nhân theo kế
hoạch để tạo ra sản phẩm
Bước 1: Tìm kiếm và thu thập tài liệu(thư viện,
ngoài thực tế, tạp chí, sách báo, Internet...)
Bước 2: Phân tích và xử lý thông tin
Bước 3: Viết báo cáo/ Quay video, chụp ảnh.
- Các nhóm hs phân công nhiệm vụ, trao đổi cách
thực hiện, thời gian hoàn thành ,...theo kế hoạch
và báo cáo giáo viên thường xuyên.
- Trao đổi với gv về những khó khăn trong quá
trình thực hiện qua điện thoại, email.
- Sửa chữa, hoàn chỉnh sản phẩm.

Hoạt động 4: Giới thiệu sản phẩm
- Sản phẩm dự án công bố dưới dạng bài thu hoạch, báo cáo bằng văn bản, trình diễn
Power Point,...
- Sản phẩm dự án được trình bày giữa các nhóm học sinh trước lớp.
4. Tổng kết, đánh giá và hướng dẫn học tập.
- GV và hs đánh giá kết quả và quá trình (Đánh giá từng nhóm và cá nhân trong nhóm)
. Rút kinh nghiệm.
- Gv yêu cầu hs phát biểu cảm tưởng về kết quả thu được từ việc thực hiện dự án.
- Yêu cầu các nhóm hoàn thiện sản phẩm để có thể giới thiệu khi cần hoặc có điều
kiện.
5. Dặn dò:
- Các nhóm tự bố trí thời gian họp nhóm và thực hiện nhiệm vụ

******

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
37

Phần II. ĐỌC HIỂU TÁC PHẨM CHÍ PHÈO
(GV TỔ CHỨC BÀI HỌC THEO TIẾN TRÌNH KẾT HỢP VỚI TỔ CHỨC
CHO HS BÁO SẢN PHẨM DỰ ÁN CỦA CÁC NHÓM )

HĐ1: Hoạt động trải nghiệm - GV đặt vấn đề vào bài:
Xem một vài hình ảnh, đoạn phim chọn lọc phim Làng Vũ Đại ngày ấy.
Nội dung phim dựa trên những tp nổi tiếng của Nam Cao : Chí Phèo, Lão Hạc, Sống
mòn. Trong đó Chí Phèo là kiệt tác đầu tiên của Nam Cao. Người nông dân bị xã hội
và hoàn cảnh dồn đuổi vào bước đường cùng sẽ có phản ứng theo những cách khác
nhau: cam chịu, nhẫn nhục cho đến chết (Dì Hảo), Thà chọn cái chết mà giữ được
nhân phẩm , tự trọng (Lão Hạc), bế tắc, tuyệt vọng mất phương hướng, vùng lên phá
phách, thành lưu manh, quỷ dữ (Chí Phèo). Chí Phèo thuộc trường hợp thứ ba. Nhưng
Chí Phèo có hoàn toàn là quỷ dữ làng Vũ Đại không? Cuộc đời anh kết cục ra sao?
Hãy cùng nhau đọc lại thiên kiệt tác này.
Tiết 2 (Tiết 51)

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
HĐ2: Hoạt động hình thành kiến
thức.
Bước 1: Gv hướng dẫn hs tìm hiểu
những nét khái quát về tác phẩm.
HS đọc tiểu dẫn SGK.
Dựa vào kiến thức Lịch sử , em hãy cho
biết tình hình giai cấp và mâu thuẫn giai
cấp trong xã hội Việt Nam dưới chế độ
thực dân - phong kiến?

Dựa vào kiến thức Lịch sử, ĐẠI DIỆN
NHÓM Đam mê lịch sử TRÌNH BÀY
TRƯỚC LỚP SẢN PHẨM CỦA
NHÓM.
Các nhóm khác nhận xét bổ sung.
GV nhận xét, củng cố, giải thích thêm về
mâu thuẫn giai cấp trong xã hội Việt
Nam dưới chế độ Thực dân - Phong kiến:

Phần hai: TÁC PHẨM CHÍ PHÈO (Nam
Cao)

I. Tìm hiểu chung:
1. Hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ:
- Hoàn cảnh rộng: Xã hội Việt Nam thực
dân nửa phong kiến.

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
38

- Giai cấp:
+ Địa chủ phong kiến: Giai cấp địa chủ
phong kiến tồn tại hàng nghìn năm trong
lịch sử từ địa vị là giai cấp thống trị nay
trở thành tay sai cho thực dân Pháp câu
kết với thực dân Pháp bóc lột nhân dân
ta.
+ Giai cấp nông dân bị địa chủ phong
kiến và đế quốc bóc lột nặng nề, đế quốc
bóc lột nhân dân bằng sưu cao thuế nặng,
địa chủ bóc lột nhân dân bằng cướp đoạt
ruộng đất, địa tô, cướp đoạt ruộng đất
dẫn đến giai cấp nông dân bị đẩy vào
đường cùng.
=> Mâu thuẫn vốn có trong lòng xã hội
phong kiến Việt Nam là mâu thuẫn giữa
nông dân với giai cấp địa chủ phong kiến
âm ỷ, quyết liệt.
Làng “ Vũ Đại” ngày ấy trong tác phẩm
– tức làng Đại Hoàng làng quê Nam Cao
- trước Cách mạng tháng Tám có gì đáng
lưu ý?

Gv mở rộng về kiến thức lịch sử, xã
hội về làng Đại Hoàng trước năm
1945:
- Làng nhỏ, thường xuyên năm nào cũng
gánh chịu thiên tai. Nông dân phải đi tha
hương cầu thực, người ở lại làng thì kiếm
được miếng ăn cũng cực nhục trăm bề. Ở
làng Đại Hoàng hiện nay, có khá nhiều
gia đình có họ hàng phiêu bạt vào tận
Thanh Hoá, Hòn Gai từ những năm
1940.
Thêm nữa, làng cũng lại lắm hủ tục, lắm
thứ vị, nếu là nông dân thuần khiết thì
khổ lắm nên ai cũng muốn có chức vị để
khỏi lo bị bắt nạt.

- Hoàn cảnh cảm hứng: Truyện dựa vào
những việc thật, người thật ở làng Đại
Hoàng - làng quê Nam Cao - trước Cách
mạng tháng Tám mà tác giả được chứng
kiến và nghe kể cùng với sự hư cấu, Nam
Cao viết thành truyện năm 1941.
- Xuất xứ: Tác phẩm được in lần đầu vào
năm 1941. Năm 1946 in trong tập “Luống
cày”.

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
39

- Gv mở rộng về kiến thức văn hóa:
+ Làng Vũ Đại trong các tác phẩm của
Nam Cao là làng Đại Hoàng (trước thuộc
Cao Đà, huyện Nam Sang, phủ Lý Nhân,
tỉnh Hà Nam; nay là xóm 11, thôn Nhân
hậu, xã Hoà Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh
Hà Nam).
+ Theo sử sách, sở dĩ làng có tên Đại
Hoàng, bởi đây là nơi Hưng Đạo Vương
Trần Quốc Tuấn nhặt được một bé gái,
nhận làm con nuôi và đặt tên là Đại
Hoàng. Sau dân làng lấy tên Quận chúa
Đại Hoàng đặt cho làng để nhớ ơn. Làng
Đại Hoàng cũng như nhiều địa phương
khác ở các tỉnh Hà Nam, Ninh Bình,
Nam Định (Hà Nam Ninh cũ) theo đạo
Thiên Chúa.

- GV giới thiệu thêm về nguyên mẫu
một số nhân vật ngoài đời ở làng Đại
Hoàng được Nam Cao đưa vào trong tác
phẩm: Nguyên mẫu nhân vật Chí Phèo,
Bá Kiến, thị Nở, làng Vũ Đại,…

- Hãy kể tên một số tác phẩm ra đời cùng
thời kì lịch sử này?
- Học sinh phát biểu độc lập.

? Tác phẩm có những tên gọi như thế
nào? Ý nghĩa của những tên gọi này?
- GV, nhận xét, và tóm tắt lại:

Kết hợp đọc và tóm tắt tác phẩm:

2. Đề tài và chủ đề:
- Đề tài: Người nông dân nghèo ở nông
thôn Việt Nam trước Cách mạng tháng
Tám.(Quen thuộc vì nhiều nhà văn đề cập)
- Chủ đề: Số phận bi thảm của người nông
dân nghèo, lương thiện bị XHTD PK xô
đẩy vào con đường lưu manh, tội lỗi không
có lối thoát - bị hủy hoại cả hình hài lẫn
tính cách - con người bị huỷ diệt mọi giá
trị, bị tước đoạt quyền làm người và bị đẩy
xuống hàng con vật.
=> Đề tài quen thuộc, chủ đề mới mẻ.

3. Nhan đề:
- Cái lò gạch cũ, tác giả muốn nói đến sự
luẩn quẩn, bế tắc trong cuộc đời, số phận
của người nông dân bị tha hóa trước Cách
mạng Tháng Tám.
- Đôi lứa xứng đôi: nhà xuất bản đặt nhằm
gây sự tò mò, nhấn mạnh mối tình Chí
Phèo- Thị Nở. Đó là cái nhìn hời hợt, sai
lạc, không gắn với tư tưởng chủ đề của tác
phẩm.
- Năm 1946, tác giả đổi Chí Phèo - xoáy
sâu vào bi kịch của nhân vật chính.
 Qua hình tượng nhân vật điển hình, tác Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
40

Gv định hướng cách đọc truyện:
- Giọng đọc linh hoạt thay đổi theo giọng
điệu, tính cách nhân vật (Vd: Bá Kiến:
giọng khi thị oai với vợ, con khi thì dịu
giọng mềm mỏng với bà con trong làng,
khi thì ngọt nhạt gian xảo với Chí
Phèo… Lí Cường: hánh dịch, Chí Phèo:
ngang ngược, bất cần, khi thì hiền lành,
đáng thương…
- GV và hs chọn đọc 1 vài đoạn trong
quá trình phân tích.

GV hướng dẫn tóm tắt nội dung chính.
(Theo sơ đồ power point)
Chí Phèo  cái lò gạch cũ canh điền
cho Lý Kiến ( bị bần cùng hóa) Bị bắt
vào tù  bị tha hóa Gặp Thị Nở
Khát vọng hoàn lương Bị cự tuyệt
Giết Bá Kiến và tự sát.

Đại diện nhóm Nghiên cứu điện ảnh
giới thiệu về tác phẩm điện ảnh “
Làng Vũ Đại ngày ấy”
Gv nhận xét, cung cấp một số thông tin
chính.

giả khái quát một cách súc tích và đầy đủ
nhất về tư tưởng nghệ thuật của tác phẩm

4. Đọc, tóm tắt truyện

5. Bố cục, giải thích từ khó:
- Kết hợp đọc, tóm tắt trong quát trình đọc
hiểu văn bản.
- Bố cục:
+ Chí Phèo say rượu vừa đi vừa chửi.
+ Chí Phèo trở về làng sau mấy năm đi tù.
Hắn đến nhà Bá Kiến rạch mặt ăn vạ.
+ Chí Phèo thức tỉnh sau đêm gặp thị Nở.
+ Chí Phèo đâm chết Bá Kiến rồi tự sát.
+ Thái độ của mọi người và thị Nở sau cái
chết của Bá Kiến và Chí Phèo.
- Giải thích từ khó: (sgk)

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
41

Bước 1: Gv hướng dẫn hs đọc hiểu nội
dung của truyên.
Toàn bộ truyện Chí Phèo diễn ra ở làng
Vũ Đại. Đây chính là không gian nghệ
thuật của truyện. Hình ảnh làng Vũ Đại
được tác tác giả miêu tả như thế nào? GV
cung cấp thêm:
Làng Vũ Đại trong tác phẩm được tác
giả miêu tả như thế nào?
Học sinh suy nghĩ, trả lời độc lập.
GV, nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính :
- Đây là nơi “ quần ngư tranh thực”( Đàn
cá tranh mồi) với các phe cánh, bè phái
đua nhau bóc lột dân làng.( cánh Bá
Kiến, canh ông đội Tảo, cánh ông Tư
Đạm, cánh ông Bát Tùng…)
- Làng Vũ Đại cũng chính là nơi có bao
nhiêu số phận buồn với thảm kịch, bi
kịch:
+ Một thị Nở “ dòng giống của một nhà
có mả hủi…”
+ Một bà cô thị suốt đời cô đơn
+ Một Tự Lãng làm nghề hoạn lợn kiêm
thầy cúng. Vợ chết, con gái chửa hoang
bỏ nhà trốn đi…

? Qua những chi tiết đó, em nêu cảm
nhận của mình về cuộc sống ở làng Vũ
Đại?
TÌM HIỂU Làng Vũ Đại - Đại Hoàng
ngày ấy và bây giờ.

ĐẠI DIỆN NHÓM Nhóm Khám phá
địa lý – du lịch – văn hóa TRÌNH BÀY
TRƯỚC LỚP SẢN PHẨM (hs giới
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Hình ảnh làng Vũ Đại.
- Làng Vũ Đại - đó là không gian nghệ
thuật của truyện, nơi các nhân vật sống và
hoạt động.
- Làng này dân “không quá hai nghìn
người, xa phủ, xa tỉnh” nằm trong thế
“quần ngư tranh thực”

- Có tôn ti trật tự nghiêm ngặt: Cao nhất là
cụ tiên chỉ Bá Kiến vô cùng xảo quyệt “
Bốn dời làm tổng lí”, uy thế nghiêng trời
rồi đến đám cường hào, chúng kết thành bè
đảng xung quanh một người; sau nữa là
những người nông dân thấp cổ bé họng
suốt đời bị đè nén, áp bức.
- Đây cũng là nơi bọn “đầu bò” luôn “ tiếp
nối thế hệ”: Năm Thọ đi thì Binh Chức lần
về. Binh Chức chết thì lại nở ra một Chí
Phèo – cùng với bá Kiến là 2 con qủy dữ
của làng Vũ Đại.

=> Nam Cao đã dựng nên một làng Vũ Đại
sống động, hết sức tăm tối ngột ngạt. Làm
nổi bật mối xung đột giai cấp gây gắt, âm
thầm mà quyết liệt.
=> Hình ảnh thu nhỏ của nông thôn Việt
Nam trước Cách mạng tháng Tám.

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
42

thiệu sản phẩm bằng trình chiếu
Power Point và thuyết trình)
Các nhóm khác nhận xét bổ sung.
Giáo viên nhận xét, bổ sung, nhấn mạnh
một số nét chính.. về Đặc điểm địa lý,
văn hóa , du lịch:
- Làng Vũ Đại ngày ấy bây giờ nằm cách
trung tâm thành phố Phủ Lý, Hà Nam
chừng 40 km theo đường tỉnh lộ 972.
Nghề dệt vải vẫn được bà con nơi đây
gìn giữ, phát huy. Nhưng đến đây, bạn
không còn nghe thấy tiếng thoi lách cách,
mà thay vào đó là âm thanh máy dệt vải
bán công nghiệp khắp xóm làng.
- Gv mở rộng kiến thức: giới thiệu về
công trình “ Vườn hiện thực Nam Cao”
cở làng Đại Hoàng ngày nay.

GV chuyển ý: Làng Vũ Đại là nơi mâu
thuẫn giai cấp diễn ra gay gắt, âm thầm
mà quyết liệt, giữa nông dân và địa chủ -
người nông dân phải è cổ nuôi bọn địa
chủ phong kiến, bọn địa chủ sợ hãi lánh
mặt bọn cùng đinh... Đời sống của người
nông dân vô cùng khổ cực bị đẩy vào
đường cùng không lối thoát, bị tha hóa.
Nhân vật nào đại diện cho giai cấp thống
trị là Bá Kiến, đại diện cho giai cấp bị đè
nén, áp bức là Chí Phèo. Bằng tài năng
nghệ thuật điêu luyện và sắc sảo, Nam
Cao đã khắc họa được hai chân dung
nhân vật điển hình trong văn học.
Trước hết là hình tượng nhân vật điển
hình đại diện cho tầng lớp nông dân
nghèo bị bần cùng bần cùng hóa dẫn đến
bị tha hóa: Chí Phèo.
GV định hướng cách tìm hiểu về nhân

2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo

2.1. Chí Phèo xuất hiện với tiếng chửi.
- Tác giả đã đảo trật tự thời gian của sự Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
43

vât:

? Mở đầu tác phẩm Chí xuất hiện như
thế nào?
- Học sinh suy nghĩ, trả lời độc lập.

- GV, nhận xét, và khái quát lại:
Cách vào truyện độc đáo, gây sự chú ý
với người đọc, khiến người đọc bắt nhịp
được ngay với tác phẩm, kích thích trí tò
mò của người đọc về một nhân vật thật
đáng thương!

? Theo em, tiếng chửi của Chí thể hiện
điều gì?

? Cách vào truyện của Nam Cao có gì
độc đáo?

việc: mở đầu tác phẩm là một Chí Phèo
say khướt và vừa đi vừa chửi
- Tiếng chửi:
+ Chửi trời  chửi đời  chửi cả làng Vũ
Đại  chửi ai không chửi nhau với hắn 
chửi đứa nào đẻ ra hắn.
+ Có trật tự, được sắp xếp từ khái quát,
trừu tượng đến cụ thể.
+ Điều lạ: không ai lên tiếng, không ai
thèm để ý . Dường như Chí Phèo đã bị đẩy
ra ngoài xã hội, ngay cả tiếng chửi cũng
không được ai chấp nhận.
- Ý nghĩa tiếng chửi:
+ Tỉnh và say luôn song hành trong con
người Chí
+ Đó là phản ứng của chí đối với cuộc đời,
là cách duy nhất để giao tiếp với cộng
đồng, là sự bất mãn cao độ với xh đã gạt
Chí ra khỏi cộng đồng.
+ Bộc lộ sự bất lực, bế tắc, cô đơn tột độ
của Chí – sống giữa làng quê mà không ai
coi có Chí trên đời.
+ Thể hiện sự vật vã, tuyệt vọng của một
tâm hồn đau khổ, một tâm trạng bi phẫn
cùng cực của một con người bị cự tuyệt
quyền làm người đang khát khao giao tiếp
với đồng loại.
+ Tiếng chửi “ người đẻ ra hắn” đã dự báo
một Chí Phèo say khướt , một Chí Phèo
lưu manh, một Chí Phèo mất hết phương
hướng trong cuộc sống.
 Bi kịch đau đớn của một con người bị
cự tuyệt quyền làm người.

=> Cách vào truyện độc đáo, gây sự chú ý
với người đọc . Ngôn ngữ kể chuyện, tả,
dựng chân dung nhân vật đặc sắc.
Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
44

? Trước khi đi tù, Chí Phèo là người
như thế nào?

“Một anh đi thả ống lươn, một buổi sáng
tinh sương đã thấy hắn trần truồng và
xám ngắt trong cái váy đụp để bên một lò
gạch bỏ không…”

Bị bà ba Bá Kiến gọi lên đấm lưng, bóp
chân…Chí cảm thấy nhục chứ yêu đương
gì→ biết phân biệt tình yêu chân chính
và thói dâm dục xấu xa. Là người có ý
thức về nhân phẩm.

? Em có nhận xét gì về Chí trong 20 năm
đầu của cuộc đời?
2.2. Chí Phèo trước khi vào tù
- Hoàn cảnh xuất thân:
+ Bị bỏ rơi, không cha mẹ, không người
thân thích, không nhà cửa -> Bất hạnh,
đáng thương.
+ Đi ở hết nhà này đến nhà khác. Lớn lên
là một anh canh điền khỏe mạnh, cày thuê
cuốc mướn kiếm sống. Năm 20 tuổi làm
thuê cho nhà Lí Kiến.
- Phẩm chất, tính cách:
+ Hiền lành, chất phác: “có những lúc hắn
hiền như đất”.
+ Có mơ ước thật giản dị: “ một gia đình
nho nhỏ, chồng cày thuê cuốc mướn, vợ
dệt vải”….
+ Giàu lòng tự trọng, có ý thức về nhân
phẩm: Chí thấy nhục khi phải bóp chân
cho bà ba…
- Tóm lại: Chí Phèo vốn là một người
nông dân lương thiện, hiền lành, chất
phác; chăm chỉ, có lòng tự trọng và có ước
mơ… (Nét chung của người dân lao động)
Chí có đủ điều kiện để sống cuộc sống yên
bình như bao người khác.
Tiết 3 (Tiết 52)

Gv hướng dẫn hs tìm hiểu bi kịch của
Chí Phèo:
Gv đặt câu hỏi dẫn dắt hs theo dõi sgk,
bài đã soạn , hs suy nghĩ, trả lời độc lập.
- GV, nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính :
? Vì sao Chí Phèo đi tù?
Sau khi ra tù Chí Phèo là người như thế
nào?
- Học sinh suy nghĩ, trả lời độc lập.

Tiết 3

2.3. Chí Phèo sau khi ra tù
a. Bi kịch con người lương thiện bị tha
hóa
- Vì ghen tuông vô cớ Bá Kiến đã ngấm
ngầm đẩy Chí Phèo vào tù. Ra tù Chí
thành một con người hoàn toàn khác.
- Ngoại hình
+ Cái đầu thì trọc lốc
+ Răng cạo trắng hớn
+ Mặt cơng cơng đầy những vết sứt sẹo
+ Hai mắt gườm gườm, ngực và cánh tay Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
45

? Em hãy phác hoạ chân dung nhân vật
Chí sau khi ở tù về?
- Học sinh suy nghĩ, trả lời độc lập.

? Nhà tù thực dân và địa chủ PK đã biến
Chí Phèo thành con người như thế nào?
( hành động và tính cách?)
( So với trước đây: lương thiện?)
? Em có nhận xét như thế nào về sự thay
đổi của Chí Phèo? Qua đó nhà văn NC
muốn nói điều gì?
Nhà tù thực dân đã tiếp tay lão cường
hào thâm độc giết chết phần người trong
con người Chí.

- Tiếng chửi của Chí Phèo: không ai lên
tiếng, không ai thèm để ý => dường như
Chí Phèo đã bị đẩy ra ngoài xã hội, ngay
cả tiếng chửi cũng không được ai chấp
nhận.

? Ý nghĩa tố cáo mới mẻ từ sự tha hóa
của Chí Phèo?
(Trước đó: Ngô Tất Tố, Nguyễn Công
Hoan… chưa ai đề cập tới vấn đề này)

đầy những nét chạm trổ…
=> “ Trông gớm chết.” → Chí Phèo đã
đánh mất nhân hình.
- Tính cách:
+ Chửi bới, đập đầu rạch mặt ăn vạ, phá
phách…
+ Quá trình tha hóa: Đến nhà BK lần 1: trả
thù -> bị mua chuộc. Đến nhà BK lần 2:
xin đi ở tù -> bị biến thành tay sai. Chí trở
thành công cụ, tay sai đắc lực cho Bá
Kiến. Bị địa chủ PK lợi dụng làm bao điều
xấu, điều ác.
+ Phá tan bao nhiêu cơ nghiệp, đập nát bao
nhiêu cảnh yên vui, đạp đổ bao nhiêu hạnh
phúc. Làm chảy máu không biêt bao nhiêu
người dân lương thiện.
+ Cuộc sống: Đắm chìm trong những cơn
say triền mien vô tận ăn trong lúc say ngủ
trong lúc say, đập đầu, rạch mặt, chửi bới
trong lúc say.
=> Chí Phèo đã trở thành kẻ côn đồ, hung
hãn, ngang ngược, thành kẻ lưu manh
chuyên nghiệp.
→ Chí Phèo đã đánh mất nhân tính.

- Tóm lại:
+ Chí Phèo bị tha hóa về nhân tính lẫn
nhân hình, tàn phá vùi dập cả thể xác lẫn
linh hồn.
+ Chí Phèo bị gạt ra khỏi xã hội con người,
trở “ trở thành con quỷ dữ của làng Vũ
Đại”, là nỗi kinh hoàng cho mọi người
dân. Người ta tránh Chí như tránh một con
vật lạ.
+ Tác giả nêu vấn đề mới trong xã hội tối
tăm: Người nông dân bị tàn phá cả thể xác
lẫn linh hồn, bị hủy hoại nhân tính, bị vằm
nát mặt người, xóa tên khỏi xã hội con Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
46

- GV giới thiệu về Thị Nở:
Gv tóm tắt lại đoạn đầu SGK Tr 149
- Cuộc gặp gỡ bất ngờ ấy đã khiến Chí có
sự chuyển biến ntn?
Đọc SGK tr: 149

? Những gì diễn ra trong tâm hồn Chí khi
vừa tỉnh dậy?( sau cuộc gặp gỡ với Thị
Nở? )

( Rất xa xôi: lương thiện, có ước mơ –
Hiện tại : buồn – tương lai: đói rét, ốm
đau, cô độc)

? Nhận xét ngòi bút Nam Cao khi miêu tả
diễn biến tâm lý nhân vật?

người, thành kẻ lưu manh, thành con quỷ
dữ.… bị xã hội cự tuyệt quyền làm người
=> Giá trị hiện thực có ý nghĩa tố cáo
mới mẻ, độc đáo.

b. Bi kịch bị cự tuyệt làm người lương
thiện
* Sau khi gặp thị Nở và sự hồi sinh.
- Nhân vật thị Nở.
+ Là con người xấu nhất làng Vũ Đại. (Ma
chê, quỷ hờn)
+ Là một người dở hơi. Ngẩn ngơ, ế
chồng…dòng dõi có mả hủi.
=> Tài năng của tác giả trong việc xây
dựng hình tượng nhân vật thị Nở xấu đến
ma chê, quỷ hờn.
=> Cuộc gặp gỡ bất ngờ ấy đã khiến Chí
có sự chuyển biến lớn.

- Tâm trạng Chí Phèo khi tỉnh dậy:
+ Nghe âm thanh của cuộc sống vui vẻ
ngày thường: Tiếng chim hót. Tiếng cười
nói
Tiếng anh thuyền chài…
-> Lòng mơ hồ buồn,.. chao ôi là buồn !
+ Nhớ lại ước mơ thời trai trẻ... -> Nao
nao buồn.
+ Cảm nhận cuộc sống hiện tại, nghĩ đến
tương lai: Già mà vẫn cô độc; Tới bên kia
cái dốc của cuộc đời . Trông thấy tuổi già,
ốm đau, đói rét và cô độc. Cô độc đáng sợ
hơn đói rét và ốm đau
-> Buồn thay cho đời!
=> Chí đã cảm nhận được cuộc sống xung
quanh thật bình dị mà hạnh phúc. Đó chính
là tiếng gọi của cuộc sống, của cuộc đời
lương thiện đang bừng tỉnh trong tâm hồn;
Chí sống dậy những cảm xúc, biết lo lắng, Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
47

Tâm trạng Chí Phèo khi nhận bát cháo
hành của thị Nở.
GV cho hs xem video trích đoạn phim
“ Làng Vũ Đại ngày ấy” cảnh Chí
Phèo xúc động ăn cháo hành của thị
Nở.

? Tâm trạng của Chí Phèo khi nhận bát
cháo hành của Thị Nở?
Đọc cuối tr 150
- Học sinh suy nghĩ, trả lời độc lập
- GV, nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính
.

? Chí có sự thay đổi như thế nào ?
- Học sinh suy nghĩ, trả lời độc lập.
- GV nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính

suy nghĩ như một người lương thiện.
=> Đây chính là sự thức tỉnh phần người
trong tâm hồn của Chí Phèo sau nhiều năm
sống trong thế giới của loài quỷ dữ.
=> Miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế

- Tâm trạng Chí Phèo khi nhận bát cháo
hành của thị Nở.
+ Diễn biến tâm trạng Chí:
++ Ngạc nhiên -> cảm động(mắt ươn ướt)
-> bâng khuâng-> vui- buồn-> ăn năn..
++ Tràn ngập niềm vui mới mẻ: thấy lòng
thành trẻ con, muốn làm nũng như với mẹ
... “ Ôi sao mà hắn hiền”,
++ Chí Phèo khát khao được sống lương
thiện. Thèm lương thiện, muốn làm hòa
với mọi người Trời ơi! Hắn thèm lương
thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người
biết bao!
++ Tin tưởng thị Nở, mong sống chung
với thị Nở, nghĩ tới tương lai… Hi vọng -
thị Nở sẽ mở đường cho Chí.
Thị Nở sẽ mở đường cho hắn. Thị có thể
sống yên ổn với hắn thì sao người khác lại
không thể được…”. “ Hay là mình sang
đây ở với tớ một nhà cho vui…”. “Hắn
cười nghe thật hiền…hắn thấy lòng rất
vui..”

Thị Nở chính là thiên sứ dẫn đường cho
Chí đến với cuộc sống con người, giúp Chí
có sức mạnh hoàn lương, đánh thức phần
sâu kín nhất tâm hồn Chí cái bản chất đẹp
đẽ của người nông dân lao động bị che lấp,
vùi dập bấy lâu nay mà không tắt.
=> Chí Phèo thức tỉnh về nhân tính. Tâm
hồn Chí Phèo đã được hồi sinh. Lương Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
48

? Hình ảnh bát cháo hành có ý nghĩa
như thế nào?
+ Đối với Chí Phèo?
+ Với thị Nở
+ Tình cảm của tác giả?
- Hs suy nghĩ, trả lời độc lập.
- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính :

Gv giảng:
+ Bát cháo hành của Thị Nở: chi tiết,
hình ảnh độc đáo, chân thực giàu ý
nghĩa. vừa là hình ảnh thực, vừa là hình
ảnh mang nhiều lớp nghĩa

+ + Với Thị Nở: bát cháo của tình
thương, Thị tình nguyện đem tặng cho
Chí Phèo với tình yêu thương mộc mạc
của mình- tình yêu mở đầu cho hạnh
phúc gia đình.
+ Bát cháo hành chính là tình
thương mộc mạc, chân thành của Thị Nở
 Là biểu hiện của tình người.
+ Với Chí Phèo: Lần đầu tiên lần cuối
cùng được ăn trong tình yêu, hạnh phúc
mới mẻ, muộn mằn, có tác dụng bất ngờ,
mạnh mẽ.

Thị Nở chính là thiên sứ dẫn đường
cho Chí đến với cuộc sống con người,
tâm, lương tri đã trở về trong Chí, trở
thành anh canh điền xưa kia: hiền lành,
lương thiện. Bản tính ấy trong con người
Chí Phèo ngày thường bị lấp đi. Chí đang
đứng trước tình huống có lối thoát là con
đường trở về với cuộc sống của một con
người.
=> Khát khao ấy của Chí Phèo thực đáng
trân trọng.

- Ý nghĩa của hình ảnh bát cháo hành:
Bát cháo hành của thị Nở là chi tiết độc
đáo, chân thực giàu ý nghĩa vừa là hình
ảnh thực, vừa là hình ảnh mang nhiều lớp
nghĩa có giá trị nhân đạo sâu sắc.
+ Với Thị Nở: Bát cháo hành chính là
biểu hiện của tình người, tình thương mộc
mạc, chân thành của thị Nở, thị tình
nguyện đem tặng cho Chí Phèo – và có lẽ
là tình người mở đầu cho tình yêu, hạnh
phúc gia đình.
+ Đối với Chí Phèo:
++ Chí ăn và cảm nhận hương vị cháo mới
ngon làm sao -> Hương vị của tình người
chân thành, ấm áp.
++ Bát cháo ấy cũng giúp hồi sinh trong
Chí Phèo bản chất hiền lành, lương thiện
vốn có đầy mãnh liệt:
++ Bát cháo hành thắp sáng lên tình yêu
thương, hạnh phúc lứa đôi đầu tiên trong
cuộc đời Chí Phèo. Lần đầu tiên lần cuối
cùng được ăn trong tình yêu, hạnh phúc
mới mẻ, muộn mằn, có tác dụng bất ngờ,
mạnh mẽ.
=> Giá trị( tư tưởng) nhân đạo sâu sắc,
mới mẻ.
=> Tài năng phát hiện, miêu tả, phân
tích tâm lí nhân vật bậc thầy. (Đoạn văn) Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
49

giúp Chí có sức mạnh hoàn lương, đánh
thức phần sâu kín nhất tâm hồn Chí cái
bản chất đẹp đẽ của người nông dân lao
động bị che lấp, vùi dập bấy lâu nay mà
không tắt.

miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật tự nhiên,
tinh tế, hợp lí.

GV cho hs xem video trích đoạn phim
“ Làng Vũ Đại ngày ấy” cảnh thị Nở
cấm không cho thị lấy Chí Phèo.

? Vì sao Thị Nở từ chối tình cảm của Chí
Phèo?
- Hs suy nghĩ, trả lời độc lập.
- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính

sâu xa hơn là do xh tàn bạo đã cướp đi bộ
mặt và linh hồn Chí)
-> Cánh cổng trở về làm người lương
thiện đã đóng sập lại

? Diễn biến tâm trạng, hành động của
Chí Phèo sau khi bị Thị Nở từ chối?

Đọc đoạn văn sau( SGK cuối tr 152, đầu
tr 153)…
? Tìm những từ ngữ chỉ hành động, tâm
trạng của Chí Phèo và phân tích?
- Hs suy nghĩ, trả lời độc lập.
- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính

? Đặc biệt chi tiết “Hơi cháo hành”
được lặp lại nhiều lần có ý nghĩa gì?
- Hs suy nghĩ, trả lời độc lập.
- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung
* Bị thị Nở từ chối và tuyệt vọng

- Bị thị Nở từ chối chung sống.
+ Nguyên nhân: Bà cô của Thị Nở không
đồng ý
-> vì định kiến xã hội.
+ Diễn biến tâm trạng, hành động của
Chí Phèo:
++ Chí nghĩ ngợi- ngẩn người - sửng sốt(
Gọi lại-> đuổi theo-> nắm lấy tay thị Nở)
++ Kêu làng, định đập đầu ăn vạ.
→ Cảm giác đau xót, cố níu kéo của Chí
Phèo không chỉ là níu kéo tình yêu với Thị
Nở mà với niềm khát khao được đến với
cuộc đời lương thiện của những người
sống lương thiện.

++Uống rượu -> tỉnh ra, chao ôi, buồn! ->
thoang thoảng thấy hơi cháo hành. Đặc
biệt chi tiết “Hơi cháo hành” cứ trở đi trở
lại nhiều lần nhằm trong tiềm thức của Chí
có ý nghĩa : tô đậm niềm khao khát tình
yêu thương, khao khát tình người của Chí.
Chính bát cháo hành của Thị Nở đã thức
tỉnh Chí, giờ đây, chính “hơi cháo hành” là
nơi níu giữ cuối cùng của Chí với cuộc đời
này. Nó là tiếng gọi của cuộc sống lương
thiện thôi thúc tha thiết, khắc khoải
…nhưng nó đang tuột khỏi tầm tay.
++ Ôm mặt khóc rưng rức (khóc nhiều,
khóc trong cay đắng tủi nhục - Chí đau Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
50

chính
Hiểu con đường cùng của mình. Chi tiết
“hơi cháo hành” cứ trở đi trở lại nhiều
lần nhằm trong tiềm thức của Chí.
-> tiếng gọi của cuộc sống lương thiện,
tô đậm niềm khao khát tình yêu thương
,khao khát tình người của Chí

? Những biểu hiện trên nói lên điều gì
đang diễn ra trong tâm hồn Chí?
- Hs suy nghĩ, trả lời độc lập.
- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính :

Hãy hình dunghoàn cảnh và tâm trạng
Chí lúc này?( Ôm mặt khóc rưng rức…)
- Hs suy nghĩ, trả lời độc lập.
- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính.

Chuyển ý: Vậy bi kịch đã được giả quyết
ra sao? Ý nghĩa của cách giải quyết bi
kịch)

đớn hiểu con đường cùng của mình) ->
uống say(đau đớn)-> xách dao đi trả
thù(Bị dồn đến đường cùng)
=> Chí Phèo hoàn toàn rơi vào tuyệt vọng .
Bi kịch đẩy lên đỉnh điểm: Chí khao khát
tình người, khao khát tình yêu thương,
khao khát lương thiện > < Bị cự tuyệt phũ
phàg. Chí rơi xuống hố sâu, xuống đáy vực
của sự đau khổ, tuyệt vọng khi nhận ra bi
kịch cuộc đời mình: bi kịch bị từ chối
quyền được sống lương thiện. Phèo lại rơi
vào bi kịch tinh thần của con người sinh ra
là người nhưng lại không được làm người

- Tóm lại:
+ Tâm trạng của Chí Phèo sau cuộc gặp gỡ
với thị Nở theo mạch: Thức tỉnh → Hy
vọng → Đau đớn → Tuyệt vọng.
+ Thị Nở đã giúp Chí Phèo phát hiện lại,
tìm lại chính mình nhưng thị Nở cũng là
nỗi đau sâu thẳm của Chí Phèo. Nghèo,
xấu, dở hơi, thua thiệt đến thảm hại thế mà
Chí vẫn không xứng đôi với thị. Chính
điều này tô đậm thêm cái bi đát, hẩm hiu
trong số phận nhân vật.
+ Nam Cao đã thể hiện cái nhìn nhân đạo
bằng cách đi sâu vào nội tâm nhân vật để
phát hiện và khẳng định bản chất lương
thiện của người nông dân ngay cả khi họ bị
xã hội tàn ác cướp mất cả hình người, tính
người.

- Cuộc trả thù và tự sát.
+ Chí Phèo không đến nhà Thị Nở như
dự định ban đầu mà lại đến nhà bá
Kiến: + +Trong tiềm thức sâu xa, có lẽ
Chí vẫn luôn khắc ghi: Bá Kiến là kẻ thù
của đời mình. Vì thế, Chí Phèo không đến Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
51

Nam Cao đã dẫn dắt tình tiết này:
“Những thằng điên và những thằng say
rượu không bao giờ làm những cái mà
lúc ra đi chúng định làm”.

? Vì sao Chí Phèo không đến nhà Thị Nở
như dự định ban đầu mà lại đến nhà bá
Kiến?
- Hs suy nghĩ, trả lời độc lập.
- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính :
+ Trong tiềm thức sâu xa, Chí vẫn luôn
khắc ghi: Bá Kiến là kẻ thù của đời mình.
- Hành động giết Bá Kiến:
+ Chí ý thức được kẻ thù đã làm hại đời
mình là Bá Kiến -> đòi lương thiện->
không được thì phải trả thù.
=> Bi kịch đỉnh điểm phải được giải
quyết

Câu nói đau đớn, day dứt thể hiện tâm
trạng gì của Chí?

Đọc lại đoạn văn ( Sgk tr 154)
“Tao muốn làm người lương thiện”…
“Không được! Ai cho tao lương thiện?
Làm thế nào cho mất được những vết
mảnh chai trên mặt này? Tao không thể
là người lương thiện nữa. Biết không!
Chỉ có một cách.. biết không! Chỉ còn
một cách là… cái này! Biết không!...”
Ai cho tao lương thiện? Tao muốn làm
người lương thiện! Tiếng kêu tuyệt vọng
của người cùng đường, đó cũng là lời cầu
cứu của con người bị cự tuyệt quyền làm
người.
? Hành động giết Ba Kiến nói lên điều
gì?
nhà thị Nở mà đến nhà bá Kiến (Đây là lần
thứ 3 ).
++ Chí Phèo đến nhà bá Kiến trong tâm
trạng tuyệt vọng của một con người đã
thức tỉnh, đau xót, phẫn uất.
++ Lúc Chí Phèo đi, qua cách miêu tả của
Nam Cao, Chí đã rơi vào “trạng thái say
mềm” nhưng dường như không hoàn toàn
như vậy (tác giả cố ý đánh lừa người đọc).
Chí Phèo say nhưng vẫn có phần tỉnh trong
ý thức của mình:
++ Hiểu rõ nguyên nhân mình không thể
lương thiện
++ Hiểu con đường cùng của mình

=> Những câu nói: thể hiện tâm trạng
đau đớn, day dứt của Chí. Là tiếng kêu
tuyệt vọng của người cùng đường, đó cũng
là lời cầu cứu của con người bị cự tuyệt
quyền làm người.

+ Hành động giết Bá Kiến:
++ Chí ý thức được kẻ thù đã làm hại đời
mình là Bá Kiến -> đòi lương thiện->
không được thì phải trả thù. Giết BK là
hành động tự phát nhưng tất yếu vì trong
sâu thẳm Chí vẫn âm ỉ lòng căm thù kẻ thù
làm đời anh khổ.
++ Tâm trạng phẫn uất chất chứa thù hận Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
52

- Hs suy nghĩ, trả lời độc lập.
- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính

Theo em, vì sao Chí tự sát?
Vì: Ý thức nhân phẩm đã trở lại? Không
bằng lòng chấp nhận cuộc sống thú vật
như trước nữa? Bị từ chối không được
sống cuộc sống con người?
- Hs suy nghĩ, trả lời độc lập.
- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính

ngùn ngụt. Là hành động lấy máu rửa thù
của người nông dân bị áp bức.
++ Cái chết của Bá Kiến là sự trả giá cho
những tội lỗi bất nhân.
=> Bi kịch đỉnh điểm phải được giải quyết
=> Tóm lại: Đây là hành động lấy máu
rửa thù của người nông dân bị áp bức. Một
mặt, nó phản ánh mâu thuẫn gay gắt không
thể dung hòa giữa nông dân và địa chủ,
mâu thuẫn ấy chỉ giải quyết được bằng
máu. (Đây là hành động rất “Người” của
Chí, nhưng cả làng Vũ Đại không ai hiểu
được phần hồn lương thiện của Chí Phèo
đã trở về). Mặt khác cũng phản ánh cảm
quan hiện thực của Nam Cao
+ Cái chết của Chí Phèo:
++ Là sự cùng đường, đau khổ, sự bế tắc,
tuyệt vọng của con người bị chối từ quyền
làm người ngay trong xã hội loài người.
++ Cái chết thê thảm, thể hiện sự ăn năn,
hối hận; niềm khao khát lương thiện đến
cháy bỏng - niềm khát khao ấy cao hơn
tính mạng.
++ Cái chết có ý nghĩa tố cáo mãnh liệt xã
hội thực dân nửa phong kiến không những
đẩy người nông dân vào con đường tha
hóa, lưu manh hóa mà còn đẩy họ vào chỗ
chết.
++ Cảm quan hiện thực của nhà văn: Tình
trạng xung đột giai cấp ở nông thôn VN
hết sức gay gắt, không gì có thể xoa dịu
được, chỉ có thể giải quyết bằng biện pháp
quyết liệt
=> Cuộc trả thù và tự sát là hành động đầy
phẫn uất và tuyệt vọng của người nông dân
cùng đường khi đã ý thức kẻ thù của đời
mình ,khi đã thức tỉnh về quyền sống.
Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
53

Bằng sơ đồ, Gv khái quát lại và nhấn
mạnh về toàn bộ tấn bi kịch của Chí
Phèo: bi kịch tha hóa, bi kịch bị cự tuyệt
làm người lương thiện…
? Chi tiết cuôi truyện nói lên điều gì?
Có ý kiến cho rằng, sự tha hóa
của Chí Phèo là hiện tượng mang
tính quy luật.
Ý kiến của em ra sao?
- Hs suy nghĩ, trả lời độc lập.
- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính

Gv bình:
Chí Phèo là một kiệt tác của nền văn
xuôi hiện đại. Qua truyện ngắn này ,Nam
Cao đã khái quát một hiện tượng xã hội ở
nông thôn Việt Nam trước Cách mạng:
một bộ phận nông dân lương thiện bị đẩy
vào con đường tha hóa, lưu manh hóa.

* Hiện tượng Chí Phèo chưa kết thúc:
- Cái lò gạch cũ bỏ không hiện lên trong
tâm trí Thị Nở (Chi tiết cuối truyện…)->
phản ánh quy luật tàn bạo của xã hội thực
dân nửa phong kiến: Chừng nào còn giai
cấp thống trị tàn bạo, người nông dân còn
bị bần cùng hóa dẫn tới lưu manh hóa và
mất đi cả nhân hình và nhân tính.

* Tiểu kết
- Hình tượng Chí Phèo mang ý nghĩa điển
hình cho tình trạng người nông dân lao
động bị đè nén đến cùng cực, là sản phẩm
của tình trạng áp bức bất công, và cũng là
một nhân chứng tố cáo chế độ thực dân
phong kiến tàn bạo.
- Hiện tượng bi thảm ấy phổ biến có tính
quy luật(t/g vạch ra quy luật tàn bạo bi
thảm trong xh của nông thôn VN trước
CM)
- Thông điệp của nhà văn:
+ Hãy ngăn chặn tình trạng XH làm tha
hóa con người.
+ Khẳng định con người có thể vượt lên
chính mình để chiến thắng sự tha hóa.

3. Mối quan hệ Chí Phèo với các nhân
vật Bá Kiến, thị Nở
- Mối quan hệ Chí Phèo - Bá Kiến thể hiện
quá trình bị tha hóa của Chí Phèo. Từ anh
canh điền khỏe mạnh, hiền lành Chí bị Bá
Kiến đẩy vào tù và khi trở về thành con
quỷ dữ của làng Vũ Đại.
- Mối quan hệ Chí Phèo – Thị Nở thể hiện
quá trình hoàn lương của Chí. Sự chăm sóc
của Thị Nở đánh thức bản chất lương thiện
vốn có trong Chí. Nó cũng chứng minh Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
54

? Theo em, các nhân vật Bá Kiến, thị Nở
có mối quan hệ như thế nào trong cuộc
đời nhân vật Chí Phèo ?

rằng những bản chất tốt đẹp của người lao
động trong con người Chí không thể bị
hủy diệt mà nó chỉ bị khuất lấp đi đằng sau
cái vẻ bất cần đời của một con người bị xã
hội dồn vào bước đường cùng mà thôi. Sau
khi bị Thị Nở tù chối, Chí thà chết chứ
không chịu quay lại cuộc sống của một kẻ
lưu manh.

Gv hướng dẫn học sinh tổng kết.

? Khái quát những giá trị về hiện thực và
nhân đạo của tác phẩm?
- Hs suy nghĩ, trả lời độc lập.
- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung
chính

Chí Phèo là một tác phẩm có giá trị hiện
thực và giá trị nhân đạo sâu sắc ,mới mẻ.

III. TỔNG KẾT
1. Giá trị tác phẩm:
a. Giá trị hiện thực:
- Phản ánh tình trạng một bộ phận nông
dân bị tha hóa.
- Phản ánh những mâu thuẫn xung đột
trong xã hội nông thôn trước CMT8: mâu
thuẫn giữa nông dân và địa chủ, giữa các
thế lực ác bá ở địa phương tiêu biểu là
xung đột Bá Kiến và Chí Phèo.
- Phản ánh một hiện thực mang tính quy
luật trong xã hội cũ, phản ánh và lí giải
quy luật: chừng nào còn xã hội vô nhân
đạo thì chừng ấy vẫn còn hiện tượng Chí
Phèo.
b. Giá trị nhân đạo:
- Nhà văn đã kết án đanh thép cái xã hội
tàn bạo tàn phá cả thân xác và tâm hồn
người nông dân lao động ( tiêu biểu là
nhân vật BK..)
- Phát hiện Khẳng định, đề cao bản chất tốt
đẹp của người lao động ngay cả khi tưởng
như họ đã biến thành quỷ dữ. Đó là bản
chất lương thiện, là sức mạnh của sự thức
tỉnh lương tâm. Điển hình là nhân vật Chí
Phèo.
- Xót thương sâu sắc trước số phận bi thảm
của người lao động.Cảm thương sâu sắc Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
55

Nêu những nghệ thuật đặc sắc của tác
phẩm?
Chí Phèo thể hiện tài năng viết truyện
ngắn bậc thầy của Nam Cao:

Qua bài học, em hãy rút ra ý nghĩa của
tác phẩm?

Hs đọc phần ghi nhớ SGK.

trước cảnh người nông dân cố cùng bị lăng
nhục;
- Niềm tin vào bản chất lương thiện của
con người.
=> Chí Phèo là một tác phẩm có giá trị
hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc ,mới
mẻ.

2. Đặc sắc nghệ thuật:
- Xây dựng những thành công nhân vật
điển hình bất hủ trong hoàn cảnh điển hình
vừa có ý nghĩa tiêu biểu vừa sống động, có
cá tính độc đáo và nghệ thuật miêu tả tâm
lí nhân vật sắc sảo.
- Ngôn ngữ sống động vùa điêu luyện lại
giản dị gần gũi tự nhiên; giọng điệu đan
xen biến hóa, trần thuật linh hoạt. Ngôn
ngữ độc thoại nội tâm chân thật, sinh động.
- Kết cấu truyện mới mẻ, tưởng như tự do
nhưng lại rất chặt chẽ, lôgic.
- Cốt truyện và các tình tiết hấp dẫn, biến
hóa giàu kịch tính.
3. Ý nghĩa văn bản
- “ Chí Phèo” tố cáo mạnh mẽ xã hội thuộc
địa phong kiến tàn bạo đã cướp đi nhân
hình lẫn nhân tính của người nông dân
lương thiện
- Phát hiện, khẳng định bản chất tốt đẹp
của con người ngay cả khi tưởng như họ bị
biến thành quỷ dữ.
* Ghi nhớ: SGK.

- Gv cung cấp thêm kiến thức giúp hs mở rộng và khai thác sâu hơn về tác phẩm khi
luyện đề về tác phẩm.
- Hs ghi chép, hộc thuộc để sử dụng khi cần thiết (trong viết bài về tác phẩm)
Hoạt động 5: Luyện tập, nâng cao
Hãy tìm những lời bình, nhận xét về TP “Chí Phèo” và nhà văn Nam Cao?
Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
56

Hoạt động 5: Hoạt động bổ sung
5. Củng cố, dặn dò:
- Nắm được trọng tâm bài học: Hình tượng nhân vật Chí Phèo. Giá trị nội dung, nghệ
thuật tác phẩm.
- Chuẩn bị cho buổi thảo luận về tác phẩm ở phần sau.
- Tích cực tìm tòi vận dụng kiến thức liên môn trong mỗi bài học để bổ sung kiến thức
và hứng thú trong học tập bộ môn.
Hs chú ý lắng nghe, hình thành năng lực, kĩ năng của bản thân

******

Tiết 4 (Sử dụng tiết tự chọn)
IV. LUYỆN TẬP – THẢO LUẬN VỀ TÁC PHẨM
1. GIẢI Ô CHỮ:
- Hình thức: Hoạt động cá nhân . Gv cho hs tham gia trò chơi giải ô chữ. Gv chiếu bài
tập PowerPoint).
Hs theo dõi lần lượt trả lời câu hỏi.
- Mục đích :
+ Xác định trọng tâm bài học, ý nghĩa tác phẩm.
+ Hiểu tác phẩm, đồng sáng tạo với nhà văn.
+ Giáo dục kĩ năng sống, rút ra bài học cho bản thân.
- Năng lực hướng tới:
+ Năng lực giải quyết vấn đề
+ Năng lực sử dụng ngôn ngữ văn học.
+ Năng lực cảm thụ và chiếm lĩnh tpvh
+ Năng lực vận dụng kiến thức liên môn: Từ TPVH rút ra được bài học về kỹ năng
sống cần thiết cho bản thân.
Các câu hỏi:
Hàng ngang: (15 chữ cái) Cảnh đầu tiên xuất hiện trong tác phẩm “ Chí Phèo”?
Hàng ngang 2: (5 chữ cái) Khi đi ở tù về, Chí Phèo đến nhà Bá Kiến mấy lần?
Hàng ngang 3: (11 chữ cái) Truyện ngắn Chí Phèo lần đầu được tác giả đặt tên là gì?
Hàng ngang 4: (9 chữ cái) Bá Kiến không dùng cách này để biến Chí Phèo thành chỗ
“ đầy tớ tay chân” trung thành của hắn?
Hàng ngang 5: (5 chữ cái) Ai đã làm cho Chí Phèo có ý thức về nhân phẩm của mình
sau những năm dài “ rạch mặt ăn vạ”?
Cụ thể về bảng ô chữ: Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
57

Từ khóa:

- Gợi ý trả lời về bảng ô chữ (Đáp án ô chữ hoàn thiện)

Cụ thể về bảng ô chữ:
Từ khóa: L Ư Ơ N G T H I Ê N

H Ă N V Ư A Đ I V Ư A C H Ư I
B A L Â N
C A I L O G A C H C U
C O N N G H I Ê N
T H I N Ơ

2. THẢO LUẬN NHÓM:
- Chia nhóm: 3 bàn/nhóm, 6 nhóm
- Hình thức: dùng kĩ thuật Khăn trải bàn, thảo luận và trình bày trong trong vòng 5
phút trên khổ giấy A3
- Thuyết trình kết quả: dùng Kĩ thuật “ Trình bày một phút”, lần lượt trưởng nhóm
báo cáo sản phẩm.
- Các nhóm khác theo dõi, nhận xét bổ sung(nếu có).
- Gv nhận xét, bổ sung, nhấn mạnh trọng tâm (thống nhất ý kiến hoặc điều chỉnh cách
hiểu nếu có cách hiểu, lý giải vấn đề, định hướng nếu sai lệch…)
- Mục đích :
+ Xác định trọng tâm bài học, ý nghĩa tác phẩm.
+ Hiểu tác phẩm, đồng sáng tạo với nhà văn.
+ Giáo dục kĩ năng sống, rút ra bài học cho bản thân.
- Năng lực hướng tới:
+ Năng lực tự học Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
58

+ Năng lực giải quyết vấn đề
+ Năng lực sử dụng ngôn ngữ văn học.
+ Năng lực sáng tạo
+ Năng lực cảm thụ và chiếm lĩnh tpvh
+ Năng lực triển khai, tạo lập văn bản
+ Năng lực vận dụng kiến thức liên môn: Từ TPVH rút ra được bài học về kỹ năng
sống cần thiết cho bản thân.

- Câu hỏi:
2.1 Theo em, để cứu lấy những con người như Chí Phèo thì xã hội cần phải làm gì?
Qua hình tượng nhân vật bất hủ Chí Phèo, theo em Nam Cao muốn đề cập tới một
vấn đề quan trọng nhất là gì? (Nhóm 1+2)
2.2. Nếu được viết lại kết truyện Chí Phèo, em sẽ viết lại như thế nào? (Nhóm 3+4)
2.3. Nếu trong lớp ta có một “Chí Phèo” thì chúng ta có kỳ thị như làng Vũ Đại kỳ
thị Chí Phèo của Nam Cao không?( Nhóm 5+6)

- Gợi ý trả lời bài tập thảo luận nhóm.
1. Theo em, để cứu lấy những con người như Chí Phèo thì xã hội cần phải làm gì?
Qua hình tượng nhân vật bất hủ Chí Phèo, theo em Nam Cao muốn đề cập tới một
vấn đề quan trọng nhất là gì? (Nhóm 1+2)
GỢI Ý:
- Để xã hội không còn những kẻ như bá Kiến, không còn những số phận bi thảm như
Chí Phèo thì xã hội phải có một sự thay đổi lớn lao để làm mất đi cái quan hệ người
bóc lột người. (Sự thay đổi ấy đã được chứng minh bằng cuộc Cách mạng tháng Tám -
1945)
- Tác phẩm cũng cho ta thấy muốn cứu những con người như Chí Phèo mà chỉ làm
một việc tiêu diệt loại người gian ác như bá Kiến là chưa đủ, còn phải xóa bỏ định
kiến trong cách nhìn nhận con người, phải nâng cao lòng cảm thông với con người.
- Qua hình tượng nhân vật bất hủ Chí Phèo, Nam Cao muốn đề cập tới một vấn đề
quan trọng là: Làm thế nào để con người được sống đúng nghĩa là người trong cái xã
hội phi nhân tính đương thời?

2. Nếu được viết lại kết truyện Chí Phèo, em sẽ viết lại như thế nào? (Nhóm 3+4)
Viết lại kết truyện Chí Phèo: chấp nhận đưa ra nhiều cách kết khác nhau miễn là
logic, hợp lý. Vd: bỏ chi tiết thị Nở nhìn nhanh xuống bụng và nhớ tới hình ảnh cái lò
gạch cũ vì nó cho chúng ta liên tưởng tới việc có những “Chí Phèo con” ra đời với số
phận bi thảm như thế” ….
Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
59

3. Nếu trong lớp ta có một “Chí Phèo” thì chúng ta có kỳ thị như làng Vũ Đại kỳ thị
Chí Phèo của Nam Cao không?( Nhóm 5+6)
Nếu trong lớp có một “Chí Phèo”: Không kì thị, nên có cái nhìn thiện cảm, quan tâm,
chia sẻ để hiểu bạn và giúp bạn hòa đồng với tập thể. Vì chúng ta tin sự cảm thông, sự
quan tâm chân thành sẽ cảm hóa được con người.

3. TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG SỐNG
- Gv đặt câu hỏi, hs độc lập suy nghĩ, trả lời.
- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung chính :
Em rút được ra thông điệp nào của nhà văn có ý nghĩa nhất trong việc xây
dựng môi trường sống nhân ái ? Để xây dựng môi trường ấy em sẽ làm gì ?
GỢI Ý:
BÀI HỌC VỀ XÂY DỰNG , BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG SỐNG – MÔI TRƯỜNG XÃ
HỘI NHÂN VĂN, NHÂN ÁI:
- Thông điệp của nhà văn: Hãy ngăn chặn tình trạng XH làm tha hóa con người; lời
kêu gọi con người, xã hội hãy sống biết cảm thông và yêu thương.
- Từ thông điệp của nhà văn, chúng ta cần:
+ Mỗi chúng ta hãy: Sống nhân ái, yêu thương, bao dung. Môi trường xã hội có tác
động ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển nhân cách con người. Một xã hội nhân
ái sẽ giúp những mảnh đời đau khổ, lạc lối có cơ hội được làm lại chính mình, được
hoàn thiện bản thân…Một môi trường sống nhân văn, biết cảm thông và bao dung sẽ
giúp con người sống nhân ái hơn, có nhiều công bằng và yêu thương hơn.
+ Để góp phần xây dựng một môi trường sống tràn đầy tinh thần nhân văn chúng ta
cần lên án, đấu tranh với cái xấu, cái ác trong cuộc sống. Cần có cách nhìn nhận đánh
giá con người đúng đắn, cần vị tha bao dung hơn, nhìn người bằng con mắt thiện cảm,
biết cảm thông và giàu thình thương hơn.
“Nơi lạnh nhất không phải là Bắc Cực mà là nơi không có tình thương”
(M.Gorki)

4. TÍCH HỢP GIÁO DỤC GIÁ TRỊ SỐNG - KỸ NĂNG SỐNG:
- Gv đặt câu hỏi, hs độc lập suy nghĩ, trả lời.
- Gv nhận xét và nhấn mạnh nội dung chính :
Từ môi trường xã hội mà Chí Phèo sống, em cảm nhận như thế nào về môi trường
sống của mình ngày hôm nay? Từ bi kịch tha hóa của Chí Phèo, em định hướng
cho mình thái độ sống và cách sống như thế nào ?

GỢI Ý:
BÀI HỌC TRÂN TRỌNG CUỘC SỐNG, VƯỢT LÊN HOÀN CẢNH, Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
60

CHIẾN THẮNG CHÍNH MÌNH.
- Cuộc đời Chí Phèo rơi vào bi kịch vì sống trong một môi trường tàn bạo, tăm tối, phi
nhân tính. Mỗi chúng ta đang được sống trong môi trường xã hội dân chủ văn minh,
đầy tinh thần nhân ái. Ngày nay, con người được sống và được xã hội tạo mọi điều
kiện để khẳng định giá trị của bản thân. Cần phải trân trọng cuộc sống tươi đẹp hôm
nay và sống thật có ích, có ý nghĩa.
- Chí Phèo tha hóa là do môi trường xã hội nhưng cũng còn do chính con người Chí.
Nhưng khi Chí đã thức tỉnh, phần người trong Chí hồi sinh, anh đã không chấp nhận
tiếp tục kiếp sống của quỷ dữ .

5. ĐẠI DIỆN NHÓM Những nghệ sĩ nổi tiếng giới thiệu sản phẩm (diễn vở Chí
Phèo) ( Các nhóm Những nghệ sĩ nổi tiếng giới thiệu sản phẩm điện ảnh của mình,
lớp và gv nhận xét, bình chọn sản phẩm hay nhất trong các nhóm khích lệ, động
viên các nhóm...)
(Video: Xem tư liệu – mục sản phẩm của HS)

Hoạt động 4: Hoạt động ứng dụng.
6. Bài tập tự luyện
6.1. Phân tích nhân vật Bá Kiến - Nhân vật tiêu biểu cho giai cấp thống trị.
6.2. Phân tích diễn biến tâm lí và hành động của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở cho đến
khi tự sát.
6.3. Tích hợp giáo dục kĩ năng sống qua tích hợp Đọc hiểu tác phẩm văn học với Nghị
luận xã hội.
Từ cái nhìn định kiến của bà cô thị Nở (cả làng Vũ Đại) về Chí Phèo - không mở
đường cho Chí hoàn lương, em hãy viết 01 đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) trình bày
suy nghĩ về câu nói của nhà thơ Pháp Phrăngxoa Côpê : “Người ta chỉ xấu xa trước
đôi mắt ráo hoảnh của phường ích kỉ” và Nam Cao: “Nước mắt là miếng kính biến
hình vũ trụ" .
- Gv định hướng hs viết đoạn văn.
- Cho hs lập dàn ý. Viết bài ở nhà
6. 4. (Khá giỏi) Phân tích mối tình Chí Phèo – thị Nở trong truyện ngắn Chí Phèo
(Nam Cao) để làm sáng tỏ quan niệm:
Một tác phẩm thật giá trị, phải (…) làm cho người gần người hơn.
(Đời thừa - Nam Cao, Ngữ văn 11 nâng cao, tập 1, NXB Giáo dục, HN, 2007,
tr.206)

Gợi ý bài tập tự luyện: Tích hợp giáo dục kĩ năng sống qua tích hợp Đọc hiểu tác
phẩm văn học với Nghị luận xã hội : Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
61

Từ cái nhìn định kiến của bà cô thị Nở (cả làng Vũ Đại) về Chí Phèo - không mở
đường cho Chí hoàn lương, em hãy viết 01 đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) trình bày
suy nghĩ về câu nói của nhà thơ Pháp Phrăngxoa Côpê : “Người ta chỉ xấu xa trước
đôi mắt ráo hoảnh của phường ích kỉ” và Nam Cao: “Nước mắt là miếng kính biến
hình vũ trụ" .
Gợi ý:
* Yêu cầu về kĩ năng:
- Biết cách viết đoạn văn nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lí, vận dụng tốt
các thao tác lập luận để giải quyết vấn đề một cách thuyết phục.
- Đoạn văn có bố cục chặt chẽ, mạch lạc, hệ thống luận điểm, luận cứ rõ ràng;
hành văn trong sáng, giàu cảm xúc; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.
* Yêu cầu về kiến thức: Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau,
nhưng cần đáp ứng những yêu cầu cơ bản sau:
1. Giải thích ý nghĩa câu nói:
- Câu nói của Phrăngxoa Côpê:
+ Phường ích kỉ: Là những người chỉ biết sống cho riêng mình, không quan tâm đến
người khác, luôn lo sợ người khác động chạm, nhờ vả mình. Những người đó luôn
sống thu mình, không giao tiếp và khi cần giao tiếp bao giờ cũng tính đến cái lợi cho
bản thân.
+ Đôi mắt ráo hoảnh: cái nhìn lạnh lùng, không có tình cảm con người.
=> Người ta chỉ xấu xa trước đôi mắt ráo hoảnh của phường ích kỉ: Những người ích
kỉ không bao giờ nhìn thấy mặt tốt đẹp mà chỉ nhìn thấy những mặt xấu của người
khác.
- Câu nói của Nam Cao:
+ Nước mắt: cảm thông, của lòng trắc ẩn
+ Miếng kính biến hình hình vũ trụ: là cách nói hình ảnh của đôi mắt, của nước mắt,
hay là chính trái tim chúng ta, khi được nhìn qua miếng kính này thì mọi việc, con
người đều có sự thay đổi so với thực tế ở bên ngoài.
=> Nếu chúng ta nhìn mọi người xung quanh với đôi mắt của sự cảm thông, của lòng
trắc ẩn (nước mắt) thì mọi thứ sẽ trở nên đẹp đẽ hơn.
2. Bàn luận:
* Khẳng định ý nghĩa đúng đắn của câu nói:
– Câu nói của nhà thơ Pháp hoàn toàn đúng đắn, thể hiện cách nhìn, cách đánh giá
phiến diện một chiều về con người của những kẻ ích kỉ.
+ Người ích kỉ luôn coi trọng bản thân nên có cách nhìn, đánh giá cuộc đời, xã hội
theo cách riêng của mình mà đặc trưng là xem thường, coi khinh người khác. Người
ích kỉ không hề có sự đồng cảm sẻ chia. Vì vậy tất cả những ai không liên quan đến Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
62

họ, không đem lại lợi ích cho họ đều là kẻ xấu xa. Đây là cách nhìn nhận sai trái cần
loại bỏ.
+ Chứng minh qua cái nhìn của bà cô thị Nở nói riêng, làng Vũ Đại nói chung về Chí
Phèo; dẫn chứng khác…
- Câu nói của Nam Cao nhấn mạnh về tình yêu thương của con người.
+ Đây là quan điểm rất đúng, nhân văn, nhân bản. Sau con mắt của mỗi người luôn là
một thế giới khác nhau, mà Nam Cao gọi là “miếng kính biến hình”. Nếu chúng ta
nhìn mọi người xung quanh với đôi mắt của sự cảm thông, của lòng trắc ẩn, đầy thiện
cảm và bao dung (nước mắt) thì mọi thứ sẽ trở nên đẹp đẽ hơn. Bởi “ nhân chi sơ tính
bản thiện.” Bản chất ẩn sâu trong lương tâm của mỗi người, dù họ có bị lên án đến
đâu, vẫn là một tâm hồn thánh thiện.
* Mở rộng vấn đề:
- Tuy nhiên đôi khi cuộc sống không đơn giản như thế, có nhiều những hiện tượng
thực sự rất xấu xí và hư hỏng không phải cảm thông hay khoan dung là được. Sự cảm
thông, bao dung, tình yêu thương cũng cần đặt đúng lúc, đúng chỗ mới thật sự có ý
nghĩa.
- Phê phán: Những kẻ sống ích kỉ, thiếu lòng cảm thông, bao dung; nhìn người lệch
lạc, phiến diện...
3. Bài học nhận thức và hành động:
- Nhận thức được tính đúng đắn của vấn đề, lên án biểu hiện sai lệch.
- Để có cách nhìn nhận, đánh giá đúng về con người cần sống vị tha, nhân ái, đặt
mình vào vị thế của người khác để hiểu rõ hoàn cảnh của họ.

V. TỔNG KẾT ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN DỰ ÁN VÀ HỌC TẬP
GV và hs đánh giá kết quả và quá trình thực hiện dự án (Đánh giá từng nhóm và cá
nhân trong nhóm) . Rút kinh nghiệm.
- GV nhận xét chung sản phẩm của các nhóm, yêu cầu các nhóm trưởng đánh giá tình
thần làm việc của các thành viên trong nhóm, những mặt đã làm được và chưa làm
được của nhóm, khó khăn khi nhóm triển khai thực hiện nội dung của tiểu chủ đề.
- Gv yêu cầu hs phát biểu cảm tưởng về kết quả thu được từ việc thực hiện dự án. Yêu
cầu các nhóm hoàn thiện sản phẩm để có thể giới thiệu khi cần hoặc có điều kiện.
- HS chú ý lắng nghe Gv và nhóm trưởng nhận xét, đưa ra ý kiến của bản thân (nếu
có)
* Nhận xét của Gv :
- Nhận xét chung về quá trình thực hiện dự án và học tập của các nhóm.
- Nhận xét riêng những cá nhân tiêu biể tích cực, hoặc chưa tích cực để động viên
khích lệ và rút kinh nghiệm.
* Cụ thể : Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
63

- Học sinh hào hứng, yêu thích bộ môn trong quá trình học tập.
- Tích cực chủ động khai thác kiến thức trong bài học.
- Khả năng khai thác và sử dụng công nghệ thông tin trong học tập tốt, sáng tạo
(Nhóm Khám phá địa lý – văn hóa- du lịch)
- Sản phẩm các nhóm thực hiện dự án: Đều từ đạt yêu cầu trở lên. Trong đó có nhóm
rất tốt, rất sáng tạo (Nhóm Những nghệ sĩ nổi tiếng 3 , Nhóm Khám phá địa lý – văn
hóa- du lịch)
- Khả năng giao tiếp (thuyết trình, giới thiệu sản phẩm): Tự tin, lưu loát, nội dung
phong phú...(Nhóm Khám phá địa lý – văn hóa- du lịch, Giờ học: nhóm 1, 3, 6)
- Khả năng cảm thụ tác phẩm văn học và sân khấu hóa tác phẩm văn học: Cảm thụ tốt,
sáng tạo, nhập vai diễn khá (Những nghệ sĩ nổi tiếng 3)

VI. KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
GV xây dựng đề kiểm tra, các tiêu chí đánh giá HS sau khi hoàn thành dự án.
GV cho hs làm bài kiểm tra 15 phút bằng Phiếu học tập đã chuẩn bị sẵn
- Dựa vào mục tiêu, nội dung chính của dự án , Gv xây dựng đề kiểm tra để đánh giá
kiến thức Hs thu được sau khi thực hiện dự án theo phương pháp trắc nghiệm khách
quan kết hợp tự luận và cho Hs làm bài trong 15 phút.
- Từ đó khắc sâu kiến thức cho học sinh đồng thời đánh giá kết quả hiểu bài và khả
năng vận dụng kiến thức liên môn vào việc học tập bộ môn Ngữ văn cũng như trong
thực tiễn cuộc sống.
1. Mô tả các mức yêu cầu cần đạt được cho mỗi loại câu hỏi
Nhận biết (Trắc nghiệm - Câu 1-6)
- Nắm được bối cảnh ra đời tác phẩm.
- Nhận biết mâu thuẫn giai cấp gay gắt ở nông thôn đương thời và tình trạng tha hóa
của nông dân, lòng tin vào sự lương thiện của con người.
- Nhận biết một chi tiết trong tác phẩm.
- Nhận biết chủ đề tác phẩm

Thông hiểu (Trắc nghiệm - Câu 7-12)
- Hiểu ý nghĩa kết cấu truyện ngắn
- Hiểu được yếu tố độc đáo, mới mẻ của tác phẩm.
- Hiểu được ý nghĩa của một chi tiết trong tác phẩm
- Hiểu được ý nghĩa biểu tượng của một nhân vật trong tác phẩm

Vận dụng - Vận dụng cao (Tự luận)
Viết được đoạn văn nghị luận văn học trình bày cảm nhận của bản thân về một
vấn đề văn học (Mối tình Chí Phèo – thị Nở) - Vận dụng ; từ đó vận dụng từ kiến thức Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
64

tác phẩm rút ra bài học về kỹ năng sống cho bản thân (Bài học về cách nhìn nhận,
đánh giá con người và cách sống trong cuộc đời như thế nào để người với người gần
nhau hơn) - Vận dụng cao

2. Những năng lực có thể hướng tới
- Năng lực tự học
- Năng lực giải quyết vấn đề
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ văn học.
- Năng lực lựa chọn và đánh giá
- Năng lực cảm thụ và chiếm lĩnh tpvh
- Năng lực triển khai, tạo lập văn bản
- Năng lực vận dụng kiến thức liên môn: Từ TPVH rút ra được bài học về kỹ năng
sống cần thiết cho bản thân.

3. Đề kiểm tra

PHIẾU HỌC TẬP
Họ tên:........................................................
Lớp:.............................................................

I. Bài tập trắc nghiệm.( 3,0 điểm)
Khoanh tròn vào một đáp án đúng nhất:
1) Chọn đáp án đúng
A. Chí Phèo là câu chuyện có thật và được đưa vào tác phẩm với tất cả những chi tiết
hiện thực xảy ra ở làng Đại Hoàng, quê Nam Cao.
B. Dựa vào những sự thật ở làng quê mình, Nam Cao đã hư cấu để dựng nên bức
tranh hiện thực với những điển hình nghệ thuật bất hủ.
2) Chí Phèo là kiệt tác bởi:
A. Nó đã xây dựng được một chuyện tình kì dị lạ thường, đã cho ta thấy một chân
dung thằng say có một không hai.
B. Vạch ra mâu thuẫn giai cấp gay gắt ở nông thôn đương thời và tình trạng tha hóa
của nông dân, lòng tin vào sự lương thiện của con người.
3) Đâu không phải là lời trích trong tác phẩm “Chí Phèo”
A. Tức thật! Ờ! Thế này thì tức thật! Tức chết đi được mất!
B. Y thẹn. Y buồn. Y giận đời. Y giận thân. Y tím ruột tím gan. Y nghĩ đến cái nhục
sáng hôm sau.
C. Ôi! Cái gì thế này? Tiếng đấm, tiếng đá nhau bình bịch, thôi cứ gọi là tan xương!
D. Máu loe loét trông gớm quá! Mấy con chó xông xáo quanh hắn, sủa rất hăng. Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
65

4) Tiếng chửi đầu tác phẩm của Chí Phèo theo thứ tự
A. Cha mẹ, làng Vũ Đại, trời đất, chính mình.
B. Trời, đời, làng Vũ Đại, đứa nào không chửi nhau với Chí, đứa nào đã đẻ ra Chí.
C. Trời đất, thánh thần, người dân Vũ Đại, rượu không cho mình tỉnh.
5) Nam Cao đã sử dụng hàng loạt các yếu tố để làm bật chủ đề.
Yếu tố nào không có sau đây
A. Hệ thống nhân vật Năm Thọ, Binh Chức, Chí Phèo.
B. Kết cấu vòng tròn: Mở đầu là cái lò gạch cũ nở ra Chí Phèo và cuối cùng là cái lò
gạch cũ mà Thị Nở lo sợ mình sẽ nở ra con Chí Phèo để tiếp tục vòng luân hồi của cha
nó.
C. Lời nhận xét của nhà văn: “Tre già măng mọc, có bao giờ hết những thằng du
côn”.
D. Lời nói của Bá Kiến: “Tôi chỉ cần anh lương thiện cho thiên hạ nhờ”.
6) Chủ đề tác phẩm Chí Phèo:
A. Thể hiện tấn bi kịch của người nông dân bị lưu manh hóa để biến thành quỷ dữ
của đồng loại.
B. Tấn bi kịch từ chối quyền làm người.
A. Cả a và b.
7) Mở đầu tác phẩm là một Chí Phèo say rượu, chửi ầm ĩ cả làng Vũ Đại, đối
diện với Chí Phèo là mấy con chó sủa cùng. Chí bực tức và muốn đập phá một
nhà nào đó. Kết thúc tác phẩm cũng là một buổi trưa nắng gắt. Chí Phèo cũng
uống rượu mềm người, cũng hung hăng đến và “chửi” Bá Kiến rồi giết hai nhân
mạng. Hai buổi trưa này
A. Là sự lặp lại trong sự phát triển để cho thấy tính cách nhân vật biến đổi khác. Chí
Phèo đã thoát chất quỷ và chỉ cần sống những giây phút hiếm hoi của chất người. Chí
lựa chọn cái chết nhưng là cái chết của người.
B. Là sự lặp lại giống nhau để cho thấy vòng kim cô định mệnh của hiện thực dưới
chế độ phong kiến thực dân là vòng oan nghiệt, luân hồi không thể thoát đối với người
nông dân đã bị lưu manh hóa.
8) So với tác phẩm hiện thực phê phán xuất sắc đương thời, Chí Phèo đóng góp
phần độc đáo của mình ở chỗ
A. Miêu tả sự bần cùng “bán vợ đợ con” của người nông dân.
B. Nói về tai họa bị tha hóa mất nhân hình lẫn nhân tính của người nông dân.
C. Nói về những thủ đoạn cướp đất, giật nhà của lũ cường hào với dân lành.
9) Tiếng chửi của Chí Phèo về ý nghĩa sâu xa:
A. Là nỗi đau khổ khi bị loại khỏi thế giới người. Nó là bài hát lộn ngược ở một tâm
hồn đã méo mó, muốn giải tỏa.
B. Xác định một thằng say rượu quái gở. Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
66

C. Xác định là một thằng lưu manh, côn đồ sắp gây tội ác.
10) Hành động Thị Nở săn sóc Chí Phèo bằng bát cháo hành thực ra là:
A. Biểu hiện lòng tốt rất lớn, như thần thánh, có khả năng thức tỉnh một lương tri.
B. Chỉ là lòng tốt bình thường của con người dành cho con người trong đời thường.
11) “Thị gạt ra lại giúi thêm một cái. Hắn lăn khoèo xuống sân”. Sau đó, Chí
uống và “thoang thoảng hơi cháo hành”. “Hắn ôm mặt khóc rưng rức”. Tiếng
khóc ở đây biểu hiện.
A. Không say được.
B. Niềm căm phẫn.
C. Sự tuyệt vọng.
12) Bà cô Thị Nở là đại diện cho:
A. Bản tính “nhìn người ta sung sướng”, không thể chịu đựng được hạnh phúc của
người khác khi thân phận mình không có hạnh phúc.
B. Người đàn bà mặc cảm tự ti về thân phận. Không muốn người cháu dở hơi lấy bất
cứ ai. Bởi bà biết như vậy sẽ có cặp vợ chồng bất hạnh trên đời.
C. Định kiến của người làng Vũ Đại, là định kiến xã hội.
II. Tự luận.(7,0 điểm)
Trong tác phẩm Đời thừa - Nam Cao, nhà văn viết: Một tác phẩm thật giá trị, phải
(…) làm cho người gần người hơn. Từ câu chuyện tình yêu của thị Nở - Chí Phèo, em
rút ra được bài học gì về cách nhìn nhận, đánh giá con người và cách sống trong cuộc
đời như thế nào để người với người gần nhau hơn? (Viết 01 đoạn văn khoảng 100 đến
150 chữ)

4. Đáp án
PHIẾU HỌC TẬP HOÀN THIỆN
Họ tên :.......................................................
Lớp:.............................................................

I. Bài tập trắc nghiệm: ( 3,0 điểm - 0,25 điểm/câu )

Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Đáp án B B C B C C A B A A B C
II. Tự luận (7,0 điểm)

BÀI HỌC VỀ CÁCH NHÌN NHẬN ĐÁNH GIÁ CON NGƯỜI VÀ CÁCH SỐNG
TRONG CUỘC ĐỜI ĐỂ CUỘC ĐỜI CÓ NHIỀU YÊU THƯƠNG. Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
67

- Câu chuyện tình yêu khiến người gần người hơn: Chính tình yêu đã giúp các
nhân vật xích lại gần nhau, hoàn thiện hơn, không còn cô độc: (4,0 điểm)
+ Cả thị Nở và Chí Phèo đều lần đầu được hưởng hạnh phúc tình yêu, được
sống đúng giá trị một con người, được có người quan tâm, chăm sóc, yêu thương và
nhìn nhận đúng giá trị. (2,0 điểm)
+ Trở nên hoàn thiện về nhân cách, nhân phẩm: Thị Nở từ một người phụ nữ
xấu trở thành người đàn bà có duyên (trong con mắt Chí Phèo), có một tâm hồn đầy
cảm thông, biết yêu thương. Thị Nở là một con người bất thành nhân dạng nhưng lại
tràn đầy nhân tính. Chí Phèo từ kẻ ác, con quỉ dữ của làng Vũ Đại, sống vô cảm trở
thành người hiền (trong con mắt thị Nở), thành con người có cảm xúc, khát khao hạnh
phúc và hướng thiện. (2,0 điểm)
- Câu chuyện tình yêu của thị Nở - Chí Phèo giúp người đọc có được bài học về cách
nhìn nhận, đánh giá con người và cách sống trong cuộc đời để người với người gần
nhau hơn: (3,0 điểm)
+ Cần nhìn người bằng đôi mắt cảm thông, trân trọng, yêu thương và có niềm
tin mãnh liệt vào bản tính lương thiện của con người.
+ Sống với nhau bằng sự quan tâm, săn sóc chân thành, bằng lòng tốt của một con
người.
+ Trong cuộc sống, chỉ có tình người mới cứu được tính người.
“Người ta chỉ xấu xa trước đôi mắt ráo hoảnh của phường ích kỉ”
( Phrăngxoa Côpê - nhà thơ Pháp)
“ Cuộc đời dù không chỉ toàn mùa đông, nhưng một ngọn lửa hồng ấm áp tình
thương bao giờ cũng cần cho những trái tim lạc loài sau cơn bão”.
( Hiểu về trái tim – Minh Niệm)
***
* Củng cố, dặn dò:
- Nắm được trọng tâm bài học: Hình tượng nhân vật Chí Phèo. Giá trị nội dung, nghệ
thuật tác phẩm.
- Soạn bài mới theo phân phối chương trình.
- Tích cực tìm tòi vận dụng kiến thức liên môn trong mỗi bài học để bổ sung kiến thức
và hứng thú trong học tập bộ môn.
Hs chú ý lắng nghe, hình thành năng lực, kĩ năng của bản thân
********
VII. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập.
1. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập từ thực nghiệm dự án
1.1. GV xây dựng đề kiểm tra, các tiêu chí đánh giá HS sau khi hoàn thành dự án
- Mô tả các mức yêu cầu cần đạt được cho mỗi loại câu hỏi
- Những năng lực có thể hướng tới Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
68

- Đề kiểm tra, Đáp án...
(Mục VI. KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP ) – Trong giáo án.

1.2. Phiếu đánh giá
a. Gv xây dựng mẫu phiếu để đánh giá Hs sau dự án

TT TIÊU CHÍ
ĐIỂM
GHI CHÚ
1 2 3 4 5
1 Kiến thức, kĩ năng thu được
sau dự án
Dựa vào kết quả bài
kiểm tra
2 Chỉ rõ những nhiệm vụ cần
thực hiện của mỗi nhóm
Dựa vào kế hoạch
của nhóm
3 Hoàn thành nhiệm vụ được
giao trong kế hoạch
Dựa vào sản phẩm
hoàn thành
4 Vận dựng kiến thức liên môn
trong dự án
Dựa vào nội dung
tình bày
5 Đảm bảo tính tích hợp trong
thực hiện dự án
Dựa vào nội dung
trình bày của cá
nhân, nhóm
6 Tích cực tự học và tham gia
dự án
Dựa vào quan sát và
kết hợp với sự đánh
giá của trưởng nhóm
7 Tích cực hỗ trợ, hợp tác với
các bạn trong qúa trình thực
hiện dự án
Dựa vào quan sát và
kết hợp với sự đánh
giá của trưởng nhóm
8 Sản phẩm có tính khoa học Dựa vào sản phẩm
được trình bày
9 Sản phẩm thực sự có tác
dụng, ý nghĩa đối với thực
tiễn đời sống
Dựa vào sản phẩm
được trình bày
10 Trình bày rõ ràng, lô gic, hấp
dẫn và trả lời được các vấn
đề cần tìm hiểu của dự án
Dựa vào phần trình
bày của cá nhân,
nhóm
Cộng
Tổng Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
69

Xếp loại:……………………

Mỗi tiêu chí trên được cho điểm từ 1-5, thấp nhất là 1, cao nhất là 5. Tổng điểm là 50:
Đạt loại xuất sắc; từ 45 – 50 điểm: Đạt loại tốt; từ 35 – 44 điểm: Đạt loại khá: từ 25 –
34 điểm: Đạt; Dưới 20 điểm: Chưa đạt

b. Nhận xét, đánh giá:
Gv tập hợp các ý kiến tư đánh giá và đánh giá đồng đẳng qua bài kiểm tra, phiếu đánh
giá từ đó đưa ra nhận xét, đánh giá chung. Gv tập trung vào một số điểm:
- Học sinh có hào hứng, yêu thích bộ môn trong quá trình học tập không?
- Tích cực chủ động khai thác kiến thức trong bài học.
- HS tích cực tham gia dự án
- Mục đích, nội dung, nhiệm vụ đặt ra tổng kế hoạch có đạt được không?
- Sản phẩm của dự án có phù hợp với nội dung dự án và có ý nghĩa trong thực tiễn
- Hs đã hình thành được những kỹ năng, phát huy được những năng lực gì
Cụ thể:
- Học sinh hào hứng, yêu thích bộ môn trong quá trình học tập.
- Tích cực chủ động khai thác kiến thức trong bài học.
- Khả năng khai thác và sử dụng công nghệ thông tin trong học tập tốt, sáng tạo
(Nhóm Khám phá địa lý – văn hóa- du lịch)
- Sản phẩm các nhóm thực hiện dự án: Đều từ đạt yêu cầu trở lên. Trong đó có nhóm
rất tốt, rất sáng tạo (Nhóm Những nghệ sĩ nổi tiếng 3 , Nhóm Khám phá địa lý – văn
hóa- du lịch)
- Khả năng giao tiếp (thuyết trình, giới thiệu sản phẩm): Tự tin, lưu loát, nội dung
phong phú...(Nhóm Khám phá địa lý – văn hóa- du lịch, Giờ học: nhóm 1, 3, 6)
- Khả năng cảm thụ tác phẩm văn học và sân khấu hóa tác phẩm văn học: Cảm thụ tốt,
sáng tạo, nhập vai diễn khá (Những nghệ sĩ nổi tiếng 3)
- Khả năng ứng xử, đưa ra cách giải quyết trước một tình huống cụ thể của cuộc sống:
Khá trở lên
- Khả năng tích hợp kiến thức liên môn trong học tập bộ môn và trong cuộc sống:
trung bình trở lên. Chủ yếu là khá (Bài kiểm tra bằng phiếu học tập)
- Tích cực, hào hứng vận dụng kiến thức liên môn trong học tập môn Ngữ văn.
1.3. Kết quả
Kết quả kiểm tra của lớp 11A8. Sĩ số 39 học sinh

Điểm xi 0 < 5 5 ≤ 6 7 ≤ 8 9 ≤ 10
Số Hs đạt điểm xi 0 5 23 11 Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
70

Tỉ lệ % 0 12,8 59,0 28,2

Kết quả đánh giá trên phiếu đánh giá

Tổng điểm
45 – 50
điểm
35 – 44
điểm
25 – 34
điểm
< 20
điểm
Số học sinh đạt điểm 21 14 4 0
Tỉ lệ % 53.84 35.89 10.25 0

Bảng tổng hợp kết quả điểm của học sinh

Biểu đồ . Tỷ lệ phân phối tần suất điểm phảy của học sinh
Phân tích số liệu cho thấy: 100% Hs đạt yêu cầu. Trong đó: Có đến 28,2% Hs đạt kết
quả giỏi; 59,0% loại khá; 12,8% đạt trung bình. Qua đó có thể thấy, áp dụng phương
pháp dạy học dự án, tích hợp liên môn, liên hệ các môn học với nhau và với thực tế,
kết hợp phương pháp dạy học tích cực giúp các em có hứng thú học tập cao hơn,
nhanh hiểu bài hơn, phát huy được năng lực học tập cá nhân của Hs từ đó chủ động

0
10
20
30
40
50
60
0 < 5 5 ≤6 7 ≤8 9 ≤10Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
71

hình thành cho bản thân những kĩ năng cần thiết trong học tập cũng như trong cuộc
sống.
2. Đánh giá kết quả đối chứng với lớp không được thực nghiệm dự án:
Bảng 1: Lớp 11A5 không dạy học tích hợp – Năm học 2018 – 2019 (39hs)
≥ 8,0 ≥ 6,5 và < 8,0 ≥ 5,0 và < 6,5 < 5,0
Số lượng 5 14 14 6
Tỉ lệ % 12,8 35,9 35,9 15,4

Bảng 2: Khi lớp 11A8 dạy học tích hợp – năm học 2018 – 2019 (39hs)
≥ 8,0 ≥ 6,5 và < 8,0 ≥ 5,0 và < 6,5 < 5,0
Số lượng 14 17 08 0
Tỉ lệ % 35,9 43,6 20,5 0

Bảng 3: Kết quả thu được sau khi vận dụng phương pháp tích hợp kiến thức liên môn
(Thống kê theo kết quả chưa đạt mục tiêu bài dạy và đạt mục tiêu bài dạy):
CHƯA TÍCH HỢP TÍCH HỢP
Chưa đạt Đạt Chưa đạt Đạt
15,4% 84,6% 0 100%

***
Hi vọng với SKKN : Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển
năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao) , tôi sẽ giúp cho các em học sinh
cảm nhận được giá trị và sức hấp dẫn của một kiệt tác trong nền văn xuôi hiện đại
Việt Nam. Đồng thời cũng qua bài học này tôi mong muốn giúp các em biết huy động
tổng hợp kiến thức, kĩ năng thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau nhằm giải quyết các
nhiệm vụ học tập, đời sống; thông qua đó hình thành những kiến thức, kĩ năng mới;
phát triển được những năng lực cần thiết, nhất là năng lực giải quyết vấn đề trong học
tập và trong thực tiễn cuộc sống.
VIII. Các sản phẩm của học sinh
- Sản phẩm thảo luận của các nhóm khi tìm hiểu về các tiểu chủ đề (Video hs thuyết
trình sp)
- Bài kiểm tra (Phiếu học tập)
- Các sản phẩm thực hiện dự án (Video diễn kịch, Bài thuyết trình PowerPoint, Kịch
bản vở diễn một số cảnh tiêu biêu “Chí Phèo”,….)
- Một số hình ảnh về hoạt động dạy – học của GV và HS
(Xem phụ lục 3) Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
72

Phụ lục 2.
TƯ LIỆU SỬ DỤNG TRONG GIÁO ÁN THỰC NGHIỆM
1. Tranh ảnh minh họa

Bức tượng nhà văn - liệt sĩ Nam Cao
trong nhà tưởng niệm ông
Khuôn viên vườn hiện thực Nam Cao

Bên trong nhà tưởng niệm còn có tủ
trưng bày các tác TP nhà văn và tủ
đựng hiện vật, tác phẩm viết về nhà
văn Nam Cao.

Ngôi mộ Nam Cao trong khuôn viên
vườn hiện thực

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
73

Ngôi nhà “Bá Kiến”trong tác
phẩm Chí Phèo xưa, hiện nằm trong
quần thể di tích ở Hòa Hậu.
Nhà của nguyên mẫu nhân vật Bá
Kiến.
"Ngôi nhà Bá Kiến" đã đuợc UBND
tỉnh Hà Nam mua lại để bảo tồn .

Chuối ngự Đại Hoàng từng để tiến vua

Niêu cá kho Nhân Hậu nổi tiếng

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
74

Poster phim "Làng Vũ Đại ngày ấy".

Cố nhà văn Kim Lân trong phim (trái)
và cuộc sống những ngày cuối đời tại
Hà Nội (phải)

NSƯT Đức Lưu trong phim (trái) và
hiện nay
"Giáo Thứ" Hữu Mười trong phim
(trái) và ngoài đời.

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
75

Từ trái qua: Bùi Cường trong các phim "Làng Vũ Đại ngày ấy", "Biệt
động Sài Gòn" và hình ảnh ngoài đời.
2. Video dùng cho bài giảng (Xem Tư liệu dạy học - mục phim tư liệu trong giáo
án thể nghiệm)
- Video trích đoạn trong phim “ Làng Vũ Đại ngày ấy”
- Video tư liệu : Ngôi nhà Bá Kiến

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
76

Phụ lục 3.
MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC NGHIỆM SKKN
1. Một số hình ảnh về hoạt động dạy – học và sản phẩm của Hs

Tiết học của cô và trò say mê, hào hứng
Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
77

HĐ nhóm 5: “Cần cứu lấy những con người như Chí Phèo”?

HĐ nhóm 3: Viết lại cái kết của tác phẩm “Chí Phèo”

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
78

Thuyết trình về sản phẩm của nhóm 5

Thuyết trình của nhóm 4: Nếu trong lớp có 1 “Chí Phèo” thì chúng ta có đối
xử như làng Vũ Đại không?

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
79

Bài thuyết trình PowerPoint nhóm Khám phá địa lý-du lịch-văn hóa
Chủ đề : “Làng Vũ Đại ngày ấy – bây giờ”

Phiếu học tập kiểm tra đánh giá kết quả học tập của HS

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
80

“Diễn kịch theo tác phẩm văn học” - Học sinh lớp 11A8 dựng vở “Chí Phèo”

Cảnh “Bát cháo hành tình người” – thị Nở - Chí Phèo

Cảnh “Chí Phèo đâm chết Bá Kiến và tự sát”

Lop5.edu.vn

SKKN: Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh - Tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao)
81

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ngữ văn 11, Tập 1, NXB Giáo dục, 2009.
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ngữ văn 11, Tập 2, NXB Giáo dục, 2012.
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiên thức, kĩ năng
môn Ngữ văn lớp 11, NXB GD, 2010.
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tài liệu về đổi mới phương pháp dạy học môn
Ngữ văn phổ thông trung học, NXB GD, Hà Nội, 2003.
5. Phan Huy Dũng, Tác phẩm văn học trong nhà trường phổ thông một góc
nhìn, một cách đọc, NXB GD, Hà Nội, 2009.
6. Viện Ngôn ngữ học, 2002, Từ điển Tiếng Việt, NXB Đà Nẵng.
7. Tài liệu tập huấn Dạy học Ngữ văn theo định hướng phát triển năng lực.
8. Lê Minh Châu Nguyễn Thúy Hồng Trần Thị Tố Oanh, 2010, Giáo dục
kĩ năng sống trong môn Ngữ văn ở trường Trung học phổ thông, NXB Giáo dục
Việt Nam.
9. http://tailieu.vn
10. http://baigiang.violet.vn

Lop5.edu.vn

SKKN Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh – Tác phẩm “Chí Phèo” (Nam Cao).pdf

About This Presentation

Slide Content

Tags

Categories

Download

Quick Actions

Statistics

Related Slideshows

SKKN Dự án dạy học theo chủ đề tích hợp nhằm phát triển năng lực học sinh – Tác phẩm “Chí Phèo” (Nam Cao).pdf

About This Presentation

Slide Content

Slide 1

Slide 2

Slide 3

Slide 4

Slide 5

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 11

Slide 12

Slide 13

Slide 14

Slide 15

Slide 16

Slide 17

Slide 18

Slide 19

Slide 20

Slide 21

Slide 22

Slide 23

Slide 24

Slide 25

Slide 26

Slide 27

Slide 28

Slide 29

Slide 30

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 35

Slide 36

Slide 37

Slide 38

Slide 39

Slide 40

Slide 41

Slide 42

Slide 43

Slide 44

Slide 45

Slide 46

Slide 47

Slide 48

Slide 49

Slide 50

Slide 51

Slide 52

Slide 53

Slide 54

Slide 55

Slide 56

Slide 57

Slide 58

Slide 59

Slide 60

Slide 61

Slide 62

Slide 63

Slide 64

Slide 65

Slide 66

Slide 67

Slide 68

Slide 69

Slide 70

Slide 71

Slide 72

Slide 73

Slide 74

Slide 75

Slide 76

Slide 77