Slides BG Thống kê trong kinh tế và kinh doanh - QLDADT 2024 - Chương 1.pdf

xjjxjjcjckcjjckcjccjcj

1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC XÂY DỰNG HÀ NỘI
KHOA KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG www: Huce.edu.vn
BÀI GIẢNG
THỐNG KÊ TRONG KINH TẾ VÀ KINH DOANH
THS. VŨ NAM NGỌC
Mobile: [phone]
Email: [email protected]
HÀ NỘI - 2024

2. Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ1/5/2025 2
HÌNH THỨC HỌC TẬP:
- Nghe giảng lý thuyết và bài tập
- Thảo luận các kiến thức đã học
- 2 bài Kiểm tra giữa kỳ (30 phút) và thi kết thúc học phần (60 phú t)
THÔNG TIN HỌC PHẦN:
- Thời lượng: 2 tín chỉ - 30 tiết - 10 buổi học.
- Nội dung học phần gồm 6 chương.

3. TÀI LIỆU HỌC TẬP
•Tài liệu học tập chính:
Bài giảng của giảng viên
•Tham khảo các sách, giáo trình: [1] PGS.TS. Trần Thị Bích (2022),
Thống kê trong kinh tế và kinh doanh
, NXB Đại học Kinh
tế Quốc dân.
[2] PGS.TS. Trần Ngọc Phác, TS.Trần Thị Kim Thu (2006),
Giáo trình Lý thuyết thống kê
,
NXB Thống kê.
[3] Viện khoa học Thống kê (2010),
Thống kê thực hành (sách dịch)
, NXB Thống kê.
[4] PGS. TS Nguyễn Cao Văn, TS Trần Thái Ninh (2008),
Giáo trình Lý thuyết xác suất và
Thống kê toán
, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân.
[5] Thiều Thị Thanh Thuý (2016),
Giáo trình thống kê doanh nghiệp xây dựng
, NXB Xây
dựng.
Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ1/5/2025 3

4. •Đọc, tìm hiểu một số văn bản pháp luật liên quan:
oLuật 89/2015/QH13 – Luật Thống kê
oLuật 01/2021/QH15 – Luật sửa đổi, bổ sung một số điều và phụ lụcdanh mục chỉ tiêu
thống kê quốc gia của Luật thống kê
oNghị định số 94/2016/CP: Hướng dẫn thi hành một số điều Luật thống kê
oThông tư 20/2024/BKHDT: Quy định chế độ báo cáo thống kê ngànhthống kê.
o…
Website của Tổng cục thống kê:
https://www.gso.gov.vn
Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ1/5/2025 4

5. TRƯỜNG ĐẠI HỌC XÂY DỰNG HÀ NỘI
KHOA KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG www: Huce.edu.vn
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ THỐNG KÊ HỌC 1.1. Thống kê học và đối tượng nghiên cứu
1.2. Một số khái niệm dùng trong thống kê
1.3. Thang đo trong thống kê
1.4. Quá trình nghiên cứu thống kê

6. 1.1. Thống kê học và đối tượng nghiên cứu
1/5/2025 Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ 6
a. Khái niệm về thống kê học Thống kê mang 2 nghĩa:
•Nghĩa thứ nhất: Thống kê được hiểu là các con số phản ánh các hiện tượng tự nhiên,
kinh tế - xã hội và kỹ thuật.
•Nghĩa thứ hai: Thống kê là cách thức để có được các con số phản án h các hiện tượng
(cách thức ghi chép, thu thập, xử lý và phân tích).
Khái niệm về thống kê học:Thống kê học là môn khoa học nghiên cứu hệ thống các
phương pháp thu thập, xử lý và phân tích các con số (mặt lượng) c ủa những hiện tượng
số lớn để tìm hiểu bản chất và tính quy luật của chúng (mặt chất) trong điều kiện lịch sử
cụ thể.

7. 1/5/2025 Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ 7
b. Đối tượng nghiên cứu của thống kê học
Chỉ nghiên cứu mặt lượng của hiện tượng (đặt trong mối liên hệ mật thiết với mặt
chất), thông qua mặt lượng để nêu lên bản chất của hiện tượng.
Nghiên cứu hiện tượng số lớn nhằm loại trừ các nhân tố ngẫu nhiê n không bản chất.
Nghiên cứu hiện tượng trong điều kiện lịch sử cụ thể vì trong đi ều kiện không gian và
thời gian khác nhau thì đặc điểm bản chất và biểu hiện về lượng của hiện tượng là
không giống nhau.
c. Thông tin thống kê
Thông tin thống kê là những thông tin mang dữ liệu là các con số.Trong doanh
nghiệp, đó có thể là các thông tin đầu vào hoặc các thông tin đầu ra.
Thông tin thống kê có ý nghĩa quan trọng trong việc ra các quyết định, là nguồn lực
vô giá có thể được sử dụng nhiều lần, cho nhiều mục đích khác nha u.

8. 1.2. Một số khái niệm dùng trong thống kê
1/5/2025 Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ 8
1. 2.1. Tổng thể thống kê Khái niệm:Tổng thể thống kê là tập hợp các phần tử cấu thành hiện tượng cầnđược
quan sát và phân tích mặt lượng.
Tổng thể thống kê được chia làm 6 loại:
(1) Tổng thể chung, (2) Tổng thể bộ phận,
(3) Tổng thể bộc lộ, (4) Tổng thể tiềm ẩn,
(5) Tổng thể đồng chất (6) Tổng thể không đồng chất
Chú ý:Xác định tổng thể thống kê là xác định phạm vi nghiên cứu. Nếu phạm vi nghiên
cứu không rõ thì kết quả nghiên cứu sẽ không thể chính xác.

9. 1/5/2025 Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ 9
1.2.2. Tiêu thức thống kê Khái niệm: tiêu thức thống kê là đặc điểm của các đơn vị tổng thể được lựa c họn ra để
nghiên cứu.
Phân loại:
•Tiêu thức thực thể: là tiêu thức phản ánh đặc đặc điểm mang tínhbản chất của đơn vị
tổng thể (2 loại)
+ Tiêu thức thuộc tính: phản ánh các tính chất của đơn vị tổng th ể và không có biểu
hiện trực tiếp bằng con số như giới tính, nghề nghiệp, ngành ng hề kinh doanh …
+ Tiêu thức số lượng (tiêu thức lượng hoá) là tiêu thức có biểu h iện trực tiếp bằng
con số. Các con số này gọi là lượng biến.
•Tiêu thức thời gian
•Tiêu thức không gian

10. 1/5/2025 Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ 10
1.2.3. Chỉ tiêu thống kê Khái niệm:Chỉ tiêu thống kê là sự phản ánh tổng hợp mặt lượng gắn với mặt chất của
các hiện tượng số lớn trong điều kiện thời gian và không gian cụ thể.
Theo
Luật Thống kê
:Chỉ tiêu thống kê phản ánh đặc điểm về quy mô, tốc độ phát triển,
cơ cấu, trình độ phổ biến, quan hệ tỷ lệ của bộ phận hoặc toàn bộ h iện tượng kinh tế - xã
hội trong điều kiện không gian và thời gian cụ thể. Chỉ tiêu thố ng kê gồm tên chỉ tiêu và trị
số của chỉ tiêu.
VD: Giá trị sản xuất của Công ty xây dựng A năm 2018 đạt 557 tỷ đồn g. •Chỉ tiêu thống kê có 2 mặt:
- Mặt khái niệm: đưa ra giới hạn về thuộc tính, thời gian, không gian của hiện tượng
nghiên cứu.
- Mặt con số: phản ánh quy mô hoặc cường độ của hiện tượng nghiêncứu. Mặt này còn
có thể được thể hiện bằng các thang đo khác nhau.

11. 1/5/2025 Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ 11
Phân loại chỉ tiêu thống kê:
•Căn cứ vào nội dung, chỉ tiêu thống kê được phân th ành 2 loại:
- Chỉ tiêu chất lượng: phản ánh tính chất, trình độ phổ biến, mối liên hệ của tổng thể.
- Chỉ tiêu khối lượng: biểu hiện quy mô của tổng thể .
•Theo cách biểu hiện, chỉ tiêu thống kê gồm 3 loại:
- Chỉ tiêu tuyệt đối (Số tuyệt đối trong thống kê).
- Chỉ tiêu tương đối (Số tương đối trong thống kê).
- Chỉ tiêu bình quân (Số bình quân trong thống kê).

12. 1/5/2025 Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ 12
Bốn loại thang đo sử dụng trong thống kê:
Thang đo định danh: là thang đo được hình thành bằng việc đánh số các biểu hiện
cùng loại của tiêu thức.
VD: nam (1), nữ (2).
Thang đo thứ bậc: là thang đo định danh nhưng giữa các biểu hiệncủa tiêu thức có
quan hệ thứ bậc hơn kém.
VD: Bậc thợ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7; Chất lượng sản phẩm: loại 1, loại 2 , loại 3.
Thang đo khoảng: là thang đo thứ bậc có khoảng cách đều nhau nhưng không có
điểm gốc.
VD: Thang đo nhiệt độ không khí, thang đo thời gian.
Thang đo tỷ lệ: là thang đo khoảng với một điểm gốc (0) để có thể s o sánh được tỷ lệ
giữa các trị số đo. VD: thang đo chiều dài: km, m, mm; thang đo kh ối lượng: tấn, kg,
gam, …
1.3. Thang đo trong thống kê

13. 1.4. Quá trình nghiên cứu thống kê
1/5/2025 Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ 13
Quy trình nghiên cứu thống kê đầy đủ gồm 6 bước:
•Xác định mục đích, nội dung vấn đề nghiên cứu;
•Xây dựng hệ thống khái niệm chỉ tiêu;
•Tổ chức điều tra thống kê;
•Xử lý số liệu và phân tích thống kê sơ bộ; Lựa chọn
phương pháp, chương trình phân tích xử lý số liệu
phục vụ mục đích nghiên cứu;
•Phân tích, tổng hợp và giải thích kết quả;
•Báo cáo và truyền đạt kết quả nghiên cứu
Để đơn giản, quy trình trên được tổng hợp thành 3
giai đoạn: Điều tra thống kê, Tổng hợp thống kê,
Phân tích thống kê.

14. 1/5/2025 Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ 14
a. Điều tra thống kê •Khái niệm: Điều tra thống kê là tổ chức một cách khoa học và theo một kế hoạ ch thống
nhất để thu thập tài liệu về hiện tượng nghiên cứu dựa trên cơ sở hệ thống chỉ tiêu đã
định sẵn.
•Nhiệm vụ của điều tra thống kê: Thu thập tài liệu về các đơn vị tổng thể làm cơ sở
cho các giai đoạn sau.
Thông tin thu thập được trong giai đoạn này là thông tin sơ cấp,có ý nghĩa quan trọng
nên thông tin phải đảm bảo 3 yêu cầu:
Chính xác: phản ánh đúng thực tế khách quan, không tuỳ tiện thê m bớt
Kịp thời: cung cấp tài liệu đúng lúc cần sử dụng
Đầy đủ: thu thập tài liệu theo đúng nội dung và số đơn vị đã quy đị nh

15. 1/5/2025 Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ 15
b. Tổng hợp thống kê •Khái niệm: Tổng hợp thống kê là tiến hành tập trung, chỉnh lý và hệ thống hoá một
cách khoa học các tài liệu thu thập được trong điều tra thống kê .
•Nhiệm vụ: Nhiệm vụ cơ bản của tổng hợp thống kê là làm cho các đặc trưng ri êng của
các đơn vị tổng thể bước đầu trở thành đặc trưng chung của toàn b ộ tổng thể.
•Các phương pháp tổng hợp thống kê:
- Sắp xếp số liệu.
- Phân tổ thống kê.

16. 1/5/2025 Bộ môn Kinh tế nghiệp vụ 16
c. Phân tích và dự đoán thống kê •
Khái niệm:
Phân tích và dự đoán thống kê là nêu lên một cách tổng hợp về bản chất,
tính quy luật và tính toán mức độ tương lai của hiện tượng nghiên cứu, làm căn cứ cho
việc ra các quyết định quản lý.
•
Nhiệm vụ:
Xác định các mức độ, mối liên hệ, sự biến động và xu hướng phát tr iển của
hiện tượng trong tương lai.
•
Phương pháp phân tích dự đoán:
- Phương pháp dãy số thời gian;
- Phương pháp hồi quy tương quan;
- Phương pháp chỉ số.