لە شاری هەولێردا سەلمێنەی کردە بەند ئەزموونی مامۆستایان

i

ناڤۆڵد و نزەم یادوخ یوانەب
:یکەشێپەل یەدرەورەپ ینایاتسۆمام یمەهرەب ، ەدنەبەدرک یەنیمڵەس یوانەب ەکووترەپ مەئ
اتاو دنەبەدرک یەنیمڵەس یوان ەب ەوەتیارکۆک ووڕەبووڕ و پەئستاو یاگێر ەل ،رێلوەه یرەڤەد
یەمیئ ،نایۆخ یەوەنادریب و نوومزەئ یەرێوگ ەب ، نایاتسۆمام ینوومزەئ یندرکرامۆت
) (
وکەو ندرکرێف و ەدرەورەپ یتەرەک ەب ندرکتەمزخ ۆب اینود یناتاڵو کەورەه رەنێه
‌اڕ
ەب کێنالپ ێپ ەب نیاتسەه ،نامۆخ یەناڕەوەشیپ و یراکائ یتەیاسرەب ەب ندرکتسەه
نوومزەئ و ەنێملەس ،کۆریچ یەوێش ەل ەنانێمـلەس مەئ یندرکرامۆت و نتشراد و ەوەندرکۆک
شیناوەئ نناوتب رت ینایاتسۆمام ادەدنیائ ەل ات ،ەکوترەپ مەئ یەوێچراوچ ەل ەوەتیارکۆک
نناوتب ات نرگرەو ێل یدووس یناکڵەخ ،نەکبرامۆت نایۆخ ینوومزەئ و ییاتسۆمام یتاهرەسەب
ینادناه ۆب کەیزاورەد ەتێبب ەکووترەپ مەئ مراداویه ،نەدب نایەکەشێپ ەب ەرەپ رتایز
ەگرێف ڵەگ ەل دنەویەپواه یکێرەنێوخرەه ،نایناکەنوومزەئ یندرکرامۆت ۆب رت ینایاتسۆمام
ێج نایۆخ ییاسائ ینایژ و ەناڕەوەشێپ ینایژ ەل ناکەکۆریب ەو ،نرگبرەو ێل یدووس نناوتب
یساپوس ،ەکووترەپ مەئ یندرکواوەت ۆب نیاد ینەمەت یادوەم یادوخۆب ساپوس ،نەکب ێجەب
،ناتۆب اتسۆمام ،زیاب اتسۆمام ،ایحەی اتسۆمام نازیرەب ،ناڵائ رۆتکد زێرەب ەدرەورەپ یریزەو
(
ۆب ساپوس رۆز ەو ،ەیەژۆرپ مەئ ینتسخرەس ۆب ووب نامتشپ ەل ەک نیەکەد دومحم اتسۆمام
)
نیراداویه ،یناوەنامز ینیبدرو ەل ووبرادشەب یدروک ینامز یاتسۆمام وکەو ناندع اتسۆمام
ۆب کەیەواچرەس ەتێبب و نایاتسۆمام ینترگرەو نوومزەئۆب تێبدووسەب ەکووترەپ مەئ
ii

و ەدرەورەپ ەل ناهیج یناتالەو وکەو ،یڵامۆخ یەواچرەسەل ندرکدنمەڵوەد ۆخ ینوومزەئ
تەمیه و ڵوەه ەب ،ماوەدرەب یەوەندرکێون ۆخ ەب ەکتوول ەنیەگب ییەدرەورەپ ینیسوون یراوب
کەیاگڵەمۆک وومەه ینتوەکشێپ یاگێر ەکات ،ندرکرێف و ەدرەورەپ یراوب ینازۆسڵد یتشپڵاپ و
فیشرەئ ەتسوێپ نبوودنیز ماوەدرەب ناکەنوومزەئ و ناکەیرایناز ات ،ەندرکرێف وەدرەورەپ اهنەت
ینوومزەئ ەل دووس و ووتاهاد یەوەن ینایاتسۆمام یەوەئ ۆب کێکووترەپ یەوێشەل تێرکب
یمێرەه ینتسخشێپ ۆب ،کێروتلەک ەتێبب تێب ماوەدرەب ەمەئ ،تێرگبرەو اتسیئ ینایاتسۆمام
ەڵام نامتشین ،نامتشین ەب تێنیەگب کێتەمزخ یناوتب یۆخ یراوب ەل کێسەک رەه ،ناتسدروک
نیراداویه ،نیەکب یتەمزخ و نیەدب ۆب ینابروق ەتسیوێپ ناموومەه ،ەناوومەه یەروەگ
ەک ننیبب یناکەگڕب وومەه ەل دووسەب یکێتاک ،ننیبب ەمەهرەب مەل دووس نناوتب نارەنێوخ
شینازێخ ینایژ و اگڵەمۆک رەس ەل نیراداویه ،دنەبەدرک یەنیمـڵەس دەس ەل ەوەتاهکێپ
.ەوەتادب گنەڕ یناکەمایەپ
iii

ک ەوان
ۆڕ
رێدرەس رەپالرێدرەس رەپال
رتایز ەتسیوێپ ریگەشوگ یباتوق
و یتەیاڵەمۆک یەگنیژ ەب لەکێت
.تێرکب نیڕبڕەد
٢٦ یۆه ەب نایاتسۆمام یندناڕچپاد
.یباتوق یکەمەڕەه یرایسرپ
١
ەل تێرکب یرگێر ەتسیوێپ
ەل واڕۆتان و وان ینانێهراکەب
.ادەگرێف
٢٧ینایباتوق ینادناه و ندرک ریگتشپ
.زاوال یتسائ
٢
نتشۆرف ەل تێرکب یرگێر ەتسیوێپ
روود ناکەگرێف مەدرەبەل ندراوخ
.یتسوردنەت یرێدواچ ەل
٢٨ و ندنێوخ ۆب یباتوق یەوەندناڕەگ
.ەگرێف
٣
ێل یسرتەم ەلەپوڵەک ینتساراپ
.ناڵادنم یتسەد ەل روود ناکەوارک
٢٩ یندرکیراگژۆمائ و ندرک ییامنێر
.نایباتوق یەناژۆر
٤
ۆب کێرەبنیم ەتێرکب ەگرێف ەتسیوێپ
.اگڵەمۆک یزاسکاچ
٣٠ ۆب یباتوق یندرک یراگژۆمائ
ەرێمائ ینانێهراکەب یەوەندرکمەک
.ناکەینۆرتکلەئ
٥
iv

زاوال تسائ یباتوق یندرک یتشپڵاپ
یگنرگ تێب کەیەمانرەب یێپ ەب
.ادەگرێف ەل تێردبێپ
٣١ و زێر یدنەویەپ یندرک زێه
‌ەب
.نایباتوق ناوێن ەل یتسێوەشۆخ
٦
یتەماڵەس ەل ییاینڵد و ەوەنووبدرو
.نایباتوق ینووبرێف و ندرکرێف
٣٢ یرەنوه و ییەماراک یناکاگێر
.ننشەچەمەه ندرکرەبزەئ
٧
یکرەئ ڵادنم یوەخ ەب نادیگنرگ
.ەکێکواب و کیاد وومەه
٣٣ ییەماراک ندرک تسیوەشۆخ ۆخ
.ەیاتسۆمام یگنرگ
٨
یتاک ینتسخکێر ۆب ناناد نالپ
یرێدواچەب ناڵادنم ۆب ندنێوخ
.تابیاد
٣٤ نایتسائ نناوتەد اتسۆمام نۆچ
؟نەبب شێپوەرەب
٩
ەب تێردب یگنرگ ەتسیوێپ
و ەوەرەد ەل یباتوق یندرکیشزرەو
.ەگرێف یەوان
٣٥نؤچ ەوەندرک یقات یتاک ەل یباتوق
؟تاکب ەدامائ یۆخ نناوتەد
١٠
و ندناکشڵد ینێرەن یرەگیراک
.نووبرێفرەسەل یواکشڵد
٣٦ ەل نسرپرەب نایاتسۆمام و نازێخ
یباتوق یتەیاسەک یندرک تسورد
١١
و ەرێس ەب یگنرگ ەتسیوێپ اتسۆمام
.تادب نایباتوق یندناواچ
٣٧ و کیاد ەل نانێلزێر و یشۆخسەد
.ییەنوومن یکواب
١٢
تێب کێنێوشرەه ەل ڤۆرم
.تێبەد شاب ێرواه ەب یتسیوێپ
٣٨یباتوق ینادناه و ندرک یشۆخسەد
ەگنرگ
١٣
ناکەناو یندرک شەکشێپ
جنامائ ەشەب و جنامائ ەب نایتسیوێپ
.تێبەد
٣٩ تسیوەشۆخ ەل اتسۆمام یلۆر
.یرایناز و تسناز یندرک
١٤
کەیەناو رەه یندرک شەکشێپ ۆب
.ەتسیوێپ یکەشێپ
٤٠ راکتشپلاپ رەنێه
‌اڕ ینایاتسۆمام
وان ەل نیراکناڕۆگ یرەدناهو
ندنێوخ یناکەدنەوان
١٥
رەتنەس ەب ۆخ ەل ەنتوەکروود
.اتسۆمام یندرک
٤١نتشیەگێت ەل ییاینڵد و ەوەنووبدرو
.یباتوق ینووبرێف و
١٦
وەڕەب ەل ەگنرگ رەدەدیرای یلۆڕ
.ەگرێف ینووچشێپ
٤٢ اویه نووبرێف ەل ەلکسەئ یدۆتیم
.یباتوق ینووبرێف ۆب ەشخەب
١٧
وەرەب ەل ەگنرگ رەبەوێڕەب یلۆڕ
.ەگرێف ینووچشێپ
٤٣ وان ەل نایباتوق ەل ندرک یزاوشێپ
یگنرگ یکێکرەئ ەگرێف و لۆپ
.ەنایاتسۆمام
١٨
v

و راکائ یرێف ەتسیوێپ ناکەڵادنم
.نیەکب نایزرەب یتشوەڕۆخ
٤٤ەل نبراکەمرەن ەتسیوێپ نایاتسۆمام
.نایەناڕەوەشێپ ینایژ
١٩
و یتسوردنەت ییامنێرەب نادییگنرگ
.ینێواخو کاپ
٤٥ شەکشێپ ۆب ەگنرگ ەناو ینالپ
.کەیەناو وومەه یندرک
٢٠
یراداگائ ەتسیوێپ نایاتسۆمام
.نب نایباتوق ینوورەد یشوەڕ
٤٦ ەل ییاوەنڵد ەنایاتسۆمام یکرەئ
یەوەئ ۆب نەکب نایباتوق ڵەگ
.نەدەنرەب یۆخ ەل تسەد
٢١
تسەه یباتوق یندرک لۆرتنۆک
.نێزەب روونس و وێزب
٤٧ ەڵەه یەوەندرک ەن ەرابوود ۆب
یتەلەمام ەب یتسیوێپ نایباتوق
.ەیەنایسانوورەد
٢٢
یباتوق ڵەگ ەل تەبیات یتەلەمام
یندرک تسورد ۆب زاوال تسائ
.نووبۆخەب ەنامتم
٤٨ کەو یباتوق ەتسیوێپ اتسۆمام
تاکب ریەس یۆخ یڵادنم
٢٣
نامۆخ یڵادنم ینوومزەئ یاگێر ەل
.نینیبەد دوس ییاتسۆمام یکرەئ ەل
٤٩ یتاک ەل نایباتوق یندرک ییامنێڕ
ات نب یراداگائ ندرکتشەگ
.ەوەنبەن یسرتەم یووڕەبووڕ
٢٤
یتسوردنەت یەنژیل یندرک تسورد
ەگنرگ ناکەگرێف
٥٠ ەگرێف ەل رانیمس و ڕۆک ینادزاس
یتەباب کێدنەه یەرابرەد
.رادیسرتەم و شخەبنایز
٢٥
vi

رێدرەس ەپال
ر
رێدرەس ەپال
ر
یمرەشو سرت یەوەندناوەڕ
ەناو یدۆتیم یاگێر ەل نایباتوق
ناکەنەمەتواه یەوەنتۆگ
٧٦ۆخ و نایباتوق یسرت یەوەندناوەڕ
.نایاتسۆمام یندرکتسیوەشۆخ
٥١
یزرەدەب تێبەد ەکێریب ندنێوخ
تێردنەکبڵەه
٧٧ ەل نایباتوق ەب ەرێتسەئ ینادێپ
.نایاتسۆمام نەیال
٥٢
دنەچ ەب یگنرگ کێاتسۆمامرەه
.ادلۆپ ەل تادەد تەبیات یکەیەماراک
٧٨دنەباپ یجات نایباتوق یندرکرەسەل
.نایاتسۆمام نەیال ەل ینادێپ نووب
٥٣
یناوتەن درکەد یباتوق ەل او سرت
.تێرگب یەکەسوونێپ
٧٩ ەل یباتوق ینازێخ یندرکینادرەس
.ادیتسوێپ یتاک
٥٤
یتەبیات یەژۆرپ یندرک تسورد
یندرکشەکشێپ ەب اتسۆمام
.نایباتوق
٨٠ەوەنتسخروود ۆخ یندرکرەسەراچ
.ادەگرێف ەل یباتوق یناڕباد ۆخ و
٥٥
ەوێش نیرتشاب ەب ەتسیوێپ اتسۆمام
.تاکب رێف یناکەیباتوق
٨١ یراکۆه یشۆخسەد کەی
.مندنێوخ ینایژ ەل ووب یراکناڕۆگ
٥٦
ۆب نایباتوق ینانادنالپ یتەینۆچ
و ندنێوخ یتاک ،ەگرێف ەنووچ یتاک
.نتوەخ یتاک
٨٢ ەل ندنێوخ یکێپتسەد یەتفەه
ەتێرکب یتەڕەنب یمەکەی یلۆپ
ندرکشۆخڵد ینالپ
٥٧
شێپ اتسۆمام و یباتوق ینانادنالپ
.ندنێوخ یکێپتسەد
٨٣ یکێتەلاح رەه ینادووڕ ێتاک ەل
ەتسیوێپ نایاتسۆمام تەبیات
.نبراکواه
٥٨
یەرابرەد نایباتوق ەب ناد یرایشۆه
.یپس یلافنەئ و رەبشۆه یەددام
٨٤ نایباتوق یتسائ یندناگنەسڵەه
.ەگنرگ تێرکب نایخۆدراب یواچەڕ
٥٩
یکڕبشێپ نایاتسۆمام ینادماجنەئ
.نایباتوق ناوێن ەل یتسناز
٨٥ ینێهەن نووبۆخ ەب ڕەواب
.ناوومەه ینایژ ەل ەنتوەکرەس
٦٠
وزێر یدنەویەپ یندناچ
و یباتوق ناوێن ەل یتسیوەشۆخ
.اتسۆمام
٨٦ ەگرێف و لۆپ ینترگاڕکاپ
.ەناوومەه یتەیاسرپرەب
٦١
،وڕوک ەل اتسۆمام یندرکیرادشەب
(
گنیتیم و تنیڤیئ ،رانیمس
)
.ییەدرەورەپ
٨٧ یەوەندنێوخ یەژۆرپ ینادماجنەئ
ادناکەگرێف ەل ەگنرگ بێتک
٦٢
vii

ۆب ییامنێر یندرک شەکشێپ
یندرکیراکواه کەیال ەل نایباتوق
.رت یکەیالەل مناکەشیپواه
٨٨ەل نایاتسۆمام ندرکواڵس یزاوێش
ادەگرێف ەل ەگنرگ نایباتوق
٦٣
ناوێن ەل یکرۆگنادرەسەب نادیگنرگ
.نایاتسۆمام
٨٩ینتشیەگێت ەڵەهەب یندرکرەسەراچ
یەگناور رەبنارەب یباتوق
.نایاتسۆمام
٦٤
ەب یرتایز یراکواه و نترگزێر
یتفرگ ەب ووبشووت ینایباتوق
وێن ەل ییەواموب یتفرگو یکامگز
.ەگرێف
٩٠نایاتسۆمام مەدرەب یناکەتسەبرەب
.ەوەنتۆگەناو یتاک ەل
٦٥
نەیال ەل ایژۆلەنکەت ینانێه راکەب
.ەگنرگ یکەیتسیوێپ اتسۆمام
٩١یتسائ یەوەندركزر ەب ۆب نادڵوەه
.نایباتوق یتسناز
٦٦
تێرکب نیباد ادکێمارگۆرپ ەتسیوێپ
یمەکەی یلۆپ ەل یتشگ نترگارکاپ ۆب
.یتەڕەنب
٩٢ نەدب ڵوەه نایاتسۆمام ەتسیوێپ
.نەکب رتشاب ناینیڕبرەد یزاوێش
٦٧
ەگرێف یەچخاب ەب ناد یگنرگ
.ەماوەدرەب و گنرگ یکەیتسیوێپ
٩٣ ەل نایباتوق یەوەنتسخروود
.نادوێنج و یڕبزنامز
٦٨
ینایباتوق یمیت یندرک تسورد
یناپەرۆگ ەل شخەبۆخ یرێدواچ
.ەگرێف
٩٤ یواژەڵەش ەل یندرک رەسەراچ
ووبراکۆه ەک کەیباتوق ینوورەد
.یناکەواڕد ەوالێپ
٦٩
یناویژبوان یەنژیل یندرک تسورد
.ادەگرێف ەل کۆکان یەراچ
٩٥ یەوەرەکمرەگ یریمائ ەتسیوێپ
یڵۆه ەل تێردێهبراکەب رتایز
و ناتسز یتاک ەل ناکەگرێف
.نیواه یتاک ەل رتایز یەوەرەکراس
٧٠
یتەلاح یندرکرەسەراچ ۆب نادڵوەه
.نایباتوق ینەمگەد
٩٦ یرەسەراچ ەل ندرک یناویژبوان
.یباتوق وود ناوێن ەل ەشێک
٧١
و ەگرێف ەل رۆجوارۆج یسکۆب یناناد
.ادڵۆپ
٩٧ەل نایاتسۆمام ەوەنتسخ روود ۆخ
یتسەهو نوورەد یندناکش
نایباتوق یتسەنو
٧٢
یەشێک یرەسەراچۆب نادڵوەه
. نتسیب و نیڕبرەد و نامز
) (
٩٨نەیال ەل یراکواه یندرک شەکشێپ
ەل کێدنەه یندرکنیباد ەب نایباتوق
ۆب ندرکرێف یناکەیۆه
ناکەناو یەوەندرکنووڕ
٧٣
viii

دووس نایباتوق و نایاتسۆمام نۆچ
.نینیبب کەریز یدرکتسەد ەل
٩٩ینامز و ەتسەج ینامز ینانێهراکەب
ۆب نایاتسۆمام نەیال ەل ەژامائ
لۆپ یندربەوێرەب
٧٤
ییاتەرەس یرازوگایرف ەب ناد خیاب
.نایاتسۆمام ینانێه
‌اڕ و ادەگرێف ەل
١٠٠ەوەندرکریب یخۆد یلۆرتنۆک نۆچ
.نیەکب نایباتوق
٧٥
ix

تەباب یرێدرەس
.یباتوق یکەمەڕەه یرایسرپ یۆه ەب نایاتسۆمام یندناڕچپاد
کۆرەوان یەتخووپ
رۆز رۆز ىتساڕەب سەب ،ووب كەريز رۆز رۆز ،ڕوک یزەگەڕ ەل ووبەه مكەيباتوق ڵاسراپ
درکەد متسەه ،ىەكەتەبابەب ووبەن ىدنەويەپ نايەبرۆز ەك او ىرايسرپ ەب مترگەدياڕ مناكەناوەل
یەبرۆز ،ەوەدرکەد ەرابوود یەمەئ شيرت ىناكەناو وومەهەل ،دركەد رازێب ىەكەلۆپ رۆز
ەل ووب شۆخان ێپ رۆز مەمەئ ىتساڕەب ،ووبیەه یەووخ مەب ووبەه ێل نايیيەلگ ناياتسۆمام
یەتوەکوسڵەه مەئ رەسەل ، ەووب درك مراداگائ كێراج دنەج ىەوامۆب ،ووب شیناكەبايان ەيباتوق
،درک ێپ متەعانەق ات ندنایەگ مێت یناوج ەب ،متشیناد یڵەگ ەل درک مراكژۆمائ ەدنەوەئ نم
یووشپ یتاک ەل ەیاووبەه یتەبیات یکێرایسرپ ،ووب ڵەیاڕێوگ رتیئ ،تێرگبرەو مناکەیراگژۆمائ
و لۆپ یاسای ەل رتایز ینترگزێر ۆب اڕۆگ یەتوەکوسڵەه مەئ ،ەوەیادەد مماڵەو ناکەناو ناوێن
و یتسائ ینتوەکشێپ رتایز یۆه ەووب ،ەکەتەباب رەسەل تێب ندناواچ رتایز یشیناکەرایسرپ
.ندرکرایسرپ یتاس و تاک یرەنوه ،ندرکرایسرپ یتێکەتەئ و نترگزێر
کۆرەوان یمایەپ
.لۆپ یاسای ەب تێرکب دنەباپ یباتوق تێبەد ەیەه یۆخ یرەنوه و تاک ندرکرایسرپ
.تێرکب رەسەراچ ەتسیوێپ ناکەییسامەک و ەشێک و سرپ ناسووناد و یراگژۆمائ ەب
.یباتوق یکەمەڕەه یتساوخ کەن تێب ەوەنتۆگ ەناو ینالپ یێپ ەب ەتسیوێپ تاک یندرکشەباد
زیزع للەاادبع ءامیش اتسۆمام یمەهرەب
/
یتسەدوسائ اتسۆمام یەگرێف
/
1

تەباب یرێدرەس
زاوال یتسائ ینایباتوق ینادناه و ندرکریگتشپ.
کۆرەوان یەتخووپ
ەزاوال یتسائ و لیەم ێب رۆز درک متسەه ،ووبتوەکاود کێڵاس ەک مناکەییباتوق ەل کێکەی
،ەوەیزدەد یتەیایسرپرەب ەل یۆخ ،ەگرێف ۆب تاهەن راجرۆز ،ەنیبشەر رۆز ،ناکەناوەل
یەگێڕ ەل ،ادمناه و درک ییامنێر ناشاپ ،ترگ ێل مێوگ اتەرەس ،درک ەمەب متسەه شینم
و ەوەندنێوخ ۆب یرەسەل مشاب یرەگیراک میناوت ،یتەیێڕواه یکیزن یکەییدنەویەپ
ەب ،مەکب تسوردرەسەل یرەگیراک میناوت میماوەدرەب یۆهەب ،تێبەه نیسوون و سوونێڕ
ووب تسیوێپ ەک یەتسائ وەئ ەتشیەگ و ادیووڕ ادێت رۆز یراکناڕۆگ مەک یکەیەوام
ەوەئ یەکەییسامەک ،ووبەن یکواب ەیباتوق وەئ ەکنوچ مدرک یشۆخڵد رۆز شەمەئ ،تێبرێف
وکەو ،ەوەمەکب ڕپ ۆب یەیاشۆب مەئ میناوت شینم ،ووب یتشپڵاپ و نادناه ەب یتسیوێپ ووب
تاکب مەدوسائ منادژێو شینم ات اد یۆب مۆخ یڵوەه ،منازب مۆخ یتەیاسرپرەب ەب اتسۆمام
.مەدەن ڵۆک جنامائ ەب نتشیەگ ات و مب ماوەدرەب متسەه مۆخ یەناڕەوەشێپ یکرەئ ەب و
کۆرەوان یمایەپ
.ەی یتشپڵاپ و نادناه و نترگێل ێوگ ەب نایتسیوێپ ەزاوال نایتسائ یەنایباتوق وەئ
.نەکەد یزێهەب و یشۆخڵد ەب تسەه ەنایراکیتشپڵاپ اتسۆمام نەکەد تسەه ەنایباتوق وەئ
یکەیباتوق یتەمرای یناوتب ات تێب ماوەدرەب و رەدەنلۆک ،تێبەه ینالپ اتسۆمام ەتسیوێپ
.تادب زاوال تسائ
لیمج یداه ۆرێه اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یەغانچەرەق اتسۆمام یەگرێف
/
2

تەباب یرێدرەس
ەگرێف و ندنێوخ ۆب کێباتوق یەوەندناڕەگ.
کۆرەوان یەتخووپ
ەب نیاتسەھ یزاوخرێخ یکێوارخکێر یراکواه ەب ،زێرەب یکەیاتسۆمام دنەچ لەگەل
مەک و یشۆخەن یۆھ ەب ندنێوخ ەل ووب اڕباد ەک کواب ێب یکەیباتوق یندرک یراکواھ
نادنامیتەمرای و درک نامەکەنازێخ ینادرەس و ەکەیباتوق یڵام ۆب نیووچ ،ەوەیتەمارەد
ۆب درک نامکەیراگژۆمائ دنەچ و نیووب یخۆدوراب یراداگائ ەوەکیزن ەل ، یونعم و یددام
و ندنێوخ ەل تێب ماوەدرەب و ندنێوخ یەسۆڕپ ەب تاکب تسەد ێونەلرەس یەوەئ
ادنامایڕب ، یکیرات و یسرتەم ەتێوەک ەن ەیباتوق وەئ یەدنێائ یەوەئ ۆب ،ادەگرێف
دنەچ و درک یکیاد ڵەگەل نامۆگۆتفگ و ادنام رۆز یکێششۆک و ڵوەھ ەگرێف ەوەنینێرەگیب
یناوت یەوەنووب کاچ یاود ناشاپ ، ندنێوخ رەب ەوەنێرگیب ات درک نامکەیراگژۆمائ
.تێنێهب تسەدەب شیشاب یەرمن ،ندنێوخ رەس ەل تێب ماوەدرەب و ەگرێف ەوەتێرەگب
کۆرەوان یمایەپ
یزاوخرێخ و ییەدرەورەپ یناکەوارخکێر نەیال ەل تەمارەد مەک ینازێخ یندرک نادرەس
.یونعم و یددام ینادیتەمرای ۆب ەتسیوێپ
ەب تسەه ،تێرک ان نیباد یندنێوخ یناکەتسیوادێپ ەگرێف ەل تاکەد تسەه کێتاک یباتوق
نای ەدرەورەپ نای اگشۆرف یەراپ ەل کەراپ ەڕب ەگرێف ەتسیوێپ ،تاکەد ناخووڕاد
.تەمارەد مەک یباتوق ینادیتەمرای ۆب تێرکب ناخرەت کێوارخکێر
.ەگرێف ەل تێڕب ەناد تەماڕەد مەک یباتوق یەوەئ ۆب نیبرەد یتەمرای ناوومەه ەتسیوێپ
ركباب ميركلادبع راكاس اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یەغانچەرەق اتسۆمام یەگرێف
/
3

تەباب یرێدرەس
نایباتوق یەناژۆر یندرک یراگژۆمائ و ندرک یامنێر.
کۆرەوان یەتخووپ
ەل دوخای تێب ەناتفەه نای تێب ەناژۆر نایباتوق یندرک یراگژۆمائ و ندرک یامنێڕ
ر ەه شینم ەوەرەوەت وەل ،نایاتسۆمام وکەو ەنامناشرەس یکرەئ ،تێب ناکەناو یکەشێپ
نایباتوق ەب شەکشێپ مناکەناو کێدنەه ەل کێکەلوخ دنەچ یەوام ۆب کێت ەباب و ەراج
تسوردنەت یندراوخ ،ەناخباتوق ۆب نێرکەن ناوڕ یسرب یکس ەب کەو یتەباب ،مەکەد
ەکارۆخوەئ یندرک یراید ،گرەب و لج و شەل ینترگاڕ کاپ ،ندرک کۆنین ،نۆخب
ەل ەوەنەکب روود ەتسیوێپ ،ییتسوردنەت و ەشەگ ۆب نۆخیب ەتسیوێپ ەک ی ەناتسوردنەت
ەتسیوێپ ،یمۆدنەئ و رەگیات و یسبیب و یتیلاوک مەک سپج کەو شخەب نایز یندراوخ
ەل کێرۆز ،ووب درک مینیبێت ەکنوچ نرگباڕ یکاپ ەب ەگرێف یناکەنێوش و لەپ و ڵەک
یناز متسیوێپ ەب ەیۆب ەناخباتوق ۆب نرێن نایەد ناکەنازێخ نۆخان ناینایەب یمەژ نایباتوق
،نیەکب ناسووناد نایناکەنازێخ ڵەگ ەل ،مەکب ەناتەباب مەئ رەس ەل کەیەتسێوڵەه ەک
تێبەد یرەگیراک ەدنەچ ینێواخ و کاپ و نانیەبس ینان یگنرگ ەک مەکب نایواوەت ییامنێڕ
ەگنرگ ەگرێف یاگشۆرف یرێدواچ یەنژیل رەسەل نایندرک ەدرەورەپ و ندنێوخ رەسەل
مەک و ووچرەسەب یکارۆخ ەل تێریگب اگێر ،تاکب ەگرێف یاگشۆرف یماوەدرەب یرێدواچ
.تسوردنەت ان و یتیلاوک
کۆرەوان یمایەپ
.ادەگرێف و لؤپ ەل ەگنرگ ینێواخ و کاپ و یتسوردنەت یماوەرەب ینادێپ ییامنێر
.نەکەن یشۆمارەف ناکەنازێخ ەتسیوێپ ەگنرگ رۆز ناینایەب یمەژ
ێجو ینێواخ و کاپ و یتسوردنەت یتسائ ەل نبەن مەخرەت مەک نێرکب رێف نایباتوق ەتسیوێپ
.ناکامنیڕ یندرکێجەب
نیمەئەمح دمحم ەورس اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەرەنب یڕەواب اتسۆمام یەگرێف
/
4

تەباب یرێدرەس
ناکەینۆرتکلەئ ەرێمائ ینانێهراکەب یەوەندرک مەک ۆب یباتوق یندرک یراگژۆمائ.
کۆرەوان یەتخووپ
نامناکەکەی یلۆپ ۆب یتەبیاتەب مەدەد ماجنەئ تروک یرانیمیس ،مۆخ یەناڵاس یتیرەنوکەو
راکەبرۆز یناکەنایز ەب تەبیات مەکەرانیمس ،ەناخباتوق ەل ەنایندنێوخ یمەکەی یڵاس ەک
(
ەب ،مب ناییباتوق یراکواه شاب یکەیەداڕ ات ەمویناوت ەک ، ناکەینۆرتکیلەئ ەرێمائ ینانێه
)
ەوێئ ەک مەکەڵانم نێڵەد ەناخباتوقۆب نێد ەک نایباتوق یکواب و کیاد یناکەسق یێپ
اتسۆمام نێڵەد ،ناکەینۆرتکلەئ ەرێمائ ەل ەوەتۆتوەکروود کەیەداڕات نەکەد نایراگۆمائ
،نینیوخب ناتناکەناو تسیوێپ ێپەب نینوتان و تێن ەیەگەئ ناتواچ ەب نایز ەک نیوتو یێپ
رەسەل یرەگیراک مناکامنێر ەک ەوەتاکەد نووڕ ۆب مەوەئ شەمەئ رت یراگژۆمائ اهەدنەچ
یکۆرەب ەک ەوەمەکب مەک ەپارخ ەیرەگیراک و ەئ ەمیناوت .ەوودرک تسورد نایباتوق
و کرەئ ناکەینۆرتکلەئ ەریمائ ینانێهراک ەب یتاک ەل نایباتوق ،ەووترگ ینایباتوق
،تێوەکەد کانسرت ینەمید ەب نایواچ ،نتسەدڵەه وەخ ەل گنەڕد ،نەکەد ریب ەل نایناکەناو
یخۆدوراب یووڕەبووڕ نایباتوق ،یژیتودنوت و یژرگ و ڕەش و رەنێژورو یەنێو و ۆیدیڤ
و راتفەڕ رەس ەل تێبەد یپارخ یرەگیراک ،ەوەتاکەد ێکوارڵد و یتەیان ینوورەد
.نایتسوردنەت یخۆدوراب رەسەل تێبەد یتەیان یرەگیراک راج رۆز ەو نایەوەنادگنەڕ
کۆرەوان یمایەپ
ەوەیناکەنازێخ نەیال ەل نایباتوق رەسەل ناکەنۆرتکلەئ ەرێمائ ینانێهراک ەب ەتسیوێپ
.تێرکبرادروونس
.یراگژۆمائ نای رەتسۆپ نای تێب رانیمس یەوێشەب چ تێبەه ماوەدرەب ییامنێر ەتسیوێپ
.تێب نووڕ نایباتوق یال ناکەینۆرتکلەئ ەرێمائ ینێهراکەب رۆز یناکەنایز ەتسیوێپ
نیمەئەمح دمحم ەورس اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یڕەواب اتسۆمام یەگرێف
/
5

تەباب یرێدرەس
نایباتوق ناوێن ەل یتسێوەشۆخ و زێر یدنەویەپ یندرکزێه
‌ەب
.
کۆرەوان یەتخووپ
و زێر و یتەیێڕواه یدنەویەپ یندرکزێه ەب ەل ووب ییتیرب مناکەیکالاچ ەل کیکەی
یشەباد ەوارسوون ادێت یكێباتوق یوان کێتس رەه ،نایباتوق ناوێن ەل زێڕ و یتسیوەشۆخ
،ەووچرەد ۆب یکێباتوق یوان ەک یەیباتوق وەئ ، ەکەلۆپ یناکەیباتوق وومەه رەسەب مەکەد
ننێهەد رتکەی یوان ەوەزێرەب و ننێهەد رتکەی ۆب کەیراید ناکەیباتوق ەکەتفەه ادیاتۆک ەل
تێب شیکێڵوگ یەنێو یچرەگەئ ننێهەد یرتکەی ۆب یراید .نەکەد اد رتکەی ەب شەواب و
کێندرکواڵس ،تادەد زێهەب یاتاو رۆز ینوورەد یتشپڵاپ یووڕ ەل ماڵەب تێچانێت یچیه
اتسۆمام ،تابەد شێپ وەرەب رۆز ناکەیباتوق ناوێن ەل ناکەیدنەویەپ ماڵەب تێچانێت یچیه
تێبەد ،نەکەد یشۆخڵد ەب تسەه رۆز نایباتوق تێب ناکەیباتوق یزاوشێپ ەل ادلۆپ ەل
نەکب یرتکەی یریەس یتسیوەشۆخ یواچ ەب تاکب یناکەیباتوق یرێف اتسۆمام
.ەنیق و قەڕەل ەوەنەکروود
کۆرەوان یمایەپ
.تێوب شۆخ نایرتکەی ەوەنایاتسۆمام نەیال ەل نێرکب ییامنێر ماوەدرەب نایباتوق ەتسیوێپ
.تاکەد دایز یتسیوەشۆخ و زێر یرتکەی و اتسۆمام ەل ندرکواڵس
نترگ یرتکەی ەل شەواب و ندرکەقۆد و ەوەزێرەب رتکەی ینانێهوان ەوەنێرۆگ یراید
.تاکەد دایز ەگرێف و لؤپ وان ەل ییەدووسائ و یتسیوەشۆخ
اتسۆمام یمەهرەب
/
للەادبع رمع ەمطاف
6

یتەڕەنب یەدنەخ اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
ننشەچ ەمەه ندرکرەبزەئ یرەنوه و ییەماراک یناکاگێر.
کۆرەوان یەتخووپ
زەئ ناکەناو نۆچ یسرپ ناکەبایان تسائ یتەبیات ەب یباتوق یکابدیف ینترگرەو یتاک ەل
واچ و ەووەدنێوخ یزاوێش ،ێس ات کەی یزاوێش کەو نووب زاوایج ناکەماڵەو ؟نەکەدرەب
شێپ یەشاش یزاوێش ،ەوەندرکەرابوود راج رۆز یزاوێش ،نتسخاد کووترەپ نای نتسخاد
یوان ەب یندرکرەبزەئ ،رێدرەسەب یندرکرەبزەئ ،نیسوون ەب ندرکرەبزەئ یزاویش ،واچ
ندرکرەب زەئ ،رێد رێد ەب ندرکرەب ەل ،ناکەگنەڕ یوان ەب یندرکرەب ەل ،نایێرواه
ێت ەب یندرکرەب زەئ ،ەنێو ەب یندرک رەبزەئ ،ماڵەو و رایسرپ ەب ندرکرەب ەل ،نتشیەگێتەب
ینامز ەب ندرکرەبزەئ ،سوونێت وێن ەل کووچب یندرکرێف یناکەیۆه ەب ندرکرەب ،ینیب
یڵاخ ەب ندرکرەب زەئ ،ەناوود یزاوێش ەب ندرکرەبزەئ ، ندرکیرای ەب درکرەب زەئ ،ەتسەج
ندرکرەب زەئ ،کۆریچ ەب ندرکرەبزەئ ،ەوەندرکریب یتخەرد ندرک رەبزەئ ،ەنیمۆد
ندرکرەب ەل ،یرێمژتاک و ییەنزاب یزاوێشەب ندرکرەب زەئ ،ەروەگ ۆب کووچب یزاوێشەب
نتشیناد یزاوێشەب ندرکرەب ەل ،ناکەجنەپ یزاوێشەب ندرکرەب زەئ ،ەلەسراوچ یزاوێشەب
ەل ،وائ وان ەل یسام یزاوێشەب ندرکرەب ەل ،ندرکاڕ یزاوێشەب یندرکرەبەل ،ناتسەوار و
یزاوێشەب ندرکرەبزەئ ،ڵۆپەشەب یزاوێشەب ندرکرەب ەل ،ەنایس یزاوێشەب ندرکرەب
7

وان ەل ەنزاب یزاوێشەب ندرکرەب زەئ ،یرێد و ییەگڕب یزاوێشەب یندرکرەب ەل ،نآشێکەنێو
،ەلپەچ یزاوێشەب ندرکرەب زەئ ،یدرگ راوچ یەقرەو یزاوێشەب ندرکرەبزەئ ،ەنزاب
ندرکرەب زەئ .نێربرەد گنەد یزاوێشەب یندرک رەبزەئ ،ەسانەه یزاوێشەب ندرکرەبزەئ
کەریز یزاوێشەب و ییەماراک ندرک رەبزەئ ،یناڕۆگ یزاوێشەب ندرکرەب ەل ، درکتسەد
.تێوەد یۆخ یدرو یرەنوه
کۆرەوان یمایەپ
.تێوەد یۆخ یرەنوه و ییەماراک ندرکرەب ەل
.نب ندرکرەبەل ێپ یرەنوه و ییەماراک ییازەراش ەتسیوێپ نایاتسۆمام
.ندرکرەبەل یرۆج وارۆج یزاوێش رەس ەل ننێهباڕ نایباتوق
لیمج یضیف دازون اتسۆمام یمەهرەب
/
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم یتەیارەبەوێرەب
/
تەباب یرێدرەس
.ەیاتسۆمام یگنرگ ییەماراک ندرک تسیوەشۆخ ۆخ
کۆرەوان یەتخووپ
نۆچ ،درک ناراکدنێوخ یەتسارائ مەرایسرپ مەئ ،یباتوق یکابدیف ینترگرەو یتاک ەل
مەب نایباتوق یماڵەو یەتخووپ ؟واچ شێپ ەتێد رتسیوەشۆخو رتڕوگ و مڕەگ اتسۆمام
ۆب دۆتیم ینانێهراک ەب ،یمرەگەب ندرک واڵس ،نایباتوق ەل ندرک یزاوشێپ :ەیەوێش
،نایباتوق یندرک رەتنەس ەب ،ندرکرێف یناکەیۆه ڵەگ ەل ناکەتەباب یەوەندرکنووڕ
،نایندنایەگێت ۆب ندرک یراکناسائ ،نایێل یدروەب نترگێوگ ،یباتوق یرایسرپ یەوەنادماڵەو
یکالاچ ەل ندرک ێپ یرادشەب ،ندرک یراکواهو یناوێژبوان ەب نایناکەشێک یرەسەراچ
،ناکەکرەئ و ناکەناو یەوەندرک نووڕ ،ینامتشین یناکەنۆب ەل ندرکیشەبواه ،ەنارەنێهاد
یراکاواد و تسەبەم ەل نترگێوگ ،ماوەدرەب ینادناه و یشۆختسەد ،ەنایێرواه یدنەویەپ
ێرواه ەتاکب یۆخ ێناوتب ەتسیوێپ اتسۆمام ،یزۆسواه و راکەمرەن ینێربرەد یباتوق
ەدروبێل ،تاکەنرادماز یباتوق یتسەه ،تاکب یۆخ ینووچڵەه یڵۆرتنۆک اتسۆمام ،یباتوق
8

یجنامائ ،تسیوێپ یتاکەل تێب ەلەکسەئ ،تێب ناوەرف ریبو ەروەگ ڵد ،تێب ربەسەب و
ەل ڕپ یناکەتوو ،تێب زاسەنوومنو راکاس ینیڕبرەد و شۆخووڕ ،تێب نووڕ یناکەناو
ەب ،یباتوق یندرکریف ۆب تێبراکناسائ ،یەکەراک ۆب تێبزۆسڵد ،تێب یشۆخسەد و نادناه
یووژاڤێپ یامەنبرەسەل ۆکڵەب ،تێب ەن ندرکێرەب سەب ناکەناو ،تاکب تەلەمام یمرەن
.تێب ندرکرێف
کۆرەوان یمایەپ
و زۆس ینانێهتسەدەب یباتوق یجنرەس یناشیکاڕ ۆب ەگنرگ یکێراکۆه یراکەمرەن یتەلەمام
.نایتسیوەشۆخ
ۆب شێپ ەنێد رتایز یباتوق نایناکەییراکاواد ەل نترگێوگ و ندرک واڵس و یزاوشێپ و نترگزێر
.نایناکەکرەئ ینادماجنەئ
یتسیوەشۆخ یندرک تسورد ، لۆپ وان یتشائ ەب تێنێسەد ەرەپ رتایز یتەیێرواه یدنەویەپ
.رایناز ینتووژارف ۆب
لیمج یضیف دازون اتسۆمام یمەهرەب
/
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم یتەیارەبەوێرەب
/
تەباب یرێدرەس
؟نەبب شێپوەرەب نایباتوق یتسائ نناوتەد اتسۆمام نۆچ
کۆرەوان یەتخووپ
،توەک تسەد ەیەوێش مەب مماڵەو مەئ مۆخ یال رەنێهاڕ وکەو مندرکراک یەوام ەل
،یتسوردنەت و یتەیاڵەمۆک و ییەدرەورەپ ییامنێر ەب تێبدنەباپ تێبەد اتسۆمام
تێبەه یشاب یكێدنەویەپ ،ایژۆلەنکەت و ینوورەد و یرۆپسپ یراوب ەل تێبەه ییازەراش
،اگڵەمۆک و یباتوق ینازێخ کەو رادنەویەپواه و ییەدرەورەپ یناکەنەیال وومەه ڵەگ ەل
کووترەپ ەوەندنێوخ ەل ،رایناز ینادێپ و نترگرەو ەل تێبرەدەنڵۆکو تێبراکەمرەن یزاوێش
یرۆیت یاگێر ەل تاکبازەراش یۆخ ،تادب یۆخ یتسوردنەت ینەیال ەب خیاب ،تێب ماوەدرەب
ەل ،یتسناز و ییەدرەورەپ یسارفنۆک و تاروەد ەل تێبرادشەب و یکرۆگنادرەس
ییازەراش یۆخ ،تێبرادشەب رۆجوارۆج یکالاچ ەل ،تێب ماوەدرەب ەوەنیژێوت و ەوەنێلۆکێل
9

اتسۆمام ،تاکب یتەلوەدوێن و نریدۆم یناکەگرێف ینادرەس ،تاکب ەوەنتۆگ ەناو یدۆتیم
ەل تێڕبەناد یناکەییرایناز یەوەندرکێون ەوەندرکتێدپەئ ۆخ ەل تێب ماوەدرەب تێبەد
و ەنیقەتساڕ یندرکرێف یناکەیۆه و تاکبرەتنەس ەب یناکەیباتوق تێبەد ،مەدرەس یاینود
یتێکەتەئ و ندرکواڵس ەل تێبەد ،تێنێهب راکەب ەرامژ و نیسوون و ناشێکەنێو و وودنیز
یکێدنەویەپ و تاکبازەراش یۆخ رتایز لۆپ یندربەوێرەب ەل ەو تێبازەراش نێربرەد ەسق
و نرێدارێوگ و نترگزێر ۆب تێب ەنوومن .ناوومەه ڵەگ ەل تێبەه یەنایێرواه و شاب
.یکەزۆسواه
کۆرەوان یمایەپ
.ەوەتاکب تێدپەئ یۆخ ماوەدرەب و تاکب ازەراش یۆخ ماوەدرەب تێبەد اتسۆمام
.تێب راکەمرەن یتەلەمام و نترگزێر ۆب تێبەنوومن تێبەد اتسۆمام
وێن ەل تێبرادشەب و ناوومەه ڵەگ ەل تێبەه یشاب یدنەویەپ تێبەد اتسۆمام
.ناکەیدنەویەپ
لیمج یضیف دازون اتسۆمام یمەهرەب
/
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم یتەیارەبەوێرەب
/
تەباب یرێدرەس
؟نەکبەدامائ یۆخ نناوتەد نؤچ ەوەندرک یقات یتاک ەل نایباتوق
کۆرەوان یەتخووپ
ییامنێر ەب تێبدنەباپ یباتوق ەتسیوێپ ،ندنێوخ یناکەدنەوان ەل منایژ ینوومزەئ ییپەب
و شەک ، تسوردنەت یکارۆخ و وەخ ،ییەگنێژ ، یتسوردنەت یراوب ەل چ ،ەوەندرکیقات
وودرباڕ ینوومزەئ ینترگرەو ندنێوخ یتەتنؤچ ،رایناز یراوب ەل چ دنێوخ یراب ەل یاوەه
یتاک ۆب نادنالپ و ندنێوخ یتەینؤچ ەل ندرکیازەراشۆخ ،ەوەندرکیقات ەل رت یناسەک
10

و ایژۆلەنکەت ەل نترگرەو دووس ،ناکەتاکرەس ەب ناکەرێدرەس یندرکشەباد ،ندنێوخ
تێبەد ،ناتسۆد و راک و سەک یرایناز و رایناز ەب ینایێرواه و کووترەپ درکتسەد یکەریز
اتسۆمام ڵەگ ەل یشاب یکێدنەویەپ اتسۆمام یناناد رایسرپ یزاوێش ەل تێبازەراش یباتوق
ۆب تێب شۆرەپ و ێنێب تسەدەب رایناز یۆخ یتسەد ەب یباتوق تێبەد ،تێبەه
ندناتلەخڵەه ۆب اهنەت یەگرێف ەنتاه ندنێوخ ەل تێرگبروود ەب یۆخ تێب ان ،یەکەندنێوخ
اهنەت ەب کەن تێبرایناز ەل نتشیەگێتو نانداینب ۆخ ۆب ندنیۆخ تێبەد ،تێب یوخ یدوخ
،تێب ندرکرەبزەئ یرەنوه یازەراش یباتوق تێبەد ،تێب ەماناوڕب و ەرمن ینانێهتسەدەب
ەل تێبروود ندرکرەبزەئ تێبان ،تاگب ێت ەکەتەباب ەل ەوەتێنێوخب ەکەتەباب ەمەئ شێپ
یۆخ یکشێمەب یباتوق تێبەد ،تێب ەوەندرکیاسال ەوەندرکەرابوود اهنەت نتشێەگێت
ندنێوخ ۆب یراکناسائ یرەنوه ەل تێبەد ،تاکب نایرەبزەئ اج ەوەتێژێرباد ناکەییرایناز
شۆمارەف رت یناکەنزاب ەوەتێلوخب کەیەنزاب یروەدەل یناکەتاک یەب رۆز تێبان ،تێبەراش
ەل تێب یژایپ تێبەد یتساڕ ەب تاکب ووژارف رایناز یماوەدرەب ەب ەتسیوێپ ،تاکب
ینایژ ەب ناکەیرایناز تێب یوید نۆج ،رایناز ینترگرەو ەل تێب یکستۆگیڤ و ەوەندرکریب
ینادماجنەئ وانێپ ەل اهنەت ەل ەوەندرکیقات ۆب یراکەدامائ ەتسیوێپ ،ەوەتێتسەبب ەنیقەتساڕ
ۆب ەوەتێڕزاوگب کێغانۆق ەل و تێب رایناز ینتووژارف وانێپ ەل تێبەد ،تێبەن ەوەندرکیقات
تێب کێشەب تێب کێرێشمش کەو ەوەنرکریب ەب ندنێوخ تێبەد .رتووتوەکشێپ یکێغانۆق
.ەوەنیزدۆخ و نینازەن یریگکۆرەب رەسەب نووبلاز ۆب ەکەیباتوق یدۆخ ەل
کۆرەوان یمایەپ
رەس ەب نووب ڵاز ۆب تێب ندنیوخ و ەوەندرک یقات یرەنۆه ییازەراش یباتوق ەتسیوێپ
.ناکەییریگکۆرەب
.ەوەندرک یقات ینادماجنەئ یشێپ تێبەه واوەت یراکەدامائ یباتوق ەتسیوێپ
.ینادماجنەئ یشێپ ەوەتاکب نووڕ نایباتوق ۆب ناکەوەندرک یقات یزاوێش اتسۆمام ەتسیوێپ
نیمەئەمح دمحم ەورس اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەرەنب یڕەواب اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
.یباتوق یتەیاسەک یندرکتسورد ەل نسرپرەب نایاتسۆمام و نازێخ
کۆرەوان یەتخووپ
ەکنوچ ،یباتوق یتەیاسەک ینەیال رەس ەل تێب ندرک تەلەمام یراداگائ اتسۆمام ەتسیوێپ
یراداگائ اتسۆمام ەتسیوێپ ،تێبەد تسورد یتەیاسەک یەغانب یتەرەنب یغانۆق ەل
11

رەه ۆب تاکب تەلەمام یدرو ەب تێبراکەمرەن یزاویش ،تێب یندرک ەسق یتێکەتەئ
یباتوق یتەیاسەک ۆب ەنێوائ ەنبەد اتسۆمام و نازێخ ،تێ ژێواه یەد ەک کێواگنەه
یکێکات ات ،ەیەه ەنایاگائ ەب یندرکتەلەمام ەب یتسیوێپ یباتوق یتەیاسەک یندرک تسورد
یرێف یباتوق ەتسیوێپ ،یخای و ژێگناڕەش یکێکات کەن اگڵەمۆک ۆب تێچبرەد ێل یدووس ەب
یکێتەیاسەک یباتوق ەتسیوێپ ،ڵەبمەت و نمراش و سرت کەن تێرکب نێڕبرەد و یرێوب
،واخووڕ و رەدکێت یکێتەیاسەک کەن تێرکب تسورد یۆب تێبەه یرەکتسورد و یزرەب
یرەوەشێپ ادێت ژۆراود یەوەن ەناوەئ ەک تێب واچ شێپەل یەمەئ اتسۆمام ەتسیوێپ
یووتاهاد ەل ریب ەتسوێپ ننیەد کێپ نازیخ شیناوەئ یەبس ، تێچەدرەد ێل ناینزەم
ەگنیژ ڤۆرم و یرەورەپنامتشین ەب تسەه یناکەکات کەیاگڵەمۆک ،ەوەتێرکب اگڵەمۆک
نیرتگنرگ ەنبەد ناوەئ ،تاڵەو یرروبائ یەوەندرکزرەب ۆب نایناکەراک ەل نبزۆسلد و نبتسۆد
تەلەمام نیرتەناتسورد ەتسیوێپ یتێرەنداینب شاتسۆمام ،اگڵەمۆک ۆب تاهاد و ناماس
.تاکب
کۆرەوان یمایەپ
.ادەگرێف ەل یباتوق یتەیاسەک ەب تێردب رتایز یگنرگ
یباتوق یتەیاسەک رەسەل ندرک تەلەمام یشوەڕ رەس ەل تێرکب نایاتسۆمام رتایز یرێدواچ
یتەیاسەک رەس ەل ندرک تەلەمام یتەینۆچ رەسەل تێردب نایاتسۆمام ەب رتایز نانێهار
،یباتوق
نیمەئەمح دمحم ەورس اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یڕەواب اتسۆمام یەگرێف
/
12

تەباب یرێدرەس
.ییەنوومن یکواب و کیاد ەل نان ێل زێر و یشۆخسەد
کۆرەوان یەتخووپ
نەیال ەل تێرکب ییەنوومن یباتوق یوارسپ ێل و کواب و کیاد ەل یشۆختسەد ەتسیوێپ
نانێلزێر و شۆختسەد ندنێوخ یکێڵاس رەهۆب ەتسوێپ ،ەگرێف یرێگراک و اتسۆمام
نایناکەیباتوق رتایز یەناکواب و کیاد مەئ ،تێرکب یباتوق یوارسپ ێل ەل یمرەف
تەینۆچ یساب تێسخەڕب ۆب نایتەفرەد ەگرێف ەل ندرکرێف و ندرکەدرەورەپ ەل نتوەکرەس
ۆب ادکێەوەنووبۆک ەل یباتوق یرت یناکواب و کیاد ۆب ،نەکب نایندرک تەلەمام و نالپ
ەگرێف ەل ەناڵاس ،تاکب دایز یتەیائ ینەیال ەب نادناه ،نەکب ناوەلواچ نناوتب شیناوەئ
ەو تاکب ەتساڕائ ناینان ێل زێر یەماناورب ەگرێف نێردێژبڵەه کواب و کیاد ەل کەیەرامژ
یتسائ و ەگرێف یتسائ رەس ەل ڵاس یکواب و کیاد یەنوومن نیرتشاب یایلادەم تێرکەد
ەل نانیتوەکێپواچ تێرکب ەتساڕائ ناینان ێل زێر ناکەگرێف یۆک نای راش یەگرێف
و نایناکەیباتوق یتشپڵاپ نناوتب رتایز شیناوەئ ات ،تێرکب زاس ڵەگ ەل ناکەندنایەگاڕ
یکواب و کیاد ،نژێواهب واگنەه رتەروەگ ینوەخ و نتوەکرەس وەرەب ،نب اگڵەمۆک
رۆز ینابروق ناینایژ ەل ،نایناکەڵادنم یەدرەورەپ ۆب ەوەنێوتەد مۆم ەنبەد ووتوەکرەس
.نەدەد
کۆرەوان یمایەپ
.تێرکب نایەتساڕائ نان ێل زێر و شۆختسەد ییەنوومن یکواب و کیاد
.نایباتوق یرت یناکواب و کیاد ۆب قشەمرەس ەنبب نایباتوق ییەنوومن یکواب و کیاد
.اگڵەمۆک وومەه ۆب قشەمرەس ەنبەد ووتوەکرەس یکواب و کیاد
:اتسۆمام یمەهرەب رکب ناوریس ەیمس
یتەڕەنب یەپەتشوق:اتسۆمام یەگرێف
13

تەباب یرێدرەس
.ەگنرگ نایباتوق ینادناه و ندرک یشۆخسەد
کۆرەوان یەتخووپ
یاتەرەس یکەی یلۆپ ەک درک نایراینشێپو ییاتسۆمام ینایژ ەل یندرکێپسەد یاتەرەس
کوچب یکێلۆپ ەل ووب نامنایژ یەخانۆق وەئ یندرکێپسەد یاتەرەس شینم و ناوەئ ەوەمێڵب
ووب ەوەئ نم یال تش نیرتگنیرگ ،نووبەد یباتوق ێس و لچ ەک یباتوق یرۆز یکەیەرامژ
ناکەلۆپ یلۆڕتنۆک ەویش نیرتشاب ەب ،تێب نابەکەناو ەل نایاگائ نرگب نم ەل نایێوگ ەک
یاسایەب یدنەباپ ەک درکەئ مەنایباتوق وەئ یشیاتس کێژۆڕ وومەه یەوەب درکمتسەد ،مەکب
نامەه ەکەناو یتساڕەوان ەل رتاود ،اردەد ێل ۆب نایەڵپەچ ووبەد نایەکەناو ەل نایاگائ لۆپ
درکدنەباپ نایۆخ ەکەکەناو یاتەرەس ەل ووبرتایز نایەڵوج ەک ارکەد ەنایباتوق وەئ ۆب تش
ووکڵەب ان ەکەلۆپ یلۆڕتنۆک سەب درکیاو شەوەئ ،درگەئ رتایز ەکەکەناو ۆب نایێوگ ووب
مۆب ەوەوەل ،نایەکەکرەئ و ندنێوخ ەل نایباتوق یتسائ یندرک شاب ۆب کێراکۆه ەووبب
ال نایشەگرێف و نای ەکەناو تاکب ناکەیباتوق ەل او ێناوتەەد کەیەشو اهنەت تەوەکرەد
ەل کێشەب کەیێرواه وکەو مەدرەه ،مکێاتسۆمام یەوەل ەگجێب اتسیئ ،تاکب تسیوەشۆخ
و شۆختسەد نناوتب نایاتسۆمام مراداویه ،مەکەد تەلەمام ناکەیباتوق یەتسەج و ریب
.ننێودب نایباتوق ۆب ماوەدرەب یزۆسواه
کۆرەوان یمایەپ
.ەگرێف و لۆپ یناکاسای و ییامنێر ەب نایباتوق ینووبدنەباپ ەل ەتسیوێپ ندرک یشۆخسەد
یراتخاس یناکاسای ەب ووبدنەباپ نایباتوق ۆب نێردرۆگب دنەباپ ان و وێزب ینایباتوق تێبەد
.ەگرێف و لۆپ
.لۆپ یندربەوێرەب ۆب ەی یتشڵاپ یکێزاویش یشۆخسەد یزاوێش
دمحم نسح نایڤ اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یڕەواب اتسۆمام یەگرێف
/
14

تەباب یرێدرەس
.یرایناز و تسناز یندرک تسیوەشۆخ ەل اتسۆمام یلۆر
کۆرەوان یەتخووپ
رەسەل تخەج رۆز ،یباتوق ینایژ و یتەیاسەک رەسەل تێرێگەد گنرگ یکێلۆڕ اتسۆمام
تێوەمەد تسناز مۆخ یتەباب ەل یتەبیاتەب ،ەوەمەکەد ناکەناو ۆب یباتوق یتسیوەشۆخ
،ەوەتادب گنەڕ ناینایژ ورابوراکەل شخەبدوسو گنیرگ یرایناز کەو تسناز یەناو
ناموومەه ینایژ ەب ەک یتشگ یرایناز و تسناز تێبەد ەک مادەوەئ یمەخەل ماوەدرەب
ێجەب ێج و تێب ندرک ساب یاگێج مەدرەه نینێهەد یراک ەب ماوەدرەب ەوەتەوارتسەب
انرەگەئ تێوب یشۆخو تێب نووڕ و گنرگ تسناز یباتوق یال رۆز تێبەد ەو ،تێب ندرک
ەب مەکب تسیوەشۆخ نایباتوق یالەل تسناز ەوادمڵوەه رۆز ،تێبەد خەیاب ێب رۆز نایژ
ەب و مناکەناوەل نب کێشەب نیژەد ادێت یەیەگنیژ وەئ وومەه ،ەداس و نووڕ یندنایەگێت
کەن نەگبێت یێل رتایز و ننیبب ێل یدوس نیرتشاب نایباتوق وکات ەوەمتسەبەد نایرتکەی
رەسەل ناکەشێپ وومەه ،ەوەرەکانۆر یەتشیرف ەب تێرکەد فسەو اتسۆمام ،نبرازێب یێل
تاڵەو یروبائ و اگڵەمۆک یرەنداینب ەب اتسۆمام ەیۆب ،تێبەد تسورد اتسۆمام یتسەد
و راکائ و دنەمیروبائ و تسۆد تسناز و ریبنەشۆر یاگلەمۆک نایاتسۆمام ،تێرکەد فسەو
ننێهەد مەهرەب زرەب تشوەڕ
کۆرەوان یمایەپ
.ەیەوەرەکانۆر یەتشیرف و اگڵەمۆک قشەمرەس اتسۆمام
.نایژ ییەنیقەتسآڕ ەب ەوەتسەبەد تسناز اتسۆمام
.یباتوق یال تاکب تسیوەشۆخ ناکەناو تێناوتب تێبەد اتسۆمام
رداق نیژواه اتسۆمام یمەهرەب
/
رمع
یتەڕەنب یڕەواب اتسۆمام یەگرێف
/
15

تەباب یرێدرەس
.ندنێوخ یناکەدنەوان وان ەل نیراکناڕۆگ یرەدناهو راکتشپلاپ رەنێه
‌اڕ ینایاتسۆمام
کۆرەوان یەتخووپ
یکێشەک یندرک تسورد ۆب ناکاگێڕ نیرترەگیراکەل ەکێکەی نانێهاڕ ینایاتسۆمام
ۆب اگێڕ نیرتێونەب ،نایاتسۆمام ییەماراک یندنەسەرەپ ۆب اڵاب و ەزاوانو یەدرەورەپ
نایاتسۆمام ،نووبرێف و ندرکرێف یخرەچواه یشەک ینانداینوب و ەکەناو یندنایەگ
یرایسرپ ینترگرەو و ەوەندرکریب یخۆد ەوارک یرایسرپ یووڕەنتسخ ەب نێرکەد ەتساڕائ
تێبەن کێزارمائ اهنەت یباتوق ،تێب رەتنەس ەب یباتوق یلۆر ادێت ەلەکسەئ یزاوێش یباتوق
و ۆگوتفگ و ەوەندرکریب ێبەب ناکاتادو یرایناز و تسناز یەوەنتساوگ و ندرکرەبەل ۆب
یۆگوتفگ و ەوەندرکریبەل نبرادشەب نایوومەه ،رایناز ینانێهسەدەب ۆخ یتسەدەبو قشەم
نایۆخ و نبرەتنەس نایۆخ نایباتوق ادێت شخەب ژێچ وایجایج یدۆتم ینانێهراکەب ،مرەگ
نتسخکێر و نالپ یناناد ڵۆر رتایز اتسۆمام ،نێنەد ساینب نایۆخ یندنیوخ نرێگەد ڵۆر
ەوەنێشوەدڵەه رایناز نایۆخ نایباتوق ،ەوەنتۆگ ەناو یۆخ یەرازەب اهنەت کەن ەیرێدواچ و
گنەڕ واوەت نانیهاڕ یناکەناو ەل ەنامایەپ مەئ ەک ،ەوەنەکەد تسورد نایۆخ یتسەد ەب
ەوەتێرگەن اتسۆمام اهنەت و تێرکب رت ناوەرف نانێهاڕ یناکەراوب ەتسیوێپ ،ەوەتادەد
ات ننیبب ووتوەکشێپ یڵوخ رتایز ەتسیوێپ نارەنیهاڕ ،ەوەتێرگب شیباتوق و نازیخ وکڵەب
نایباتوق ینووبدنەن دووس ماجنەئرەس ،ناکەگرێف و نایاتسۆمام ۆب ەوەنزاوگیب شیناوەئ
ەتسیوێپ ،ندنێوخ یناکدنەوانوان ەل نیراکناڕۆگ یۆمەنیاد یرێش یشەب رەنێهار ،یتشگ ەب
و ییەدرەورەپ یوور ەل.ننیەگب تەمزخ رتایز نناوتب شیناوەئات ،تادب ێپ نایرتایز یگنرگ
.تێبووژارف نایتسائ رتایز نایاتسۆمام رتایز رایناز و ناکەکمەچ
کۆرەوان یمایەپ
یرەنوه و ییەماراکو ییاتسۆمام ییەشێپ ناوێن ەل کێدرپ ەنتیووب ڕەنێهاڕ ینایاتسۆمام
.ناکەکمەچ ینتوەکشێپ و ەوەنتۆگ ەناو
..ادەگرێف ەل ەگنرگ یکەیتسیوێپ رەنێهاڕ ینایاتسۆمام یراک
.ندنێوخ یناکەدنەوان وان ەل نیراکناڕۆگ یۆمەنیاد رەنیهاڕ ینایاتسۆمام
رمع رداق نیژواه /اتس مام یمەهرەب
ۆ
یتە ەنب ی ەواب /اتس مام یەگر ف
ڕ ڕ ۆ ێ
16

تەباب یرێدرەس
.یباتوق ینووبرێف و نتشیەگ ێت ەل ییاینڵد و ەوەنووبدرو
کۆرەوان یەتخووپ
زێر وازێرەب نایباتوق یەکەی ەب ەکەی ،ەوەنانێه ەنوومن رەسەل یباتوق ەل اتسۆمام یراکاواد
اتسۆمام یەوەئ رەسەل ەوەنانێه ەنوومن رەسەل ،تێرکب ەتساڕائ نایرایسرپ پوورگ نای
ماک ینازب ات ،تێب درک ۆب یووڕ ەنتسخ کێەتەباب ،ەوەتێب درک ینوور یەکەتەباب رتشیپ
ەماڵەو یەوەندرکتساڕ ۆب ،تاکب نایتشێگناب اتسۆمام وکەوات .ەتسوردان یەکەماڵەو یباتوق
ۆب ،ناکەماڵەو یەوەندرکەرابوود نایناکەڵەه یەوەندرکتساڕ ەل ییاینڵد ۆب ،نایناکەڵەه
یەنوومن نایدنایەگێت ۆب تێرکەد ،نووبریف یتەماڵەس ەل ییاینڵد و ەوەنووب درو
ەشخەن رەس ەل ەتسیوێپ تەباب کێدنەه ۆب ،تێنێهبراک ەنیقەتساڕ ینایژ و ەتسەجرەب
و ێردنێمڵەسب یەکەماڵەو ەگیقات ەل دوخای کێرایسرپ رەه ۆب نێرکب یراید ناکەمالەو
نیناوڕێت رەسەل نای تێب ەنێو رەسەل ناکەرایسرپ تێرکەد راج کێدنەه ،تێریگبرەو
یباتوق رۆز ،ەکەتەباب وان ەل تێب کێقەد یەوەندنێوخ نای تێب کەیؤیدیڤ ەتروک رەسەل
ناتشێه تێوەکەدرەد یۆب ەوەتێبەد درو اتسۆمام یچ ەک ەمووب رێف ێلەد تەلاوڕەب
تێبەد واوەت یتشپڵاپ شەمەئ ەک ،ەووتشیەگەن ێت ەکەتەباب ەل و ەوەتیزۆد ەن یەکەماڵەو
یچیه تێب کێرگێوگ وکەو اهنەت کەن یتسائ ینووچ شێپ وەرەب ،زاوال تسائ یباتوق ۆب
.ان رت
کۆرەوان یمایەپ
یباتوق ینووبرێف و نتشێەگێت ەل ەوەنووبدرو و ییاینڵد
یباتوق یەوەندرکریب یخان وان ەنووچ رتایز
.نتشێەگێت ینتسخڕەد ۆب ەگنرگ ندرامژەئ و نایەوەنانێه ەنوومن رەسەل یباتوق ەل ندرکاواد
دمحا راهقلادبع نایر :اتسۆمام یمەهرەب
یتەڕەنب ینایژەوەکێپ :اتسۆمام یەگرێف
17

تەباب یرێدرەس
.یباتوق ینووبرێف ۆب ەشخەب اویه نووبرێف ەل ەلکسەئ یدۆتیم
کۆرەوان یەتخووپ
ەب چ ،رایناز یرتزرەب یکەتسائ ۆب کێتسائ ەل یباتوق ۆب ەیاتسۆمام یتەمرای ەلەکسەئ
نای ۆخوەتساڕ تێب ناراکدنێوخ و نایباتوق یرایسرپ ینترگرەو ەب چ ، تێب یراکناسائ
یناد یتەمرای ەب ناکەنەمەتواه یباتوق ەل تێب ندرکاواد ەب چ ،یەوەنادماڵەو ناشاپ
ەب یچ و ەوەندرکریب یخۆد ەتاخب نایباتوق تێب ەوارک یندرکرایسرپ ەب چ ،تێب رتکەی
یراگنلائ یرایسرپ یندرکەتساڕائ ەب چ ،تێب ماڵەو یەوەندرکیزن ەب یچ ،تێب یزاسەنوومن
،تێب ڵەتەم یرایسرپ و ینازەد ایائ ەب چ،رایناز یەرابرەد تێب رایناز یرایسرپ نای تێب
وەرەب تێواهب واگنەه كیتسائ ەل یباتوق ات ەی یتاک یکەیتسیوێپ ەگنرگ ەلەکسەەئ
و ەیەقەشراد راخکێدنەه ،ەیەناکیلپ راج کێدنەه ەلەکسەئ ،رایناز یرتزرەب یکێتسائ
رەسەل نادناه و ژێج و مات ،نووبریف ۆب ەیراکناسائ ەلەکسەئ ،زابەدرەب راجکیدنەه
ەلکسەئ ،تیشخەبەد نایباتوق ەب شەگ یاویه و ەزوو ەلکسەئ ،نووبرێف یندنەسرەپ
،ەنادڵوەه ێب یماز یرەکژێراس ەلکسەئ ،زوەس یکێمامەن ۆب تێرۆگەد کشوو یکێمامەن
نیتسەبەد نامۆخ ەب تشپ نامۆخ رتاود ،تێبەد ەلکسەئ ەب نامتسیوێپ نایژ ەل ناموومەه
ەکەنابرەسەل یۆخ یتسەد ەب تێنەد گنرگ یواگنەه یباتوق نووبریف و نتوەکرەس وەرەب
.تیتوکەد ەکەرامزب
کۆرەوان یمایەپ
تابەد شەگ یاویه و دیموئوەرەب ناکاویه ێب ەیباتوق ەلکسەئ
یباتوق یەوەنێرەپ ۆب ەزابەدرەب وەناکیلەپ ەلەکسەئ
.تێبەد ێپ یتسیوێپ کەیباتوق وومەه ەکیتسیوێپ ەلکسەئ
رەنێهاڕ یاتسۆمام یمەهرەب
/
دمحم للەادبع ەراس
18

یتەڕەنب ینایژەوەکێپ :اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
ەنایاتسۆمام یگنرگ یکێکرەئ ەگرێف و لۆپ وان ەل نایباتوق ەل ندرک یزاوشێپ.
کۆرەوان یەتخووپ
و نتاه یتاک ەل ەکب نایباتوق ەل یزاوشێپ نایاتسۆمام و ەگرێف یریگراک یڤاتس ەگنرگ رۆز
ەل ،تێب ندرک یاوائڵام نای تێب یزاوشێپ یکەیۆه رەه ەب اج ،ادەگرێف ەل نایەوەنووچ
یەکەلؤپ یاگرەد شێپ ەل کەیاتسۆمام رەه نێهەد راکەب ینامتشین یاقیسۆم نامەکەگرێف
ەنچەد زێرەب ەوەڵام ۆب نایەوەناڕەگ یتاک ەل نای تاکەد نایباتوق ەل یزاوشێپ ێتسەدەواڕ
رتگنەرد اتسۆمام ەناو ەناوێن یتاکەل ،ادەگرێف ەل نچەدرەد ەگرێف و ڵۆپ ەل زێرەب و ەوەلؤپ
ەنچآن ندرک اڕ ەب ەتشوەڕۆخ مەئ ەسەل نێدار نبەد دنەباپ نایباتوق ،ڵۆپ ەل ەوەرەد ەتێد
ۆب تێبەه یۆخ ەب کێراتخاس یەیەگرێف رەه ەتسیوێپ راواه و تاه ەب دوخای لۆپ وان
ینتوەکێر رەس ەل تێبەه لؤپوان یراتخاس ەتسیوێپ ،نایباتوق یەلووج ینتسخکێر
و شۆج ەب تسەه نایباتوق ،ناکەڵۆپ وومەه رەسەب تێرکب ۆب یندناتشگ نایاتسۆمام
یۆخ یامیس رتناوج یەگرێف ،زرەب یگنەد ەگنەد وارەه ەل ەوەنەکەد روود ،نەکەد شۆرخ
رتایز یزێرەب تسەه ،تێوب شۆخ نایەگرێف رتایز تاکەد نایباتوق ەل او تێرگەد رەو
.ینامتشین یووڕ ەل مەه ،یدنەباپ یووڕ ەل مەه،نەکب
کۆرەوان یمایەپ
ێجەب ێج کەیەگرێف وومەه ەل ەگنرگ رۆز نایباتوق ەل ندرکیاوائڵام و ندرکیزاوشێپ
تێرکب.
نەکەد ینوورەد ییەدووسائ ەب تسەه ندرک یزاوشێپەب نایباتوق.
19

تێوب شۆخ نایەگرێف رتایز تاکەد نایباتوق ەل او.
رادرەس اتسۆمام یمەهرەب
/
دیدغم میرک
یتيرەنب ینایژەوەکێپ یەگرێف یربەوێرەب
/
تەباب یرێدرەس
نایەناڕەوەشێپ ینایژ ەل نبراکەمرەن ەتسیوێپ نایاتسۆمام.
کۆرەوان یەتخووپ
ینێڕبڕەد یزاوێش ،تاکب یراکەمرەن ینێربرەد ییەماراک رەسەل نانێهاڕ ەتسیوێپ اتسۆمام
ەیەه یکەیسامەک کەیباتوق یتاک ەل تێبەد ،قەڕ یزاوێش و ربز ینامزەل تێبروود
یووڕ تێبەد ،رەنێخووڕ کەن تێب رەکژێراس یناکەنیڕبرەد ،تاکب تەلەمام ەناراکەمرەن
ووز ،تاگب ێت رەبمارەب ەل ناوج تێب سانوورەد تێبەد و نیریش ینامز و تێب شۆخ
گنیس تێبژیراس نوورەد تێبەد دنوت یەوەنادراک ەل تێرگبروود ەب یۆخ ،تادەن رایرب
ەب ،تاگب ێت کەیباتوق رەه یەوەشێپ ەنتاه یدۆک ەل تێبەد ،تێب ناوەرف
یشووت تێبان ،تاکب تەلەمام ەناتسورد یباتوق نەیالەل ناکەییسامەک یەوەندرکەرابوود
یرێف نایباتوق ەناتسورد ەب ،تاکب یۆخ یلۆرتنۆک یناوتب تێبەد ،تێب نووچڵەه
واچ و زێهەب کەن تادب ێپ نایراگژۆمائ و ییامنێر ،تاکب تسورد یتەلەمام
تسورد یەنیمەز شۆخ یەسقەب رگائرەسەب تێب وائ مەدرەه تێبەد ،ەوەندرکرووس
و زاوخ یتشائ وزێر ەب تێرکەد ەدرەورەپ یناوج ەب کەیاگڵەمۆک ،گنەد ەتێنێب
ینێرەئ یەوەندرکریب ینایژ یەتساڕائ یەدووسائ یکێباتوق و ەدووسائ یکەیاگڵەمۆک
.تابەد
20

کۆرەوان یمایەپ
نایباتوق ینایژ ەل ەیەه ەنزەم یەوەنادگنەڕ نایاتسۆمام یراکەمرەن
.نەکەد ەدرەورەپ زاوخ یتشائ یکەیاگڵەمۆک یراکەمرەن یتەلەمام ەب نایاتسۆمام
.تابەد ینێرەئ یەوەندرکریب وەرەب نایباتوق یراکەمرەن
لیمج یضیف دازون رەنێهاڕ یاتسۆمام یمەهرەب
/
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم یتەیارەبەوێرەب
/
تەباب یرێدرەس
کەیەناو وومەه یندرک شەکشێپ ۆب ەگنرگ ەناو ینالپ.
کۆرەوان یەتخووپ
:یکەشێپ یباتوق یندرک رەتنەس ەب ،ییاتۆک و ووڕەنتسخ و یکەشێپ کەو ەناو ینالپ
ەل کێرێد دنەچ ،ەوەڵام یکرەئ رەسەل کابدیف و ەروبەس ینتسخکیر و ندرکواڵس کەو
و تەباب ەرێدرەس .رتووشێپ یەناو یەوەنانێهریب ەب ،نایباتوق یراگژۆمائ و ییامنێر
مەد رەسەل یندناشخواچ .نب ایرو و نەد ووشپ و ینێواخ و کاپ یەژامائ ،ەکەناو یجنامائ
.تێب کشێم یواخاز ۆب کێزاویش رەه نای لەتەم ینیسرپ ،شۆخ یکێووڕ ەب ناکەواچ و
ینترگرەو ،ەوەندرکنووڕ ۆب ەوەنتۆگەناو یدۆتیم ینانێهراکەب کەو :تەباب یووڕەتسخ
و بورگ و میت یزاویش یراکشەباد ،یتسیوێپ ێپ ەب یەوەنادماڵەو یباتوق یرایسرپ
یخۆد ەنتسخ نایباتوق ،ەوارک یرایسرپ یووڕ ەنتسخ ،ندناجنوگ ێپ ەب کات و ەناوود
و ەنیقەتسآڕ و وودنیز کەو ندرکرێف یناکەیؤه ینانێهراکەب و لووق ی،ەوەندرکریب
21

یراکایج و یراگنڵائ یرایسرپ و ەوەندرکەرابوود و قشەم و نیسوون و ەرامژ و ناشێکەنێو
نووڕ تال ینازان یچ ەو یووبرێف یچ ەل رایسرپ ،نتشیەگێت ییاینڵد ەل رایسرپ ،ۆمان و
نێرب و ماڵەو یەوەندرکیزن نای ەوەنادماڵەو ۆب تێبراکناسائ ەتسیوێپ اتسۆمام .ەین
و زاوال تسائ یباتوق ۆب تێب راکتشپڵاپ تێب رەورەپداد و تێرگبرەو یباتوق یمرۆتس
تاک ەل تێبراداگائ و ڵۆپ یندربەوێرەب ەل تێب یرێگراک و یناکەنێڕبرەد ەل تێب راکەمرەن
.نالپ ێپ ەب تاک یراکشەباد ەب تێبدنەباپ
یتەیان و یتەیائ رەسەل کابدیف و نتشیەگێت یتسائەل ییانێڵد ندناگنەسڵەه کەو :ییاتۆک
یباتوق ینتووژارف یتسائ ۆب نووچادێپ و یرێدواچ و ەوەڵام یکرەئ ینادێپ و نووبرێف ەل
.ەگرێف یەوەرەد و ەو ەوان ەگنیژ ەب نتسەب یدنەویەپ ییەدرەورەپ و
کۆرەوان یمایەپ
ەگنرگ کەیەناو رەه ۆب یکەشێپ
تێب ندرکرێف یناکەیۆه و دۆتیم ەب ەوەندرک نووڕ و تێبرەتنەس یباتوق ادێت ووڕەنتسخ
یرادنەویەپواهو نووچاد اود ەب و کرەئ ینادێپ و کابدیف و ندناگنەسڵەه ییاتۆک.
لیمج یضیف دازون رەنێه
‌آڕ یاتسۆمام یمەهرەب/
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم یتەیارەبەوێرەبف
/
تەباب یرێدرەس
یۆخ ەل تسەد یەوەئ ۆب نەکب نایباتوق ڵەگ ەل ییاوەنڵد ەنایاتسۆمام یکرەئ
نەدەنرەب.
کۆرەوان یەتخووپ
یەوەنترگرەو یاود مەکەی یزرەو ەل ڵاس مەئ ،ەی یتەرەنب یمەشەش یلۆپ ەل مکەیباتوق
ەک ،درک نایرگ ەب یتسەد ووبب رپ یڵد رۆز ،توەک ەناو وود ەل ناکەوەندرکیقات یماجنەئ
مۆب درک ڵەگ ەل مناسووناد ،درک ەمەب متسەه شینم ،ووب دنەوان مام کەیەداڕ ات یکەیباتوق
ەل ینتوەک ۆب راکۆه ەووبب شەمەئ ،ەیەه نایتاڵەمۆک یکەشێک ەوەڵام ەل توەکرەد
ەییراگنلائ مەئ رەبمارەب تێب زێهەب تێبەد تۆگ مێپ ،ەوەنادڵد ەب ماتسەه شینم ،ەکەناود
و نم ەلۆڕ ،تیچب رتشاب وەرەب مەوود یزرەو ەل ینیکشب یکێت ،ووتاه ۆترەسەب
یشۆخ کەیشۆخان رەه یاود ،ەین اینود ییاتۆک ەمەئ ،نیبەد ۆت یتشپ ەل نایاتسۆمام
22

،تاکەد ریب ەل ەنایراگنلائ مەئ تاک ینووب رەپێت ەب تێرگب ەگرەب ەتسیوێپ ڤۆرم ،تێد
تێرگبرەو نوومزەئ کێنتوەکاد رەه ەل ەتسیوێپ ڤۆرم ،ەوەتاکەد ۆب یشەواب تخەب
یزرەو ەل ەوودرک متسەه مەناسق مەب ،ەوەیڕس واچ ەل یناکەکسێمرف و مدرکاد ێپ یشواب
،ەووچ رتشاب وەرەب یتسائ شەیباتوق مەئ ،ەووب رەسەراچ نایەوەڵام یەشێک مەوود
ڕپ و کسەترەب و ناکەیوامەخ ەتاس ەل ،تێبەد ییاوەنڵد ەب یتسیوێپ کێڤۆرم وومەه
.تابەد یرەسەراچ وەرەب ناکەشێک نترگربەس ،ناکەشێک
کۆرەوان یمایەپ
.ەگنرگ تسەبرەب و تفرگ یتاک ەل یباتوق یتسەه ڵەگ ەل یکەزۆسواه و ییاوەنڵد
.تابەد یرەسەراچ وەرەب ناکەشێک نترگربەس
.تاکب ناییاوەنڵد تێب راداگائ یباتوق یناکەشێک ەل تێبەد اتسۆمام
دمحم ۆنش اتسۆمام یمەهرەب
/
نامحر
یتەڕەنب یەغانچەرەق اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
ەیەنایسان نوورەد یتەلەمام ەب یتسیوێپ نایباتوق ەڵەه یەوەندرک ەن ەرابوود ۆب.
کۆرەوان یەتخووپ
کەو شینم ،تاکب یزک یتسیو ەوەندرکیقات یتاک ەل مکەیباتوق ادنامەکەگرێف ەل
،درکب یرازەمرەش سرت ەب یتسەه اتەرەس ەل ەکەیباتوق .ترگ میێل و درک مینیبێت اتسۆمام
ەب دراژبڵ ەه میگنەدێب درک ەن ێل مشیکێرایسرپ چیه ،درک ەن ماشام ەت اک ەناو یواو ەت نم
ینم یواچ یری ەس ەک ەناو ووم ەه ماڵ ەب ، ەو ەتێچباد یۆخ ەب یەو ەئ ۆب و ەب ر ەبمار
23

ەک ەڵ ەه یووب ەر ەق ێڵب ێپ مکێتش تسیویەد درکو ەئ ینار ەگین ەب متس ەه شینم درک
ەل اهن ەت ەب یۆخ ناک ەیباتوقووم ەه یاود اد یل ەناخباتوق یگنەز واکان ەل ،ەوەتاکب ی
منازەد متو ێپ ،ەووب کیزن مێل م ەکب ێل یاواد نم یەو ەئ ێب نم ڵ ەگەل ەوام ەو ەرووژ
تێپ مناکێرواه یال ەل ماد ەن تشێل یووب ەن ەروت مێل یشاب رۆز ۆت اتسۆمام ،درک م ەڵ ەه
ەب یش ەواب درک نایرگ ەب یتسەد ەروبب مێل ەیۆب ،م ەکب ەی ەڵ ەهوەئ نم ووبەدەن متۆگ ەن
ەل ،ەڵەه کێتش یچ و ەتساڕ کێتش یچ ووب یرێف ەوەوادووڕ وەئ یۆه ەب ماڵەب ،درکاد نم
یۆھەب و ،یناکەراک یندرک واوەت و تسناز ،ندنێوخ ەل اد یرتدایز یڵوەه ،ەوەئ یاود
ەل یۆخ یرایناز ەب ەوەنووچادێپ وەئ ماڵەب ،نەکەد یزک ەکید یناسەک کێتاک یەوەئ
ماڵەب ،ووب ەڵەه اتەرەس ەل یچرەگ ،رتاناوتەب و رتکەریز یکەیباتوق ەتێبەد و ادان تسەد
ەتێبەد ،ێب نووبرێف رەگەئ کەیەڵەه رەه :ووب رتەروەگ یکێتش یرێف ەوەئ یۆهەب
ەتیىەد ،ەوەندرکەن ەرابوود ەل ناد نیڵەب و ەڵەهەب ناناد ،.نادێپەشەگ ەل ێون یکێغانۆق
تادەدووڕ ادنایژ ەل راج رۆز ەک ەکێتش ەمەئ ،ەراداتاو و ناوج ەکۆریچ مەئ ،نتەکرەس یۆه
ەوەئ ادووتاهاد یتاکەل ماڵەب ،تێبەد ەشێک یراچود ەوەئ یۆهەب ،تاکەد یەڵەه کێسەک
زێرەپ ەروود یۆخ ندرک ەڵەه ەل ،تێبەد رتنوومزەئ ەبو رتکەریز ،ەیەڵەه وەئ یۆهەب
.تێرگەد
کۆرەوان یمایەپ
ەوەنەکەن یەرابوود ەیەلەه ەک نبرێف نیباتوق ەتسیوێپ کەیەلەه رەه یتاک ەل
.تێرۆگب ەشاب وەرەب ینایژ وومەه ەتاکەد ڤۆرم ەل او درکەڵەه کەی راج رۆز
.تێبەن نووجڵەه یشووت یباتوق ندرک ەلەه یتاک ەل اتسۆمام ەتسیوێپ
گنەهائ اتسۆمام یمەهرەب
/
رضخ رداق
یتسەدووسائ اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
تاکب ریەس یۆخ یڵادنم کەو یباتوق ەتسیوێپ اتسۆمام.
کۆرەوان یەتخووپ
ینایژ ەل هرۆز مشؤخانو شۆخ ىتاهر
هس هب ىت هيال همؤك ىاتسؤمام وك هو نم
هو
هتۆگ هد متسناز ى هناو ،مووب ىت هڕ هنب ىم هك هي ىلۆپ هل نایکێژۆر ،ییاتسۆمام
24

هد
هن هناخباتوق هب ىز هح ماڵەب ،ووب ك هريز اتاو ووب شابرۆز ىندنيوخ ىتسائ مكەيباتوق
ه
ل ووبتشيناد ىو هزر هس هل ىنيب م هك هيباتوق ووب ئو هل ىكياد لۆپ هموچ ك هيناي هب درك
شينم
هئ ،ايرگ هدرۆز ەوەڵام هو هتي هبمب ئب هد تۆگ هد یکیاد ەب و اد هد یۆخ ىر هس
ه
ئ ۆرب ۆت هئ ىكياد ەب متؤگ هيۆب ،تێربباد ەگرێف هل تسيو هدم هن تسيو هد شۆخ مرۆز
،ادمیاوەنڵد درکاد ێپ مشەواب نایەژۆر مەئ ،ەوەڵام ەتشيۆر ىكياد ،تێب هد ى ئل ماگائ نم
ه
ق میناوت و مرك هد ؤب هل تيرايد یێرگ هن هكيد ىچيهر هگ هئ متوگو درك یراگژۆمائ مرۆز
اتسيئ ەل ،ىركؤب ميرايد ،تێب تسيو
هشۆخ یالەل یەگرێف و ندنێوخ منێهب ئپ مت هعان
ه
يباتوق ،رت یناکەیباتوق وکەو رەه تيو هد مشؤخ مؤخ ىڵادنموك هو همەش هش ىلؤپ هل
نەدب ڵوەه نایاتسۆمام تێب
هه ىدووس مراداويه .ەدنەباپ و رگێوگو ەریژ و ك هريز ىك
یڵام کەو ەگرێف نایباتوق ەتسیوێپ نەکب تسیو ەشۆخ نایباتوق یالەل ەگرێف و ندنێوخ
.ناینازێخ کەورەه شاتسۆمام ،نەکب ریەس نایۆخ
کۆرەوان یمایەپ
.ەنایاتسۆمام وومەه یکرەئ ەگرێف و ندنێوخ یندرک تسیوەشۆخ
.یباتوق یراک و سەکەب نێنباد نایۆخ ادەگرێف ەل تێبەد اتسۆمام
.ەتسیوێپ و گنرگ نایباتوق ندرکیراگژۆمائ
نامیەپ اتسۆمام یمەهرەب
/
نامحر حلاص
یتەڕەنب یڕەواب اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
یسرتەم یووڕەبووڕ ات نب یراداگائ ندرک تشەگ یتاک ەل نایباتوق یندرک ییامنێڕ
25

.ەوەنبەن
کۆرەوان یەتخووپ
،رابووڕ و ێز و مۆگ وان ەنچەن ،ەوەنوەک ەن روود کواب و کیاد ەل ەوەتێرکب رایشۆه یباتوق
و سەک ،ناکنخ یسرتەم کەو ،ناینایژ رەسۆب تاکب تسورد یسرتەم ەب ەیەناو ەل ەکنوچ
یریەس نای ،نەدەد نایندرک راگزر یڵوەه کێتاک یسرتەم ەتێوەکب ناینایژ نایشیراک
ناینایژ نێرێدبڵەه وکوەن رێدڵەه و ناڵاتەرەق ینیووش ەنچەن ،نەکب نایۆخ یمەدرەب
ییامنێر و ینازەلەم یرێف نایۆخ تیىەد ،تێكشب نایقال و تسەد نای یسرتەم ەتێوەکب
،ننێهب ۆب نایشڕێه وکەوەن تێب ێل یەدنڕد یڵەژائ کەنێووش ەنچ ەن ،نرگبرەو یناوەخاش
کێنێوش نای ،تێرکەد ێل ی نیمو مغول ینووبەه یسرتەم ەک کێنێووش ەنچەن نای
کواب و کیاد ییامنێڕ ێب تێبەد ،تادب نایەوێپ تێب ێل یکشپود و رام ەیەناوەل
تشەگ ننازب تێبەد ،نێتوسب کڵەخ یرغەد و خاب وراد ەوەنەکب رگائ نای ،ەوەنوەکەنروود
ینارێدڵەه یسرتەم نای .یسرتەم ەندرکۆخ کەن ەوەج ینێڕوگ و یشۆخڵد ۆب ندرک
تێبەد ، تێرکب یپ شەگنێژ تێبان .یوارهەژ یایگ وژگ و ەروەگ یدرەب و ڵۆهەس
. نرگبرەو اتسۆمام و کواب و کیاد ەل یراگژۆمائ
کۆرەوان یمایەپ
.ەوەنێرکب رایشۆه ناڵادنم ەتسیوێپ ەیەه یۆخ ەب تەبیات ییامنێر و بادائ یندرک تشەگ
.ەگنرگ یناوەخاش و ینازەلەم و ەدنڕد یلەژائ یراگنەرەب یرەنوه یندرکرێف ۆخ
.تێشینباد واجنوگ ینێووشەل نازێخ تێرکب نارێدڵەه یوآچەەڕ ەتسیوێپ
نامیەپ اتسۆمام یمەهرەب
/
نامحر حلاص
یتەڕەنب یڕەواب اتسۆمام یەگرێف
/
26

تەباب یرێدرەس
رادیسرتەمو شخەب نایز یتەباب کێدنەه یەرابرەد ەگرێف ەل رانیمس و ڕۆک ینادزاس.
کۆرەوان یەتخووپ
ەب نیتسەدڵەه ەناڵاس نامەکەگرێف ەل ناتسۆمام ەل کێشەب کەیەمانرەب یێپەب راج رۆز
،ناکەیتاڵەمۆک نای یتسوردنەت نای ییەدرەورەپ یراگژۆمائ و ییامنێر ورایشۆه ینادێپ
راج رۆز ،ەیەه یۆخ یگنرگ و تەبیات یراکەزرەه و یڵادنم یغانۆق ەل یرایشۆه
ندرکمرەش و سرت یۆهەب ،نڕببرەد نناوتان ەوەنراشەد ناێخان ەل تش رۆز ناراکەزرەه
ەک ،ەوەتێقەتب کێرپ ەل ەوەتاوخب گنەپ رۆز نایخان ەل ەیەناوەل شەمەئەک ،رەبوروەدەل
کەن ،تێرکب لۆرتنۆک نایتوەکوسڵەه ناڵادنم ەتسیوێپ ،ەوەتێوەکب ێل یپارخ یماکائ
، ناکەینۆرتکلەئ ەرێمائ یناکەنایز ەل ەوەندرکرایشۆه ،نوەکب وانەب یپس و شەڕ نایۆخەب
،ەوەنوەکروود ێل نناوتان ناڵادنم ،تێچەد رەد تسەد ەل تێد ێل یکێەووخ وکەو راج رۆز
شیناچک ەب تەبیات یرایشۆه رۆز ،رت یشۆخەن رۆز ،یواچ ەزک و مزتووئ یشۆخەن یشووت
نای ناڕوک ەب تەبیات کێدنەه ،تێرکەدێل نایرێف ەوەناڕۆک نەیال ەل راج رۆز ،ەگنرگ
یەددام ینووب ەدوولائ ،ناشێک ەرەگج و ەلەگرێن یناشێک کەو ەنوومن زەگەر وودرەه
چیه ەب ات ،ەوەتێرکب نوور یناکەییسرتەم ەتسیوێپ ،ناکەییلووحک ەددام ورەبشۆه
و ەکەسەک ینایژرەس ۆب نرۆز کێڵەگ یناکەنایز ەکنوچ ،ەوەنب ەن کیزن ێل کەیەوێش
.یرەبوروەد
کۆرەوان یمایەپ
ادەگرێف ەل ەگنرگ یکەیتسیوێپ نایباتوق ییامنێر.
شخەبنایز یتەباب کێدنەه یەرابرەد نایباتوق یەوەندرکرایشۆه.
رادیسرتەم یتەباب ەل ەوەنەکب روود نناوتب ات تێب تسورد ۆب نایتەعانەق تیىەد یباتوق.
دمحم قلاخلادبع ءامیش اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یڕەواب اتسۆمام یەگرێف
/
27

تەباب یرێدرەس
.تێرکب نیڕبڕەد و یتەیاڵەمۆک یەگنیژ ەب لەکێت رتایز ەتسیوێپ ریگەشوگ یباتوق
کۆرەوان یەتخووپ
،ووب مەراوچ یلۆپ مەوود یزرەو ەل ،نامەکەناخباتوق ۆب تاه ێون یکەیباتوق نایکێژۆر
یەوەئ رەبەل درک متسەه ،درکەد یماوەد مەک ،ووب ریگەشۆگ و گنەد ێب رۆز یکەیباتوق
ناکەیباتوق ، یرتشێپ یناکێرواه ەل یناڕباد رەبەل ووبەن ەناخباتوق وەب یزەح ەیەزات
و رێژ یکەیباتوق ەک لۆپ ەل یندرک شیاتس ەب ماسڵەه شینم ەیۆب درکەد ەن نایتەیێرواه
،ووب شۆخ یڵد درک یکەیەدنەخ رەسکەی ،نب وەئ کەو ێبەد ەک ەناوج رۆز ینیسون
ژۆر درک متسەه اجنیئ ەوەنووبەد کیزن یێل ،درکەد نایەکەرەتفەد یریەس نایباتوق وومەه
یرادشەب ،درکەد نایتەیێرواه نایباتوقو ووبەد ڵەکێت و درکەد یەسق ،ووبەد رتشاب ژۆر ەب
ڵەگەل ێب ێرواه کەو ێبەد اتسۆمام ووب شۆخ یووڕ لۆپ ەمووچەد ەک درکەد یناکەناو
اتسۆمام یۆخ ەیەه نایکێتفرگ نای نریگەشۆگ یەنایباتوق وەئ تەبیات ەب یباتوق
ەناود و بوورگ یزاویش یاگێر ،نەکب ێل یواچ یباتوق یەوەئ ۆب لۆپ ەل ەکەیەنوومن
ەلزێر یامەنبرەسەل ەگرێف یەگنیژ،ەوەنیڕۆگ یرایناز ،نایباتوق یتاڵەکێت ۆب ەگنرگ یکێراک
.تێردب ێپ یرتایز یگنرگ ەوەنیڕبڕەد یووڕ ەل ،ەی یتەییڕواه و نترگکەی
کۆرەوان یمایەپ
.ەی یتەییڕواه و نترگکەی ەل زێر یامەنبرەسەل ەگرێف یەگنیژ
.نێرکب یرتکەی ڵەکێت پوورگ یزاوێش یاگێر ەل رتایز نریگەشۆگ یەنایباتوق مەئ ەتسیوێپ
.ەیاتسۆمام یگنرگ یکێراک رتکەی یتەیڕواه ۆب نادناه
مساج ءامسا اتسۆمام یمەهرەب
/
نیمادمحم
یتەڕەنب ینایژەوەکێپ اتسۆمام یەگرێف
/
28

تەباب یرێدرەس
.ادەگرێف ەل واڕۆتان و وان ینانێهراکەب ەل تێرکب یرگێر ەتسیوێپ
کۆرەوان یەتخووپ
ەیەه او یراج ،ادەگرێف ەل نبەد اڕۆتانوان یشووت ناڵادنم نینیبەد ێوەل وەرێل راج رۆز
رەسەل تێبەه یپارخ یرەگیراک ،تاکب رۆز ینوورەد یمارائ ان ەب تسەه ەکەیباتوق
تێنێهبزاو نای ،تاکەن ندنێوخەب زەح ەوەیۆه مەب ەیەهاو یراج ،یتەیاسەک و ندنێوخ
اهەب و نییائ چیه ەل یتساڕەب ،یاود ەتیچب ەیاڕۆتان وان مەئ ندرمات نای ،تێنێهب ەگرێف ەل
شیناکەروەگ اڕۆتان و وان راجرۆز ،تێردنێهبراک ەب اڕۆتانوان ،ەین واڕدێپەگێر ناکەیتشوەڕ
کێووخ وکەو شینامەئ تادب شیناڵادنم یناه تاکەد او شەمەئ ەک ،ننێهەد یراکەب
و ەوەندناکش اڕۆتانوان ینانێهراکەب یجنامائ یەبرۆز ،ننێهب یراکەب رت یناسەک رەبنارەب
ۆب تێتیگبرەو یدج یتسیوڵەه ناکەگرێف ەل ەتسیوێپ ،ەرەبنارەب یناسەک یندرک خیاب مەک
کەیەگڕب وکەو نرگبرەو یرایشۆه نایباتوق ،اڕۆتان وان ینانێهراکەب یەوەنووبووڕەبووڕ
ادوخ یالەل ەواریگزێر کێڤۆرم وومەه کەیەگرێف یراتخاس وومەه وان ەل تێرکب ریگێج
ندرک گناب ۆب ،تێب کێپو کێر یوان تێردنبەد ناکەڤۆرم ۆب وان ەوودرک یاواد ادوخ ەیۆب
. دته ترۆپساپو یکناب یتراک و ەمانسان و ەوەنێسان و
کۆرەوان یمایەپ
یتەیاسەک و ینوورەد و ندنیوخ یووتاهاد رەسەل تێبەد ینێرەن یرەگیراک اڕۆتان وان
.تێرکب ڕبنب اگڵەمۆک ەل ارؤتان و وان ینانێهراک ەب ەتسیوێپ
.کێەگرێف وومەه یراتخاس ەل کەیەگڕب ەتێرکب اڕۆتانوان یەوەنووبووڕەبووڕ ەتسیوێپ
باهش دادقم بنیز اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یشەکرەس اتسۆمام یەگرێف
/
29

تەباب یرێدرەس
یرێدواچ ەل روود ناکەگرێف مەدرەب ەل ندراوخ نتشۆرف ەل تێرکب یرگێڕ ەتسیوێپ
.یتسوردنەت
کۆرەوان یەتخووپ
یناکەجرەم ەب نبان دنەباپ راجرۆز تێشۆرفەد ماقەش رەسەل یەناندراوخ مەئ
رەس ەتێشینەد زەگەم و شێم و زۆتو پەت ەواڕشۆپ ەناد نایرەس نای ،یتسوردنەت
یتسوردنەت یەروەگ ینایز ەراب ێس وەرابوود ەوەندرک مرەگ یۆه ەب نای ،ناکەندندراوخ
یتوەکێر راج کێدنەه ەیەناوەل ،ەمەک رۆز نایناکەندراوخ یتیلاوک یەبرۆز ،تێبەد
یتشۆگ ەینروود نای شۆخەن یڵەژائ یتشۆگ راج کێدنەه ەیەناوەل ،تێبووچرەسەب
،ەواڕب ەنرەس یلاڵەحەب نای ،تێشۆرفب ێوەل و ەرێل ەووب ێل نامێوگ شیلالەحان یڵەژائ
یەماناوڕب و نوومزەئ نایەبرۆز ،نەکەد ێت رتایز یتاراهەب و رەبیب و ێوخ راج کێدنەه
وزوەس ەنوومن ۆب راجکێدنەه ،نەکبەراک مەئ نوودرکێلاو یراک ێب ،ەین ناینانێل تشێچ
ناکەگرێف مەدرەب ەل یەنایچنابەراع مەئ ،تێبراداگائ یەوەئ ێب ەب نەکەدێت یویزڕ یەوێم
ەوەندرک رووس ۆب ەکەنۆڕ راجرۆز ،یتسوردنەت یرێدواچ ەل نروود نشۆرفەد ندراوخ
نێژربەد یۆخ یتاک ەل رتووز ناکەندراوخ راج رۆز نای ،کێراج ەل رتایز ننێهەدراکەب
نێلوکان و ێردننێژربان تسیوێپ کەو نای نێژربەد دایز نای نێرکەدەدامائ ارێخ یەوێشەب
.ننێهانراکەب ینێواخ و کاپ نایەبرۆز نشۆرفەد ەناندراوخ مەئ شیناکەسەک ،نێرد
کۆرەوان یمایەپ
.یتسوردنەت یجرەم ەب نین دنەباپ ماقەشرەس یناکەندراوخ
.یتسوردنەت یرێدواچ ەل نروودو مزن نایتیلاوک ناکەندراوخ
ەراک مەئ ەدندرک ێل یاو یراک ێب اهنەت ەین ناینان ێل تشێچ یەماناوڕب و نوومزەئ نایەبرۆز
.نەکب
یلعدمح دیز وبا تاوا اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یناڤائ اتسۆمام یەگرێف
/
30

تەباب یرێدرەس
ناڵادنم یتسەد ەل روود ناکەوارکێل یسرتەم ەلەپوڵەک ینتساراپ.
کۆرەوان یەتخووپ
کەو نێریگ انڵەه واڕزێراپ ینێوشەل ەوەڵام ەل یتەبیات ەب لەپوڵەک کێدنەه راج رۆز
و ەمردناق و خرەچ و تاراهەب و راشم و ییابەراک یزاهج و ەچنامەد و ڵاگنەچ و ووقەچ
ینۆرتکلەئ یرێمائ و ەرەتسۆک و لێرد و ەفەجوم و زاغ یاپوس و ێناوەلەم یزوەح نای
نایراێشۆه ناکەکواب و کیاد ەل کێدنەه ،تێردنەد اداپۆس رەسەل مرەگ یوائ ڕپ یرتک نای
،ەتێوەکەد ێل یواڕزاوخەن یوادووڕ راج کێدنەه،نەکان ەیسرتەم وەب تسەه ەرتمەک
یشووت ،ەنایازەراشان ننێهەد راکەب ەناڵەپوڵەک مەئ ناڵانم ،نبانراداگائ کواب و کیاد
دوخای نەدەد تسەدەل نایشەل ەل کێمادنەئ ەیەه او یراج ،ەوەنبەد یسرتەم یتاسەراک
شەکەڵام تێرک ان ڵۆرنۆک ەوەنەکەد ەوەڵامەل رگائ نای ،ەوەنبەد نادتسەد ەل نایگ یشووت
و کشێم رەسەل ینێرەن یرەگیراک ننێهەدراکەب رۆز ناکەنۆرتكەئ ەرێمائ نای ،ێتوسەد
.تێبەد نایواچ و نوورەذ
کۆرەوان یمایەپ
.ڵادنم یتسەدەل روود نێریگبلەه ەوەڵامەل وارزێراپ ینێوش ەل ناکەلەپوڵەک ەتسیوێپ
.نبەن مەخرەت مەک نایناکەڵادنم یندرکیرێدواچ ەل کواب و کیاد ەتسیوێپ
.تێب نایناکەیسرتەم یراداگائ تێبەه یرایشۆه ڵادنم یەوەئ ۆب لادنم ەتێردب یرایشۆه
لیمج یضیف اناوت اتسۆمام یمەهرەب
/
ییەدرەورەپ یرایتشرەپرەس
31

تەباب یرێدرەس
اگڵەمۆک یزاسکاچ ۆب کێرەبنیم ەتێرکب ەگرێف ەتسیوێپ.
کۆرەوان یەتخووپ
اهنەت ناکەگرێف ،ادکێووڕ وومەه ەل اگڵەمۆک یزاسکاچ ۆب کێرەبنیم ەتێرکب ەگرێف ەتسیوێپ
و ییەدرەورەپ کەو نگنرگ شیرت یناکەنەیال تێردەنێپ یگنرگ رایناز ینەیال ەب
واوەت وەرفرەب یرایشؤه ناکوابو کیاد ەل کێرۆز ،ینوورەد و یتسوردنەت و یتەیاڵەمۆک
،تێب کەیۆهرەه ەب نەدب نایناکەڵادنم ەب یگنرگ تسیوێپ کەو نناوتان ەک ەین نایتسیوێپ
کەو نایناکەیراکاواد وەرهەب و تساوخ ەل ێوگ ،نەکان ناخرەت ۆب تسیوێپ کەو نایتاک
ینالپ نای یباتوق یتشوەڕۆخ رەسەل تێبەد ینێرەن یرەگیراک شەمەئ ەک ،نرگان تسیوێپ
نایۆخ ەل کیزن یەنانازێخوەب نایناکەڵادنم ینووب ڵەکێت نای ،ندنێوخرەسەل یباتوق
نایژ یناکەگنرگ ەیراگژۆمائ ەب تسەه یەوەئ ێبەب ،ەنووتاهاڕ یرەسەل نایژ لیاتس نامەه
مەئ ەک ،تێوەکەد رەب نایرێش یکشپ ەیەه ناینازێخ یەشێک یەنانازێخ مەئ ،نەکب
،ەیەه رۆز ینوومزەئ و یراکەدرو و رۆز یرایناز ەب یتسیوێپ ادەگرێف ەل ەنارایشۆه
یراکواه ەب نایۆخ ینوومزەئ ووتوەکرەس و ییەنوومن یناکواب و کیاد ەل کێدنەه
نەکبرێش و شەکشێپ رت یناکواب و کیاد ۆب اتسۆمام
کۆرەوان یمایەپ
.تێرکب زاس یباتوق یکواب و کیاد ۆب ەگرێف ینالپ ەب رانیمس ادەگرێف ەل ەتسیوێپ
.نەکب شەکشێپ نایۆخ ینوومزەئ ووتوەکرەس و ییەنوومن یکواب و کیاد
.نەکب شەکشێپ یتەبیات یرانیمس ەنازرەو تادب نایاتسۆمام یناه ەگرێف
32

للەادبع لیلخ نایاش اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەرەنب یڕەواب اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
ەل تێردب ێپ یگنرگ تێب کەیەمانرەب یێپ ەب زاوال تسائ یباتوق یندرک یتشپڵاپ
ادەگرێف.
کۆرەوان یەتخووپ
لۆپەل ناینایژ یناکەتاک نمرەش و سرت ینوومزەئ مەک یۆهەب یباتوق راج رۆز
نووبرێف ۆب تێوەد نایرتایز یتاک ەناوەئ یەوەئ یۆهەب شاتسۆمام کێدنەه،نەبەدرەسەب
ووتوەکرەس یباتوق ەب یگنرگ اهنەت ،ننێهان راکەب یرەورەپداد نەکەد نایشۆمرەف
رتایز یباتوق یندرکرەتنەس ەب خرەچواه یمەتسیس ەل اد اتسیئ یغانۆق ەتسیوێپ ،تێردەد
ەل نچبرەد سرتەنواچ یەوەئ ۆب ،ەوەتێرکب رتایز نێربرەد و تاپوورگ یزاوێش و تێرکب
نایرۆج واڕۆج یرادشەب نادیەموان ەنێهب رتایز ،ندنێوخ رەسەل نبرێوب و یتەیاسەک یووڕ
رتایز نایەلەکسەئ یدۆتیمو تێریگب رتایز نایتسەد ،تێرکب زێهەب ناینیڕبرەد ،تێرکب ێپ
،ەوەتێرکب تسورد نایالەل نووبرێف یزەح ایج یزاوێش ەنێو ەب تێرد نێهبراکەب ڵەگ ەل
یسوونێت ،ناکەتەباب وومەه ەل تێردب ێپ نایرتایز یگنرگ و ەوەتێرکب نەژۆن نایتەیاسەک
ەناژۆر .تێرکب یتشرەپرەس اتسۆمام نەیالەل تێب ەه ناینووبرێف یراکناسائ ەب نایتەبیات
نتشیەگێت و کرەئ یەویش ەل نناوتب رتایز ،کواب و کیاد یراکواه ەب تێرکب نایرێدواچ
.تێبادێت ینادناه و تێب
کۆرەوان یمایەپ
33

تێردبێپ نایگنرگ رتایز زاوال تسائ ینایباتوق.
تێردب ناینێڕبرەد ینەیال ەب یگنرگ.
ەوەتێرکب تسورد نایالەل نووبرێف یزەح.
یلعدمح دیزوبا یڵوگ اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یروتسەد اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
نایباتوق ینووبرێف و ندرکرێف یتەماڵەس ەل ییاینڵد و ەوەنووبدرو.
کۆرەوان یەتخووپ
و نیسوون ینووبرێف رەسەل ،یباتوق ینووبرێف ەل ەوەتێب درو اتسۆمام ەتسیوێپ
،یدنەب ەریجنز ،کشێم یرەوەدای ،ناکەکمەچ یاتاو ەل نتشێەگێت و نتسیب ، ەوەندنێوخ
ەل ،ەلەکسەئ ، ەوارک یندرکرایسرپ ،ندرکساب ەوەنارێگو یدنەبراکیش ،یزاس ەنوومن
یەناو ەوامریب ناتچ و یکشێم یواخاز و لەتەم ینیسرپ کەو تاکبرایسرپ اد یکەشێپ
ایائ کەو تاکبرایسرپ کێدنەه ەکەتەباب یەوەندرک نۆر یاود ،درکنامیچ یساب رتووشێپ
یواد ؟ەنێهبراکەب؟ەیچ یاتاو ،نووبرێف چ ەکب ساب مۆب ،نتشێەگەنێت یچ ،نووبرێف یچ
؟..رەگەئ تێبەد یچ کەو ،تێب ەوارک تناک ەرایسرپ یزاوێش ،ەکب ێل نایەوەنانێه ەنوومن
ەل یراکناسائو ییاشۆب یەوەندرکڕپ ەل کەو ەلەکسەئ ەو ؟..ەزاوایج نایماک کەو ۆمانو
و تێدراکەب ەتسەبەم مەئ ۆب ؟تاکەدێپتسەد ەتێپ مەب کەو ماڵەو یەوەندرک کیزن
و تێبادێت پ یتێپ ێلب کێلەژڵائ یوان کەو تێبرادجرەم و ەکب یزاوایج کەو دروارەب
یزارمائ ەرف و ؟ێرگباڕ تەسانەه کێکەلوخ یناوتەد کەو تێبادێت یراگنڵائ راجکێدنەه
34

رایسرپ کێدنەه ،؟تشیەگ یچۆب یچەب ؟اشاپ ەیدرک ێک و اشاپ ەووب ێک کەو نیسرپ
رۆخ یروەدەب یوەز یچۆب ؟ەگنرگ ندرکشزرەو یچ ۆب کەو رایناز و رایسرپ یەرابرەد
ییاتۆک ەل .؟یرێمژب ڵاخ وود اهنەت یناوتەد ایائ نادناهەب ندرک رایسرپ ؟ەوەتێروسەد
مەئ ؟ەی یچ یاتاو ەشوو مەئ ننازب کەو ،تێب ەوەڵام یکرەئ ەب تناکەرایسرپ ەکەناو
؟ەوەنێهب ەنوومن ؟ەکب ناتنووبرێف یساب نناوتەد ،؟نەکبراکیش ۆب مەشێکواه
کۆرەوان یمایەپ
.ندرکرایسرپ یرەنوه و ییەماراک ەل تێبازەراش تێبەد اتسۆمام
.یباتوق ینووبرێف و ندرکرێف ەل تێب اینڵد و راکەدرو تیىەد اتسۆمام
ەن وارخاد اتاو تێباد ێت یەوەندرکریب و رەدێتەمرای یناکەرایسرپ یزاوێش تێبەد اتسۆمام
.تێب
لیمج یضیف دازون اتسۆمام یمەهرەب
/
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم یتەیارەبەوێرەب
/
تەباب یرێدرەس
ەکێکواب و کیاد وومەه یکرەئ ڵادنم یوەخ ەب ناد یگنرگ.
کۆرەوان یەتخووپ
یوەخ ینتسخکێر ۆب تێبەه نایکێەمانرەب ەوەڵام ەل ناکواب و کیاد ەتسیوێپ
ەل تێبان ڵادنم ،ندنێوخ یتاک ۆب تێبەدرەد یتەمرای نایناکەڵادنم٧ ات ٨ ەل رێمژتاک ٢٤
،تێب ایج و واجنوگ ناینتسوون ینێوش و نتسوون یگرەب و لج تێبەد.تێوەخب رێمژتاک
،نوونب تاک کەی ەل ەتسیوێپ ەیەه ناینتسوون یرووژ یتفرگ نراژەه یەنانازێخ مەئ
یایلوخ رۆز تێبان ،واژەواژ و گنەد ەگنەد ەل تێبروود ەتسیوێپ نتسوون یرووژ
نتسوون یرووژ یپۆلگ ەتسیوێپ ،ادوەش یتاک ەل یتەبیاتەب نبایژۆلەنکەت ینانێهراکەب
یریەسو نەکەن نایۆب ایدژارت یکۆریچ یساب ،تێب ادێت یتەماڵەس یجرەم ،تێب زاوایج
شێپ ەتسیوێپ کواب و کیاد ،ننیبەن شۆخان ینوەخ ات نەکەن کانسرت یمیلف و ۆیدیڤ
35

یەبس ،ەوەمنیبەد مەکەناوەڵاپ یەبس کەو یزێفاحاوخ ینیرش یەتوو ەب ڵادنم ینتسوون
تۆب ێلب ێپ ووبەه یکەتفرگ رەگەئ ،داش وەش و مرگەد تناکەنیریش ەسق ەل ێوگ
و نتسوون یاقیسوم ەب یتسیوێپ راج رۆز ،ەوەمەکەدووبەرەق تۆب ،ەکب ریب ەل ،ەوەمڕکەد
شیکێتاک ەو یزیفاحاوخ یچام و تێب کووچب رۆز ینەمەت رەگەئ تیىەد ەوەنالال یناڕۆگ
یدێه یکێاقیسوم ەب نای کێنائروق یتەروس ەب ینێتسەن یڵەه ڕپ ەل تێتسەدڵەه وەخ ەل
ەب ناشاپ .ندراوخ نان ،نیرۆگ ۆخ یاقیسومرتاود .تسەه ڕپ یناڕۆگ نای ینایەب
،تێرکب یشەوەناڕەگ ەل یزاوشێپ یشۆخووڕ ەب و ەگرێف ۆب تێرکب ێرەب یشۆخووڕ
نایتەیاسەک ،یکەریز و ینوورەد یمارائ و یتسوردنەت ۆب ەگنرگ یکێراکۆه شاب یوەخ
.نبەد رتشاب ەوەیتسوردنەت یوور ەل و تێچەد شێپوەرەب
کۆرەوان یمایەپ
.نەدب نایناکەڵادنم یوەخ ەب یگنرگ ەتسیوێپ کواب و کیاد
.یکەریز و ینوورەد یمارائ و یتسوردنەت ۆب ەگنرگ یکێراکۆه شاب یوەخ
.ەگنرگ ڵادنم یناتسەه و وەخ ەل ندرکیزاوشێپ
یلعدمح دیزوبا تاوائ اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یناڤائ اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
تابیاد یرێدواچەب ناڵادنم ۆب ندنێوخ یتاک ینتسخکێر ۆب ناناد نالپ.
کۆرەوان یەتخووپ
ژۆر ینالپ ێپ ەب نێنباد ڵادنم یندنێوخ ۆب کەتشخ ەگنرگ کواب و کیاد رەس ەل ەوەڵام ەل
،ندرکیرای رەسەب ناینەمەت یێپ ەب تێرکب شەباد نایناکەتاک ادێت ،ڵاس و گنام و
و اقیسوم نای نائروق ەل نترگێوگ ندرکشزرەو و ندنێوخ و ایژۆلەنکەت ینانێهراکەب
ینان یاود یرێمژتاک تاک ندنێوخ ۆب تاک نیرتشاب ،ەوەندراوخ یاچ و ەواق و ندراوخنان
یاود رێمژتاکوود و ێراوێئ ینان یاود رێمژتاک وود و رسەع یاود یرێمژتاک و ۆرەوێن
تێبەد ،تێب ەوەکەیرەسەب تێبان ،تێب ایج ندنێوخ یناکەتاک ەتسیوێپ ،ینایەب یگناب
36

ەتێرخەن راشف ەیەه نایکەتفرگ کێتاک ەل تێرکب نایناکەڵادنم ینوورەد وراب یواچەڕ
ندنێوخ ۆب ەتسیوێپ نایرتمەک یکێتاک ەگرێف ەل کەی یەنزاب یڵادنم ،ندنێوخ ۆب نایرەس
دایز ناکەتاک ناینەمەت یناشکڵەه یاود ماڵ ەب ،تێبەد ندرکیرای ەب نایتسیوێپ رتایز
یزەرەچ و ەواق و اچ نای و تاوخب یتانریش ڵادنم ندرکیحەس یتاک ەل ەتسیوێپ ،تاکەد
،تێب ۆب٥ینێوش و شینێواخ و کاپ ،تێب کالاچ یکشێم ات تاکب شزرەو کەلووخ
یەک اتسۆمام ینادناه و ڵادنم یتسوردنەت و ڵادنم یایلوخ و ندنێوخ یتاک و شیندنێوخ
ندنێوخرەسەل نایندرک تاڵەخەب ،تێنیبەد روەد کواب و کیاد یتشپڵاپ و ندنێوخ رەسەل
یزێم و یسروک و ندنێوخ یناکەیۆه ،ندنێوخ یتسیاودێپ ،ندنێوخرەسەل یماوەرەب و
یەسق و ندنێوخ ەل کواب و کیاد یەلەکسەئ ،ەگنرگ ندنێوخ ەل ناد یتەمرای و ندنێوخ
.راشف و نادێل کەن شۆخ
کۆرەوان یمایەپ
.تێبەد یرۆز یگنرگ ڵادنم یندنێوخ یتاک ۆب کەتشخ یناناد
.راشف و نادێل کەن ندنێوخرەسەل نێەدب ناڵادنم یناه شۆخ یەسق ەب ەتسیوێپ
.یتێسرب کەن یرێترەسەل و ەگنرگ ڵادنم ینوورەد یخۆد یواچەڕ و نێوش و تاک
دمحم نیراب اتسۆمام یمەهرەب
/
قداص
یتەرەنب یساوچ اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
ەگرێف یەوان و ەوەرەد ەل یباتوق یندرکیشزرەو ەب تێردب یگنرگ ەتسیوێپ.
کۆرەوان یەتخووپ
و ییەتسەج یرای و ڵادنم یشزرەو ەب تێردب یگنرگ ەگرێف یوەوان و ەوەرەد ەل ەتسیوێپ
یەدایز ەیەزو مەئ ەکنوچ ،تێژب ندرکیرای ەل روود تێناوت ان ڵادنم ،ینوورەد و یکشێم
رۆز ندنێوخ ۆب شەمەئ ەک ،تێب تسورد ۆب ێون یزەو ات ،ەوەتاکب یڵاخ ەتسیوێپ یتەیەه
ەل ەو ،تاکب کێشزرەو ەکووس ندنێوخ یاود و تاک ەل و شێپ ەتسیوێپ لادنم ،ەگنرگ
37

یراش و ندرک یرای ینێوش و ەگناوەلەم و یشزرەو یەناییرادشەب ادنێواه یووشپ یتاک
ینەمەت یناکەغانۆق ێپ ەب و جنەرتەش یەنای و یراوس پسەئ و ندرکاڕ ینێوش ،یرای
ەک نێردێژبڵەه ەنایرای مەئ ،ەوەتاک و رۆج یووڕ ەل نێردرێژبڵەه ناکەیرای ڵادنم
و ییفیرعەم و ینوورەد و ییەتسەج یەشەگ رەسەل ەیەه ناینزەم یرەگیراک نتسوردنەت
رتایز تاکەد ێل نایاو تابەد شێپوەرەب ناکەیتاڵەمۆک ەیدنەویەپ ندرک یرای ،یتەیاڵەمۆک
یرۆج ،نبزێه ەب نیڕبرەد و یتەیاسەک یووڕەل ،تێچب شێپوەرەب نایکەریز یتسائ
و تاکەد تسوردنەت ڤۆرم یەتسەج شزرەو .نگنرگ ەوەکەیەب ندرکشزرەو و ندراوخ
و تاکەد زێهەب یندناواچ و ەرێس و تاکەد زێهەب ینوورەد یلۆرتنۆک و یکشێم یواخاز
.تاکەد دایز رەبووروەد و نایژ ۆب یتسیوەشۆخ و زێر
کۆرەوان یمایەپ
.تێردب ێپ یگنرگ ەوەرەد و ەڵام ەل ەتسیوێپ شزرەو
.یتەیاڵەمۆک و ییفیرعەم و ینوورەد و ییەتسەج یەشەگ رەس ەل تێبەد یرەگیراک شزرەو
.ەگنرگ نەمەت یناکەغانۆق ی ێپ ەب شزرەو یناکەرۆج
یلعدمح دیزوبا دازون اتسۆمام یمەهرەب
/
یوەتەق ییەدامائ اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
نووبرێفرەس ەل یواکشڵد و ندناکشڵد ینێرەن یرەگیراک.
کۆرەوان یەتخووپ
یناکەراکۆه ،ادوەم ژێرد و دنەوان مام و نەیاخ تروک یواکشڵد نرۆز یواکشڵد یناکەرۆج
و یکەریب یواکشڵد ،یکەتسەن و ینوورەد یواکشلد کەو نرۆز یواکشڵد
38

،یکەزۆس و یرازێب و یکۆمەخ کەو ینوورەد یواکشڵد.ییەتسەج یواکشڵد، یکەتسەه
یزەح ،نێڕک یزەح ،یرای یناکشکێت و نینازەن وکەو یکەتسەه و یکەریب یواکشڵد
یندناکشڵد ،یشۆخەن و نێرب و ەتسەج یرازائ ،نادێل کەو یەتسەج یواکشڵد ، یرادشەب
و تسیب و نینیب یۆه ەب ندناکشڵد ،رەبمارەب یسەک رەسەل ندناکشڵد ،تش رەسەل
،ەرۆز ندناکشڵد یەسەراچ یناکەرۆج ،یدیژارت کەیۆێدیڤ ەتروک ینینیب کەو ناکەتسەه
ێل یاوادەب نای کێجامەب ، شۆخ یکەسقەب نای تێبەد رەسەراچ یۆخەب ەی یکەتاک ەیەه
یتسیوێپ ،تێرۆگەد رت یکێسەک ۆب کێسەک ەل ،ەنەیاخ ژێرد ودنەوان مام ەیەه ،کێندروب
یواکشڵد ،تێبەد رتایز ییاوەنڵد ،نانێه ێپ تەعانەق ،ەوەندرکووبەرەق و ندناسووناد ەب
و اتسۆمام یتوەکوسڵەه یزاووێش و نتسێەگەن ێت ەب یدنەویەپ رتایز نووبرێف ەل
،ەوەتاکب تشائ واکشڵد یباتوق یڵد ووتوەکرەس یاتسۆمام ەتسیوێپ ،ەیەه ەوەنادیتەمرای
توەکوسڵەه ەنایسانوورەد رۆز ،تێب یناکەتوو یراداگائ ،تاکەن رادنیڕب یباتوق یتسەه
رەسەراچ ییووز ەب ەتسیوێپ ەیینێرەن رۆز نووبرێفرەسەل یواکشڵد یرەگیراک ،تاکب
.تێرکب
کۆرەوان یمایەپ
ییەتسەج و یکەتسەن و یکەتسەه یواکشڵد.
نزاوایج و رۆز ندناکشڵد یرەسەراچ یناکەرۆج.
تێرۆگەد کێسەک ۆب کێسەک ەل ندناکشڵد یتسائ.
دنمایس نیورەس اتسۆمام یمەهرەب
/
لیعامسا
یتەڕەنب یساوچ اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
تادب نایباتوق یندناواچ و ەرێس ەب یگنرگ ەتسیوێپ اتسۆمام.
کۆرەوان یەتخووپ
39

دنەچ وان ەل ،نیەکب گنەڕ رادجنامائ یتیپ کەیەشوو ەل ەنوومنۆب ،ادنیسوون ەل ەتسیوێپ
ەل ،ەوەندرکەرابوودەب یکەراز یەوێشەل ،کێەنزاب وان ەتێرخب رادجنامائ یەشوو کەیەشوو
وان ەل ،سابرەب ەیەکب ەلەمۆک کەی کەیەلەمۆک وان ەل ،قەچ یڵاخ کەیەنزاب وان
ەب ەژامائ ڵەگ ەل تێب اتواه ندرکەسق یەتساڕائ ،ندرکگنەر ەب کەیەنێو کەیەوێشواه
نای تینێهبراکەب رەزێل یکشیت یناوتەد ،ەژامائ و ەتسەج ینامز ینانێهراکەب ،نیسوون
و رایسرپ یامێه یەنێو یناوتەد ،تێبرت یکەیەوێشرەه دوخای تسەد یەوێش
یرزه و ناکەکمەچ یەشخەن یناوتەد ،تینێهب راک ەب ەروەگ ەرابەق نامڕوسرەس
ۆب تێنێهب راکەب ەرابەق یناوتەد ،ینێهبراکەب ندرک یرای نای گنەز یناوتەد ،،تنێهبراکەب
کیزن تۆخ ێوگ یناوتەد ،ینێهبراک ەب ەوەنارک واچ و نتسخاد واچ یناوتەد ،ندناواچ
ەل ەجنەپ ەب نیسوون نناوتەد ،نرگب ێوگ نناوتب شیناکەیباتوق ات ەکەشوو ەل ەوەیەکب
یواچ نای نترگێوگ یەعامس نای دراک شالف نای ەشاش نناوتەد ،ننێهبراکەب ناواچشێپ
کەو ەنوومن تێنێهبراکەب ەنێو یواچومەد و سیف نای ،تێسوونب کەیەنزاب وان ەل تاخباد
ەل ناکەشوو یەنێو یندرک تسورد و ەوەنانێهریب ەب یناوتەد ،شۆخانڵد و شۆخلد
یندراوخ و یوەخ رێت یتەبیات ەب تاکب دایز ندناواچ ەک تێبرت یکێراکۆهرەه ،کشێم
راجراج ،لۆپوان یگنەد ەگنەد واژەواژ یەوەندرک مەک ، ڵۆپ یندربەوێرەب ،تسوردنەت
نای تێب رت یکێشزرەو رەه ،نشیناد و نتسەه ، نب ایرو و نەدووشپ کەو ،شۆخ یکێەسق
گنەڕ و ێرواه یوانەب ندناواچ و زیکرت ەوەنانێه ریب ەب نای ،تێب ەوەرەکایرو یاقیسوم
یقەچ و یلووق وەرەب یباتوق یکشێم ،تێشێکباڕ یباتوق یجنرەس یناوتب تێبرت یتش
یکشێم یمزه یواچەڕ تێبەد ،تێب خڵابەرەق یدرۆب تیاو تێبان ،تابب ەوەندرکریب
.تاکب یباتوق
کۆرەوان یمایەپ
.نایباتوق یجنرەس یناشێکار ۆب ەگنرگ ندناواچ و ەرێس
.ەکەتەباب یەوەنانێهریب ەب ۆب ەگنرگ ندناواچ و ەرێس
.رایناز یندنەسەرەپ ۆب ندناواچ و ەرێس
لیمج یضیف بئاص اتسۆمام یمەهرەب
/
واڵەکێت یەراگ ییەدامائ اتسۆمام یەگرێف
/
40

تەباب یرێدرەس
تێبەد شاب ێرواه ەب یتسیوێپ تێب کێنێوشرەه ەل ڤۆرم.
کۆرەوان یەتخووپ
و یشۆخ ەل ،تادب یتەمرای تێبەد شاب ێرواه ەب یتسیوێپ تاوڕب کەیاگێر ەه ەل ڤۆرم
،ریپابوریپاد ڵەگ ەل یتەیێرواه کەو تاکب ێپ تسەد یەکەنازێخ ەل ،نبرادشەب یشۆخان
،یندرکراک ینێوش ،ەگرێف ،کیزن یسەک و مزخ ،ناریج ،یناکارب و کشۆخ و کواب و کیاد
رەه ،تێب کیراوبێر رەه تێب کێزابێر رەه ، سارفنۆک و رانیمس رەه ،تێب کەتاروەد رەه
،تێب کێراک نای کێتش رەه ،کووترەپ نای ڵەژائ نای تێب کێڤۆرم رەه ،تێب کێناوێم
تێب کەمەئ ێب تێبان ڤۆرم ،تاکەن ریب ەل نایەکاچ ،نایرەبمارەب تێبافەو ەب ەتسیوێپ
ان ،نایرەبمارەب تێبزۆسڵد مەدرەه تێبەد ڤۆرم ،تاکب ێل نایتەنایخ نای نایرەبمارەب
،تاکب ریب ەل یناکەیێرواه رتزرەب یکەماناوڕب و تسۆپ و ەلپ ەب نای کەیدنەوەژرەب ۆب تێب
یامەنب رەس ەل تێبەد ڤۆرم ،تاکب نایدای ەل ەوەتێب روود نایێل کێنووبەڕوت رەسەل تێبان
،راسخوڕ و زۆس یامەنب رەسەل کەن تێرێژبڵەه شاب یێرواه تسوردنەت و کۆرەوان
.ەرتخرن ەب رەهوەگ و رێز ەل ڤۆرم ۆب شاب ێرواه
کۆرەوان یمایەپ
.ەرتخرنەب رەهوەگ و رێز ەل شاب ێرواه
.تێبەه شاب یتەفیس تێبەد شاب ێرواه
ات نیبافەو ەب تێبەد راسخور کەن کۆرەوان یامەنبرەسەل نایرێژبڵەه تێبەد شاب ێرواه
.نایرەبنارەب ندرم
قیفر لالج ەجنەل اتسۆمام یمەهرەب
/
یتس نوتلائ اتسۆمام یەگرێف
/
41

تەباب یرێدرەس
تێبەد جنامائ ەشەب و جنامائ ەب نایتسیوێپ ناکەناو یندرک شەکشێپ.
کۆرەوان یەتخووپ
یچ ەتاکب ینووڕ ەکەناو یکەشێپ ەل اتسۆمام ،تێبەه یجنامائ ەتسیوێپ کەیەناو وومەه
تێد کێپ یکەرەس یجنامائ ،تێب یکەراز یەوێشەب نای درۆب تیاو رەسەل تێب نیسوونەب
یتاک رەسەب تێرکب یشەباد ەوەندرکنووڕ یتاک ەل ،کێجنامائ ەشەب نای ەگڕب دنەچ ەل
یناکەیۆه کێجنامائ ەشەب رەه ەیەناو ەل ،ەوەنتۆگەناو یناکەدۆتیم دوخای ەوەندرکنووڕ
ەشەب ڵەگ ەل تێب شێكڵەهکێت نای تێب زاوایج ،تێبەه یۆخ ەب تەبیات یندرک رێف
،کێجنامائ ەشەب رەه ڵەگ ەل تێب واجنوگ وارک ناخرەت یناکەتاک ەگنرگ رۆز ،رت یکێجنامائ
یندرکلۆرتنۆک .ندربەوێرەب و ەروبەس و تاک ینتسخکێر :ەل ەکێرۆج یناکەجنامائ ەشەب
یلیلک و ەشخەن ناکەجنامائ ،ەنایباتوق یەوەندرکریب و یکشێم یندرک لۆرتنۆک ،ەکەتەباب
ینالپ یسوونێتو یرایناز یدنەسەرەپ ،نەدەدووڕ ناکەجنامائ ەشەب رەسەل نووبرێف
یکەشێپ یتاک ەل ،تێرکەدرامۆت ەکەناو یکێپسەد یشێپ یراکەدامائ ەل ەکێشەب اتسۆمام
.تێرکەد ێجەب ێج ندرکێپقشەم و ەوەندرک نووڕ :ووڕەنتشخ یتاک ەل ،ەوەتێرخەدریب
کۆرەوان یمایەپ
.تێب تخوپ نووڕ ەکەتەباب یکەرەس یجنامائ
.یکەرەس یجنامائ ۆب نبەژامائ جنامائ یناکەشەب
.ەکەتەباب یووڕەنتسخ یتاک ڵەگ ەل یندناجنوگ جنامائ ەشەب یندرک ێجەب ێج
یرون دوعسم کنێف اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یەغانچەرەق اتسۆمام یەگرێف
/
42

تەباب یرێدرەس
ەتسیوێپ یکەشێپ کەیەناو رەه یندرک شەکشێپ ۆب.
کۆرەوان یەتخووپ
یندناشخێپواچ ،ندرک واڵس کەو تێبەه کەیەناو وومەه ەل ،ەگنرگ رۆز تەباب یکەشێپ
ینتسخکێر ،ەوەزب و شۆخ یکێووڕ ەب نایباتوق یناکەواچ و مەد وومەه رەسەب ارێخ
نای نیرێز یکەیەتوو ،دۆتیم ،رەپالو جنامائ و یکەرەس تەباب و توەکێر کەو ەروبەس
یناکەناو ەوەنووچادێپ یکەشێپ ەل کێشەب ،کشێم یواخاز ۆب کێدنەپ نای کێلەتەم
کێرایسرپ نای ،تێب رتووشێپ یەناو یەوەنانێهریبەب و شێکلەهکێت نای ،تێب رتووشێپ
، تێب یراگژۆمائ ەرێد دنەچ ،یکەرەس یتەباب یەرابرەد ینازەد یچ ایائ یەرابرەد تێب
، ەروبەس رەسەل ینیسوون یکەشێپ ەل کێشەب ۆب تاکب یراکەدامائ کەیباتوق کێراجرەه
ەتسیوێپ رت یناکەنزاب ماڵەب ،تێبەد رتایز یکەشێپ یتسیوێپ مەکەی یەنزاب ەل نایباتوق
ەل یکەشێپ٣ ات ٥تێب ندرکرایسرپ تێرکەد یکەشێپ ،یشێکەن ەژێرد رتایز تێب کەلووخ
یتەبیات یگنرگ تێرد رێمژەئ ەکەناو ەل کێشەب ەب یکەشێپ ،تێب ەوەنانێهریب ەب تێرکەد
ەل .نتووش نادد یتەینۆچ ۆب یراگژۆمائ کەو رایناز یدنەسەرەپ ەل ەکێشەب .تێبەد یۆخ
.تاکەد ێپسەد ندراوخ رێش کێخادرەپ ەب مەکەی یەناو یکەشێپ ەگرێف کێدنەه
.کەیەناو ەتەباب رەه وان ەنووچ ۆب ەکێزاورەد یکەشێپ
کۆرەوان یمایەپ
.کەیەناو رەه یکێپتسەد ۆب ەگنرگ یکەشێپ
.اتسیئ و رتووشێپ یەناو ناوێن ەل تێردنەد ادشێكڵەهکێت یدرپ ەب یکەشێپ
.کەیەناو وومەه وان ەنووچ ۆب ەکەیەزاورەد یکەشێپ
للەادبع روسەمح ناڤش اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یەغانچەرەق اتسۆمام یەگرێف
/
43

تەباب یرێدرەس
نایاتسۆمام یندرک رەتنەس ەب ۆخ ەل ەوەنتوەک روود.
کۆرەوان یەتخووپ
تسورد و ەوەناشەوڵەه یاگێر ەل یناوتەد یباتوق ،تاکەد ەتەباب مەئ یساب یژاێپ اناز
یساب یکستۆگیڤ ،ەوەندرکریب یخۆد ەنتسخۆخ ەب تاکب وەرێەپ یۆخ ینووبرێف ەوەندرک
و یباتوق کەو نووبرێف یەشوگێس اتاو ەکەناپەڕۆگ وان ەتێب مەی ێس یسەک تاکەد ەوەئ
یکەریز و ایژۆلەنکەت و نازێخ و اتسۆمام :اگلەمۆک کەو مەی ێس یسەک و تەباب
ەل یباتوق ات ەلەکسەئ ەنببرتنزەم ۆخ ەل یارب و کشوخ.نەمەتواه یباتوق ،درکتسەد
ێل یتسەد رتاود تێبەد ،تێبەد یتسیوێپ یەتاکوەئ ات رت یکێەناکیلەپ ەتیچب کێەناکیلەپ
ینووز نیرتکیزن ەب ،نێهب تسەدەب رایناز یۆخ یتسەدەب یۆخ یباتوق تێردەب
ەشەگ ینۆز یندنەسرەپ ەب ،ەنادندرک ەشەگ ەریجنز مەئ ەو ،تاکەد یفسەو ندرکەشەگ
نتشیەگێت ەل ییاینڵد و یتەمالەس ۆب ەتێب درو اتسۆمام تێبەد ،تاکەد یفسەو ندرک
نایۆخ یتسەد ەب ،نەکب نانێهادو ەوەنەدب کێل نایۆخ یریب ەب تێبەد ەو ،نایباتوق
و واچەب ،نڕببرەد ناکەیرایناز و ەوەنێلب نایۆخ یراز ەب و نشێکب ەنێو و نسوونب
و خۆد ەل نتشیەگێت ەب ەتسیوێپ اتسۆمام ،ەوەنەکب ایج و ەوەنسانب ناکەتش نایناکەتسەه
ەل تێبەد ،تێب رەتنەس یۆخ اهنەت تێب ان ،تاکب ەتساڕائ یۆخ یندرکرێف یباتوق یتسائ
.تێرگبروود ەب یۆخ نادراتو یەناو یندرکشەکشێپ
کۆرەوان یمایەپ
ەتسیوێپ ،نەکب یتسورد و ەوەنێشەوڵەه ناکەیرایناز نایۆخ یەوەندرکریب ەب تێبەد یباتوق
تێرکب رەتنەسەب یباتوق
تێرگب رەو یباتوق ەل رایسرپ اتسۆمام ،ەکەیباتوق ۆب ەلکسەئ ەنبەد کیزن یناسەک و اتسۆمام
.تێنێژروب ەوارک یرایسرپ ،ەوەتادب نایماڵەو و
یباتوق ینتشیەگێت یتسائ ەل ەوەتێبدرو تێب اینڵد ەتسیوێپ اتسۆمام
ەزئاف اتسۆمام یمەهرەب
/
نامیرن لیاکیم
44

یتەڕەنب یەدنەخ اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
ەگرێف ینووچ شێپ وەڕەب ەل ەگنرگ رەدەدیرای یلۆڕ.
کۆرەوان یەتخووپ
یراک یرەکواوەت ەرەگیراک رۆز یکێلۆر ،ەگرێف ینووچ شێپ وەرەب رەدەدیرای یلۆڕ
ەل ،لۆپ یگنەز و ەگرێف یکێپسەد یتاک ەب تێبدنەباپ ەتسیوێپ اتسۆمام ،ەرەبەوێرەب
یناه ،تێبەه یدنەویەپ ناکەراک وومەه ەل رەدەدیرای تێبەد ،تێب نایباتوق یزاوشێپ
تێب شاب یدنەویەپ تێبەد رەدیرای ،ەگرێف یڤاتس و رەبەوێرەب ڵەگ ەل ،تادب نایاتسۆمام
شیرایتشرەپرەس ڵەگ ەل ،یرێگراک یراک ۆب تێبراکواه و راکناسائ رەبەوێرەب ڵەگ ەل
رەبەوێرەب یڵۆڕ ەوەئ تێبەن ەگرێف ەل رەبەوێرەب کێتاک ەل ،تێبەه یشاب یدنەویەپ
ەل ینەدید یەتشخ ندناگنەسڵەه ێتاک ەل تێبراکواه رەنێهاڕ یاتسۆمام ڵەگ ەل ،تێرێگب
یشاب یدنەویەپ یباتوق یکواب و کیاد ڵەگ ەل تێبەد رەدیرای اتسۆمام ،تاخب کێر ڵەگ
ەل ،تێبرادشەب ناکەنژێلەل ،تێب یباتوق یخۆد یراداگائ تێبەد یرەدیرای ،تێبەه
رانیمیس و اگنەشێپ و ەوەنووبۆک و ڕۆک ەل ،تێبەه یگنرگ یلؤڕ ەگرێف یناکەیکالاچ
یتەیاسەک ەل تێبروود ،تێب ڵۆتو دنوت و تێب کاڵاچ وزۆسواه یكێسەک ،تێبرادشەب
ەل تێبەه یەرفرەب یرایناز تێب کێسەک ناوومەه رەس ەب تێب چێکاپ کەی ،یجازیم
ەل تێبەروەگ یکێشەب ،ەناخباتوق یراتخاس رێدواچ و یندربەوێرەب و ەگرێف یرێگراک
ینایگ ەب ،یرەدەدیرای یراک ۆب ینالپ ،ەناتفەه یەتشخ و ناکەتفرگ و ەشێکو یرەسەراچ
.تێبرادنامتمو تاکب تەلەمام ەدروب ێل
کۆرەوان یمایەپ
یناکەییرادنەویەپواه مەجرەس ڵەگ ەل تێبەه یشاب یکێدنەویەپ ەتسیوێپ رەدەدیرای
.ەگرێف
45

.تێب رادەنامتم و ڵۆت ودنوت و کاڵاچ و ز ۆسواه یکێسەک تێبەد رەدەدیرای
.یرێگراک یرایناز و ندرک تەلەمام و یزاسنالپ ەل تێبازەراش تێبەد رەدەدیرای
رباص نسحم نیژێر رەدەدیرای اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یەدنەخ اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
ەگرێف ینووچ شێپ وەرەب ەل ەگنرگ رەبەوێڕەب یلۆڕ.
کۆرەوان یەتخووپ
یامزێراک یکێتەیاسەک تێبەد رەبەوێرەب ،ەیادرەبەوێرەب تسەدەل ەگرێف یلۆرتنۆک
یتەیاسرپرەب ،تێب ڵۆتودنوت و نیبروود تێب کێسەک ەدرکرەس تێبەد ،تێبەه
،تێب یتشگ یراکیراه تێب کێسەک ،ەوەتاکب کێل ناکەیپس و شەڕ یناوج ەب ،تێرگبڵەه
ەل ،تێب زۆدرەسەراچ ،تێرکب ێجەب ێج یناکەرایرب و ەوەتێرکەن تەڕ یەسق تێبەد
یتەیاسرپرەب یرەنوه تێبەد رەبەوێرەب ،تێبازەراش رۆز ندربەوێرەب و یرێگراک یراوب
ەگرێف ەل دنەویەپواه یناکەنەیال ،تاکب تەلەمام ەنارەورەپ نامتشینو ەناڕەوەشێپ ،تێنازب
ادنالپو ەنارەورەپداد تێنازب یۆخ یسەک ەب ناکەکات وومەه ەوەتاکب کیزن یرتکەی ەل
ەل ناکەتساڕائ وومەه تێبامەن ەلبیق کەو تێبەد رەبەوێرەب ،تێبراکێجەبێج و تێنب
رەه ۆب تێبەه ینالپ و تێب نیبروود تێبەد رەبەوێرەب ،نەکب ێو ەل یووڕ ەگرێف
یناکەکمەچ تێبەد ،تێبەه یتەیاڵەمۆک یزرەب یکێتەیاسەک تێبەد رەبەوێرەب ،کێتەلاح
ۆب ،تێب تاک یراداگائ ،تێبازەرآش واوەت ندر کتەلەمام رەبمارەب نێربرەد و یرێگراک
اودەب ورێدواچ ۆب ،تێب ڵۆت ودنوت ندرک ێجەب ێج ۆب و تێب نیرێش نامز ندرک رەسەراچ
.تێب نیبدرو نووچاد
کۆرەوان یمایەپ
.تێب ەدرکرەس ەتسیوێپ رەبەوێرەب
46

.تاکب یتەیاسرپرەب ەب تسەه ،ناکەنەیال وومەه ناوێن ەل تێبراکیراه
.تێب ازەراش رۆز ەگرێف یندربەوێرەب یرایناز ەل ،تێبەه یتەیاڵەمۆک یکێتەیاسەک تێبەد
ۆروەه رەبەوێرەب یمەهرەب
/
دوادریپ دعسا
یتەڕەنب یەدنەخ اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
نیەکب نایزرەب یتشوەڕۆخ و راکائ یرێف ەتسیوێپ ناکەڵادنم.
کۆرەوان یەتخووپ
،رەبماڕەب ۆب یزۆسواه ینێڕبرەد ،رەبمارەب ەل نترگ ێوگ رەس ەل ننێهباڕ ناڵادنم ەتسیوێپ
ۆب تێبەه ەنایتشائ ینالپ ،نادرایرب ەل ناوج یەوەندرک ریب ،ندرکەسقەل ناوچ ینێربرەد
،ینامتشینو یتەیاڵەمۆک ینیائ و ندنێوخ یناکەکرەئ رەبمارەب تێبراسرپرەب ،نایژ
،نێرکب ییەدروب ێل ینایگ یرێف ،تاکەن ێجەب ێج نالپ ێبەب و یکەمەڕەه ەب یناکەراک
یەنامتم یاگێج ەتێبب ،یرەبوروەد و ییۆخۆب تێبەه یدوس ،تێبرێخ ینەیال ڵەگ ەل
ڵوەه ۆب راک رتایز تێرگبروود ەب یۆخ رۆز ییەلگ ەل ،تاکب تەلەمام وەزێرەب ،ناوومەه
،تاکەن رفس یبرەز رەبمارەب یسەک ،تێرگب کڵەخ ەل ێوگ یتسیوەشۆخ یواچەب ،تاکب
دنەه ەب کڵەخ یەسق ،تادەنرایرب ەناوەڕ کات ،کڵەخ یڵوەه و نووبیدنام ۆب تێنبەد اهەب
ۆب ،تێرگبرەو نوومزەئ وودرباڕ ەل ،رەسەراچ ینەیال ەتیبب تێرکەد ێپ ات ،تێرگبرەو
ەتابەن انەپ زێگرەه ،تێب مارائ وربەسەب نایژ ەل .تێشۆکب ێت ەدنیائ ۆب ،یژب اتسیئ
ناد یگنرگ و زرەب یاهەب ینتساراپ و ەوەندنەس ەڵۆت یتسەه و یژیتودنوترەب
.واریگ ێل زێر یتیرەنواه ەب و زرەب یتەیاسەکەب
کۆرەوان یمایەپ
47

.تێبەد واریگ ێل زێر یاهەب و زۆسواه و نارێدارێوگ ەب یتسیوێپ زرەب یراکائ و تشوەڕ
.تێناوڕب رەبمارەب ەل یتسیوەشۆخ یواچەب زرەب یتشوەر
.یوەڕ کات و یتسرەپۆخ ەل تێرگب روودەب یۆخ زرەب یتشوەر
قیفر لالج ناواپ اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەرەنب یڵاگنەژ اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
ینێواخوکاپ و یتسوردنەت ییامنێرەب ناد ییگنرگ.
کۆرەوان یەتخووپ
ەنامناشرەس یکرەئ ،ەناکەناو یکەشێپ ەل ەناتفەه نای تێب ەناژۆر نایباتوق یندرک یامنێڕ
یسرب یکس ەب کەو یتەباب ،مەکەد ەدامائ ۆب ێت ەباب و ەراج ر ەه ینم ،اتسۆمام و کەو
یراید ، گرەب و لج ینترگاڕ کاپ ،ندرک کۆنین ،تسوردنەت یندراوخ ،ەگرێف ۆب نەیەن
ینەیال و ییەتسەج یەشەگ ۆب ەیتسیوێپ ەک ی ەناتسوردنەت ەکارۆخوەئ یندرک
و یتیلاوک مەک سبج کەو شخەب نایز یندراوخ ەل ەوەنەکب روود ەتسیوێپ نایتسوردنەت
یرۆز ،تێریگب اڕ یکاپ ەب یناکەنێوش وومەه ەگرێف ەتسیوێپ ،یمۆدنەئ و رەگیات و
ییرەگیراک شەمەئ ،ەگرێف ۆب نرێن نایەد ناکەنارێخ نۆخان ناینایەب یمەژ نایباتوق
، درکمسووناد نایناکەنارێخ ڵەگ ەل ،تێبەد نایتسوردنەت و ندنێوخ رەسەل ینێرەن
،تێبەد یرەگییراک ەدنەچ ینێواخ و کاپ و نانیەبس ینان ەک یمەدەد نایشاب ییامنێڕ
یرێدواچ ەگرێف یاگشۆرف یرێدواچ یەنژیل رەسەل ،ەنایۆتسەئ ەل شەکرەئ مەئەک
.نەدەن شخەبنایز یەوەندراوخ و ندراوخ ەب اگێر ،نەکب ەگرێف یاگشۆرف ی ماوەدرەب
48

کۆرەوان یمایەپ
.ادەگرێف و لۆپ ەل ەگنرگ ینێواخ و کاپ و یتسوردنەت یماوەرەب ینادێپ ییامنێر
.نەک ەن یشۆمارەف نایناکەنارێخ ەتسوێپ ەگنرگ رۆز ناینایەب یمەژ
.ینێواخ و کاپ و یتسوردنەت یتسائ ەل نب ەن مەخرەت مەک نێرکب رێف نایباتوق ەتسیوێپ
نیمەئەمح دمحم ەورس اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب یڕەواب اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
نب نایباتوق ینوورەد یشوەڕ یراداگائ ەتسیوێپ نایاتسۆمام.
کۆرەوان یەتخووپ
ەوەنوبدرو ێل ی اود ەواڕۆگ یەوێش مکەیباتوق درک متسەه و وب ماوەد یاتەرەس
مەسق ەک اتەرەس ،ووبادکێت رۆز یواچ یەوێش ،ەوام ەوێپ مەک رۆز یگناژارب ەک مینیب
رۆتکد ینادرەس توگ میێپ ،ەوەتیووب ێل ەوەیۆخەل منازان اتسۆمام یتوگ درک یڵەگەل
درک مەسق یەروەگ یکشوخ ڵەگەل ناشاپ ،یرەوەدڵەه رتایز ژۆڕ یاودژۆڕ ماڵەب ،تاکب
یاود ،وەتاکەد یێل و تێشێکەد اڕ یناکەگناژرب ،تاکەد ێل یاو یۆخ اتسۆمام یتوگ
و ەئ نامەیباتوقوەئ یکیاد ەک توەکرەد مۆب ،درک یۆب مرۆز یکێنوچ اد اودەب یەوەئ
نامەیباتوقوەئ ەیۆب ،ینووب نایگوود یۆه ەب ،ووبدرکشۆمرەف یۆخ یەکەڵادنم ەوام
ەسق مرۆز یەوەئ یاود ، ەوارخ ێوگشپ ەویناز یاو ەودرک ەن ەوەڵام یتشپڵاپ ەب یتسەه
49

یراداگائ ادیرایڕب ووب رتشاب رۆز ەناتخەب شۆخ درک میراگژۆمائ ،درک ەکەیباتوق ڵەگ ەل
یشوەڕ یراداگائ اتسۆمام ەک ەگنرگ یتساڕەب ،تاکب کرەت ەووخ و ەئ ،تێب یناکەواچ
.نەگڵەمۆک یژۆڕاود یەوەن ناوەئ یتساڕەب ەکنوچ تێب یناکەیباتوق
کۆرەوان یمایەپ
.یباتوق ینوورەد و یتسناز ینەیال ەل ەوەتێبدرو مەدرەه تێبەد اتسۆمام
.تێب رەسەراچ ینەیال تێبەد اتسۆمام
.تاکب نایباتوق ییاوەنڵد و یراگژۆمائ و ییامنێر تێبەد اتسۆمام
دولوم رداقلادبع ۆمەپ اتسۆمام یمەهرەب
/
یتسەدوسائ اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
نێزەبروونس و وێزب تسەه یباتوق یندرک لۆرتنۆک.
کۆرەوان یەتخووپ
و ەئ ،تێبەه نایۆب یەوەنێوخ و تێسانب ناییباتوق یتەیاسەک یرۆج اتسۆمام ەگنرگ
ەتسەبەم مەئۆب ،نبەد رتناسائ رۆز ناکەشێک یندرکرەسەراچ و ندرک تەلەمام تاک
و ووبەه رەسەل یرۆز ییەللگ و ووبەه ناکەناوەل یەشێک تاک یەبرۆز نامکەییباتوق
وان رەخرەد ۆخ یرۆج ەل ەییباتوق هرۆجوەئ یتەیاسەک ،لۆپ یڵۆرتنۆک ینادکێت رەسەل
ەنخەڕ ماوەدرەب ەک ەیەوێش مەب و ەرۆج مەئ یراتفەڕ و وێزب یتەیاس ەک و نایباتوق
50

ەن ەکەتەباب ەب یدنەویەپ درکەد یتسناز ان یرایسرپ و تاکەد ریەس یتنێمۆک و ێرگەد
،تێب واوەت ەکەناو ەوام ەکەلوخ ەدنەوەئ تێڵەد ەوان ەوان ،تاک ینادۆریف یتسەبەم ووب
تێنێتروقەد ڵەه رۆز یۆخ ،تێناز ان یۆخ یتەیاسرپرەب ،ەکب رت یکێتەباب یساب اتسۆمام
.درکەد ینێرەن یتش ەب زەح ،تادەد کێت لۆپ یمارائ و
:رەسەراچ
تێبەد و وکڵەب ەب و ەوەرەد ەتیچب تاکەد زەح ەکنوچ لۆپ یەوەرەد ەتێرکب تێبان
.ێرکب ڵەگەل یتوەکوسڵەه ناوج یزاوێش و تێرکب ڵەگەل یەسق تەبیات
رەگەئ ماڵەب ەوەرەدب یماڵەو و وبەه ەوەکەتەباب ەب یدنەویەپ رەگەئ تاکەد رایسرپ کێتاک
.ەوەمەدەد تماڵەو مال ەرەو ەکەناوەئ یاود ەل ێڵب و وب ەوەناواچێپ ەب
مەئ یتەفرهد ات تاكب نایڵاقرەس ەكەتەباب رەس ەل رۆجوارۆج یرایسرپ ەب تێبهد اتسۆمام
هرۆج مەئ یتوەكوسڵەه نامیناوت هزاوێش مەب ،هوەتاكب رتمەك ەناتوەكوسڵەه هرۆج
.نیەبب رتشاب و هرەب ەییباتوق
کۆرەوان یمایەپ
ەناوومەه یکرەئ لۆپ یمارائ ەک تینیەگب ێت ناسوناد ەب تێبەد
تینێهب وێزب یتشوەڕ ووخ ەل زاو ات تێردنیەگب ێت ناوج تێبەد
تێرکب ڵەگەل یتەلەمام ەنایسان نوورەد ەب تێبەد
اتسۆمام یمەهرەب
/
نامحر ناخریم نێلەب
یتەڕەنب یەپەتشوق اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
نووبۆخەب ەنامتم یندرک تسورد ۆب زاوال تسائ یباتوق ڵەگ ەل تەبیات یتەلەمام.
کۆرەوان یەتخووپ
ماتسۆمام یلۆڕ راج رۆز ەو مەکەد ێپ منایرادشەب رتایز ەمزن ناتسائ ەک یەنایباتوق و ەئ
ەمخەد رتایز یجنرەس ەو ، ادلۆپ ەل تاکب دایز ناینووبۆخەب ەنامتم یەوەئ ۆب نادەد ێپ
51

چ ەب زەح ەک ندرکەد ڵەگەل مەسق اهنەت ەب ەو ،نزاوال مەکەناو ەل ەک ەنایباتوق مەئ رەس
یەناو و ندرکیرای ەب زەح رتایز توەکرەد مۆب ەیۆب ، نەکەد ەناو یکێزاوێش ەرۆج
ژێچ و نببرێف ەوەزاوایج یەگێڕ ەل رتایز ناوەئ تێرکەد ەیۆب ،نەکەد شخەبژێج زاوایج
یراید ینادێپ و تسورد یکابدیف ینادێپ یاگێر ەل ناینادناه رتایز ەو ، ننیبب مەکەناو ەل
ادلۆپ ینایباتوق و ناوومەه مەدرەب ەل نایندرک شیاتس و نانێهوان اهەورەه ەو نایێپ
مەکەناو ەب زەح رتایز ەوەتێبب زرەب نایتسائ شاب رۆز یکەیەداڕەب درک مناکەیباتوق ەل یاو
ڵەگ ەل نایتەلەمام تەبیات رۆز زاوال تسائ یباتوق تێبەد ،تێوب شۆخ نایناکەناو ،نەکب
.تێرکب
کۆرەوان یمایەپ
.ێودب یڵەگ ەل ات تێوەد یتەبیات ینامز زاوال تسائ یکێباتوق رەه
.زاوال تسائ یباتوق ۆب ەشاب رۆز یکێزاوێش ندرکیرای یدۆتیم
.ننیبب ناکەناو ەل ژیچ تێب کێزاوێش تێبەد
نمحرلادبع حلصم ادیەش اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب ینایژ ەوەکێپ اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
نینیبەد دوس ییاتسۆمام یکرەئ ەل نامۆخ یڵادنم ینوومزەئ یاگێر ەل.
کۆرەوان یەتخووپ
52

ینومزەئ یەگێڕەل ەو ،دای ەوەتید نامنووب یباتوق ینومزەئ اتسۆمام و کەو ەمێئ
زرەب نایتسائ ەو نەکب نامەکەناو ەب زەح نیەکب نایباتوق ەل او نۆچ نینازەد ەوەنامۆخ
نۆچ نامەکەناو ەل تێڕبداد یشۆه و ریب یباتوق ەک یەتاک و ەل ەگنیرگ ەو . ەوەنیەکب
مساب راج رۆز ،نووبرێف یەگنیژ ۆب ەوەنینێڕەگب نایجنرەس نیناوتب کەیاتسۆمام و کەو
،نەکب شەڵەه رەگەئ اتەه نایندرک یرادشەب ەل تێب ەن نایسرت ەک مێڵەد نایێپ ەو ەوەدرک
مووب یباتوق یەتاک وەئ ەک مووتشیۆڕ ادەنومزەئ مەب کەیاتسۆمام و ک ەو ەکنوچ
رت یکەیباتوق رەه و کەو شینم مدرک ێل یکێرایسرپ و مدناتس یڵەه اتسۆمام نایکێژۆڕ
ەل ەڵەه شەمەئ ەک ،تێب تشیۆڕ ەکاتسۆمام یەناو رەسەل مریب ەتاک و ەئ ەیەناوەل
زاوێش کەی رەسەل ماوەدرەب ەو ەوەنتو ەناو کەلوخ لچ ەکنوچ ەووب ەوەناکاتسۆمام
تادبووڕ ەکەناو ەل کەیراکناڕۆگ چیه یەوەئ ێب ،ووب رەتنەس یۆخ ەب اهنەت ەک ،تشیۆرەد
یکێرایسرپ اتسۆمام ەتاک مەل ەیۆب ، تێنێم ەن ەکەناو یال یریب یتەیۆخ یقەه یباتوق
یەناو ەب مزەح ەوەتاک مەل ەیۆب ،ینازەن مەکەماڵو ناموگێب ەو مدرک ێل یسروق
ەل درک ەوەناکش ەب متسەه ەکنوچ ، ەوەدرک مەک رۆز ادێت میرادشەب و امەن ەکاتسۆمام
ەناو رەسەل نایکشێم یەتاک و ەئ نایباتوق ەگنیرگ رۆز ەوەئ رەبەل ،مناکێڕواه مەدرەب
وان ەوەتێهیب و کەو ات ،تاکب یباتوق ەل ناسائ یکێرایسرپ ەرتشاب او اتسۆمام تاوڕەد
تسەه یناکێڕواه مەدرەب ەل تاکب تسورد ەکەیباتوق یال ەنامتم ەو نووبرێف یەگنیژ
ەب مەدەد ڵوەه تێنێم ەن مەکەناو رەسەل یریب مکەیباتوق رەگەئ ،تاک ەن یرازەمرەشەب
لۆپ ەل مەکەد تەلەمام یتەیاسرپرەب ەب اتسێئ ەیۆب ەکەتەباب وان ەوەمنێرەگیب تێب کەیزب
.ەوەنوەکب روود مناکەناو یزەح ەل ،ەوەمنێکشب اد نایۆخ رەسەب نایباتوق کەوەن
کۆرەوان یمایەپ
تێرکب رادنێرب یتسەه یناکەلۆپاه وان ەل تاکب ەوەب تسەه تێبان یباتوق
لۆپ یەگنیژ ەل تاکب مرەش و سرت ەب تسەه تێبان یباتوق
تێرکب ڵەگ ەل یتەلەمام یمرەن ەب تێبەد یباتوق
نمحرلادبع حلصم ادیەش اتسۆمام یمەهرەب
/
یتەڕەنب ینایژ ەوەکێپ اتسۆمام یەگرێف
/
تەباب یرێدرەس
ەگنرگ ناکەگرێف یتسوردنەت یەنژیل یندرک تسورد.
53

کۆرەوان یەتخووپ
کێراج یڵاس مەک ینەیال ،تێب کێپ یتسوردنەت کۆرەگ یکەیەنژیل ەگرێف ۆب ەتسیوێپ
چ نایباتوق تێب نووڕ ات ،ییاڕۆخ یەوێشەب تاکب نایباتوق وومەه ۆب یتشگ نینکشپ
لەگ ەل تەبیات یتەلەمام یەوەئ ۆب ،نبراداگائ شینایاتسۆمام ەیەه نایتسوردنەت یەشێک
ەب تاکب رت یکێەنژێل یناوەڕ نایباتوق یرەسەراچ ۆب ەیەنژێل مەئ ،نەکب شۆخەن یباتوق
یشۆخەن یناکەرۆج ،نبراداگائ ادێت یباتوق یراک وسەک ،نایباتوق یرەسەراچ یەنژیل یوان
،ادوەم ژێرد و دنەوانمام شیرت یکێدنەه ،ەیەه ارێخ یرەسەراچەب یتسیوێپ ەنایەه نرۆز
تسیوێپ کەو تێناوت ان تێشێب ینادد و نادد ەل تێبەه یەشێک یباتوق رەگەئ
نینکشپ و نایباتوق یناتوک ەل تێب سرپرەب ەیەنژێل مەئ ،تاگب یێپ اتسۆمام ناکەیرایناز
یتسوردنەت ەنژیل اتسیئ ات ،ادەگرێف ەل نایباتوق یتسوردنەت ییامنێر ینادێپ و نایباتوق
یەکنبەب رەس ۆخوەتسآڕ ەین ەیەوێش مەب ماڵەب نەکەد ناکەگرێف ینادرەس ەیەه
نێوخ و ێوگ و واچ ینینکشپ کەو نەدان ماجنەئ نایباتوق ۆب یتشگ ینینکشپ ەیتسوردنەت
و نایاتسۆمام یرەسەراچ ەب تێب تەبیات ەکەناخشۆخەن ەب یتسیوێپ ەدرەورەپ ،ڵد و
ناکەگرێف یتسوردنەت یرابوراک ەب تەبیات کەیەنژیل یراکواه ەب ەیەنژیل مەئ ،نایباتوق
تێد کێپ ناکەگرێف یتسوردنەت یەنژیل ،تادب ماجنەئ یناکەراک نایاتسۆمام ەل تێد کێپ
.یتسوردنەت یزاسنینکشپ ،کشیزپ یرەدەدیرای و رایتسرەپ و کشیزپ ەل
کۆرەوان یمایەپ
.ەگنرگ کۆرەگ یەوێش ەب ناکەگرێف یتسوردنەت یەنژیل یندنارزەماد
.تێب یتسوردنەت ییامنێر و نینکشپ و ناتووک یکرەئ ەیەنژیل مەئ
.نەدب ماجنەئ نایناکەرابوراک ەیەنژیل مەئ ەگرێف یراکواه
قیدص رارز اڵاکس :رەنیهاڕ یاتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم :یتەیارەبەوێرەب
54

تەباب یرێدرەس
نایاتسۆمام یندرک تسیوەشۆخ ۆخ و نایباتوق یسرت یەوەندناوەڕ.
کۆرەوان یەتخووپ
ەل ،درکەد سرت ەب رۆز یتسەه ،نامەکەگرێف ۆب ووبتاه ەزات مەی ێس یلۆپ یکەیباتوق
مکیاد یگناب ،تێسرتەد اتسۆمام ەل ەیباتوق مەئ ەک درکمتسەه ووز شینم ،تسناز یەناو
یقەڕەب و نادەدێل ووبەه تسناز یکێاتسۆمام یرتووشێپ یەگرێف ەل یتوو درک
گناب مەکەیباتوق شینم ،اسرتەد تسناز یەناو ەل ەی ۆب ەکەیباتوق ،درکەد یتوەکوسڵەه
،تسیوشۆخ اتسۆمام کەو ینم تاهێل یاو ات ،ادەد ێپ ملقون ەناژۆر ،ێرک ۆب مکێراید ،درک
یناکەکرەئ ،تاکەد دنڵب تسەد ووز ووز ،ەووب کەریز شەکەناو ەل توەکرەد مۆب ناشاپ
رۆز تسناز یەناو ەل رتووشێپ ،ەوامیەن ووبیەه رتوشێپ یەسرت مەئ ،تاکەد ێج ەب ێج
وەزب ەب رەه ،ووبب شۆخرۆز یووڕ ،ووب ەوارک و کالاچ رۆز تاهێل یاو ماڵەب ،ووب ریگەشۆگ
ناشاپ ،تاکب تسیوەشۆخ یۆخ اتسۆمام اتەرەس تێبەد یتساڕەب ،مدرکەد یریەس ەدنەخ
.تێنیەگب ەکەتەباب
کۆرەوان یمایەپ
تێرکب رەسەراچ ەتسیوێپ یباتوق یسرت
یباتوق یال تاکب تسیوەشۆخ یۆخ تێبەد اتسۆمام
تاکب توەکوسڵەه یقەرەب تێبان
ناوژ :اتسۆمام یمەهرەب لیعامسا رکبوبا
یتسەدوسائ :اتسۆمام یەگرێف
55

تەباب یرێدرەس
نایاتسۆمام نەیال ەل نایباتوق ەب ەرێتسەئ ینادێپ.
کۆرەوان یەتخووپ
یراتخاس وکەو نم ،ەگنرگ ەگرێف یراتخاس و لۆپوان یراتخاس و اتسۆمام یراتخاس
دنەباپ و ینێواخ و کاپ ، رایناز ادرەوەت ێس ەل ەرێتسەئ ینادێپ ەب ماتسەدڵەه،اتسۆمام
(
ییاتۆک ەل اڕدەد ێپ یەرێتسەئ نایباتوق وان ەل اڕد ێژبەدڵەه کەیباتوق ەناتفەه ، نووب
)
ێل یاو ات ،ووب ووچ شێپ وەرەب نایتسائ رۆز رەوەت ێس مەل ووبتاه ێل نایاو ات ،ەتفەه
و نادناه ەل ەکێرۆج شەمەئ ەک ،ەنیرۆز یگنەد ەووبب ەرەوەت مەئ ڵاس ییاتۆک ەل تاه
کێراج رەه جاب وکەو ەنارێتسەئ مەئ ەک ،تێبەد یرۆز یگنرگ یتساڕەب ،یشۆخسەد
مۆخ یال منایناکەوان ترگەد یرەو یەیباتوق وەئ ،درکەد یلم ەل ەکناولم وکەو کەیباتوق
ڵەگ ەل ،درکەد شەکشێپ مەنێلوگەسەد ەنازرەو ووب دنەباپ نیرترۆز یەوەئ ،درکەدرامۆت
ەل یکواب و کیاد ۆب درانەد میشۆختسەد و مۆخ یساپوس وزێر یەماناورب و یراید ینادێپ
.کێوارسون ەچراپ یاگێر
کۆرەوان یمایەپ
.نایباتوق ەب ەگنرگ ەرێتسەئ ینادێپ
.نووب دنەباپ ۆب تادەد نایباتوق یناه رتایز ەرێتسەئ ەب یباتوق یندراژبڵەه
.ەیەه یشۆخسەد ەب یتسیوێپ کێراتخاس وومەه
میلس میکح نایژائ :اتسۆمام یمەهرەب
یتەرەنب یەدنەخ :اتسۆمام یەگرێف
56

تەباب یرێدرەس
نایاتسۆمام نەیال ەل ینادێپ نووب دنەباپ یجات یباتوق یندرکرەسەل.
کۆرەوان یەتخووپ
ەل و رت یناکەلۆپ ینایباتوق ەل ەلۆپ و ەئ ینایباتوق و ووبەه مکێکێلۆپ کەیەگرێف ەل
نایێل ناییەلگ و وومەه ناکاتسۆمام ، نووب رتوێزب رتایز ەو ،نووبرتمزن نایتسائ مناکەناو
ەژۆر و ەئ کەیباتوق رەه،اتسۆمام یراتخاس وکەو جات یاناد ەب ماتسەه ، ووبەه
یەجات مەئ ەیادرکب یلۆپ یناکەیکالاچ رادژەب و ەیاوب نێواخ و وکاپ ، ەیاوبرەد یتەمرایرۆز
و درکەدمرەسەل یەکەجات و تشینەداد ەروبەس شێپ ەل کەیەلحەڕ رەس ەل ،درکەدرەسەل
یچ ەل ،نووبریف یچ ەکۆرمیئ نێلب مێپ ،ەوەنەکب کاپ ناتناکەلحەڕ نب درکەد ینامرەف
یاو ات ،تشینەد اد و ەوەدرکەد رەسەل یەکەجات نازێر ەلپەچ ەب ناشاپ ،نتشێەگەنێت
ەب نووب یشۆخ ەل ناومەه و نووبرێف لۆپ یناکاسای نایباتوق مەک یکەیەوام ەل تاهێل
رۆز نایەدرەورەپ و نایتسائ ەو،درکەئ نایرادژەب و یکالاچ نیرترۆز لۆپ ینژاش و اشاپ
ناینم یەگێڕ نامەه شیرت یناکاتسۆمام تاهێلیاو و کات ،ووچ شێپ و ەرەب و ارۆگ
.درکەد نایاواد شیرت یناک ەلۆپ ،نایۆخ یناکەلۆپ ەل انێهراکەب
کۆرەوان یمایەپ
نووبدنەباپ ەل ییەروەگ و نووبدنەباپ ۆب ەیەژامائ جات
.تاکەد ێجەب ێج تێبەه یۆخ ەب تەبیات لۆپ ەل کێراتخاس تێبەد کەیاتسۆمام رەه
ینێرەئ یتشوەڕۆخ وەرەب ەگنرگ یباتوق ینادناه
میلس میکح نایژائ :اتسۆمام یمەهرەب
ناچک یتەرەنب یەدنەخ :اتسۆمام یەگرێف
57

تەباب یرێدرەس
ادیتسوێپ یتاک ەل یباتوق ینازێخ یندرک ینادرەس.
کۆرەوان یەتخووپ
ەل مەیباتوق ،ووب ڕوک یتەڕەنب یێس یلۆپ ەل ووبەه مکەیباتوق کێەگرێف ەل مووباتسۆمام
ەب تێبەد تێردب ێپ یرتایز یگنرگ رەگەئ درکەد متسەه و ووب دنەوان یەلپ ەل ادیناکەناو
کیزن یێل رتایز ەدرو ەدرو ،ەیەهادێت یتەیلیباق ینازمەد ەکنوچ یباتوق نیرتکەریز
توەکرەد مۆب تادان یناکەناو ەب رتایز یگنرگ یچۆب ەک ،درک یڵەگ ەل مۆگوتفگ و ەوەمووب
و ووب ناش رەسەل یرۆز یکرەئ ،ەوەڵامەل ەیەه یەجنەپ رێش یشۆخەن یکیاد و ەئ ەک
گنەتڵد رۆز و ەئ ەیاوب ناکوابوکیاد یەوەنوبۆک کێتاکرەه ێنێوخب رتشاب یناوتەدیەن ەیۆب
مۆخ ادمرایڕب ەکەوەنووبۆک یاود رەه ،ەگرێف ۆب نێب نناوتەد یناکێڕواه یکیاد ەک ووبەد
یاویه و ەوەیاد ێپ یندناگنەسڵەه نایڵام ەموچ یکیاد ۆب مەبب یەکەندناگنەسڵەه یواڕەپ
،درکایەپ یکیاد ڵەگەل مواوەت یکەیتەیانشائ ەوەیاگێڕوەل تساوخ یکیاد ۆب مەوەنوبکاچ
ەکەیباتوق درک متسەه ەدرو ەدرو یەکەنازێخ ڵەگەل ەوەموب کیزن ەک یەوەئ یاودەل
و ەمکیاد یێڕواه اتسۆمام ەک درکەد یساب یناکێڕواه یال و ادەد یناکەناوەب رۆز یگنرگ
یەبرۆز درک یاو ەمەئ ەشۆخڵد ێپ و اشێکەد ڵەه ێپ یۆخ یناکێڕواه یال یێڵب کەو
ادەرێل ،ەووب رتکەریز ەک ،درکەد نایەیباتوق وەئ یراکناڕۆگ یساب ەرادیئەل ناکاتسۆمام
یرۆز یرەگیراک یباتوق ینازێخ ڵەگەل یتەیاکیزن و یدنەویەپ ەک تێوەکەدرەد نامۆب
.کەیباتوق رەه رەسەل تێبەد
کۆرەوان یمایەپ
.یباتوق ینادناه ۆب ەنێوش نیرتگنرگ یباتوق نازێخ
.تێوەکب رەس یناوتەد رتناسائ ەکب یتشپڵاپ رتایز یەکەنازێخ رەگەئ یباتوق
.تێرەگب یباتوق یەواڕاش یەزو یاود ەل تێبەد اتسۆمام
ۆمەپ :اتسۆمام یمەهرەب دولوم رداقلادبع
یتسەدوسائ :اتسۆمام یەگرێف
58

تەباب یرێدرەس
ادەگرێف ەل یباتوق یناڕباد ۆخ و ەوەنتسخروود ۆخ یندرکرەسەراچ.
کۆرەوان یەتخووپ
ەل ووبەه یسرت ،ەگرێف ەتاهەد رەه ،ووبب ینوورەد یشۆخەن یشوت مناکەیباتوق ەل کێکەی
ەگرێف یەوەرەد ەل کێژۆر دنەچ ،ەگرێف یرونس وان ەتێب درکەدەن یزەح ،لۆپ ەنووچ
ڵەگ ەل مناسوناد یەوەئ یاود ،ووبەد ەوەرەد ەل رەه ،ووبەد واوەت ماوەد اتەه اتسەوەد
ەتەباب و ەئ رەسەل درک لەگەل مەسق رۆز درک لەگەل مرۆز یۆگوتفگ ،کێتەفرەد ەل درک
ەوەنینێرەگیب ،ەوەنیەکب روێه ەکەیباتوق نامیناوت یکواب و کیاد یەوەندرک راداگائ یاود
،ەشێک ێب ەب تاکەد یۆخ ییاسائ یماوەد و لۆپ ەتێچەد اداتسێئ ەل یناراج یخۆد
شەوەڵام ەل ،تێبەد ناشێکەرەگج یرێف پارخ ێرواه ڵەگەل ەگرێف ەتێچ ان ەیەه یباتوق
ەگنرگ ەگرێف رەسەل ،ەمووب شۆخەن ێڵەد شەگرێف ەل ،ەگرێف ەمتیووچ ێڵەد
یرتەروەگ رۆز یەشێک ،تێرکەنرەسەراچ رەگەئ ەکنوچ ،ەناتەباب مەئ ۆب تاکب نووچاداودەب
.ەوەتێوەکەدێل
کۆرەوان یمایەپ
.تێرکب رەسەراچ تاک نیرتووزەب ەتسیوێپ یباتوق ەوەنتسخروود ۆخ
.ەگرێف ەل ەن ەوەڵام ەل ەن تێرکەن شۆمرەف یباتوق تاک چیه
.تاکەد یشۆخەن یشووت سەک رۆز ەکێدرەد پارخ یڕواه
نیسح للەادبع زابێر :اتسۆمام یمەهرەب
یتەڕەنب یەغانچەرەق :اتسۆمام یەگرێف
59

تەباب یرێدرەس
مندنێوخ ینایژ ەل ووب یراکناڕۆگ یراکۆه یشۆخسەد کەی.
کۆرەوان یەتخووپ
مووب یدنەوان یمەوود یڵۆپ ەل کەیەگرێف ەل ووز یتاک ،مووب یدنەوان یمەوود یڵۆپ ەل
یەناو ەل نایکێژۆر ،ەیەگرێف مەئ ەموبووچ ەزات ،اتسێئ یتەرەنب یمەتشەه ەتاکەدەک
شێنم ،تشینەداد یوەز رەس ەل یباتوق رۆز ووب مەک ەلحەر ەمەدرەس مەئ ،ایمیک یتەباب
یدنوت ەب یناز نایەن درک یباتوق زێر وود ەل یرایسرپ اتسۆمام ،متشینەداد یوەز رەسەل
،ووب تساڕ مەکەماڵەو متوو مۆخ یەوەنادریب ەب ماڵەب ،ووبدنێوخ مەن شینم ،ناد یازس
،نەدبێل ۆب یەلپەچ ناوومەه ناسید ،نەدبێل ۆب یەلپەچ ،نیرەفائ متوو ێپ اتسۆمام
وەئ ووبەه ناتخەب یتوو شاتسۆمام ،ووب نایرگ ڕپ مواچ ، مشۆخڵد رۆز درکمتسەه شینم
یناکەژۆر ۆب ،ووب شاب رۆز یکێنادناه ەوەتاک وەل شینم ،ناڕدەن ازس ۆت ییاسەب شەزێر
ماع ووفەع ەڵاسمەئ ۆب ناکەناو وومەه ەل تاه ێل یاو ات ،منێوخ ەن ووب مرەش مێپ رت
) (
یباتوق ینادناه و ندرک شۆخسەد توەکرەد مۆب ەک ،ییاتۆک یەوەندرک یقات ەل مووب
.ەگنرگ رۆز
کۆرەوان یمایەپ
.تێبەد ینزەم یگنرگ یباتوق ینادناه
.تێبەد یەروەگ یسرتەم ەنادناه یەناوەچێپ ەوەناکش
.ەینووروەد یکێتسیوێپ نادناه و یشۆختسەد
لیمج یضیف دازون :رەنێهاڕ یاتسۆمام یمەهرەب
60

ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم یتەیارەبەوێڕەب
تەباب یرێدرەس
ندرک شۆخڵد ینالپ ەتێرکب یتەڕەنب یمەکەی یڵۆپ ەل ندنێوخ یکێپسەد یەتفەه.
کۆرەوان یەتخووپ
ەل اسرتەد رۆز ،کێپتسەد یەتفەه ەل یتەڕەنب یکەی یلۆپ ەل و ووبەه مکەیباتوق
اب متوو یال ەموچ نم ،اتسەد ەن ەواڕ انێه نایەد ەوەنایرگ ەب ناژۆڕ و مەه ەناخباتوق
مدرکەد یێڕەواچ کێسەڕەج و ومەه ،ەوەتیچەد ات تکیاد ەب مبەد نم ەوەتاوڕب تکیاد
و ەب ،ەناو اتۆک ات لۆپ ەوەدربمەد یاود ،نایاتسۆمام یرووژ ەل مۆخ یال انێه مەد
،تاهاڕ رتیئ ،ووب ماوەدرەب ژۆر ێس وود یاود ،امەن ینایرگ رتیئ اکش یسرت ات ەیەوێش
،تشێکەد ادێت یڵوگ یەنێو انێهەد مۆب یراید راج رۆز ،ووبەه نامیتەبیات ینۆچ و یکاچ
کەریز ،ووبۆخەب ەنامتم رۆز ،یتەیاڵەمۆک رۆز یکێسەک ۆب اڕۆگ یرێگەشۆگ ەل ەیباتوق مەئ
یلۆپ یکێپتسەد یەتفەه ادەگرێف ەل ەتسیوێپ ،یتەیاسەک ەل ووتوەکشێپ ،ندنێوخ ەل
ندرکشۆخڵد نالپ ەتێرکب یتەڕەنب یمەکەی
کۆرەوان یمایەپ
.تێردب ێپ نایتەبیات یگنرگ نێداڕ ات ەگنرگ رۆز مەکەی یلؤپ
61

.نێرکب یراگژۆمائ و کیزویم و نێرکب زێر اهنەت ننێوخەن ەناو کەی یەتفەه
.تێرکب ێپ نایرای کێپتسەد یەتفەه ەگنرگ
رونا رمع ناتسدروک :اتسۆمام یمەهرەب
یتەڕەنب یەدنەخ:اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
نبراکواه ەتسیوێپ نایاتسۆمام تەبیات یکێتەلاح رەه ینادووڕ ێتاک ەل.
کۆرەوان یەتخووپ
ینامز اتسۆمام ،ووبتاه ۆب نامێون یکێاتسۆمام ،ووب یتەڕەنب یمەشەش یڵۆپ ەل نایکێژۆر
مووب شۆخەن و تەقات ێب رۆز نایەژۆر وەئ ،مووب ،ووب یمالسیئ یەدرەورەپ و یبەرەع
یتوو شیوەئ ،مب ماوەدڕەب مناوتان تادب متەڵۆم اتسۆمام ەل درک ێل ماواد ،امڕوسەد مرەس
کەخادرەپ ۆرب توو یکەیباتوق ەب ،یرێگراک ەمێد تڵەگ ەل مۆخ ەب ،ەوام کەلووخ جنێپ
یەکنب ۆب نایکێوارسون ،یرێگراک ەنیووچ ،مدراوخ انێه یەکەوائ ەخادرەپ ،ەنێب ۆب یوائ
یەکنب ەدرب یۆخ یلیبمۆتۆئ ەب ینم ،ەوامەن ۆرمیئ مەناو یتوو اتسۆمام ،درک یتسوردنەت
،درک متسەه یتساڕەب ،تشیناد شیکەلووخ جنێپ ،ەوەڵام ەوەدرب ینم رتاود ،یتسوردنەت
ەل یشاتسیئ ،نایژ ەل درکتش رۆز یرێف نم یتساڕەب ،ەتسۆد ڤۆرم رۆز یکێسەک اتسۆمام
.مەکەد یساپوس مەدرەه تێب ڵەگ
62

کۆرەوان یمایەپ
تێب تسۆد ڤۆرم ەتسیوێپ اتسۆمام
تێبرادشەب یناکەیباتوق یشۆخان و یشۆخ ەل
تێبراکواه مەدرەه ەتسیوێپ اتسۆمام
لیمج یضیف دازون :رەنێهاڕ یاتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم یتەیارەبەوێرەب
تەباب یرێدرەس
ەگنرگ تێرکب نایخۆدراب یواچەڕ نایباتوق یتسائ یندناگنەسڵەه یتاک ەل.
کۆرەوان یەتخووپ
یراکواوەت یرایسرپ ەقل دنەچ ووب کێرایسرپ ،یراکریب یەوەندرکیقات یتەباب ەل نایکێژۆر
ەکەکوترەپ یەنوومن وکەو مووبتشیەگ ەکەرایسرپ ەل ەڵەه ەب نم ،ترگەد یۆخ ەل
ماڵەب ،ووبەن تساڕ مچیه اتاو انێه مرفس یەرمن ەکەرایسرپ یماجنەئ ەل ،مووبتشێەگێت
یزاڕ اتسۆمام ەوەمەکەد ەوەندرک یقات توو ماتسۆمام ەب ،ەین نم یتسائ ەوەئ ینازمەد
توو مرەبەوێرەب ەب شینم ،ەوەدرک یباتوق راوچەب یەوەندرک یقات اتسۆمام ،ووبەن
63

،تەباب نامەه رەس ەل رت یکێلیاتس ەب ەووبانێه یرت یکێرایسرپ ،ەکەوەندرکیقات ۆب یمدرب
ەگنەڕ ەک مدرک یراب تەمۆت ،مووبەڕوت مێل اتسۆمام ،انێه مدەس یەرمن نایەراجمەئ نم
،مشاب یراکریب ەل مۆخەب ،ەوودرک ەن مسەک یریەس نم اتسۆمام متوو ،تێب درک میزک
ێل مەڵوت ێڵب وکەو اتسۆمام ،ووبانێه یەرمن اتوەح یەکیزن ناینیرتشاب رت یناکەیباتوق
وکەو ،ووچرەد ۆب ،ماجنەپ یەرمن ەک درکیوود یشەباد ەوەدرکۆک یەرمن وودرەه ەوەتاکب
یقات اهنەت زێگرەه توەکرەد مۆب ەوەمەل یتساڕەب ،بابەک ەن ێتوسب شیشەن ووباوەوەئ
رۆز تێرکەد وکڵەب ،یباتوق یتسائ یندناگنەسڵەه ۆب ەین یتەڕەنب یرەوێپ ەوەندرک
یتسائ ،یرایناز یڕب ،نیڕبرەد کەو یباتوق یتسائ یندناگنەسڵەه ۆب رەدناتس ەتێرکبرەوێپ
،یکالاچ یتسائ ،یدنەبڵاخ و یدنەبزیڕ یتسائ ،نانێه
‌راکەب یتسائ ،ەکەتەباب ەل نتشێەگێت
و ندرکەدامائ یتسائ ،یڕبتروک و ندرکتخوپ یتسائ ،ندرک تسورد و ەوەناشەوڵەه یتسائ
.یتسناز یتسائ ،ەوەناد کێل و ەوەندرک یش یتسائ ،یراکشەکشێپ
کۆرەوان یمایەپ
.یباتوق یتسائ یندناگنەسڵەه ۆب ەین یتيڕەنب یڕەوێپ اینەت ەوەندرکیقات
.نێربرەد و نتشێەگێت یتسائ ەب ەدنەب یباتوق یتسائ
،یباتوق یتسائ یکەریز ۆب رەوێپ ەتاکەن ەوەندرک یقات اهنەت اتسۆمام
لیمج یضیف دازون :رەنێه
‌اڕ یاتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم :یتەیارەبەوێرەب
تەباب یرێدرەس
ناوومەه ینایژ ەل ەنتوەکرەس ینێهەن نووبۆخ ەب ڕەواب.
کۆرەوان یەتخووپ
مەکەرەد ارب ،ووب یزیلگیئ ینامز ەب ەک ،درک شەکشێپ نامرانیمس کەیەگرێف ەل نایکێژۆر
نیرتناوج ەب ینازیەد ەک ەنامەکەشوو مەب ەک یناوت ماڵەب ،ووبەن شاب رۆز یزیلگیئ ینامز
رتایز ،ووبدرک نامەدامائ نامکوودرەه ەکەرانیمس ەک ،تێنێەگب ێت ناووبەدامائ ەویش
64

یەوام ،ەژامائ و واگنەه ،ییەوەندرکنووڕ یەنێو و ەتسەج ینامز ەب تسەبەد یتشپ
،تاه نم یتەبۆن ،درکواوەت یۆخ یکەلووخ جنێپ وەئ ،ووب کەلووخ ەد ەکەندرکشەکشێپ
ەب نامتسیوێپ رتمەک و یشۆخووڕ ،ناکەنێوەب ندرکەژامائ و ەتسەج ینامز ەب رتایز نم
و اتسۆمام ،نیەکب یشەکشێپ ەوێش نیرتناوج ەب نامیناوت ،ووب نامز ینانێهراکەب
نیرتشاب و نیرتشاب ەب ەمێئ یەکەرانیمس ،نیدرک ێل یشۆختسەد رۆز ناکەیباتوق
نامیراکەدامائ و نالپ ووب ەگڕب جنێپ یەکەینێهەن شەمەئ ەک ،اڕد ێژبڵەه یندرکشەکشێپ
،ووبەه نامناوێن ەل تاکو رایناز ینتسخکیر ،نیووب تشیەگ ێت واوەت ەتەباب ەل ،ووبدرک
رۆز یەکەندرک شەکشێپ ەل ،ووبواجنوگ رۆز نامەنێو و ەژامائ و رۆز نامەتسەج ینامز
ەل ماڵەب ینازەد رۆز یەشوو ەیەه یباتوق رۆز یتساڕەب ،ووبەه نامۆخ ەب نامەنامتم
ەوەنارکواچ اوەک ،تاکب اینود وومەه یناوتەد ماڵەب ینازان نامز سەک رۆز ،ەزاوال نیڕبرەد
ەتخوپ گنرگ ،ەزێهەب یتەیاڵەمۆک یدنەویەپ و نتشیەگ ێت و ەکەتەباب ۆب ەوەندنێوخو
.رۆز یپۆپ و قل و یرایناز یرۆب و یرۆز کەن ەنیڕبرەد و نتشیەگ ێت و ەیەنامتم و ندرک
کۆرەوان یمایەپ
.ەگنرگ رۆز نیڕبرەد یزاوێشو نووبۆخ ەب ەنامتمو ندرکەڤۆرپ و ندرکەدامائ ۆخ
.نیڕبرەد ۆب ەرەد یتەمرای ەتسەج ینامز
.تێد ندرک شەکشێپ یشێپ نتشێەگ ێت
لیمج یضیف دازون :رەنێه
‌اڕ یاتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم یتەیارەبەوێرەب
تەباب یرێدرەس
ەناوومەه یتەیاسرپرەب ەگرێف و لۆپ ینترگاڕ کاپ.
کۆرەوان یەتخووپ
65

مەسق چیه،ووب سیپ رۆز نایەکەلۆپ ،مەتوەح یلۆپ ەمووچ ماوەد یەوەندرک یاتەرەس
شیناوەئ ینیب ناینم ەک ناکەییباتوق ەل کێشەب ،ەوەندرکۆک زەغاک ەب درک متسەد درکەن
یەتشخ مدرکێل نایاواد کەییباتوق دنەچ ناشاپ.،ەکەلۆپ یەوەندرک نێواخ ەب ناسڵەه
شینم ،ادەگرێف ەل ووب ەن نامەوەندرکاپ یرازوگراک ەکنوچ ،مێنباد ۆب نایلۆپ ینێواخوکاپ
یناکەژۆر یەرامژ رەسەب درک شەباد مناکەییباتوق درک ێپسەد مەکەتشخ
ەب زرەباڵاب و نەمەت ەب ەک ڕوک یکێیباتوق ماڵەب ،یڕبرەد نایدنەباپ ناوومەه،یەتفەه
و ەل ەسوونەم نم یوان اتسۆمام یتوو ،ووبرتنزەم ینەمەت یناکەلۆپواه ەل ووب تەفایق
ەل نم ، ەیین ەشێک چیه و ەییاسائ رۆز ەشاب متو نم ،ەوەمەکان نێواخ لۆپ نم ەیەتشخ
نامیشەپ ووز رەه ەکەییباتوق رتیئ ،ەوەمەکەدنێواخ ەکەلۆپ کێپوورگ ڵەگەل ۆت یتایج
یوان شینم ،مبەدرادشەب ەسوونب شینم یوان اتسۆمام یتوو ەناو نامەه ەل رەه ەوۆب
ەکنوچ ،ناکەخۆد لەگ ەل تاکەد ەلەمام نۆچ تێنازب اتسۆمام ەگنرگ ،ەوەیسوون موەئ
و ریب دوخای ەوەنەکب تەر کێراک رەگەئ ێبەد ییاسائ رۆز نراکەزرەه مناکەییباتوق
گنەر ەل ەروەگ یاوخ ماڵەب نیڤۆرم ناموومەه ادییاتۆک ەل ،تێبەه ناییزاوایج ینووچۆب
کناوج یۆه ەتۆب شەییزاوایج مەئ ،نیوودرک تسورد یزاوایج ەوەندرکریب و ەوێش و
و ومەه ەمیئ نیب ووترگکەی ەنیڕێزەکلەپ نۆچ کەو اب نایژ یندرک گنەرواگنەر و ندر
.نیناوج ەوەکەیەب
کۆرەوان یمایەپ
.ەناوومەه یتەیاسرپرەب ەگرێف و لۆپ ینترگاڕ نێواخو کاپ
.ەیەه یزاوایج یڕواب وریب ڤۆرم
.زاوایج ینووچۆب وریب کەن ەجنامائ گنرگ
للەادبعروسەمح ناڤش :اتسۆمام یمەهرەب
یتەرەنب یەغانچەڕەق :اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
66

ادناکەگرێف ەل ەگنرگ بێتک یەوەندنێوخ یەژۆرپ ینادماجنەئ.
کۆرەوان یەتخووپ
ماسڵەه ،نایباتوق یریبنشۆر و یرایشۆه یتسائ یەوەندرکزرەب ینیناز تسوێپ ەب یاود
یلۆپ ینایباتوق ۆب ەکەبێتک یەرابرەد ؟ینازەد یچ مەکەی یەژۆڕپ یناناد ەب
رەسەل نایۆخ ینتشێەگێت ەب کێفارگەرەپ دنەچ کەیرەه ،یتەڕەنب یمەتشەه
کێکەی ،ەخسن وود ەنەکیب ەوەنێرەگیب و نسوونب ەوەرێژ ەل نایشۆخ یوان و تێسوونب
،نەکبرەسەل یەوەنادریب ات ەوەنادریب یژۆر ۆب نایۆخ یال کێکەی تێباتسۆمام یال
کەو شخەبۆخ یەوێشەب زاوایج یبێتک ینانێه ەل ووب یتیرب موود یەژۆڕپ
ینادێپەشەگ یراوب یبێتک ،ینیائ یبێتک اهەورەه ،کۆریچ ،نامۆڕ ،یەدرەورەپ
یەوام ینادێپ و نایباتوق رەسەب ناکەبێتک یندرکشەباد رتاود .ییۆرم و یتەیاڵەمۆک
ێتو نووبرێف یچ یەتخوپ یندرکرامۆت رتاود و ەکەبێتک یندرکواوەت ۆب کێگنام
ینترگرەو دوس وانێپ ەل ،ەگرێف یەناخبێتک ۆب ەکەبێتک ەوەندناڕەگ و نتشیەگ
یەتخوپ ەل تێسونەد کێفارگەرەپ دنەچ وەئ نایباتوق یەوەناڕەگ رتاود ،ناوومەه
کەیەناو دنەچ ەل اتسۆمام یتسەد ەب ەکەبێتک ەل ەووب یرێف ەک یەوەئ یەرابرەد
.ەکەژۆرپ وودرەه رەس ەل تێرکبرەسەل لۆپوان ەل یەوەنادریب
کۆرەوان یمایەپ
.تێب نالپ ێپ ەب بێتک یوەندنێوخ
.نتشێەگ ێت و نیناز رەس ەل ەوەنادریب
.ەگرێف یەناخبێتک یندرک دنمەڵوەد
ەمطاف :اتسۆمام یمەهرەب للەادبع رمع
ناچك یتەڕەنب یەدنەخ:اتسۆمام یەگرێف
67

تەباب یرێدرەس
ادەگرێف ەل ەگنرگ نایباتوق ەل نایاتسۆمام ندرک واڵس یزاوێش.
کۆرەوان یەتخووپ
ژۆر درکەد ڵەگ ەل مرۆز ینۆچ و کاچ ەناژۆر ،ووبراپ یووتوەکەنرەس ووبەه مکەیباتوق
ەل ەناژۆر ،ەکەلۆپ یناکەیباتوق وان ەل ووبدرک متسیوەشۆخ ،درکەد انشائ ێپ متسناز ژۆرەب
تسورد ەنامتم تیتسەبب یۆخ ەب تشپ تاهێل یاو درکەد ێپ میرادشەب ادڵۆپ وان یکالاچ
یکەیەنوومن و ووب اتسۆمام ییامنێڕ ێپەب ندنێوخ ۆب ناکەڵوەه تاهێل یاو ،تاکب
وەرەب یۆخ یتسائ یناوت ،ەوەتاکب ریب ەنانیبشەگ وودرباڕ ڵەگ ەل زاوایج تێبووتوەکرەس
اینەت ەک ەوەرەد ەتێب ەبلاق وەل ،تێبزاوایج یووودرباڕ ڵەگ ەل اتسیئ ،تابب شێپ
ریت کەو یەوەندرکریب ەکەنادیەم ەل ،تێرێگب لۆر رەتکەئ کەو تێبەد ،تێبرەکاشمەت
ەب رۆز ەنامتنم،تێناوڕب ەنانیبشەگ ،تێکێپب یۆخ یتسەدەب یۆخ یجنامائ اتاو تێواهب
واڵس ،ەوەتاکب شوودرباڕ یووبەرەق تێناوتب یەوەئ ۆب تادبڵوەه رتایز ،تتادب یۆخ
و ندنێوخ و ەکەتەباب یندرکتسێوەشوخ وەرەب ،یباتوق ینادناه ەل ەکێڕۆج مرەگ یندرک
شاب یدنەویەپ ،واچ شێپ ەتێب نیریش تاکەد ەکەناو ەل او ووتوەکرەس یاتسۆمام ،ەگرێف
و ەدرەورەپ یامەنب رەسەل ەی یتەیێڕواه ییدنەویەپ ،ەگنرگ یباتوق و اتسۆمام ناوێن ەل
.نووبریف و ندرکرێف و تسناز
کۆرەوان یمایەپ
.زاوال تسائ یباتوق ەل تەبیات ندرک واڵس
.یباتوق و اتسۆمام ناوێن ەل یتەیێرواه یدنەویەپ یندرک تسورد
ی.باتوق یال یندرک تسیوەشۆخ ۆب اتسۆمام یال ناکەناو یندرک نیرێش
:اتسۆمام یمەهرەب نیمادمحم دازائ راید
یتەڕەنب یەپەتشوق:اتسۆمام یەگرێف
68

تەباب یرێدرەس
نایاتسۆمام یەگناور رەبنارەب یباتوق ینتشیەگێت ەڵەهەب یندرک رەسەراچ.
کۆرەوان یەتخووپ
یەشەڕەه ،رەبەوێرەب یرووژ ەب اشێک یۆخ یدنووت ەب کێکواب کەیەگرێف ەل نایکێژۆر
ماڵەب تاکان لووبق ،ەواد یەکەڕوک یباتوق ەل ەیاوگ کێاتسۆمام یژد درک یندرک یاڵاکس
یەکاتسۆمام شێوەئ ،ەووب چاق ەل یکێنێرب ەوەتێووبرەب ێناپۆت یتاک ەل توەکرەد رتاود
ووب درک ێل یرایسرپ اتسۆمام ەکەتەباب ەل ەک ،ەووبەه یرەبمارەب یقەڕ ەویناز راکۆه ەب
یەکەنیڕب ،ووبتوەک ەکەلحەر ەب یقال ووبەن یۆخ یال یریب ینتشیناد یتاک ەل ،ووب ینازیەن
ەب ووب نامیشەپ رۆز یناز یناکەیتساڕ ەکەکواب رتاود ،ەوودرب ێرالەب یەکەساب ،ەوۆبالوک
ەل کواب و کیاد رتنمێهەب نیراداویه ،تشێه ێجەب یەرادیئ رەسکەی ندرووبێل یاواد ێب
یدنەوەژرەب اهنەت اتسۆمام ەکنوچ ،اتسۆمام رەس ەنەکەن شڕێه نەگب ناکاتسۆمام
یۆهەب ،اتسۆمام رەبنارەب ەیەلەه ینیناوڕێت رابوراج یباتوق ماڵ ەب ،تێوەد ناینایباتوق
نایتسەه نەکب تسەه او تێب کەیەسق ،وەئ ینتشێە گێت ەل تێب رەدەب کێرایسرپ
،ووبترگ یباتوق ەل یجایکیم اتسۆمام ەنوومن کەو تێب کێتەلاح یۆه ەب نای ،ەووبرادنیرب
نایۆخ یدنەوەژرەب ەل ریب یەوەئ یبەب،تیڕبەدرەد یۆب نایقەڕ ەوەئ رەبمارەب شیناوەئ
.ەوەنەکب
کۆرەوان یمایەپ
.تێوەد یباتوق یدنەوەژرەب کەیاتسۆمام وومەه
.نەکەن اڵاکس ووز رەه نەگب ێت ناکەتەلاح ەل رتناوج ەتسیوێپ ەل کواب و کیاد
ادنایرایرب ەوەروود ەل کێتەلاح ەل نەکب اتسۆمام ەل ندروب ێل یاود کواب و کیاد ەتسیوێپ
.تێب
:اتسۆمام یمەهرەب نامثع دمحم نامیەپ
ەغانچەڕەق :اتسۆمام یەگرێف
69

تەباب یرێدرەس
ەوەنتۆگ ەناو یتاک ەل نایاتسۆمام مەدرەب یناکەتسەبرەب.
کۆرەوان یەتخووپ
وەل ك
َێكەي ەوەتیىەد تسەبرەب نیدنەچ ىوورەبوور ،ەوەتيڵەد ىەكةناو اتسؤمام كَيَتاك
تاگان
َىت ەكەتةباب ىباتوق ،ەوەيتسناز ىوورەل ەمزن تسائ ىباتوق ىنووبەه ەناتسەبرەب
یەشێک ینووبەه کەو ەرۆز راكۆه ،اتسؤمام ینارگ
ََ
لد ىۆه ەتیىەد ،تێنیەد مەك ىەرمن
یکشیم نای ،تێبەه ىپارخ یێررواه ناي ت
َێبەن شاب ىياراد ىراب دوخاي ینازێخ
ىژيتودنوت رۆز ەب تێبان ندنێوخ یەن رەگەئ تێبان رۆز ەب ندنێوخ ،تێرگەدرەو یربەسەب
ێل تێوب شۆخ یندنێوخ یەکب ۆب یراکناسائ ەکب یراکواه تێبەد ،نینێهبراک ەب یڵەگەل
کێراک رەه یراکەدامائ و نالپ و نووبۆخ ەب ەنامتم و یتسیوەشۆخ ەب ەکنوچ ،تاگب ێت
و ەوەندرک ریب ەل نایەشێک زاوال تسائ ناىباتوق ك
َيَدنەه ،یوەکەدرەس اوخ ەب تشپ یەکب
ىەوەئ ۆب ەيەه رتایز ىراكواه ىتەمرايەب نايتسيوێپ ەنايباتوق ەرۆج وەئ ،ەیەه ناد ڵوەه
ىؤخ تادب
َ
لَوەه اتسؤمام ەتسیوێپ ، اتسؤمامەل نێسرتب و نەكب مرەش تێبان ،نبرێف
ماوەدرەب تسیوێپ کێتسائ ەرۆج وومەه و کەیباتوق ەرۆج وومەه ڵەگ ەل تێن ێجنوگب
ڵەگەل ووبەدەن ڵەكێت تاک چیه ووەه مكەيباتوق ەنوومن ،تادب نایناه و تاکب نایامنێر
دركەد نايندرك اڕ ىناكێ
ِ
رواه ەگرێف یناپەرۆگ ەل نایکێژۆر ،دركەدەن ىەسق و ىناكێرواه
نایڵەگ ەل ەین شۆخ تێپ توو مێپ مووچ شينم ،ندركەد ىريەس اهنەت ەوەروود ەل وەئ
اتەرەس درك ىاڕ رەسكەي ، ناوەئ ناي تینيرتازائ ۆت منازب اب متوو ،یڵەب ىتوو ىەكب ىراي
تسورد یەنامتم تاهێل یاو ،درکەد یرای و تاهاڕ نایڵەگ ەل رتاود نايال ەووچ ەوەمرەشەب
.دنێوخەد یشابەب یناکەناو ،ووبەد ڵەکێت و درکەد یتەییڕواهەب یزەح یۆخ ەب ووب
کۆرەوان یمایەپ
.تێب ناکەتسەبرەب یانشائ ەتسیوێپ اتسۆمام
.نایباتوق ۆب تێب راکناسائ وراکواه مەدرەه اتسۆمام
.تێنێوەکەدرەس ناکەیباتوق اتسۆمام یناکەڵوەه
راسخور :اتسۆمام یمەهرەب للەادبع دنمایس
70

یتسەدوسائ :اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
.ناكەیباتوق یتسناز یتسائ یەوەندركزر ەب ۆب نادڵوەه
کۆرەوان یەتخووپ
ماوەدرەب ەك یەنایاتسۆمام وەل مكێكەی ەوەنتو ەناو و ندركرێف وەدرەورەپ یوورەل
منایناه رۆز ماوەدرەب ،ەوەمەكبزرەب مناكەیباتوق یتسائ یەوەئۆب ەواد مرۆز یڵوەه
نایتشپڵاپ یماوەدرەب ەب ،ەواد نایڵوەهو موترگ ێل نایێوگ ەناتخەب شۆخ ەو ،ەواد
نایتسائ رۆز ناكەمزن تسائ ەیباتوق ەوتاهێل یاو ات اد لۆپ ەل و ەناخباتوق ەل ەمووب
كیاد نەیالەل ەو ،ەوانێه تسەدەب نایشاب رۆز یەرمن ووب تشیۆر یشاب وەرەب
رۆز یكەیدنەویەپ شاتسێئ وكات ،ەوارك ێل مساپوس و یشۆخسەد رۆز یباتوق یكوابو
ەوەئ ،رت ەوەرەسو ییەدامائ یغانۆقەب ەنوتشیەگ ەك ەوام ەنایباتوق وەئ ڵەگەل مشاب
و رتشاب یڵوەه ماوەدرەب ەیۆب ،ەنتوەكرەس و یشۆخڵد یڕەپ وەئ مەكەشیپو نم ۆب
ینانێهسەدەب اهنەت ەدرەورەپ ،ندركرێف وەدرەورەپ یراوب ەل مەدەد مۆخ ینوب رتشاب
یەوەندرك یلیلك ، ندركزێهەب و ەوەنیزۆدۆخ ۆب ەكێتشەگ وكڵەب ، ەین تسناز
یرەسەل نامووتاهاد ەك ەیەغانب وەئ ەدرەورەپ ،ەنامناكەنوەخ ینانێهید ەبو نامناكاناوت
ندرك ەشەگ ەل ساب ، ەین یمیداكەئ ینتوەكرەس اهنەت ەدرەورەپ ماڵەب ،نیێنەد تاینب
و نتشیەگ ێت وکڵەب ،ەین ندرکرەبزەئ اهنەت نووبرێف ،تاكەد یتەیاسەك یندنەسەشەگو
ناوەرف رۆز تێبەد اتسۆمام یەوەندرکریب یۆسائ ،یتینانێهراکەب یتەینۆچ ینیناز
و ەوەتاکب ێون یۆخ و تاکب یراکناڕۆگ یناوتب ماوەدرەب ،تێب ەن ۆب یروونس تێب
ەل تێنێجنوگب یۆخ ،تیبرێف ێون یەوەنتۆگەناو یکینکەت و تیىرێف رتێون یرایناز
.ناکەخۆدوراب تشگ لەگ
کۆرەوان یمایەپ
.یتشگ ەب نایباتوق یتسائ یەوەندرکزرەب ۆب تاکبراک تێبەد اتسۆمام
.ەوەتاکب زرەب یۆخ یرایناز یتسائ تێبەد اتسۆمام
71

.تێب ناوەرف یەوەندرکریب یروونس تێبەد اتسۆمام
رهاط دیمح زێرەپ :اتسۆمام یمەهرەب
یتەڕەنب یەدنەخ:اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
نەکب رتشاب ناینیڕبرەد یزاوێش نەدب ڵوەه نایاتسۆمام ەتسیوێپ.
کۆرەوان یەتخووپ
ینەیال یوەڕیەپ و تێب یتسناز و تێب کمەچ ەب ناینێربرەد یزاوێش تێبەد نایاتسۆمام
تێبەد ،تێب ژیت ودنوت تێبان ،تێب یڕازاب و یکەمەڕەه یناکەسق تێبان ،تێب ینوورەد
ان ، تێب مرەن و نیریش یناکەسق تێبەد ،تێب ادێت یەوەندرکتساڕ و یشۆخسەد و نادناه
اتسۆمام ،تێب خیاب مەک و لش تێب ان ،تێب ڵۆتودنوت و ییاسای تێبەد ،تێب قەڕ تێب
ناوومەه یتسەه یناوتب ،نڕگباڕ ۆب ێوگ ناکەیباتوق وومەه تاکەد ناسق تیبەد کێتاک
یەوێچراوچ تێبەد ،تادبال رۆز تەباب یرەوەت ەل تێب ان اتسۆمام ،تێشێکباڕ یۆخ یال ۆب
ەنوومن ،تیى ادێت یتخوپ و یتروک تێبەد ،تێب ەکەتەباب یندرکرێف یجنامائ ەب یناکەسق
،ەوەندب کێل ەگڕب ەگڕب و تیپ تیپ ەوەنێوخب نناوتب یەوەئ ۆب ەناژاوەتسەد م ەل کێدنەه
نیرەفائ ،ەدبڵوەه یەد ،ەیەوێش مەب ان ەیەوێش مەب ،ەوێلب نم وکەو ،ەوەرەکب یەرابوود
ێک ،ەناود یەوێشەب نایەراجمەئ ،ەوەنێوخب کات کات یەوێشەب شۆختسەد ،تێناوت
،تاکب رایسرپ اب ەوەتنێوخب یناوت ان شاب ەب ێک ،مەدەد ێپ یراید ەوەتنێوخب رتناوج
ەوەکێپ رتاود ەگرب ەگڕب ،تێب ان ەوەکەیرەسەب ،ەوەینێوخب نۆچ تێبەد ،تێنازان یچەل
کەو ەکیریەس ،ەدب ڵەگەل یڵوەه ەوەڵام ەل ،تیىەد رتشاب تەوەندنێوخ ات ،ەڕبب یرەد
.تەکێرواه
کۆرەوان یمایەپ
.تاکب رتشاب ینیڕبرەد یزاوێش تێبەد اتسۆمام
.تاکب تەلەمام یقەڕەب تێبان اتسۆمام
72

.تاکب زێهەب یۆخ ینیڕبڕەد یرەنوه و ییەماراک تێبەد اتسۆمام
:اتسۆمام یمەهرەب رداق لامک ەفیرت
یتتەرەنب ینایژەوەکێپ:اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
نادوێنج و یڕبز نامز ەل نایباتوق یەوەنتسخروود.
کۆرەوان یەتخووپ
ەڕوت یتاک ەل نایناکەڵادنم یواچ شێپ ەل ەوەڵام ەل تێرکب ناکواب و کیاد ییامنێر تێبەد
لۆپ و ەگرێف ەل تەبعوس یوان ەب تێرکب نایباتوق یراگژۆمائ تێبەد ،نەد ەن وێنج نووب
ەل ەوەنەکبروود ەنایدیمۆکو ایدیژارت ەمیلف مەئ یریەس ەل تێبەد ،نەدەن یرتکەی ەب وێنج
تێبەد ،رەس ەتێرخب نایرێدواچ ەتسیوێپ ،نەدەد یرتکەیەب وێنج کۆتکیت و ایدیم لاشۆس
و اتسۆمام یراتخاس و لۆپ یراتخاس و ەگرێف یراتخاس ۆب کەیەگڕب ەتێرخب ەمەئ
ەن شێپ ناد وێنج ەب سەک ،اگڵەمۆک یراتخاس و نازێخ یراتخاس ،یباتوق یراتخاس
،ەین ریبنەشۆر یڤۆرم یتافیس ەمەئ ،ەوەنەکەد تەڕ نادوێنج کێنیائ وومەه ،ەووتوەک
کەو گنەد ەب و یجۆمیئ کەو ەنێوەب و تنێمۆک کەو نیسوون ەب ەرۆز یتەباب نادوێنج
،ۆمان یتوەکوسڵەه یتاک ەل نای و ڵۆپ یندرکلۆرتنۆک ۆب تیب ان اتسۆمام ،نوەزێق یەشوو
تاکەد ەدرەورەپ کەیاگڵەمۆک اتسۆمام ،تێنێهبراک ەب وێنج کێرایسرپ ینینازەن دوخای
وەڕیەپ ەنارگەنخەڕ ینێربرەد وێنج یتایج ەل ،تێب یناکەم و ەگێپ یتسائ ەل ینیڕبرەد
یرێف ،نەکب لووبق زاوایج یاڕوریب ،نێرکب تنێموگرەئ یدۆتیم یرێف نایباتوق ،تاکب
.تێب نیرتناوج نایناکەنێربرەد ،نب مارائ و ربەس
کۆرەوان یمایەپ
73

.تادبێپ یەرەپ نیڕبرەد یرەنوه و ییەماراک ینەیال اتسۆمام
.نریژبڵەه نیڕبڕەد نیرتناوج یباتوق و اتسۆمام
.ناکەرەتکەئ و اگڵەمۆک و نازێخ ەتێردب ییامنێر
قداص دمحم نیراب :اتسۆمام یمەهرەب
ساوچ:اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
یناکەواڕد ەوالێپ ووبراکۆه ەک کەیباتوق ینوورەد یواژ ەڵەش ەل یندرکرەسەراچ.
کۆرەوان یەتخووپ
یەرابوود و ۆمان یکێراک مناکەیباتوق ەل کێکەی مجنرەس یاگێج ەووبب کێتش نایکێژۆر
شیناکەووشپ یتاکەل یەکەلۆپ ەل و ەئ ،نینازیەن ەمێئ و ێبەه کێتش یێڵب کەو ،ەوەدرکەد
و کێماجنەئ ەمەگب یەوەئ ۆب شینم ،ەوەیامەد یۆخ یاگێج ەل و ەوەرەد ەتاهەدەن
وەئ ،درک منووچاد اودەب ، منازب یلۆپ یناکەیکالاچ ەل یندرک ەن یرادشەب و ەوەنام یراکۆه
ەب مەگب تێبەد ۆڕمەئ متوگ رتاود یژۆر و رەکنوک کشێم یکێتش ەووب ەکۆریچ
ریگەشۆگ یراکۆه ەل واوەت و مەکب یەتخەت رەس یگناب ۆ ڕمەئ اناد منالپ ،کێماجنەئرەد
،منازب شیلۆپ یەوەرەد ۆب یناکێڕواه ڵەگ ەل یندرک ەن یرادشەب و نیڕبەنڵەه تسەد و
تاه ،ەوەتیزۆدب ۆب کێوان ەل ینێوزب یەشو یەکەتخەت رەسەل تێب درک مگناب یەوەئ یاود
توەکرەد مۆب منیبێت یاود ، تشیۆڕەد او یشێکبار ادیۆخ یاودەب یێپ یەوەئ و کەو
ەیەوێش و ەب ەژۆر نیدنەچ ەوەڵاح و ەب و ەوەتۆب ێل یواوەت ەب یرێژ یناکەواڵێپ
،مڕکب ۆب یرایدەب یکێواڵێپ اد مرایڕب مووب ناشێرەپ واوەت ،تاکەد ەگرێف یۆچووتاه
ەل یەوەنام یڕبەل یناکێڕواه ڵەگەل یرای ەل تێب رادشەب ووب ەوەئ ینەیاش و ەئ ەکنوچ
74

، یکالاچ تشگ ەل نوودرک یشەب ێب یناکەواڵێپ ەک تادب یرازائ دنەچ تێبەد ، یەکەلۆپ
یتاکەل ،یوالێپ یەرابەق یەرامژ ینترگرەو یاود یڕک ۆب مکێواڵێپ کێتەفرەد ەل ەیۆب
یکەیراید نم توو مێپ مۆخ یال ۆب درک مگناب ناکەناو یووشپ ەل ەگرێف ۆب منووچ
،انێهرەد ەکەتەکاپ و انەل مناکەواڵێپ کێتاک ، ماد یجنرەس واوەت ، یو یڕک ۆب مکووچب
رەبەل ۆت توو مێپ ،نووب قەڵبەئ یناکەواچ نەدبێپ یشۆخ یکێڵاوەه کێسەک کەو
ەل ۆت رەگەئ ، ەوانێه ۆب مەیراید وەئ ینمێه و ڵقائ و ریژ یکەیباتوق یەوەئ
مۆخ و درک یڵوبق یندناقەل رەس و ناد جنرەسەب رەه شیوەئ ،تیەکب ڵوبق یتەکاتسۆمام
و درکیاڕ یناکێڕواه یال ۆب رەسکەی مینیب و ەئ یاود ،درک مێپ ەل مۆخ یناکەتسەدەب
و درکەد یێپ یەکەواڵێپ یریەس ،یڕەپەدڵەه ،درک یرای و ەگریف یناپەڕۆگ و ان ەووچ
رۆز ،تادەد یجنرەس تاهەد و تشیۆڕەد ەوەتاکب یقات یەوەئ کەو شیراج ێدنەه
.نیووب شۆخڵد
کۆرەوان یمایەپ
.یباتوق یمرەش و سرت ەل ەوەنووبدرو
.تاکب یریەس یۆخ یڵادنم ەب یباتوق اتسۆمام
.نب نایناکەڵادنم یخۆدۆراب یراداگائ ناکەنازێخ ەتسیوێپ
گنەهائ :اتسۆمام یمەهرەب رضخ رداق
یتسەدوسائ:اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
یتاک ەل ناکەگرێف یڵۆه ەل تێردنێهبراکەب رتایز یەوەرەک مرەگ یریمائ ەتسیوێپ
نیواه یزرەو یتاک ەل رتایز یەوەرەکراس و ناتسز یزرەو.
کۆرەوان یەتخووپ
مەئ ،مووب کێڵۆه ەل ،نانێه
‌اڕ یرانیمس یندرک شەکشێپ ۆب مووب کێەگرێف ەل نایکێژۆر
ەباب یتوو مەکەڵادنم ەتوەک مریب ڕپ ەل ،یزرەلەد امرەسەل مناکەقال ،ووب دراس رۆز نایەژۆر
یتشێگناب نیووبب ڵۆپ وود کێوارخکێر نەیال ەل رانیمس یندرک شەکشێپ یوانەب کێژۆر
قەڕ نامرەسەل ووبامەن ێدنەه ێڵب ووب ەوەئ وکەو ،ووبدراس رۆز یتوو ،نیارک ڵۆه
ەل ەتوەک مریب ،ووب شۆخان یکێتسەه یتساڕەب ،ووب امەنرانمیس ەل ناماگائ چیه ،ەوەنێب
،ەوودرکێرەب نامناتسز دراس و قەڕ یکێەلحەڕ رەسەل نۆچ نیووب کەی یلؤپ یڵادنم یتاک
درک مراینشێپ ەیۆب ،ەوەتێبەد ەرابەد و ەرابوود ەوێش نامەه ەب ەگرێف کێدنەه ەل شاتسیئ
یرازائ ەب متسەه ،مەکب شەکشێپ رانیمس لۆپ ەل ڵۆه یتایج ەل ناتسز یتاک ەل
ۆب یتەبیاتەب نەکبەتەلاح مەئ یواچەڕ ناکەرەبەوێرەب رەسەل یتساڕ ەب ،درک ناکاتسۆمام
75

یقال یباتوق تێرک ان ،ەدراس رۆز وەج کێتاک ەل ڵۆه ەنێهەد نایباتوق ەوەندرک یقات
تێب ناکەناو یەدامائ دوخای تادب ماجنەئ ەوەندرک یقات رت یکەیالەل و کەیالەل تێزرەلب
یرێمائ شینیواه یتاکەل و یوارفەب و دراس یوەج ەل ۆشاتاد یندرک شەکشێپ ەب
.ناکەوەندرکیقات یتاک ەل یتەبیاتەب ەتسیوێپ رۆز تێبراکەب رتایز ەوەرەکدراس
کۆرەوان یمایەپ
.ڵۆه یەوەندرکمرەگ ۆب تێوەد یتەبیات یتیلپس ەروەگ یڵۆه ینانێهراک ەب
.ەوەتێرکب مرەگ ەپۆس وود ەب تێرناوتان نزەم یکێڵۆه
.ەوەندرکیقات یتاک ەل تێرکب ڵۆس و امرەس یواچەڕ
لیمج یضیف دازون :رەنێهاڕ یاتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم :یتەیارەبەوێرەب
تەباب یرێدرەس
یباتوق وود ناوێن ەل ەشێک یرەسەراچ ەل ندرک یناویژبوان.
کۆرەوان یەتخووپ
نایکوودرەه کەسوونێپ رەسەل ووبەه نایتفرگ مەکەی یڵۆپ یباتوق وود نایکێژۆر
یکێناویژبوان وکەو نم ،نترگرەو ێل مەکەسوونێپ ،ەنم یه ەسوونێپ مەئ تۆگنایەد
یرەبێر وکەو ندرک ڵەگ ەل مناسووناد ،ندرک متشیگناب اد ەسروف یتاک ەل رت اود رەورەپداد
یەرابرەد درک یل نامرایسرپ ،ننێهب ناتاتناج ،درک ێل نامرایسرپ ،رەژێوت یراکواه و لۆپ
مێپ ،نینکشپ نامشاتناج ،ەناتویڕک یەک و ەکەسوونێپ یخرن و نانێهراک ەب یەوام و گنەڕ
یەکەن یتوو ووب وەئ یه ەکەسوونێپ یەیباتوق وەئ ،منێکشەد ەکەسوونێپ اتسیئ نتوو
نم یه یتوو رت یەکەیباتوق رتاود ،ەوەئ یه ەکەسوونێپ درک نامتسەه ،اتسۆمام
76

ەل ەوەڵام ەل یەکەکووچب ەکەشۆخ یال ەل ەوەتوەک یریب ،ووبەن یپس یگنەڕ یەکەحاسم
رتاود ،ەوەئ یسوونێپ ووب ینازیاو یتساڕەب ،درک یندروبێل یاواد رۆز ،ووب درک یریب
.لۆپ ەوەناڕەگ ،ندرک ێل مشۆختسەد ،درک چام نایرتکەی
کۆرەوان یمایەپ
.ەیەه ەنایسان نوورەد یتەلەمام ەب یتسیوێپ یباتوق یتفرگ
.ەگنرگ تفرگ و کۆکان یەراچ ۆب ناسووناد یرەنوه
.نایباتوق ناوێن ەل رەورەپداد و نەیال ێب یکێناویژبوان ەتیبب اتسۆمام تسیوێپ
لیمج یضیف انشائ :اتسۆمام یمەهرەب
یتەڕەنب یسێواش :اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
نایباتوق یتسەن و یتسەهو نوورەد یندناکش ەل نایاتسۆمام ەوەنتسخ روود ۆخ.
کۆرەوان یەتخووپ
یکەیباتوق کەیباتوق ،ەوەمارێگ نایۆب کەیەگرێف ەل ،یتەڕەنب یمەکەی ێلۆپ یکەیباتوق
ەوەنووبدرو و ناسووناد ێب کێاتسۆمام ،وەئ یسوونێپ یندرب رەسەل ووبدرک رابناوات
نایۆب ،ووب ینکشپ نایەکەیباتوق یاتناج رتاود ،نووب درک نایرەبەوێرەب یرووژ یتشێکناب
ێل یاواد ێب ،ەوەنایوب یزۆد یۆخ یاتناج ەل نینکشپ یاد ەل رتاود ەین وەئ یال ،توەکرەد
77

یساب یکیاد یال ەکەیباتوق رتاود یژۆر ۆب ،لۆپ ۆب ەوەنووب دناڕەگ رەسکەی ندرک ندروب
ەووچ یشیکیاد ،ووب اسرت رۆز ەکاتسۆمام ەل ،ەگرێف ەوەمچان ماسرت رۆز یووبتوو ،ووبدرک
تێبەد تادبووڕ ەگریف ەل ەمەئ تێبان یتساڕەب ،ووب درک ساب یۆخ ییەلگ رەبەوێرەب یال
ندرک تەلەمام یتەینۆچ یرێف نایاتسۆمام ،تاکب تەلەمام ەناسرپرەب ەگرێف
مەئ ،تێوەد یۆخ ییەماراک و رەنوه یتساڕەب ،نبب یباتوق ڵەگ ەل ەنایسانوورەد
نایاتسۆمام ،ەتسەدرەب ندناگنەسڵەه یئ یمارگۆرپ ەل تسۆدارب یەگرێف ەل ەیەمانرەب
-
.نێرکبازەراش رتایز ەتسیوێپ
کۆرەوان یمایەپ
.تێرکب یباتوق ینوورەد یواچەڕ ەتسیوێپ
.ەتسیوێپ یۆخ ەب تەبیات یرەنوه و ییەماراک ندرکیناوێژبوان
.تادب رایرب یۆخ ناکەشێکوومەه ەین رەبەوێرەب یکرەئ اهنەت
لیمج یضیف انشائ :اتسۆمام یمەهرەب
یتەڕەنب یسێواش:اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
یناکەیۆه ەل کێدنەه یندرک نیباد ەب نایباتوق نەیال ەل یراکواه یندرک شەکشێپ
ناکەناو یەوەندرکنووڕ ۆب ندرکرێف.
78

کۆرەوان یەتخووپ
رەه ،ندرکرێف یناکەیۆه ینانێه و ندرک تسورد ەل نەکب یرادشەب نناوتەد نایباتوق
ورۆج یزارمائو ناشێکەنێو و ەتسەجرەب یڵەپ و لەک و ەرشەن و سکێلف یندرک تسوردەل
رت ینایباتوق مەه تێبەد یرەگیراک نایۆخ یتسەدەب یندرک تسورد مەه ،ەگیقات یرۆج
نووڕ رەه یتاک ەل ندرکرێف یناکەیۆه ،نرگبرەو ناوەئ یناکەرهەب ەل دوس نناوتەد
یناکەناو تێرکەد ،ەوەنامریب ەل و نتشێەگێت رەسەل تێبەد یرۆز یرەگیراک کەیەوەندرک
یەوێش ندرکرێف یناکەیۆه ەل کێدنەه ،سکێلف رەس ەوەتێرزاوگب ەکەکوترەپ وان
کەریز ،نیدنەهەڕ ێس و یدنەهەڕ وود یەنێو و ییەزادنەئ ۆب ەراکناسائ درکتسەد
رەدیتەمرای رەتکێجۆرپ ،ەوام نیرتمەک ەل ندرکرێف یناکەیۆه ینترگرەو و ندرک تسورد
یناکەیۆه کێدنەه ،ەکەتەباب ەب تەرابەس ۆیدیڤ و نیسوون و ەنێو یوورەنتسخ ۆب تێبەد
کەو نەگیقات یرەدیتەمرای کێدنەه ،رەکیپس و نۆفۆرکیام کەو نیگنەد یرێمائ ندرکرێف
یتشگەب ندرکرێف یناکەیۆه ،رۆج واڕۆج یەشخەن ایفارگوج یتەباب ۆب ،پۆکسۆرکیم
نووبرێف و ندرکرێف ۆب ەرەگیراک رەدیتەمرای
کۆرەوان یمایەپ
.نووبرێف ۆب رەدیتەمرای ندرکرێف یناکەیۆه
.ندرکرێف یناکەیۆه یندرک ەدامائ رەسەل نبرەدیتەمرای نناوتەد نایباتوق
.تیبەد یۆخەب تەبیات یندرکرێف یناکەیۆه کێتەباب رەه
اتسۆمام یمەهرەبزێرەپ : رهاط دیمح
یتەڕەنب یەدنەخ :اتسۆمام یەگرێف
79

تەباب یرێدرەس
لۆپ یندربەوێرەب ۆب نایاتسۆمام نەیال ەل ەژامائ ینامز و ەتسەج ینامز ینانێهراکەب.
کۆرەوان یەتخووپ
ەب،لۆپوان ەل نتشێەگ ێت یەژامائ و لۆپ یلۆرتنۆک ۆب تسەد یناکەجنەپ ینانێه
‌راک ەب
ەل ەجنەپ نیمراوچ ،ەیەه مرایسرپ یاتاوەب اجنەپ جنێپ رەه ،تسەد یناکەجنەپ یندرکدنڵب
نیمەوود ،ەلۆپ یەوەرەد ەب متسیوێپ یاتاوەب ەجنەپ نیمەیێس ،متشیەگ ەن ێت کەیەگڕب
تیوەمەد یاتاوەب ەجنەپ ەجنەپ نیمەکەی ،مەکب یرادشەب تێوەمەد یاتاوەب ەجنەپ
رەگەئ ناکەوێش ماڵەب ،تێنێهباد کەیەوێش چ ەدازائ کێاتسۆمام رەه .مبرادشەب ینەتەب
راکەب کێنێوش وومەه ەل نیتشگ یەتسەج ینامز و ەرتگنرگ نب یناهیج یرەدناتس
نایباتوق ۆب رتووشێپ نبەژامائ اتسۆمام یناکەتسەد ینانێه راکەب تێرکەد ،تێردنێهەد
تسەد ،لۆپ یمارائەب نووب دنەباپ ۆب تێبەژامائ ناناد مەد رەسەل تسەد ،ەوەتاکب نووڕ
و تاکەن رایسرپ ەتاکوەل سەک ەوەمەکەد نووڕ ۆب ناتەکەتەباب ندرب ناش یالۆب تساڕ
ناش یال ۆب تسەد وودرەه ،نبرادشەب ەوێئ ناش یال ۆب پەج یتسەد ،ننێڕچب مەن
کێتاس دنەچ یاتاو ەب نانادواچرەس ەل تسەد وودرەه،نیبەدرادشەب ال وودرەه
.مەکەد ێل ناترایسرپ ەوەنەکبریب
کۆرەوان یمایەپ
.تاک یەوەندناڕەگ ۆب ەگنرگ ەژامائ ینامز
.نایباتوق ینێربرەد ینەیال یندرکزیهەب ۆب ەگنرگ ەژامائ ینامز
.لۆپ یندرک لۆرتنۆک ۆب ەگنرگ ەژامائ ینامز
قیدص رارز اڵاکس :رەنیهاڕ یاتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم :یتەیارەبەوێرەب
80

تەباب یرێدرەس
نیەکب نایباتوق ەوەندرکریب یخۆد یلۆرتنۆک نۆچ.
کۆرەوان یەتخووپ
یچ ەزاورەد یدۆتیم یاگێر ەل نیەکب نایباتوق یەوەندرکریب یخۆد یلۆرتنۆک نیناوتەد
ەوارک یرایسرپ یاگێر ەل دوخای ،ووبرێف چ اتسیئ ،تیبرێف ێوەتەد ینازان یچ ،ینازەد
یرایسرپ ،ندرکێلۆپ یرایسرپ ،ەوەنیسان یرایسرپ ، ندرکدروارەب یرایسرپ کەو
کێل ەوەندرک یش یرایسرپ ،ەوەنیزۆد یرایسرپ ،یریگکۆرەب یرایسرپ ،ۆمان یندراژبڵەه
،ندرکرێف یووژاڤیپ یاگێر ەل ،یچرەبەل ،نۆچ و رەگەئ تیىەد یچ یرایسرپ ،ەوەناد
،نێربرەد و نیسوون و ەوەندنێوخ یرەنوه ،ندرک ەشەگ ینووز نیرتکیزن ینانێهراکەب
ینامز ینانیهراکەب یرەنوه ،نێرۆگ نێوش یرەنۆه ،ندرکدایز ێل و ەوەندرکمەکێل یرەنوه
،ەوەندرکواچ و نتسخاد واچ یرەنوه و ەوەندرکیاسال یرەنوه ،لزەپ یرەنوه ،ەتسەج
یەوەنیسان یرەنوه ،ەوەناشەوڵەه یرەنوه ،ندرکڵەکێت یرەنوه ،ندرب ێپ تسەه یرەنۆه
یرەنوه کەو ندرکێپ یرادشەب یرەنۆه ،یكڕبیک و ییارێخ یرەنوه ،ناکەواراز و کمەچ
کات و کرەئ ۆک و کرەئ کات یرەنوه و ەناود یرەنوه و پوورگ یرەنوه و لؤپەشەب
ەب یرەنوه ،ییەوامەچو ییەنزاب یەویش یرەنۆه،تەبۆن ەب یرەنوه ،رایسرپ ۆک و رایسرپ
.مۆلب یمەڕەه و ۆڵسام یمەرەه یەوەندرکریب یخۆد یرەنۆه و واگنەه
کۆرەوان یمایەپ
.نایباتوق یەوەندرکریب یخۆد ەل تێرکب ازەراش رتایز اتسۆمام ەتسیوێپ
.ەگنرف مۆلب یمەرەه و ەوارک یرایسرپ ینانێهراک ەب
.ەوەندرکریب یخۆد ەل ەتسەج ینامز یرەنوه
قیدص وارز اڵاکس :رەنێه
‌اڕ یاتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم :یتەیارەبەوێرەب
81

تەباب یرێدرەس
ناکەنەمەتواه یەوەنتۆگ ەناو یدۆتیم یاگێر ەل نایباتوق یمرەشو سرت یەوەندناوەڕ.
کۆرەوان یەتخووپ
و یباتوق یەوەنتۆگ ەناو یدۆتیم ینانێهراکەب یاگێرەل ێکواڕەڵد و سرت یەوەندناوەڕ
یەوەنتۆگ ەناو ەل تێب رادشەب تاکەد زەح یباتوق راج رۆز ،ناکەنەمەتواه یراکواه
تسەبرەب ندرکەلەه یسرت و نووبۆخەبڕواب مەک و مرەش ،ێکواڕەڵدو سرت ماڵەب ،یباتوق
توەکوسڵەه کێرۆتکد وکەو اتسۆمام ەتسیوێپ ەناتسەبرەب وەئ یندناکش کێت ۆب ،تێبەد
کێراکۆه تێبەد اتسۆمام ،تادب یرەسەراچ یرایرب رتاود نینکشپ ەب اتەرەس تاکب
ەک ەکەنادیەم وان ۆب تێشێکب نایاڕ ەناکەریز رتاود ،ناینادناه ۆب ەوەتیزۆدب
نناوتەد ،تێبەه ال نایرایناز و تێىادێت نایراکەدامائ ەتسیوێپ اتەرەس ،ەیەوەنتۆگەناو
ەب کەیرەه نەکب یشەکشێپ پوورگەب نناوتەد ، ەوەتاکبەرابوود اتسۆمام یەوەندرک نووڕ
،نووبرێف ەل ەکێشەب ندرک ەلەه ەک تێنێەگبێت نایباتوق اتسۆمام تێبەد ،یۆخ یرایناز
نای نایکەیێرواه نای ەنێوائ رەب ەل نەکب یراکەدامائ ەوەڵام ەل یەکب ێل نایاود تیىەد
یراید ینادناه یاگێرەل نای ،تێب زێهەب ناینیڕبرەد اتەه ،نەکب ەڤۆرپ نایناکارب و کشوخ
ندرک یرادشەب ۆب تێبرەنڵاپ ،تێب شێکآڕ جنرەس تێب کێزاوێش ەرۆجرەه ،یشۆخسەد و
.نایباتوق ەل کێشەب کێراجرەه ناکەیباتوق وومەه ەب تێردب تەفرەد ەنارەورەپداد
کۆرەوان یمایەپ
.نیڕبرەد یندرک دایز ۆب ەرەگیراک یکێاگێر ندرک مرەش و سرت ندناکش
.یباتوق یرایناز یندرک دایز ۆب ەرەگیراک یکەیاگێر ندرک مرەش و سرت یندناکش
.یباتوق یرادشەب یزەح ۆب تێبرەنڵاپ ەناکەریز تێبەد اتسۆمام
:اتسۆمام یمەهرەب نامحر ناخریم نێلەب
یتەڕەنب یەپەتشوق:اتسۆمام یەگرێف
82

تەباب یرێدرەس
تێردنەکبڵەه یزرەدەب تێبەد ەکێریب ندنێوخ
کۆرەوان یەتخووپ
یناوتمەن رتاود یژۆر ۆب ،مووب شۆخەن نایکێژۆر ،مووب یتەڕەنب یمەشەش ئلۆپ ەل کێتاک
یکەیباتوق یەوەئ رەبەل ،درکەد ینیگمەغ ەب رۆز متسەه،مەکب ێجەب ێج ەوەڵام یکرەئ
تسناز یاتسۆمام یتەبیاتەب ،نایاتسۆمام یال مووب تسیوەشۆخ و رێداڕێوگ و نمێه رۆز
مەکەد ندروب ێل یاواد مووبشۆخەن اتسۆمام متوو ەوەکسێمرف ەب واچ یال ەمووچ
ەیمدرب ،مترگ یتسەد یمرەگ ەب ،مەکب ێجەب ێج مناکەکرەئ ۆرمیئ ۆب ەویناوتمەن
ۆب یەڵپەچ وومەه یتوو اتسۆمام ،مووب واژەلش واسرت رۆز ەتاک وەل ،ڵۆپ یتسارەوان
اتسۆمام ڵەگ ەل ەیۆگتساڕ رۆز و یناکەکرەئ ۆب ەرۆخمەخ یکەیباتوق یەوەئ رەبەل نەدبێل
یشۆخ یکسێمرف ڕپ مواچ ،ووب نایرگ ڕپ مواچ نایشۆخ ەل ادەتاک وەل ،یۆخ یندنێوخ و
ەل ادەتاکوەل ،اهەورەه شاتسۆمام ،ووب نایرگ ڕپ نایواچ نم ڵەگ ەل شینایباتوق ،ووب
یکرەئ یتساڕەب ،تێردنەکبڵەه یزرەدەب تێبەد ەکێریب ندنێوخ یتوو ۆرمیئ ات ەمریب
رۆز و نیڕبرەد ەل تێب رایزادنەئ رۆز اتسۆمام تێبەد ،ەدرو و سروق رۆز ییاتسۆمام
یتسەن و تسەه ڵەگ ەل تێب رێداڕێوگ و زۆسواه رۆز ،ندرک تەلەمام ەل تێب سانوورەد
.یباتوق
کۆرەوان یمایەپ
.تێشخەبب ێپ یناوومەه یتسیوەشۆخ اتسۆمام و ۆگتساڕ یباتوق
.نێربرەد ۆب تێب نیرتشاب تێبەد اتسۆمام
.تێرکب ەدرەورەپ ووتاهاد ۆب یباتوق و یباتوق یخان لەگ ەل تێب شەبواه تێبەد اتسۆمام
قیدص رارز اڵاکس :اتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم :یتەیارەبەوێرەب
83

تەباب یرێدرەس
ادلؤپ ەل تادەد تەبیات یکەیەماراک دنەچ ەب یگنرگ کێاتسۆمامرەه.
کۆرەوان یەتخووپ
یکێشەک یندرک رەبەتسەد ،مەکەد مناکەیکالاچ ەل کێشەب یساب کیاتسۆمام کەو شینم
سرت یندناکش کەو کۆریچ ،تەبیات و یتشگ یەوێشەب یباتوق ینادناه ،لۆپوان ەل مارائ
یاود ندرکیشۆختسەد ،یباتوق یخان ڵەگ ەل ناود کەو یزاسەنوومن و مرەش و
یتاک ، ەواڕەگڵەه یلۆپ نایناکەپوورگ یەدرکرەسەب نایندرک ،یرادشەب ینووبواوەت
) (
نایرێف ،مەکەد ێپ تسەد ەداس یرایسرپ ەب ،ماڵەو ەل ەوەندرکریب ۆب مەدەد ێپ نایرتایز
ندرک مرەش ۆکڵەب ەین نینازەن ندرک مرەش ،نووبرێف ەل نکێشەب ناکەلەه ەک مەکەد
یناد ماجنەئ ،رەنێخووڕ یەنخەڕ ەل ناکێرواه یەوەنتوەکروود ،ەنادڵوەه و ەنیسرپەن
یەترگ ینادناشێپ ،یباتوق ییەماراک و یرایناز یەوەندرکزرەب وانێپ ەل قشەم و یکالاچ
ۆب یراکەدامائ ۆخ ،رۆج واڕۆج یندرکرێف یناکەیۆه و ەوەندرک نووڕ یەنێو و ییۆیدیڤ
.کات یکرەئ و شەبواه یکرەئ ینادێپ ،ەکەناو یاود ۆب کرەئ ینادماجنەئ و ەکەناو شێپ
.رتەبیات یەوێشەب زاوال تسائ یباتوق یەژۆرپ یتشپڵاپ رتایز
کۆرەوان یمایەپ
.نبب ەوەنتۆگ ەناو یکیتکادید و یرەنوه و ییەماراک رۆز یرێف ەتسیوێپ اتسۆمام
.ەیەه نایژ ییەماراکەل رۆز یرایناز یتسیوێپ ییاتسۆمام یکرەئ
.نایباتوق ەتاگەد رتناسائ و رتناوج ناکەیرایناز نادڵوەه و نالپ ەب
:اتسۆمام یمەهرەب نامحر ناخریم نێلەب
یتەڕەنب یەپەتشوق :اتسۆمام یەگرێف
84

تەباب یرێدرەس
یتەلەمامو ییەماراک ەب تێرگب یەکەسوونێپ یناوتەن درکەد یباتوق ەل او سرت
درک مرەسەراچ ەنایسان نوورەد.
کۆرەوان یەتخووپ
یناوتەد یەنو ەناخباتوق ەل اسرتەد رۆز ەک یتەڕەنب یمەکەی یلۆپ ەل کەیباتوق نایکێژۆر
مرێف یتەبیات ەبو اد یێپ میتسیوەشۆخ رۆز رتیئ ێسۆنبو ێرگب یشەکەسوونێپ تەنانەت
ادیدنەویەپەل شەکەییباتوق یکیاد ڵەگەل تەنانەتو ێسوونبو ێرگب سوونێپ نۆچەک درک
نۆچەک ەووب شیرێف و ەیەگرێف ەل یزەح رۆز ەووتاه ێل یاو اتسێئ ەکەییباتوق ات مووب
و ەدنەمەرهەب شیناشێکەنێوەل ،ەووب ناوج رۆز یتەخ و تسەد ،شەوەتێنێوخبو ێسوونب
،تێبەلەکسەئ ەتسیوێپ اتسۆمام ،اداتسێئ ەل ەناموداش و شۆخووڕ رۆز یکەیباتوق
تێبەد ،تیبرازێب تسەه تێبان اتسۆمام ،تێنێرەپ ێت ناکەتسەبرەب یباتوق تێناوتب
،ناکەتسەبرەب رەسەب یباتوق یەوەنێرەپ ۆب تێب زابەدرەب وکەو ،تێب رۆخمەخ تسەه
نایباتوق یجنرەس ،تاک ەن یتەمحەز و سرتەب تسەه یباتوق وکەوات تێب راکناسائ
.ناکەتسەبرەب یندناشكێت تاک کەی ەل و نوووبرێف و نادڵوەه ۆب تێشێکباڕ
کۆرەوان یمایەپ
.تاکب ناخرەت یباتوق ینووبرێف ۆب رتایز یتاک تێبەد اتسۆمام
.تێب انرێف یناوجەب یباتوق لەپ ەلەپ ەب
.نادڵوەه و ەوەندرکریب ەتاخب نایباتوق یکشێم تاک کەیەل تێرکەد اتسۆمام
ەعمج رێماوج نیمرەن :اتسۆمام یمەهرەب
85

یتسەدوسائ :اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
نایباتوق یندرک شەکشێپ ەب اتسۆمام یتەبیات یەژۆرپ یندرک تسورد.
کۆرەوان یەتخووپ
ڵاسمەئ ۆب ،مەکب نایباتوق ەب شەکشێپ مۆخ تەبیات یکەیەژۆرپ تێوەمەد کیڵاس وومەه
رۆز یکێنووبیدنام یاود میناوت کەیەمەزلەم یەوێش ەل مەیۆن ێلۆپ یراکریب یکوترەپ
و واگنەه نیرتروک ەب ،مژێربیاد ماڵەو و رایسرپ یەوێش ەل ەوەمەکب یتخوپ و تروک
میناوت ینیبدرو و ندرکواوەت یاود ،یتسناز یکمەچ نیرتراداتاو و اگێر نیرتناسائ
یکێەیەژۆرپ رەگەئ کێڤۆرمرەه ،نایتسەدرەب ەتوەکب و مەکب ینایباتوق ەب شەکشێپ
نیباد و تسیو رەگەئ یتساڕ ەتاکیب تیناوتەد یەبس ۆب ۆرمێئ تێب نوەخ وکەو تێبەه
ەژیم ەل، تێنیەگب رت یناکڵەخ ەب دوس یناوتب ات ،تێباد ڵەگ ەل یڵوەه و تاک یندرک
یۆخان یرەبەل تاوائ نێڵەد ێپ ەکێراد نایژ ،تاوائ ەب یەگان تابەخ و ڵوەه ێب ەنایوتو
یەوەندنێوخ ۆب تێبەه یەمانرەب ینایژ ەل اتسۆمام ەتسیوێپ ،تابەخ و ڵوەه ێب
.ندرب شێپ وەرەبۆخ و نانێهاد ۆب ، ندرک یرادشەب ۆب و کووترەپ
کۆرەوان یمایەپ
.ەتابەخ و ڵوەه ەب یتسیوێپ نایژ
.تێبوودنام رتایز تێبەد ەکب تەمزخ رتایز یەوەئ ۆب
86

یەژۆرپ و یکالاچ تێبەد ییاتسۆمام یەبگەه یندرک دنمەڵوەد وانێپ ەل کیاتسۆمام رەه
.تێبەه یۆخ ەب تەبیات
ەزئاف :اتسۆمام یمەهرەب نامیرن لیاکیم
یتەڕەنب یەدنەخ:اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
تاکبرێف یناکەیباتوق ەوێش نیرتشاب ەب ەتسیوێپ اتسۆمام.
کۆرەوان یەتخووپ
نووبرێف اهنەت ەکنوچ تێدراکەب ناوارف یکەیەوێشەب ینازنوورەد ەل نووبرێف یەشو
یرەو ڤۆرم ەک ەوەتێرگەد ەنایرایناز وەئ وومەه وکڵەب ەوەتێرگ ان ەگرێف یەوێچراوچ
یکەیەوێش ەب ەک یناکایجایج ەتسناوت و ناکەزۆس و ناکاتاو و اهەب و ەتساڕائ ەل تێرگەد
یێوگ کێراج دنەچ ۆب یەزاوائ وەئ ەنومن ۆب ،تێرگەد یرەو ۆخوەتساڕان نای ۆخوەتساڕ
کێنێوش ەنیچەد کێراج دنەچ ۆب یەوەئ یاود نای ،ەوەنیێڵیب نیناوتەد نیرگەد ێل
یرایناز یرێف کێتاک نای ،نیەکەدادیەپ ەکەنێوش یەرابرەد ییازەراش و یوارسان
.نایڵەگەل نامندرک ەڵەمام یماجنەئرەد ەل نیبەد رت یناسەک ینترگزێڕ و رۆجواڕۆج ەل
کێتاک نیبەد نووب ەڕووت و یتسیوەشۆخ و سرت یرێف ەمێئ زاوایج یخۆدوراب کێدنەه
مەب تەبیات یراتفەڕ تاکەدێل ناماو ەو ەوەنیبەد یراچوود ایجایج یخۆدوراب ەل
تساڕ یامەنبرەسەل نێبرێف ەناریژ نایاتسۆمام یتسەد رەسەل تێبەد ،نینێونب ەخۆدوراب
و تەمالەس و ناوج یکەیەگنیژ ەتێبب ەگرێف تێبەد ،رەبوروەد و نایژ ۆب تسورد و
87

رۆز یراکناسائ ەو .نیەکبرێف نایباتوق ەوێش نیرتشابەب .نووبرێف ۆب اتاو ڕپ تسورد
.نیەدب رتایز ینووبیدنام و ڵەه ،ناینووبرێف ۆب نیەکب
کۆرەوان یمایەپ
تساڕ یکەێاگێر رەسەل تسوردنەت ینووبرێف
ناکەدرێف یباتوق یچۆب ، یچ ەب ، ێوکەل تێبەد اتسۆمام
ەناوج یتشوەڕ و نیربرەد و توەکوسڵەه ینووبرێف وکڵەب ەین رایناز اهنەت ندرکرێف
دمحم مركا ناری
‌هس :اتسۆمام یمەهرەب
یتەرەنب یەغانچەرەق :اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
نتوەخ یتاک و ندنێوخ یتاک ،ەگرێف ەنووچ یتاک ۆب نایباتوق نادنالپ یتەینۆچ.
کۆرەوان یەتخووپ
شاپ تێوەخب ووز تێبەد ،تێوەکب اود ەناخباتوق ۆب نووچ یتاک ەل یباتوق تێبان
ەوەکالاچ یکەیەزو ەب ،تێتسەھ وەخ ەل ووز و یەگرێف یناکەکرەئ وومەھ یندرکێجەبێج
یکەیەوێش ەب یباتوق ینتوەخ ەیەژامائ یێج اھەورەھ ،تاوخب ناینایەب یمەژ ناشاپ
ادەناو وان ەل اداتسۆمام یناکەوەندرکنووڕ یتاکەل یندرکزیکرەت یاناوت ادوەش ەل تسیوێپ
وان یندرک یرادشەب اھەورەھ ،تاگبێت ەکەناو ەل یناسائ ەب تاکەدێل یاو و ،تاکەد رتایز
تێبان ،ندنێوخ ۆب تێردرێژبڵەھ تاک نیرتواجنوگ و نیرتشاب ەتسیوێپ ،تێبەد رتایز یلۆپ
یمەژ یاودەل تەبیاتەب ،تاکەد نووب وودنام ەب تسەھ یەناتاکوەل تێنێوخب یباتوق
ەیۆب ،ەوەنەکەدمەک زیکرەت و نەکەد ترازێب رتایز ادەناتاک وەل ندنێوخ ەکنوچ ناوڕەوین
88

یاودەل ەنومن ۆب ،تێردب ماجنەئ ادناکەتەبیات و واجنوگ ەتاک ەل ندنێوخ ەرتشاب
ەکید یکێدنەھ ەو ،ننێوخەد ادناراوێئ ەب سەک کێدنەھ ،یشزرەو ینانێھاڕ ینادماجنەئ
.تاکەد یووزەرائ یباتوق یەتاک وەئ و یکالاچ یێپەب شەمەئ ،ننێوخەد ادنایینایەب ەب
ێبەب ماوەدرەب یندنێوخ ەکنوچ ،ادندنێوخ یتاکەل نبەھ تروک یووشپ و ڕبوان ەتسیوێپ
تێرکبیراید ووشپ ەب تەبیات یکێتاک تێبەد ەیۆب ،نەکەد وودنام ەتسەج و کشێم ووشپ
ناتسەو تەنانەت و تێردب ماجنەئ ندرکاڕ و یشزرەو یکالاچ تێرکەد ،ادندنێوخ یتاکەل
ەناتروک ەووشپ مەل جنامائ ،ادتروک یووشپ یتاکەل وائ یەوەندراوخ و ەوێپ ەب
.ەندنێوخ یماوەدرەب یاناوت یندرک دایز و ەکەییباتوق یکالاچ یتسەھ یەوەندرکێون
کۆرەوان یمایەپ
.ەگرێف ەل تێب ەدامائ تێب مەکەی یەناو یندرک ێپسەد شێپ تێب کێتاک تێبەد
ناینیرتشاب ،رێمژتاک توەح ەل تێبەن رتمەک تێب کێر یوەخ یتاک تێبەد٨ۆب ەرێمژتاک
یتەرەنب یغانۆق١٠ ات وەش ٦.ینایەب
.تێبواجنوگ و وارکیراید یندنێوخ یتاک تیىەد
دمحم مركا ناری
‌هس :اتسۆمام یمەهرەب
یتەڕەنب یەغانچەرەق :اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
ندنێوخ یکێپسەد شێپ اتسۆمام و یباتوق یناناد نالپ.
کۆرەوان یەتخووپ
ەل کێدنەھ ،تاکب یراید یناکەجنامائ یباتوق ادندنێوخ یێون یڵاس ەل یباتوق ەگنرگ
یراکریب یەناو ەل زرەب یکەیەرمن ینانێھتسەدەب ەب نەکەدیراید نایناکەجنامائ ناییباتوق
یندرکرتشاب نایجنامائ ووتوەکرەس یباتوق کێدنەھ ادکێتاکەل ،یزیلگنیئ یەناو نای
یمارگۆڕپ ەل یەناییکالاچ وەل ندرکیرادشەب یتەیینۆچ و ەناخباتوق ەل ناییناکەراتفەڕ
،ەکید یکالاچ نادنەچ و اتسۆمام ینژەج و ڵاس ییاتۆک یگنەھائ کەو ،نین ادندنێوخ
کێپسەدەلرەب تاکەد یراید ناکەتاک ێپ ەب یەناژۆر و ەناگنام و ەناڵاس ینالپ اتسۆمام
89

یناکەزرەو رەسەب ناکەتەباب یمارگۆرپ یندرک شەباد ەل رەه تاکب یراید یەناڵاس ینالپ
یناکەیۆه و دۆتیم و یباتوق لەگ ەل یدنەویەپ ینتسخکێڕ ،یناکەژۆرپ و یکالاچ ،ڵاس
یتسائ و زاوال یتسائ ۆب نالپ و اتسۆمام یتەبیات یراتخاس و لۆپ یندربەوێرەب و ندرکرێف
دوخ ۆب یراکەدامائ ەل یراکناڕۆگ ،یتسناز و ییەدرەورەپ یجنامائ و کەریز و دنەوانمام
نووبلاز ۆب نالپ و وودرباڕ یسامەک یندرکیراید ،ندنێوخ ێون یڵاسۆب ندناگنەسڵەه
.ناکەتسەبرەب رەسەب
کۆرەوان یمایەپ
.کێپ تسەد یشێپ تێبەه ینالپ ەتسیوێپ کێڤۆرم وومەه
.تێب ووتوەکرەس رۆز یکێتسائ ات تێناوت ان ڤۆرم نالپ ێب ەب
.ەزاوایج کێرۆپسپ رەه کێاتسۆمام رەه و کەیباتوق رەه ینالپ
دمحم مركا ناری
‌هس :اتسۆمام یمەهرەب
یتەرەنب یەغانچەرەق :اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
یپس یلافنەئ و رەبشۆه یەددام یەرابرەد نایباتوق ەب نادیرایشۆه.
کۆرەوان یەتخووپ
نایباتوق ات ،رەبشۆه یەددام یەرابرەد یرایشۆه تێبەه تەبیات یرانیمس ەناڵاس ەتسیوێپ
کشێم ریب ەک نەنادداموەئ رەبشۆه یەددام
هييتيرب ،یناکەنایز و یسرتەم ەل نبەناگائ ێب
کەو یناکەواب ەرۆج ،تێب یرادرەبتسەد تێناوتان اتاو نووب ەدوولائ ،نەکەد شۆه ێب
،رەکشۆه ێب ینامرەد و بەح و نیبۆر ،نیاکۆک ،لاتسیرک ،اناوجیرام ،شێشەح ،کایلت
90

ناکەناخنامرەد ەتسیوێپ ،تێبەد یتسوردنەت یەرەز ،تیبەد اگائ ێب ڤۆرم یتسآرەب
وەرەب ڤۆرم رەبشۆه یەددام ،کشیزپ یتەلۆم ێب نشۆرف ەن تەبیات ینامرەد کێدنەه
تێنیمان یدوس رتیئ ،تادەد تسەدەل یتەیاڵەمۆک یاهەب ،تابەد یتسوردنەت یەوەناکووپ
و نادنیز کەو ەنوومن تیبەد پارخ یسوونەراچ ،اگڵەمۆک و یەکەشێپ و یۆخ ۆب
ەوەتێرکب نووڕ ەتسیوێپ ەناتەباب مەئ ،تێبەد سالفیئ شیروبائ یووڕ ەل و ەناخشۆخەن
تێبەه نایواوەت ینووڕ واچڕەب نایباتوق ات ،نایباتوق ۆب یتسناز یەوێشەب
.نرگب زێرەپ ەروود نایۆج ،نەوەکەنێت یناسائ ەب ەدنیائ ەل ،یناکەنایزرەسەل
کۆرەوان یمایەپ
.ناکەرادیسرتەم ەتەباب رەسەل نرگبرەو ییامنێر ەناڵاس ەتسیوێپ نایباتوق
.ربەس ینتشوکۆخ ەب تێرکەد دنەزوان رەبشۆه یەددام
.رەبشۆه یەددام یشرێه ەل نرگب روود ەب و نزێراپب نایۆخ ەتسیوێپ نایباتوق
للەادبع زابێر :اتسۆمام یمەهرەب نیسح
یتەڕەنب یەغانچەرەق :اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
نایباتوق ناوێن ەل یتسناز یکڕبشێپ نایاتسۆمام ینادماجنەئ.
کۆرەوان یەتخووپ
دنەچ نای ،کەیەگرێف یتسائرەس ەل یتسناز یکڕبشێپ ەنازرەو نای ەناڵاس ەگنرگ
91

و ەگرێف ینووب گنابوانەب ۆب مەه ،ندنێوخ یناکەتەباب کێرۆز ەل تێردب ماجنەئ کەیەگرێف
ینترگرەو دوس ۆب مەه ەو ساپوس و زێر ینترگرەو ۆب و ەیەگرێف مەئ ینایاتسۆمام
شیتەباب یتسائ ەل یتسناز یکڕبشێپ ەتسیوێپ ،ندنێوخ یناکەزاوایج ەغانۆق ەل نایباتوق
اگنەشێپ یەوێش ەل نانێهاد وەرهەب ینادناشین یتسائ رەسەل یکڕبشێپ نای ،تێردب ماجنەئ
یکێتەبابرەه نای یشزرەو نای تێب رەنوه یتسائ رەسەل نای و ووڕەنتسخ یزێم و
نای ،ەوەنتۆگەناو یزاوێش نیرتشاب رەسەل نایاتسۆمام ناوێن ەل یكربشێپ نای ،یرەگێون
دورس یتەباب نای تێب یرعیش یڕۆک یتسائ نای تێب ندرکرەبزەئ یتسائ رەسەل یکڕبشێپ
ەل یکڕبشێپ نای ،بێتک یەوەندنێوخ نیرترۆز یتسائ رەس ەل یکڕبشێپ نای کیزویم و
ینادێپەرەپ یراوب ەل تێب رت یکێراکرەه نای،ەژۆرپ و نیسوون و ەوەنیژێوت یتسائرەس
ۆخ و نیرتراکەمرەن نای نیرتشاب و رانیمس نیرتشاب یندراژبڵەه و ندرکرێف وەدرەورەپ
یرایناز نیرترۆز یتسائ رەسەل یکربشێپ نای تێب اتسۆمام یتەیاسەک نیرتنیریش
.نایباتوق
کۆرەوان یمایەپ
نادوەڕب یراوب ەل ەیەه یرۆز یگنرگ یکڕبشێپ
یەدب ناشین تناکەیەماراک و ناکەرهەب ات تاکەد شۆخ اگێر یکڕبشێپ
نایاتسۆمام ڵەگ ەل ژێوار ەب تێرخب کێر ەگرێف ەل کێنالپ ێپ ەب ەتسیوێپ یکربشێپ
قیدص ارز اڵاکس :اتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم :یتەیارەبەوێرەب
تەباب یرێدرەس
92

اتسۆمام و یباتوق ناوێن ەل یتسیوەشۆخ وزێر یدنەویەپ یندناچ.
کۆرەوان یەتخووپ
درک مەوەئ ینیبێت راوچ یلۆپ ەل ،ووب ەگرێف ۆب ەنووچ یاتەرەس اتسۆمام ینم کێناڵاس ەل
مینیبێت کێژۆر دنەچ ووب گنەد ێب و پک رۆز ووب زاوال رۆز یتسائ مناکەیباتوق ەل کێکەی
یتسائ ناکەتەباب وومەه ەل یسرپ مشیناکاتسومام ەل ،ووب درک ۆب منووچاداود ەب و درک
یتسەه درک میراگژۆمائ ێدنەه ،درک یڵەگەل مەسق درک مگناب کێژۆڕ ووب زاوال
وزۆس و تسەه و درک مشەواب ەل مۆخ یناکەڵادنم کەو شینم درک یرازەمرەشەب
اتسۆمام ەل ێوگ و تینێوخب مادیپ ینیلەب ووب شۆخێپ رۆز یڵد ،ادێپ میتسیوەشۆخ
یراکریب یتەبابەل درک متسەه ،یڕەپێت ادەوادووڕ مەئ رەسەب کێژۆڕ .دنەچ تێرگب
شاتسێئ ، ووب رتزرەب ییووز ەب یتسائ تاهێل یاو ات.ەوانیهاد یۆخرەسەب یراکنارۆگ
زۆس وزێر رەگەئ میڵەد ادییاتۆک ەل .نامەکەگرێف ەل ەمەشەش یلۆپەل ەییباتوق
ەل یەکەتەباب یکیتامۆتۆئ یباتوق اوەئ ، تێبەه یباتوق و اتسۆمام ناوین ەل یتسیوەشۆخ
.تینێوخەد ەکەتەباب یەکاتسۆمام یتسیوەشۆخ رەبەل ،تێبەد تسیو ەشۆخ یال
کۆرەوان یمایەپ
.اتسۆمامو یباتوق ناوین ەل ەییراکواوەت یکێتسیوێپ یتسیوەشۆخ وزێر
.نبەد دنەمرەرەز ناوومەه ەنیق و قەڕ ەب
.ییاتسۆمام یەشێپ یناکەگنرگ ییەماراک ەل ەکێکەی ندناون یزۆسواه
میهاربا
للهادبع موثلک :اتسۆمام یمەهرەب
یتسەدوسائ :اتسۆمام یەگرێف
93

تەباب یرێدرەس
ییەدرەورەپ گنیتیم و تنیڤیئ ،رانیمس ،وڕوک ەل اتسۆمام یندرک یرادشەب
) (
.
کۆرەوان یەتخووپ
نای ،تێب کێلووخ نای کێرانیمس رەه ەل ،مبرادشەب مەکەد زەح رۆز کیاتسۆمام وکەو نم
یکێتەباب رەه نای یتەیاڵەمۆکو ینوورەد و ییەدرەورەپ یراوب ەل تێب کەیەسۆرپ
یئ و نانێه
‌اڕ یئ یمرۆفتالپ ەل یناڤرۆن یەسۆرپ ەل مووبرادشەب ڵاس مەئ ۆب ،یرەگێون- -
ەل یتەڵوەد وێن یگنتیم و تنیاماگیم یگنتیم دنەج ندناگنەسڵەه یئ و نازێخ یئ و ەناو
- -
وکەو متسائ ،ەوودرک متسەه ەمووب رادشەب یتەوەل یتساڕەب ،ییەدرەورەپ یراوب
ەوەکشێب ەل رەه منازەد یباتوق ەب مۆخ مەدرەه ەو ،ناراج واچ ەل ەواشكڵەه رۆز اتسۆمام
،تێبەد یرایناز ینترگرەو ەب یتسیوێپ تێب کەشێپ رەه ەل ڤۆرم یتساڕەب ،ندرم اتەه
،تێبرادشەب زاوایج یاگێر ەل اتسۆمام یتساڕ ەب ،رت یناکەشیپ ەل رتایز ییاتسۆمام یەشێپ
و یسانکۆریچ و درکتسەد یکەریز و وارنێهاد و یرەگێون یرەفەدنەمەش ەل ەل تێڕبەناد
.یسانوورەد و یسانکیتکادید و یسانەدرەورەپ
کۆرەوان یمایەپ
.نووچ شێپ وەرەب ەل ەکەیەناکیلپ کێلوخ رەه ەل اتسۆمام یندرک یرادشەب
.ەیەه نوومزەئ و رایناز یەوەندرکۆک ەب رتایز ییاتسۆمام ییەشێپ
.تێب تسورد کێاتسۆمام وومەه یال ەل ەتسیوێپ ندرک یرادشەب یزەح
:اتسۆمام یمەهرەب دمحم مظان اناد
یتەڕەنب یەغانچەرەق :اتسۆمام یەگرێف
94

تەباب یرێدرەس
یکەیالەل مناکەشیپواه یندرکیراکواه کەیال ەل نایباتوق ۆب ییامنێر یندرک شەکشێپ
رت.
کۆرەوان یەتخووپ
یناك
‌هناو ووم‌هه ‌هل یراكریب ی‌هناو ك‌هی‌هداڕ ‌هب ووب‌هه متسیو‌هشۆخ وزیزائ رۆز یك‌هیباتوق
یش
‌هب ‌هتێچب دركیاو ی‌هك‌هناو و نم ۆب ی‌هیتسیو‌هشۆخ و‌هئ ر‌هه ووب رتشۆخ ێپ رت
یراكریب ی
‌هناو تس‌هبێرگ یك‌هیاتسۆمام وك‌هو اداتسێئ ‌هل.ناك‌هژێلۆك ‌هل كێك‌هی ‌هل یراكریب
ینتو
‌هكر‌هس یاویه ‌هو‌هرێل ‌هوودرك ‌هدر‌هور‌هپ ماوائ یك‌هیباتوق ‌هك مڵاحشۆخ رۆز ‌هو‌هتێڵ‌هد
.مزاوخ
‌هد ۆب
ۆب نایگنرگ یراگژۆمائ و ییامنێڕ نیدن
‌هچ ‌هناخباتوق یاگر‌هد ی‌هو‌هندرك یات‌هر‌هس ڵ‌هگ ەل
ینادماجن
‌هئ اه‌هور‌هه.‌هو‌همیڵ‌هد ێپ نای‌هناو ‌هك ی‌هڵاس و‌هل ك‌هی‌هتخوپ ل‌هگ‌هل م‌هك‌هد ساب
یناو
‌هڵاپ یێكڕبشێپ ینادماجن‌هئ یناك‌هیكالاچ ‌هل كێك‌هی رۆج وارۆج یكالاچ نیدن‌هچ
‌
هب ییاتۆك یماجن‌هئ ‌هنیتشی‌هگ غانۆق ش‌هش ‌هب و گنام راوچ ی‌هوام ‌هب ووب یراكریب
و م
‌هوود و م‌هك‌هی ی‌هلپ ‌هب نتو‌هكر‌هس یباتوق ێس اد ییاتۆك ‌هل و نایباتوق تشگ یرادش‌هب
.ندرك ش
‌هكشێپ متاڵ‌هخ و نینازێپ و ساپوس ادییاتۆك ‌هل ،م‌هیێس
‌
هب ەگرێف ‌هووب تاه ‌هزات مناك‌هشیپواه ‌هل كێك‌هی م‌هك‌هد مناك‌هشیپواه یراكواه ماو‌هدر‌هب
یتسیو
‌هشۆخ و تاكب ت‌هل‌همام یناك‌هیباتوق ڵ‌هگ‌هل نۆچ مووب یراكواه كێزاوێش ووم‌هه
ناك
‌هیباتوق اد ییاتۆك ‌هل نووب رتك‌هی ی‌هتێوائ ك‌هی‌هداڕ ‌هب ‌هك‌هت‌هباب و ییباتوق واتسۆمام
‌
هك مڵاحشۆخ رۆز ،انێه تس‌هد‌هب نایبایان یك‌هی‌هرمن ووب تسیو‌هشۆخ ال ەل رۆز نای‌هك‌هناو
.م
‌هك‌هناخباتوق و مۆخ ۆب تێب یزاناش یاگێج ‌هك م‌هكب م‌هك‌هشیپواه یك‌هیراكواه ‌همویناوت
کۆرەوان یمایەپ
.ندنێوخ یکێپتسەد یاترەسەل اتسۆمام ینالپ یەوەندرک نووڕ
.یکڕبشێپ ینادزاس و نایباتوق یندرک ییامنێر
.ووتاهەزات ینایاتسۆمام و تسەبێرگ ینایاتسۆمام یندرک یراکواه
:اتسۆمام یمەهرەبنامیرن لیئاكیم
‌هزئاف
ناچك یت
‌هڕ‌هنب ی‌هدن‌هخ :اتسۆمام یەگرێف
95

تەباب یرێدرەس
نایاتسۆمام ناوێن ەل یکرۆگ نادرەسەب نادیگنرگ.
کۆرەوان یەتخووپ
ەل نایاتسۆمام ینادرەس و یکرۆگ نادرەسەل ڵاس مەل مووبرادشەب کەیاتسۆمام وکەو نم
ناوێن ەل ەنوومزەئ یەوەنیڕۆگ یکرۆگ نادرەس یتساڕەب ،ەگرێف یەوەرەد و ەوان
،تێبەد یکڕۆگ نادرەسەب یتسیوێپ مەدرەه ییاتسۆمام یەشیپ ەل اتسۆمام ،نایاتسۆمام
نم ینوومزەئ ەل نایدووس نایاتسۆمام و ینیب نایاتسۆمام ینوومزەئ ەل مدووس نم
یووڕ ەل تێچەد شێپوەرەب ڵاسەب ڵاس متسائ مەکەتسەهاو یتساڕەب ،ەووترگرەو
اتسۆمام ،ەوینیب مدووس رۆز رەنێهآڕ یاتسۆمام یناکەناو ەل میرادشەب ەو ،ەوەنتۆگەناو
ەل ننەمەت ەب یەنایاتسۆمام مەئ ،تێبەد رتایز ینوومەئ ەب یتسیوێپ مەدرەه تیىەد
ەل ەرتایز ناینوومزەئ نووتاه ەزات یەنایاتسۆمام وەئ ەو رتایز نایبوومزەئ نەیال کێدنەه
یج نێئ یناکەوارخکێر ەتسیوێپ ،یرتکەی یرەکواوەت ەنیبەد ناوومەه ،یڕەگێون ییاینود
ەل نوومزەئ ەب یناڕەو ەشیپ ەو ناینوومزەئ ەب یناسەک یتەڵوەد وێن یناکەوارجکێر و ۆئ
دنەمەرهەب ەل ەڕپ نایژ ،ەوەنێڵب نایاتسۆمام و نایباتوق ۆب تەبیات یتەباب ادایجایج یراوب
یندرک تسورد ەب یدنەویەپ ینایاتسۆمام یراک ،ناوج ینوومزەئ و ینیگنەڕ تسەد و
.ەیەه یناوەرفرەب یکەیۆسائ ،ەیەه ەواگڵەمۆک
کۆرەوان یمایەپ
ەیاتسۆمام ییەشیمەه یکەیتسیوێپ یکرۆگ نادرەس
نیەبەد شێپوەرەب نامتسائ نیرگەدرەو نوومزەئ نایاتسۆمام یندرک نادرەس ەب
تێرکب ەرفرەب ەوەرەد ەتێب ییاتسۆمام یەوێچراوچ ەل ەتسیوێپ یکرۆگ نادرەس
ۆنش :اتسۆمام یمەهرەب نامحر دمحم
ەغانچەرەق :اتسۆمام یەگرێف
96

تەباب یرێدرەس
ییەواموب یتفرگو یکامگز یتفرگ ەب ووبشووت ینایباتوق ەب یرتایز یراکواه و نترگزێر
ادەگرێف وێن ەل.
کۆرەوان یەتخووپ
یتفرگ ،ەیەه نایەوامۆب یتفرگ و یکامگز یتفرگ نبەد کیاد ەل ەک ناڵادنم ەل کێدنەه
کەو ییەوامۆب یتفرگ ،نوورەد نای کشێم و ەتسەج ەل یروک و مەک وکەو یکامگز
یەژێرەب ناکەگرێف یەبرۆز ەل ،نایناکەچەب ۆب ەوەناوابو کیاد ەل یشۆخەن یەوەنتساوگ
ەیەه نایەوامۆب و یکامگز یتفرگ یژێر یەناوەئ یتسارەب ،نێردنیبەد مەک نای ێب رۆز
و ندنێوخ ێڕک نایناکەنازێخ یراژەه رەبەل ماڵەب ،تێبەد تەبیات یندنێوخ ەب نایتسیوێپ
یتساڕەب ،نێریگەدرەو ییاسائو یتشگ یەگرێف ەل ەرەدەب ناوەئ یاناوت ەل ەک ۆچووتاه
ەب مەه ناینوورد و ەتسەج یرازائ ئۆه ەب مەه ،ینابروق ەنبەد ەگرێف ەل ەناوەئ راج رۆز
یتاڵەمۆک یاهەب یتسارەب ،ەوەنایناکێرواه یباتوق نەیال ەل نایندرکرازێب و ندناپەچ یۆه
ەرۆج مەئ ڵەگ ەل تسورد یتەلەمام ەنارایشۆه ەک ،نایباتوق ەب ەواد یرۆز یرایشۆه
تێب نایۆخ ەب ناێرواب و نەکەن نایۆخ یسامەک ەب تسەه ناوەئ ات ،نەکب ەنایباتوق
اگڵەمۆک ەب تەمزخ نێرزەنباد نرگبرەو ەماناورب ییاسائ یسەک یەوێشواه شیناوەئ
نایشەل ەل کیمادنەئ نبەد وادووڕ یشووت نووب ییاسائ یباتوق رتشێپ یەناوەئ.نەکب
یباتوق ەنوومن تێرکب ڵەگ ەل نایتەلەمام ەوەزێرەب ناوەئ یەوێشواه نەدەئ تسەدەل
نای و ەسروف یتاک ەل یناکەلۆپواه نەیال ەل تێرکب یراکواه ەیەنابەراعرەسەل ەیەه
.تێبرت یکەیتسیوادێپرەه
کۆرەوان یمایەپ
نێرکب یراکواه یتسیوەشۆخ وزێرەب یکامگز یتفرگ یباتوق
نێرکب یراکواه یتسیوەشۆخ و زێرەب ییەوامۆب یتفرگ یباتوق
نێرکب یراکواه یتسیوەشۆخ وزێرەب وادووڕ یشووت یباتوق
97

نامثع دمحم نامیەپ :اتسۆمام یمەهرەب
یتەڕەنب یەغانچەرەق:اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
ەگنرگ یکەیتسیوێپ اتسۆمام نەیال ەل ایژۆلەنکەت ینانێهراک ەب.
کۆرەوان یەتخووپ
،ناکەییراکناڕۆگ ینووباڕێخ ،ندرکتسەد یکەریز و تۆبۆر یمەدرەس و ایژۆلەنکەت اینود ەل
یایژۆلەنکەت ینانێهراکەب و ییەدرەورەپ یرازوگتەمزخ ەب نبدنەباپ نایاتسۆمام ەتسیوێپ
،ننێهب یراکەب ەگرێف و نایباتوق و نایناکەکرەئ یتەمزخ ەل ەدرەورەپ یراوب ەب تەبیات
و گنیتیم لگۆگ و مرۆف لگۆگ و یدراپویج و دیائ ئ رەچیت کەو یناهیج یناکەمانرەب
یەرووبەس و اتسۆمام یناناد نالپ و ندرکیرایو ییەدرەورەپ یمرۆفتالپ و مووز
و لسکیئ و درەۆ و اتسۆمام یناکەزارمائ و رەگیراک یندنێوخ و ینۆرتکلەئ
،نانێهاڕ یئ ،ندناگنەسڵەه یئ و ەدرەورەپ یئ کەو ییۆخەوان یناکەمەنرەب،تنیۆپرەواپ
- - -
ێرواه نایاتسۆمام یاگێر ەل اتسۆمام ەتسیوێپ..دته ەناخکوترەپ یئ و نازێخ یئ
– -
یدرکتسەد یتەباب ەب یگنرگ رتایز ،نب ییەدرەورەپ یایژۆلەنکەت یلوخ و نایازەراشو
و رەکیپس و ندرکرێف وەدرەورەپ یراوب ەل یائ یەئ پید و یتوبویج تاچ کەو کەریز
یراوب ەل یمارگۆرپ و ییەتسەجرەب ەریمائ وومەه ،ۆشاتاد ،نۆفته و نۆفۆرکیام
.ایژۆلەنکەت
کۆرەوان یمایەپ
.تینازب ایژۆلەنکەت ەگنرگ خرەچواه یاینود ەل
.نایباتوق یتەمزخ ەل ایژۆلەنکەت
.ەدرەورەپ یتەمزخ ەل ایژۆلەنکەت ینانێهراکەب
98

لیمج یضیف دازون :اتسۆمام یمەهرەب
یتەیاڵەمۆک ینادێپەشەگ و قشەم :یتەیارەبەوێرەب
تەباب یرێدرەس
یتەڕەنب یمەکەی یلۆپ ەل یتشگ نترگاڕ کاپ ۆب تێرکب نیباد ادکێمارگۆرپ ەتسیوێپ.
کۆرەوان یەتخووپ
کاپ یرێف یباتوق نایکیاد یەویشواه ەناشخەبۆخ تەرفائ یکیاتسۆمام دنەچ ەتسیوێپ
یرادرک ەب ینەدب ناییامنێر و یرێدواچ ،ەگرێف یناکەنێوش وومەه ەل تاکب یتشگ ینترگاڕ
،ەوێش نامەهەب رفس یلۆپ و شەزوەر و ەنازەح ەل ەرتگنرگ شەوەئ شێپ ،نەکب نایرێف
شەوەڵام ەل ،نبەدرێف یتشگ ینترگارکاپ ییەماراک مەوود ێلۆپ ەنەگەد ەک نایباتوق رتاود
،ییەگنیژ ینترگارکاپ ،ییەتسەج ینترگاڕکاپ کەو یتشگ ینترگاڕ کاپ ،نەکەد ێجەڤ ێج
و لج و لەپولەک ینترگاڕکاپ ،یکەتسەهو نامز ینترگاڕ کاپ ،یکەنێوش ینترگاڕ کاپ
.یکەتشوەڕ ینترگاڕ کاپ ،یشۆخەن یتاک ەل کەو یتسوردنەت ینترگاڕ کاپ ،گرەب
وزێر ەدرەورەپ یریزەو ەتسیوێپ تێرکەد ێجەب ێج ەگرێف کێدنەه ەل ەگڕب کێدنەه
ەل نایلەگەل نتوەک ێپ واچ و یونعم و ییاراد یتشاداپ ڵەگ ەل ێتادب نایەناڵاس یساپوس
تەمانرەب شیرت یناکەغانوق ۆب .ییەدرەورەپ یناکەوارکوآلب و ییەدرەورەپ یناکەڵانەک
.رت یەوێشەب ەتسیوێپ رت یتشگ ینترگارکاپ
کۆرەوان یمایەپ
99

.ەشخەبۆخ ینایاتسۆمام ەب یتسیوێپ یتشگ ینترگاڕ کاپ
و ییاراد ینادناه و ەییشۆختسەد و ساپوس وزێرەب نایتسیوێپ نرگاڕکاپ یەنایاتسۆمام وەئ
.ەی یونعم
.ەگرێف ەل تێردب ێپ یرتایز یگنرگ ەتسیوێپ نترگاڕ کاپ
قیدص رارز اڵاکس :اتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم :یتەیارەبەوێرەب
تەباب یرێدرەس
ەماوەدرەب و گنرگ یکەیتسیوێپ ەگرێف یەچخاب ەب نادیگنرگ.
کۆرەوان یەتخووپ
ەتسیوێپ یتساڕەب ،ەیەه ییازوەس یەژێر یرەدناتس یەژێرەب یتسیوێپ کەیەگرێف وومەه
یەگنامرەف و ەوەوان و ەوەرەد یناکەوارخکێر و کراپ یناکەرایزادنەئ و تێردب ێپ یگنرگ
ەنەیال مەئ ەوەوائ ینووبەن یۆهەب ەگرێف کێدنەه ،نەکبرەسەل یراک ەگنیژ
یەگنامرەف یراکواه ەب نای تسەبێرگ یەوێشەب تەرازەو یناوتەد ،ەوارکشۆمارەف
نایۆب وائ یەروەگ یەنازخ نای ،تاکب نیباد ناکەگرێف یەچخاب ۆب وائ یرەکنەت ناکەکراپ
یتسائ ییەگنێژ یووڕەل و ەتسوردنەت یکنێوشەل تاکب تسەه یباتوق ،تێرکب تسورد
یتسیوێپ وکەو نوورەد ەوەرەکمارائ و ییەدووسائ ۆب ەگرێف ەل ەچخاب یتسآرەب ،ەزرەب
و ڵوگ یناکرەم ەناشخەبۆخ نایاتسۆمام تێردنیبەد ەگرێف کێدنەه ەل ،ەگنرگ وارکنیباد
،شیرت یناکەگرێف ۆب نایەنوومن ەتسیوێپ ،رگاڕ کاپ یەوێشەب نێنەداد ناکەلؤپ ەل مامەن
100

تسەه ەوەینوورەد یووڕ ەل ،تێبەد دایز رایناز ینتووژارف تێبەد ەدووسائ یباتوق کێتاک
.نبەد رتزێهەب و نەکان یتەقات ێب ەب
کۆرەوان یمایەپ
.نایباتوق ییەدووسائ ەب ەناد یگنرگ ەگرێف یەچخاب ەب نادیگنرگ
. ەیەه ییاراد یجرەخ ەب یتسیوێپ ەناخباتوق یەچخاب
یتسوردنەت و ەگرێف یندرک زوەس ەل نبراکواه نایباتوق یکواب و کیاد ەتسیوێپ
.نایناکەلادنم
قیدص رارز اڵاکس :اتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم یتەیارەبەوێرەب
تەباب یرێدرەس
ەگرێف یناپەرۆگ ەل شخەبۆخ یرێدواچ ینایباتوق یمیت یندرک تسورد.
کۆرەوان یەتخووپ
نایتاک کەلووخ جنێپ ەکنوچ رێدواچ ەنبب نناوتان یتەواوەتەب نایاتسۆمام ەسروف یتاک ەل
یەوێشەب یباتوق ەل کێدنەه ەگرێف کێدنەه ەل ەوەئ یڕب ەل نایکشێم یتەحارسیئ ۆب ەیەه
ینەیال و ندناپەچ ینەیال رەسەب ەگرێف یناپەرۆگ ەل رێدواچ ەنبەد واڕوس و شخەبۆخ
ینارەژێوت و لۆپ ینارەباڕ ەل کێدنەه یتشرەپرەس ەب ییەگنیژ و یتشگ ینترگارکاپ
ەتیبەد مەه ،ەناسائ یزەوەرەه ەب ماڵەب ،ەنارگ ندرک شیئ ،ینوورەد و یتەیاڵەمۆک
ات ،نەکب رەبەل یتەبیات یگەلێه ەتسیوێپ ،ەگرێف ۆب ەییراکواه مەه ،نایباتوق ۆب کینوومزەئ
نرێگب ەدرکرەس و ندربەوێرەب یلؤر تیىەد نایباتوق ،نب دنەباپ رتایز ننیب نایب نایباتوق
ەب تسەه ناوومەه ،نادرایڕب کێدنەه ەل نبشەبواه ،ەگرێف ەل یکەدرک یەوێشەب
101

یندرک تسورد و ەناوومەه یکرەئ ینترگاڕکاپ و ەگرێف یندرک تەمزخ ،ەکب یتەیاسرپرەب
.تێب کێکرەئ رەه ۆب ەگنرگ نایباتوق ەل شخەبۆخ یپوورگ
کۆرەوان یمایەپ
.ەگنرگ ەگرێف وێنەل نایباتوق ەل شخەبۆخ یپوورگ یندرک تسورد
.تێوەکەد شێپ رتایز نایباتوق یراکواه یپوورگ ەب ەگرێف
و یتشرەپرەس و ەمانرەب رەس ەب یتسیوێپ شخەبۆخ نایباتوق یپوورگ ینتسخکیر
.تێبەد یرێدواچ
قیدص رارز اڵاکس :اتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم یتەیارەبەوێرەب
تەباب یرێدرەس
ادەگرێف ەل کۆکان یەراچ یناویژبوان یەنژیل یندرک تسورد.
کۆرەوان یەتخووپ
نای رەبەوێرەب نای رەژێوت و رەباڕ یاتسۆمام ەب یتسیوێپ یناویژبوان یەنژیل یندنارزەماد
،ەگرێف ینایباتوق یرەنێون و ناکواب و کیاد یرەنێون ڵەگ ەل تێب مادنەئ ادێت رەدەدیرای
یراکۆه و ەشێک یەواچرەسۆب ەوەندنێوخ ،غانۆق راوچ رەسەب تێرکب شەباد یناکەشەب
یتسەبەم ەب نامادنەئ ناوێن ەل ندرک ژێووتو ،ناسووناد یاگێر ەل ینووب تسورد
102

ینایباتوق مەدرەب ەل یرەسەراچ یووڕەنتسخ ،ەکەشێک ۆب یرەسەراچ یەوەنیزۆد
و نووچاد واد ەب ،نایراک و سەک ینووب ەدامائ ەب نووبدنەباپ و ندرکیزار و رادەشێک
ووب رتەروەگ ەکەشێکرەگەئ ،تێرکب رامۆت یمرەف ەب ناکەتەلاح ەتسیوێپ ،یرێدوآچ
یەناوڕ ەدرەورەپ یدنەمازەڕەب ووب رتەروەگ رۆز رەگەئ ،مادنەئ ەتێرکب شیرایتشرەپرەس
داد و نەیال ێب ییەدرورەپ یکووچب یکەیاگداد وکەو ەیەنژێل مەئ ،تێرکەد اگداد
رەس ەل نایەوەنیلۆکێل یەوەئ ۆب ،تێرکب فیشرەئ ناکەگرێف ەل ،تادب رایڕب ەنارەورەپ
،ناکەتەلاح یەوەندرک مەک ۆب ییامنێر وکەو ۆب تێچبرەد ێپ ییەدرەورەپ یرایرب ،تێرکب
.یکۆکان و ندناپەچ یەدراید یەوەندرک مەک وانێپ ەل نبدنەباپ یەوێپ شیناکەگرێف
کۆرەوان یمایەپ
.ادەگرێف ەل ەیەه یناویژبوان یەنژیل یندنارزەماد ەب یتسیوێپ کەیەگرێف وومەه
ەل تێبەد ندناپەچ یەدراید و یکۆکان یەوەندرک مەک و یرەسەراچ یکرەئ ەیەنژێل مەئ
.ادەگرێف
نەکبراک ەنانەیال ێب و ەنارەورەپ داد و یدجەب ەنژیل ینامادنەئ ەتسیوێپ
قیدص رارز اڵاکس :رەنێهاڕ یاتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم :یتەیارەبەوێرەب
تەباب یرێدرەس
نایباتوق ینەمگەد یتەلاح یندرک رەسەراچ ۆب نادڵوەه.
کۆرەوان یەتخووپ
نایباتوق وێن ەل نەکەد نەمگەد یتەلاح یساب تێبەد ێل نامێووگ ێوەل و الوەل راج رۆز
103

وێن ەل ەووب ێل مێوگ ەک مەکب کێتەلاح دنەچ یساب منازەد یتسیوێپ ەب ادەرێل ،تادەدووڕ
ەل رت یکەیباتوق ،ەگنەد ێب ەگرێف ەل تاکەد ناسق رۆز ەوەڵام ەل کەیباتوق ،نایاتسۆمام
رت یکەیباتوق ،تێزرەلەد یقال ەروبەس شێپ ۆب یەکەد یتشێگناب ماڵەب ،ەرێوب ەلحەڕ رەس
،تێوەکەد ێل یوەخ ەلحەر رەسەل ییووزەب رت یکەیباتوق ،تاکەد کێراواه ڕپ ەل
ڕپ ەل رت یکەیباتوق ،تێرگباڕ ەتساڕائ کەی ەل یلمو یناکەواچ یناوتان رت یکەیباتوق
رت یکەیباتوق ،ەوەتێبەد یۆخ ەل یڵد ڕپ ەل رت یکەیباتوق ،یزرەلەد و تێرگیەد ەکەشەگ
،تاکەد نایرگ ەب تسەد ووز ەکسان رۆز یڵد رت یکەیباتوق ،تێبەد گنەت یەسانەه ووز
یکەیباتوق ،تاکەد ناسق یۆخ رەب ەل رت یکەیباتوق ،تیڵەد یناڕۆگ ڕپ ەل رت یکەیباتوق
ینامز رۆز رت یکەیباتوق ،تێنەکەد ێپ ڕپ ەل رت یکەیباتوق ،تێرگیەد ەشێئرەس مەدرەهرت
مەئ ،ەیەه رت یتەلاح نێدنەچ ،تێن ێروخ ەد یەتسەج رۆز رت یکەیباتوق ،تێنیەد رەد
یرەسەراچ کەیرەه ،ەیینوورەد ەنایشەه ،ەیشۆخەن ەنایەه و ەووخ ەنایەه ەناتەلاح
ۆب تێرکب راک تێرکب رامۆت ەنانەمگەد ەتەلاح مەئ ەگرێف ەل ەتسیوێپ ،ەیەه یتەبیات
رەس ۆب تیىەد ینێرەن یرەگیراک ەکنوچ ،ەناخشۆخەن نای تێب ەگرێف ەل اج ،یرەسەراچ
یاود ەب و نۆخب ێل یمەخ ەوەنێرکب راداگائ یشیراک و سەک ەتسوێپ ،رت ینایباتوق
.نێرەگب یرەسەراچ
کۆرەوان یمایەپ
.نێرکب رەسەراچ ەتسیوێپ ناکەنەمگەد ەتەلاح
.نایج ایج تێچان کێل نایەوێش ناکەنەمگەد تەلاح
.ەزاوایج نایشیرەسەراچ ناکەنەمگەد تەلاح
:اتسۆمام یمەهرەب لوسر دیجملادبع ەنژێر
یتەڕەنب یەدنەخ :اتسۆمام یەگرێف
تەباب یرێدرەس
ادڵۆپ و ەگرێف ەل رۆجوارۆج یسکۆب یناناد.
104

کۆرەوان یەتخووپ
یسکۆب یناناد کەو ەوودرک یناوج یراک رۆز نیەکەد تەرازەوەل یشۆختسەد
ەل یشۆختسەد اهەورەهەو ،نایباتوق ییەلگ و اڵاکس ەب تەبیات یسکۆب ،ەناخنامرەد
تەبیات یسکۆب ،ناکەلۆپوان ەل نایباتوق یکالاچ ەب تەبیات یسکۆب نیەکەد ەگرێف کێدنەه
ەل یباتوق یناشێکەنێو ەب تەبیات یسکۆب ، نارەنێهاد و نادنەمەدرهەب یباتوق یەمان ەب
،ییەگنیژ یکالاچ ینادماجنەئ ۆب نایباتوق یەمانەب تەبیات یسکۆب ،ادەگرێف کێدنەه
یکاڵاچ ەب تەبیات یسکۆب ،لؤپوان ەل یباتوق یناکەکرەئ ینادماجنەئ ەب تەبیات یسکۆب
یسکۆب یناناد یکێراک ندرکرێف و ەدرەورەپ یتەمزخ ەل کێسکۆب رەه یناناد .ناشێکەنێو
یکلج ینانادەب تەبیات ەروەگ یسکۆب.یسبیب یتووق یناد یڕف کەو ییەگنیژ یەروەگ
ەن بێحاس ێب یەجرەموەب ەناوج .راژەه ینایباتوق رەسەب ینیشخەب رتاود ەوەڵام یدایز
ماجنەئ راک نیرتشاب یەوەئ ،نێنباد ۆب یکێاسای نەکب یتشرەپرەس نایاتسۆمام ،تێب
ەب ەی یتاک یەوێشەب یناناد ەیەه یسکۆب ،تێردب ێپ یلقون نای تێرکب تاڵەخ تادەد
ەنەیاخژێرد یەوێشەب ەی یمرەف رتایز یەوێش ەیەه سکۆب ،ەکێجنامائ دنەچ یتسەبەم
.تاگب ێپ یتسەد نایباتوق و تێبوارزێراپ تیڕساوبڵەه کێنێوش ەل تیىەد ،تیڕساوەدڵەه
کۆرەوان یمایەپ
.تێردنەداد یتشگ یەوێشەب و یتەبیات یەوێشەب سکۆب یناناد
.ریگێج یتاک و رتژێرد یتاک و رتروک یتاک ەزاوایچ سکۆب یناناد
.نەکب یتشرەپرەس نایاتسۆمام و سکۆب ینانادۆب تێبەه نالپ تێبەد
للەادبع :اتسۆمام یمەهرەب دعسآ لالج
یتەڕەنب یەغانچەرەق:اتسۆمام یەگرێف
105

تەباب یرێدرەس
نتسیب و نیڕبرەد و نامز یەشێک یرەسەراچ ۆب نادڵوەه
) (
.
کۆرەوان یەتخووپ
،ەربەس نایگنەد نای ،نڕببرەد گنەد نناوتان ەیەه نامز ەل نایەشێک ەنەه یباتوق رۆز
یباتوق ،تێرببرەد کەیەشوو دنەچ تێناوتەد اهنەت ەڵاس ەدزناود ینەمەت ەیەه یباتوق
ەشوو ەل تیپ کێدنەه نای ،تێربرەد تیپ کێدنەه یناوتان ەیەه یباتوق ،ەڕال واوەت ەیەه
،تێربانرەد گنەد نای و ەزک ینێربرەد ەوەسرت یۆه ەب ەیەه یباتوق ،تاکەد ینو تێلان
تیڕبەدرەد کێگنەد نای ،ەیەلەه یەوێشەب یناکەتێپ گنەد ینێڕبرەد یەوێش ەیەه یباتوق
ەیەه یباتوق ،ک ەتاکەد گ ،ح ەتاکەد ع یتیپ ەیەه یباتوق ،ەیەتیپ مەل رتاوایج
یپارخ ەب نای تێبان گنەد یتسیبێوگ ەوەروود ەل ەیەه یباتوق ،س ەتاکەد ش،ەنامزەسس
ییازەراش یەرێوگ ەب ەتسیوێپ اتسۆمام ،ەتسیب ان واوەت ەیەه یباتوق ،تێبەد تسیبێوگ
ناکەڵەه ەنیڕبرەد ەل یۆخ ات یتادێب ەوەڵام یکێکرەئ وکەو یرەسەراچ ۆب تاکب راک
یرەسەراچ ەب یتسیوێپ یباتوق کێدنەه ،یەکەراک و سەک یراکواه ەب ەوەتاکب تسورد
یرەسەراچ کێدنەه ،ندرک ەسق ەل نووب گنەرد کەو تێبەد ناکشیزپ و نایازەراش
ەل دووس تاکب رەسەل یراک یۆخ ییازەراش یەرێوگ ەب ەتسیوێپ اتسۆمام ،ەسروق
ۆب تفرگ رۆز ،ەناتەلاح مەئ یرەسەراچ ۆب تێرگبرەو درکتسەد یکەریز و تێنرەتنەئ
یرێف واوەت ییاسائ یکەیباتوق وکەو تێناوت ان ،تاکەد تسورد ەنایباتوق مەئ ینووبرێف
.تێب نێربرەد
کۆرەوان یمایەپ
.تێردب ەنایباتوق مەئ ینیڕبڕەد ەب یگنرگ ەتسیوێپ
.ناکەنیڕبرەد یەوەندرک تساڕ ۆب تێرکب یراک
.تاکبرەسەل یدج یراک شێپ ەتێب یتسوردنەت
:ر یاتسۆمام یمەهرەبزانەب يلع مالسلادبع
یتەرەنب یەدنەخ :اتسۆمام یەگرێف
106

تەباب یرێدرەس
نینیبب درکتسەد یکەریز ەل دووس نایباتوق و نایاتسۆمام نۆچ.
کۆرەوان یەتخووپ
کەو ەوەینێب یۆخ ەب یارێخ یدنەسەرەپ درکتسەد یریژ درکتسەد یکەریز یناکەمانرەب
) (
یەئ و یناڕۆگ یندرک تسورد یائ یەئ و کیزوم یائ یەئ و یائ یەئ پید ،یتوبیج تاچ
و یرای یندرک تسورد یائ یەئ و پەئ یندرک تسورد یائ یەئ و رعیش یندرک تسورد یائ
ینادێپ یائ یەئ ،ەنێو یندرک تسورد یائ یەئ ،ۆیدیڤ و میلف ەتروک یندرکتسورد یائ یەئ
ۆب یائەئ و ندرکرێف یناکەیۆه یندرکتسورد ۆب یائ یەئ ،رایسرپ یەوەنادماڵەو و یرایناز
،تنیۆپرەواپ یندرک تسورد ۆب یائ یەئ ،اتسۆمام یەوەنتۆگ ەناو ینالپ یندرک تسورد
و یتشگ درکتسەد یکەریز ،رت یناکەتەباب وومەه و شزرەو ەب تەبیات درک تسەد کەریز
یرێگرەو ،کەریز یتۆبۆر کەو ەوانێهاد یرێمائ نیدنەچ ، یتەبیات درکتسەد یکەریز
ەل دووس یباتوق و اتسۆمام ەتسیوێپ ،کەریز ینۆفۆرکیام و کەریز یرەکیپس و کەریز
ەل تینیبب دووس تێناوتەد اتسۆمام ،ننێهب یراک ەب لۆپ وان ەل ،ننیبب درکتسەد یکەریز
کەو ەنوومن ۆب ،کەییرایناز یەرابرەد ندرکرایسرپ یاگێر ەل ندرکتسەد یکەریز
ەب تێرگبرەو یائ یەئ ەل دووس تێناوتەد کیزویم یاتسۆمام ،کەیەشێکواه یندرکراکیش
ینادێپ ەب یناڕۆگ و دورس یندرک تسورد و کیزویم یندرک تسورد و کیزویم ینووبرێف
یەئ ەل دووس یۆخ یرۆپسپ ێپەب کەیرەه رت ینایاتسۆمام ،تێب کێنامزرەه ەب تسکێت
یتاک یادوەم و یتسائ ەک ەراپەب یەئ و ییاڕۆخەب یائ یەئ ، تێرگبرەو یائ
یرای یندرک تسورد و کەتشخ و ەناو ینالپ یندرکتسورد ۆب ائ یەئ ،ەرتووتوەکشێپ
و ۆێدیڤ و ندرکرێف یناکەیۆه یووڕەنتسخ و تنیۆپرەواپ یندرکەدامائ و ییەدرەورەپ
و رۆیت یەرابرەد رتایز ینترگرەو یرایناز یائ یەئ ،رێگرەو ینانێهراکەب ،گنەد و ەنێو
یائ یەئ ،زاوایج ییەدرەورەپ یکمەچ نیدنەچ و کیتکادید و ەوەنتۆگ ەناو یدۆتیم
ەل تاکواه ناکەییراکنەڕۆگ و نایژ ەب ەووب ڵەکێت .ەوودرکریگاد ینایژ وومەه یروونس
.کیژۆل یایژۆلەنکەت ،ایژۆلەنکەت یناکەنتوەکشێپ ڵەگ
کۆرەوان یمایەپ
.نووبریف و ەدرەورەپ یندنەسرەپ یتەمزخ ەل تێردنێهب راکەب درکتسەد یکەریز
.ننیبب کەریز یدرکتسەدەب تەبیات یلووخ نایاتسۆمام ەتسیوێپ
.یباتوق ینووبرێف ەل کێشەب ەتێرکب درکتسەد یکەریز
لیمج یضیف دازون :رەنیهاڕ یاتسۆمام یمەهرەب
107

ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم:یتەیارەبەوێرەب
تەباب یرێدرەس
نایاتسۆمام ینانێه
‌اڕ و ادەگرێف ەل ییاتەرەس یرازوگایرف ەب نادخیاب
.
کۆرەوان یەتخووپ
ییازەراش رتایز نایاتسۆمام ،تێردب ێپ یگنرگ رتایز ییاتەرەس یرازوگایرف ەتسیوێپ
،نراش یتسەد ەروود یەناگرێف وەل یتەبیات ەب ەگنرگ ییاتەرەس یرازوگایرف ،نێرکب
یرازوگایرف ەنوومن ۆب تاکب راگزر کەیباتوق ینایژ تاکەد او اتسۆمام ییازەراش راجرۆز
ینادەوێپ یتەلاح و یچێپ نیرب کەو یتسوردنەت یرازوگایرف ،نرۆز یناکەرۆج ییاتەرەس
و نووب ریگ توول ەل نای نووب ریگ وورەگ ەل تش و نادتوق نامز یتەلاح و کشپود و رام
یتەلاحو ویسەپ و ەخۆک و ەشێئرەس یرەسەراچ کەو تیسەب یتەلاح و ەکشەگ یتەلاح
یتەلاح ،ەشێئ ێوگ یتەلاح ،توول ەل یتەبیاتەب نووبرەب نیووخ یتەلاح ،واکان ەل ینادووڕ
،یباتوق ینووچڵەه یەوەندرک مارائ کەو ینوورەد یرازوگایرف ،رت یتەلاح رۆز ،ەوەناشڕ
یرازوگایرف ،ەوەنیژوک رگائ یرازوگایرف ، نتشوکۆخ ۆب نادڵوەه یندرکراگزر یتەلاح
ەل یتەلاح ەل نادراشەحۆخ و یزێراپۆخ یرازوگایرف ،نووچ ڵەگ ەل تسەد کەو یراتیەب
یەرابرەد یرایناز و نووب مووقن یتاک ەل ڤۆرم یندرکراگزر یرازوگایرف ،ادڕەش و واکەن
ەگرێف تنایاتسۆمام ،ەوەتاکب رۆج وارۆج یلووخ ەدرەورەپ ەتسیوێپ ،نادەسانەه یرادرک
.ییاتەرەس یرازوگایرف یەرابرەد یرایناز ینترگرەو ەب تاکب دنەباپ
کۆرەوان یمایەپ
.ەگرێف ەل تێردب ێپ یرتایز یگنرگ ەتسیوێپ ییاتەرەس یرازوگایرف
.ەوەتێرکب ییاتەرەس یرازوگایرف یراوب ەل رۆج واڕۆج یڵوخ
واکانەل یتەلاح ۆب ەتسیوێپ رۆز ییاتەرەس یرازوگایرف
قیدص رارز اڵاکس :رەنێه
‌اڕ یاتسۆمام یمەهرەب
ییەدرەورەپ ینادێپەشەگ و قشەم :یتەیارەبەوێرەب
108

مەئ نێناوتب اد ینەمەت یتەلۆم ەک نیەکەد ناڤۆڵد و نزەم یادوخ یساپوس رۆز :ییاتۆک
و مەک رەه ەل نیەکەد ندروب ێل یواد ،نیەکب یرامۆت دنەبەدرک یەنیمڵەس یوان ەب ەکووترەپ
یناکەیراگژۆمائ و ناکەنوومزەئ و ەسق ەل ەیەوەئ ۆب ەکووترەپ مەئ ،ەکووترەپ مەئ وێن ەل کەیڕوک
نوومزەئ ناسانەدرەورەپ و ناکواب و کیاد و نایاتسۆمام و نارەنێووخ ەکووترەپ مەئ وان
شەکووترەپ مەئ ،ەوەتێرکب واڵب ناکەگرێف وومەه ەل كیتیرەن ەتێبب ەنشەچ مەل یراک ،نرگرەو
،نرگبرەو ێل ینوومزەئ نایاتسۆمام یەوەئ ۆب ناکەگرێف ەل ەتێرکب واڵب تێرکب یپۆک نیناوتب
ۆب تاکبراک ەدرەورەپ ەتسیوێپ ،نوومزەئ ەل ەڕپ ووژێم ،ێکرۆگنوومزەئ ەب ەناوج نایژ
و ەوەنتۆگەناو ۆب تێب کێووژیم وکەو ات ،نایاتسۆمام یدنەب ەدرک یەنیمڵەس یندرکرامۆت
یەوەن تێرک ەن رامۆت نایاتسۆمام یال یناکەنوومزەئ و ناکەیرایناز رەگەئ ،ناتسۆمام یجنرەس
ۆب ەیەناکیلەپ نترگرەو نوومزەئ ،ەوارەزوگ ناکەگرێف وان ەل یچ ەک یەوەل نبەد اگائ ێب ووتاهاد
یەوەئ ۆب ناکەشا ەل نترگرەو نوومزەئ نرۆز نترگرەو نوومزەئ یناکەرۆج ،نامنتسخرەس
نوومزەئ ەب نایژ ،نینێه ەن یراکەب یەوەئ ۆب ناکەڵەه ەل نترگرەو نوومزەئ ،ەوەنیەکب یەرابوود
ێل یدووس مراداویه ، نیەکەد نارەنێوخ یساپووس رۆز اد ییاتۆکەل ،ەناوج یرتکەی ەل نترگرەو
.نایۆخ ینازێخ یتەبیات ینایژ و ندرکراک ینایژ ەل ننیبب
109

لە شاری هەولێردا سەلمێنەی کردە بەند ئەزموونی مامۆستایان

About This Presentation

Slide Content

Tags

Categories

Download

Quick Actions

Statistics

Related Slideshows

لە شاری هەولێردا سەلمێنەی کردە بەند ئەزموونی مامۆستایان

About This Presentation

Slide Content

Slide 1

Slide 2

Slide 3

Slide 4

Slide 5

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 11

Slide 12

Slide 13

Slide 14

Slide 15

Slide 16

Slide 17

Slide 18

Slide 19

Slide 20

Slide 21

Slide 22

Slide 23

Slide 24

Slide 25

Slide 26

Slide 27

Slide 28

Slide 29

Slide 30

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 35

Slide 36

Slide 37

Slide 38

Slide 39

Slide 40

Slide 41

Slide 42

Slide 43

Slide 44

Slide 45

Slide 46

Slide 47

Slide 48

Slide 49

Slide 50

Slide 51

Slide 52

Slide 53

Slide 54

Slide 55

Slide 56

Slide 57

Slide 58

Slide 59

Slide 60

Slide 61

Slide 62

Slide 63

Slide 64

Slide 65

Slide 66

Slide 67

Slide 68

Slide 69

Slide 70

Slide 71

Slide 72

Slide 73

Slide 74

Slide 75

Slide 76

Slide 77