talabvataklifnazariyasi-.pptx presentation

talabvataklifnazariyasi-.pptx presentation

1. Talab va taklif

2. 1 2 3 4 Talab tushunchasi va uning miqdoriga ta ʼ sir qiluvchi omillar. Talab qonuni Taklif tushunchasi . Taklif miqdoriga ta ʼ sir qiluvchi omillar. Taklif qonuni Talab miqdori va Taklif miqdori o ʻ rtasidagi nisbatning o ʻ zgarishi . Bozor muvozanati Ista ʼ molchi xatti-harakati nazariyasi Talab va taklif nazariyasi . Bozor muvozanati Reja

3. 7 . 1 T a l a b t u s h u nc h a s i v a u n i n g m i q d o r i g a t a ʼ s i r q i l u v c h i o m i ll a r . T a l a b q o n u n i . Ehtiyojning faqat pul bilan taʼminlangan qismi talabga aylanadi. Talab - bu pul bilan taʼminlanadigan ehtiyojdir. Ehtiyoj zarur miqdordagi pul b il a n t a ʼ m i n l a n m a s a , u x o h i s h v a i s t a k boʻlib qolaveradi.

4. H a r b i r i s t e ’ m o l c h i n i n g , y a ’ n i a l o h i d a s h a x s , o i l a , k o r x o n a , f i r m a n i n g t o v a r n i n g s h u t u r i g a b o ’ l g a n t a l a b i y a kk a t a l a b deyiladi. K o ’ p c h i l i k i s t e ’ m o l c h i l a r n i n g s h u t u r d a g i t o v a r y o k i x i z m a t g a b o ’ l g a n t a l a b l a r i y i g ’ i n d i s i b o z o r t a l a b i d e y i l a d i . Y a kk a t a l a b B o z o r t a l a b i

5. Talab miqdorining o ʻ zgarishiga bir qancha omillar ta ʼ siri qiladi . Ularning ichida eng ko ʻ p ta ʼ sir qiladigan omil narx omilidir . M a h s u l o t n a r x i v a s o t i b o l i n a d i g a n t o v a r m i q d o r i o ʻ z g a r i s h i o ʻ r t a s i d a b o ʻ l a d i g a n t e s k a r i y o k i q a r a m a - q a r s h i b o g ʻ l i q l i k t a l a b q o n u n i d e y i l a d i

6. N a r x v a t a l a b h a j m i n i n g o ʻ z g a r i s h i o ʻ r t a s i d a g i teska r i b o g ʻ l i q l i k n i k o ʻ r sat u v c h i c h i z i q t a l a b e g r i c h i z i g ʻ i d e y i l a d i

7. 1 1. I S T E ’ M O l C H I LAR - NING DIDLARI 2 3 4 2 . B O Z O R D A G I I S T E ’ M O L C H I L A R SONI 3 . I S T E ʼ M O L C H I N I N G DAROMADLARI 4 . B I R - B I R I G A BOG ʻ LIQ T O V A R L A R N I N G NARXI Talabga narxdan tashqari ta ʼ sir ko ʻ rsatuvchi asosiy omillar 5 5 . K E L AJA K D A NARX VA D A R O M A D L A R N I N G O ’ Z G A R I S H I

8. Daromadning oʻzgarishi bilan talab miqdori bogʻliqlikda oʻzgaradigan tovarlar oliy toifali tovarlar deyiladi . Daromadalar oʻzgarishi bilan talab miqdori teskari bogʻliqlikda oʻzgaradigan tovarlar past toifali tovarlar deyiladi . Isteʼmolchilar daromadi va ular tomonidan sotib olinadigan tovarlar miqdori oʻrtasidagi bogʻliqlik nemis iqtisodchisi va statisti ERNST ENGEL (1821-1896) tomonidan chuqur tadqiq etilgan . Shunga koʻra , isteʼmolchi daromadi bilan ular tomonidan sotib olinishi mumkin boʻlgan tovarlar miqdori oʻrtasidagi oʻzaro bogʻliqlik ENGEL QONUNI deyiladi .

9. M a ' l u m o t u c h un Oliy toifali yoki normal tovarlar uchun Engel egri chizig’i o’suvchan ko’rinishda bo’ladi. Past toifali tovarlar uchun Engel egri chizig’i pasayuvchan ko’rinishda bo’lib, daromadlar oshib borishi bilan iste’molchilar ularni kamroq miqdorda sotib oladilar. Engel qonunining amal qilishini Engel egri chizig’i orqali ifodalash mumkin

10. 7.2 TAKLIF TUSHUNCHASI .TAKLIF MIQDORIGA TAʼSIR QILUVCHI OMILLAR. TAKLIF QONUNI TAKLIF QONUNI “Narxning oshishi bilan shunga mos ravishda sotishga chiqariladigan tovarlar taklifi miqdori ham ortadi, naxning tushishi bilan tovar hajmi qisqaradi. Narxning o’zgarishi bilan taklif etilayotgan tovar miqdorining to’g’ri bog’liqlikdagi o’zgarishi” TAKLIF “Ma’lum vaqt oralig’idagi narxlarning muayyan darajasida ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchilar tomonidan ma’lum turdagi tovar va xizmatlarning bozozrga chiqarilgan miqdori”

11. N a r x d a r a j a s i v a t a k l i f m i q d o r i o ’ r t a s i d a g i t o ’ g ’ r i d a n - t o ’ g ’ r i b og ’ l i q l i k n i k o ’ r s a t u v c h i m a ’ l u m o t l a r n i g r a f i k d a ifodalab, taklif egri chizig’ ini tasvirlash mumkin.

12. Bozorda taklif qilinadigan tovar hajmiga narxdan tashqari bir qator omillar ham ta’sir qiladi. Bu omillarning asosiylari quyidagilar: 1. R e s u r s l a r n i n g n a r x i I s h l a b c h i q a r i s h t e x n o l o g i y a s i S o l i q l a r v a s u b s i d i y a l a r darajasi Boshqa tovar narxi N a r x o ’ z g a r i s h i n i n g k u t i l i s hi I s h l a b c h i q a r u v c h i l a r y o k i sotuvchilar soni

13. Talab miqdori bilan taklif miqdori o’rtasidagi nisbat bir-biriga teng bo’lgan holat bozor muvozanati deyiladi. 7 . 3 . T A L A B M I Q D O R I V A T A K L I F M I Q D O R I O ’ R T A S I D A G I NISBATNING O’ ZGARISHI. BOZOR MUVOZANATI Talab va taklif egri chiziqlarini bitta grafikka joylashtirib bozor muvozanatili nuqtasini hosil qilamiz:

14. Talab hajmiga ta'sir qiluvchi boshqa omillar o ' z g a r m a y q o l g a n s h a r o i t d a n a r x n i n g 1 f o i z g a o'zgarishi talabning bir necha foizga o'zgarishini ifodalovchi ko'rsatkich talabning narx bo'yicha egiluvchanligi bo'yicha ko'rsatkichi deyiladi. Bu ko'rsatgich ko'pincha oddiy qilib talabning egiluvchanligi deb ataladi. Talabning narx bo'yicha egiluvchanligi (E,) darajasi quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi:

15. TALAB EGILUVCHANLIGINI BELGILAB BERUVCHI OMILLAR 1.MAXSULOTLARNING O'RNINI BOSUVCHANLIGI 3.MAXSULOTLARNING ISTE'MOL XUSUSIYATLARI 2.MAXSULOT QIYMATI YOKI NARXINING ISTE'MOLCHI DAROMADIDAGI SAMOG'I 4. VAQT OMILI

16. I s t e ' m o l c h i d a r o m a d i n i n g 1 f o i z g a o ' z g a r i s h i t a l a b n i n g n e c h a f o i z g a o ' z g a r i s h i n i i f o d a l o v c h i k o ' r s a t k i c h t a l a b n i n g d a r o m a d b o ' y i c h a e g i l u v c h a n l i g i k o r s a t k i c h i d e y i l a d i v a q u y i d a g i f o r m u l a yordamida aniqlanadi: T a k l i f h a j m i g a t a ' s i r q i l u v c h i b o s h q a o m i ll a r o`zgarmay qolgan sharoitda, narxning 1 f o i z g a o ' z g a r i s h i t a k l i f n i n g n e c h a f o i z g a o ' z g a r i s h i n i i f o d a l o v c h i k o ` r s a tk i c h t a k l i f n i n g n a r x b o ` yi c h a e g i l u v c h a n l i g i k o ' r s a tk i c h i d e yi l a d i . B u k o ` r s a tk i c h k o ' p i n c h a o dd i y q i l i b t a k l i f n i n g e g i l u v c h a n l i g i d e b h a m a t a l a d i . Taklifning narx bo'yicha egiluvchanligi (Eif) darajasi quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi:

17. N a f l i l i k f u n k si y a si is t e ʼ m o l q i l i n a y o t g a n t o v a r l a r ( X . Y ) dan olinayotgan naflilikning hosilasini ifodalaydi : 7.4. Iste ʼ molchi xatti-harakati nazariyasi

18. Iste ʼ molchi tovarlarning turli to ʻ plamini xarid qilishda doimo naflilikni maksimallashtirish qoidasiga amal qiladi . Bu qoidaning mazmuni quyidagicha bayon etiladi : iste ʼ molchi o ʻ zining daromadini shunday sarflashi kerakki, daromad to ʻ liq sarflangan holatda tovarni xarid qilishdan olingan so ʻ nggi qo ʻ shilgan naflilikning tovar narxiga nisbati barcha tovarlar uchun bir xil qiymatga ega bo ʻ lishi lozim, ya ʼ ni :

19. Agar iste ʼ molchining A va B tovarlarning barcha to ʻ plamlari bo ʻ yicha afzal ko ʻ rishlarini egri chiziqlar orqali tasvirlansa , befarqlik kartasi hosil bo ʻ ladi . Har bir befarqlik egri chizig ʻ i kishi har biriga bir xilda qaraydigan tovarlar to ʻ plamini ifodalaydi . 7.5-rasmda befarqlik kartasining bir qismini aks ettiruvchi uchta befarqlik egri chizig ʻ i tasvirlangan . L3 befarqlik egri chizig ʻ i ehtiyojlarni qondirilishining eng yuqori darajasi aks ettiradi .

20. E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT