Thực hiện quy trình chăm sóc nuôi dưỡng và phòng trị bệnh cho lợn nái sinh sản tại trại Nguyễn Đức Binh, xã Ba Trại, Ba Vì, Hà Nội
sangkienkinhnghiemma
8 views
59 slides
Oct 30, 2024
Slide 1 of 59
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
About This Presentation
Yêu cầu được đặt ra cho ngành chăn nuôi lợn đó là nâng cao hiệu quả kinh tế, năng suất và chất lượng sản phẩm tốt, được người tiêu dùng tin cậy. Để thực hiện được điều đó ngoài khâu chăm sóc, nuôi dưỡng đàn lợn thịt, ng...
Slide Content
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
------------------------
TRẦN NGỌC HIẾU
Tên chuyên đề:
“THỰC HIỆN QUY TRÌNH CHĂM SÓC NUÔI DƯ ỠNG
VÀ PHÒNG TRỊ BỆNH CHO LỢN NÁI SINH SẢN TẠI TRẠI
NGUYỄN ĐỨC BINH, XÃ BA TRẠI, BA VÌ, HÀ NỘI”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo: Chính quy
Chuyên ngành: Thú y
Khoa: Chăn nuôi Thú y
Khóa học: 2014 - 2018
THÁI NGUYÊN - 2018https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
------------------------
TRẦN NGỌC HIẾU
Tên chuyên đề:
“THỰC HIỆN QUY TRÌNH CHĂM SÓC NUÔI DƯ ỠNG
VÀ PHÒNG TRỊ BỆNH CHO LỢN NÁI SINH SẢN TẠI TRẠI
NGUYỄN ĐỨC BINH, XÃ BA TRẠI, BA VÌ, HÀ NỘI”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo: Chính quy
Chuyên ngành: Thú y
Khoa: Chăn nuôi Thú y
Khóa học: 2014 - 2018
THÁI NGUYÊN - 2018https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
---------------------------
TRẦN NGỌC HIẾU
Tên chuyên đề:
“THỰC HIỆN QUY TRÌNH CHĂM SÓC NUÔI DƯ ỠNG
VÀ PHÒNG TRỊ BỆNH CHO LỢN NÁI SINH SẢN TẠI TRẠI
NGUYỄN ĐỨC BINH, XÃ BA TRẠI, BA VÌ, HÀ NỘI”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo: Chính quy
Chuyên ngành: Thú y
Lớp: K46 - TY - N02
Khoa: Chăn nuôi Thú y
Khóa học: 2014 - 2018
Giảng viên hướng dẫn: GS.TS. NGUYỄN THỊ KIM LAN
THÁI NGUYÊN - 2018https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
---------------------------
TRẦN NGỌC HIẾU
Tên chuyên đề:
“THỰC HIỆN QUY TRÌNH CHĂM SÓC NUÔI DƯ ỠNG
VÀ PHÒNG TRỊ BỆNH CHO LỢN NÁI SINH SẢN TẠI TRẠI
NGUYỄN ĐỨC BINH, XÃ BA TRẠI, BA VÌ, HÀ NỘI”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo: Chính quy
Chuyên ngành: Thú y
Lớp: K46 - TY - N02
Khoa: Chăn nuôi Thú y
Khóa học: 2014 - 2018
Giảng viên hướng dẫn: GS.TS. NGUYỄN THỊ KIM LAN
THÁI NGUYÊN - 2018https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
i
LỜI CẢM ƠN
Sau quá trình học tập tại trường và thực tập tốt nghiệp tại cơ sở, đến nay em
đã hoàn thành bản khóa luận tốt nghiệp này.
Qua đây em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới Ban giám hiệu
trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, ban chủ nhiệm khoa Chăn nuôi thú y, cùng
các thầy cô giáo trong khoa đã tận tình dìu dắt, giúp đỡ em trong suốt quá trình thực
tập. Đặc biệt, cô giáo hướng dẫn GS.TS. Nguyễn Thị Kim Lan đã chỉ bảo và trực
tiếp hướng dẫn em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới anh Nguyễn Đức Binh - chủ trại và cán
bộ kỹ thuật, các anh công nhân viên tại trại Nguyễn Đức Binh, xã Ba Trại, Ba Vì, Hà
Nội đã tạo điều kiện giúp đỡ em trong suốt quá trình thực tập tại cơ sở.
Xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè và người thân đã động viên, cổ vũ em
và tạo điều kiện thuận lợi giúp em hoàn thành tốt quá trình thực tập.
Em xin chúc các thầy giáo, cô giáo luôn luôn mạnh khỏe, hạnh phúc và thành
đạt trong cuộc sống, có nhiều thành công trong giảng dạy và nghiên cứu khoa học.
Trong quá trình viết khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót. Em kính
mong sự giúp đỡ, đóng góp ý kiến của các thầy cô để khóa luận của em được hoàn
thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 12 năm 2018
Sinh viên
Trần Ngọc Hiếu
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
LỜI CẢM ƠN
Sau quá trình học tập tại trường và thực tập tốt nghiệp tại cơ sở, đến nay em
đã hoàn thành bản khóa luận tốt nghiệp này.
Qua đây em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới Ban giám hiệu
trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, ban chủ nhiệm khoa Chăn nuôi thú y, cùng
các thầy cô giáo trong khoa đã tận tình dìu dắt, giúp đỡ em trong suốt quá trình thực
tập. Đặc biệt, cô giáo hướng dẫn GS.TS. Nguyễn Thị Kim Lan đã chỉ bảo và trực
tiếp hướng dẫn em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới anh Nguyễn Đức Binh - chủ trại và cán
bộ kỹ thuật, các anh công nhân viên tại trại Nguyễn Đức Binh, xã Ba Trại, Ba Vì, Hà
Nội đã tạo điều kiện giúp đỡ em trong suốt quá trình thực tập tại cơ sở.
Xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè và người thân đã động viên, cổ vũ em
và tạo điều kiện thuận lợi giúp em hoàn thành tốt quá trình thực tập.
Em xin chúc các thầy giáo, cô giáo luôn luôn mạnh khỏe, hạnh phúc và thành
đạt trong cuộc sống, có nhiều thành công trong giảng dạy và nghiên cứu khoa học.
Trong quá trình viết khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót. Em kính
mong sự giúp đỡ, đóng góp ý kiến của các thầy cô để khóa luận của em được hoàn
thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 12 năm 2018
Sinh viên
Trần Ngọc Hiếu
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
ii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. i
MỤC LỤC .................................................................................................................. ii
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................. iv
DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ........................................................... v
Phần 1. MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1
1.1. Đặt vấn đề ......................................................................................................... 1
1.2. Mục tiêu và yêu cầu của chuyên đề .................................................................. 1
1.2.1. Mục tiêu ..................................................................................................... 1
1.2.2. Yêu cầu của chuyên đề .............................................................................. 2
Phần 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ........................................................................... 3
2.1. Điều kiện cơ sở nơi thực tập ............................................................................. 3
2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên .................................................................. 3
2.1.2. Cơ sở vật chất của trang trại ...................................................................... 4
2.1.3. Cơ cấu tổ chức của trang trại ..................................................................... 5
2.2. Cơ sở tài liệu liên quan đến chuyên đề thực hiện ............................................. 6
2.2.1. Những hiểu biết về quá trình nuôi dưỡng và chăm sóc lợn nái sinh sản ... 6
2.2.2. Những hiểu biết về phòng và trị bệnh cho vật nuôi ................................... 9
2.2.3. Những hiểu biết về một số bệnh thường gặp trên đàn lợn nái sinh sản... 13
2.3. Tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước ............................................ 22
2.3.1. Tổng quan các nghiên cứu trong nước .................................................... 22
2.3.2. Tổng quan các nghiên cứu ở nước ngoài ................................................. 23
Phần 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP TH ỰC HIỆN ......... 25
3.1. Đối tượng thực hiện ........................................................................................ 25
3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành ..................................................................... 25
3.3. Nội dung tiến hành ......................................................................................... 25
3.4. Các chỉ tiêu và phương pháp thực hiện .......................................................... 25
3.4.1. Các chỉ tiêu theo dõi ................................................................................ 25 https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. i
MỤC LỤC .................................................................................................................. ii
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................. iv
DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ........................................................... v
Phần 1. MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1
1.1. Đặt vấn đề ......................................................................................................... 1
1.2. Mục tiêu và yêu cầu của chuyên đề .................................................................. 1
1.2.1. Mục tiêu ..................................................................................................... 1
1.2.2. Yêu cầu của chuyên đề .............................................................................. 2
Phần 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ........................................................................... 3
2.1. Điều kiện cơ sở nơi thực tập ............................................................................. 3
2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên .................................................................. 3
2.1.2. Cơ sở vật chất của trang trại ...................................................................... 4
2.1.3. Cơ cấu tổ chức của trang trại ..................................................................... 5
2.2. Cơ sở tài liệu liên quan đến chuyên đề thực hiện ............................................. 6
2.2.1. Những hiểu biết về quá trình nuôi dưỡng và chăm sóc lợn nái sinh sản ... 6
2.2.2. Những hiểu biết về phòng và trị bệnh cho vật nuôi ................................... 9
2.2.3. Những hiểu biết về một số bệnh thường gặp trên đàn lợn nái sinh sản... 13
2.3. Tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước ............................................ 22
2.3.1. Tổng quan các nghiên cứu trong nước .................................................... 22
2.3.2. Tổng quan các nghiên cứu ở nước ngoài ................................................. 23
Phần 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP TH ỰC HIỆN ......... 25
3.1. Đối tượng thực hiện ........................................................................................ 25
3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành ..................................................................... 25
3.3. Nội dung tiến hành ......................................................................................... 25
3.4. Các chỉ tiêu và phương pháp thực hiện .......................................................... 25
3.4.1. Các chỉ tiêu theo dõi ................................................................................ 25 https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
iii
3.4.2. Phương pháp thực hiện ............................................................................ 25
3.4.3. Các chỉ tiêu theo dõi ................................................................................ 33
3.4.4. Phương pháp xử lý số liệu ....................................................................... 33
Phần 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ................................................................... 35
4.1. Kết quả theo dõi tình hình chăn nuôi lợn tại trại trong 3 năm (2016 - 2018) 35
4.2. Kết quả thực hiện quy trình chăm sóc và nuôi dưỡng đàn lợn tại cơ sở ........ 36
4.3. Kết quả thực hiện quy trình đỡ đẻ cho lợn nái tại trại .................................... 37
4.4. Một số chỉ tiêu về số lượng lợn con của lợn nái ............................................ 38
4.5. Kết quả thực hiện quy trình phòng bệnh cho đàn lợn tại cơ sở ...................... 39
4.5.1. Kết quả vệ sinh, sát trùng tại cơ sở .......................................................... 39
4.5.2. Kết quả công tác tiêm phòng tại cơ sở ..................................................... 40
4.6. Tình hình mắc bệnh của lợn nái tại cơ sở ....................................................... 41
4.7. Kết quả công tác chẩn đoán và điều trị bệnh cho đàn lợn tại cơ sở ............... 42
Phần 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ....................................................................... 44
5.1. Kết luận .......................................................................................................... 44
5.2. Đề nghị ........................................................................................................... 45
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 46
MỘT SỐ HÌNH ẢNH TRONG QUÁ TRÌNH TH ỰC TẬP
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
3.4.2. Phương pháp thực hiện ............................................................................ 25
3.4.3. Các chỉ tiêu theo dõi ................................................................................ 33
3.4.4. Phương pháp xử lý số liệu ....................................................................... 33
Phần 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ................................................................... 35
4.1. Kết quả theo dõi tình hình chăn nuôi lợn tại trại trong 3 năm (2016 - 2018) 35
4.2. Kết quả thực hiện quy trình chăm sóc và nuôi dưỡng đàn lợn tại cơ sở ........ 36
4.3. Kết quả thực hiện quy trình đỡ đẻ cho lợn nái tại trại .................................... 37
4.4. Một số chỉ tiêu về số lượng lợn con của lợn nái ............................................ 38
4.5. Kết quả thực hiện quy trình phòng bệnh cho đàn lợn tại cơ sở ...................... 39
4.5.1. Kết quả vệ sinh, sát trùng tại cơ sở .......................................................... 39
4.5.2. Kết quả công tác tiêm phòng tại cơ sở ..................................................... 40
4.6. Tình hình mắc bệnh của lợn nái tại cơ sở ....................................................... 41
4.7. Kết quả công tác chẩn đoán và điều trị bệnh cho đàn lợn tại cơ sở ............... 42
Phần 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ....................................................................... 44
5.1. Kết luận .......................................................................................................... 44
5.2. Đề nghị ........................................................................................................... 45
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 46
MỘT SỐ HÌNH ẢNH TRONG QUÁ TRÌNH TH ỰC TẬP
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
iv
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Những biểu hiện khi lợn sắp đẻ .................................................................. 7
Bảng 2.2. Ý nghĩa của dịch chảy ra từ âm đạo theo thời gian xuất hiện .................. 14
Bảng 3.1. Khẩu phần ăn cho đàn lợn tại trại ............................................................. 26
Bảng 3.2. Lịch tiêm phòng vắc xin của trại .............................................................. 28
Bảng 4.1. Tình hình chăn nuôi lợn tại trại lợn Nguyễn Đức Binh qua 3 năm 2016- 2018 ... 35
Bảng 4.2. Số lượng lợn nái, lợn con trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng tại trại qua 6
tháng thực tập........................................................................................... 36
Bảng 4.3. Kết quả thực hiện quy trình đỡ đẻ cho lợn tại trại .................................... 37
Bảng 4.4. Một số chỉ tiêu về số lượng lợn con của lợn nái từ tháng 12 năm 2017 đến
tháng 5 năm 2018 ..................................................................................... 38
Bảng 4.5. Kết quả thực hiện vệ sinh, sát trùng tại trại .............................................. 40
Bảng 4.6. Kết quả tiêm vắc xin, thuốc phòng bệnh cho lợn nái sinh sản và lợn con
tại cơ sở .................................................................................................... 41
Bảng 4.7. Tình hình mắc bệnh ở đàn lợn nái sinh sản tại trại ................................... 41
Bảng 4.8. Kết quả điều trị bệnh ở đàn lợn nái sinh sản ............................................ 42
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Những biểu hiện khi lợn sắp đẻ .................................................................. 7
Bảng 2.2. Ý nghĩa của dịch chảy ra từ âm đạo theo thời gian xuất hiện .................. 14
Bảng 3.1. Khẩu phần ăn cho đàn lợn tại trại ............................................................. 26
Bảng 3.2. Lịch tiêm phòng vắc xin của trại .............................................................. 28
Bảng 4.1. Tình hình chăn nuôi lợn tại trại lợn Nguyễn Đức Binh qua 3 năm 2016- 2018 ... 35
Bảng 4.2. Số lượng lợn nái, lợn con trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng tại trại qua 6
tháng thực tập........................................................................................... 36
Bảng 4.3. Kết quả thực hiện quy trình đỡ đẻ cho lợn tại trại .................................... 37
Bảng 4.4. Một số chỉ tiêu về số lượng lợn con của lợn nái từ tháng 12 năm 2017 đến
tháng 5 năm 2018 ..................................................................................... 38
Bảng 4.5. Kết quả thực hiện vệ sinh, sát trùng tại trại .............................................. 40
Bảng 4.6. Kết quả tiêm vắc xin, thuốc phòng bệnh cho lợn nái sinh sản và lợn con
tại cơ sở .................................................................................................... 41
Bảng 4.7. Tình hình mắc bệnh ở đàn lợn nái sinh sản tại trại ................................... 41
Bảng 4.8. Kết quả điều trị bệnh ở đàn lợn nái sinh sản ............................................ 42
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
v
DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Nghĩa của từ
Cs
Đ
Cộng Sự
Đồng
LMLM Lở mồm long móng
Nxb Nhà xuất bản
STT Số thứ tự
TT Thể trọng
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Nghĩa của từ
Cs
Đ
Cộng Sự
Đồng
LMLM Lở mồm long móng
Nxb Nhà xuất bản
STT Số thứ tự
TT Thể trọng
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
1
Phần 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Chăn nuôi là ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam. Trong đó chăn nuôi
lợn giữ vị trí hàng đầu, góp phần cung cấp một lượng lớn thực phẩm có giá trị
dinh dưỡng cao, mang lại thu nhập cho người chăn nuôi, nâng cao đời sống người
dân. Cùng với xu hướng phát triển của xã hội, chăn nuôi lợn cũng chuyển từ loại
hình chăn nuôi nông hộ nhỏ lẻ sang chăn nuôi tập trung trang trại, từ đó đã giúp
cho ngành chăn nuôi lợn đạt được bước phát triển không ngừng cả về chất lượng
và số lượng. Yêu cầu được đặt ra cho ngành chăn nuôi lợn đó là nâng cao hiệu quả
kinh tế, năng suất và chất lượng sản phẩm tốt, được người tiêu dùng tin cậy. Để
thực hiện được điều đó ngoài khâu chăm sóc, nuôi dưỡng đàn lợn thịt, người ta
không thể không chú ý đến chất lượng đàn lợn nái sinh sản, bởi nó quyết định đến
năng suất cũng như chất lượng của đàn lợn con sau cai sữa và đàn lợn thịt về
sau.Với diễn biến phức tạp của dịch bệnh hiện nay đòi hỏi người chăn nuôi cần có
quy trình chăm óc nuôi dưỡng tốt, nắm rõ diễn biến và hạn chế những tác hại của
dịch bệnh lên đàn lợn của mình, góp phần đem lại nguồn thu cho ngành chăn nuôi
lợn nói riêng và ngành chăn nuôi nói chung.
Xuất phát từ tình hình thực tế trên và nhằm cung cấp kiến thức, nâng cao
trình độ, tay nghề của sinh viên, được sự đồng ý của Ban Chủ nhiệm khoa Chăn
nuôi Thú y cùng với sự giúp đỡ của cô giáo hướng dẫn và cơ sở nơi thực tập, em đã
tiến hành thực hiện chuyên đề: “Thực hiện quy trình chăm sóc nuôi dưỡng và
phòng trị bệnh cho lợn nái sinh sản tại trại Nguyễn Đức Binh, xã Ba Trại, Ba Vì,
Hà Nội”.
1.2. Mục tiêu và yêu cầu của chuyên đề
1.2.1. Mục tiêu
- Nắm được tình hình chăn nuôi tại trại lợn nái Nguyễn Đức Binh, xã Ba
Trại, huyện Ba Vì, Hà Nội.
- Nắm được quy trình chăm sóc lợn nái sinh sản. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Phần 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Chăn nuôi là ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam. Trong đó chăn nuôi
lợn giữ vị trí hàng đầu, góp phần cung cấp một lượng lớn thực phẩm có giá trị
dinh dưỡng cao, mang lại thu nhập cho người chăn nuôi, nâng cao đời sống người
dân. Cùng với xu hướng phát triển của xã hội, chăn nuôi lợn cũng chuyển từ loại
hình chăn nuôi nông hộ nhỏ lẻ sang chăn nuôi tập trung trang trại, từ đó đã giúp
cho ngành chăn nuôi lợn đạt được bước phát triển không ngừng cả về chất lượng
và số lượng. Yêu cầu được đặt ra cho ngành chăn nuôi lợn đó là nâng cao hiệu quả
kinh tế, năng suất và chất lượng sản phẩm tốt, được người tiêu dùng tin cậy. Để
thực hiện được điều đó ngoài khâu chăm sóc, nuôi dưỡng đàn lợn thịt, người ta
không thể không chú ý đến chất lượng đàn lợn nái sinh sản, bởi nó quyết định đến
năng suất cũng như chất lượng của đàn lợn con sau cai sữa và đàn lợn thịt về
sau.Với diễn biến phức tạp của dịch bệnh hiện nay đòi hỏi người chăn nuôi cần có
quy trình chăm óc nuôi dưỡng tốt, nắm rõ diễn biến và hạn chế những tác hại của
dịch bệnh lên đàn lợn của mình, góp phần đem lại nguồn thu cho ngành chăn nuôi
lợn nói riêng và ngành chăn nuôi nói chung.
Xuất phát từ tình hình thực tế trên và nhằm cung cấp kiến thức, nâng cao
trình độ, tay nghề của sinh viên, được sự đồng ý của Ban Chủ nhiệm khoa Chăn
nuôi Thú y cùng với sự giúp đỡ của cô giáo hướng dẫn và cơ sở nơi thực tập, em đã
tiến hành thực hiện chuyên đề: “Thực hiện quy trình chăm sóc nuôi dưỡng và
phòng trị bệnh cho lợn nái sinh sản tại trại Nguyễn Đức Binh, xã Ba Trại, Ba Vì,
Hà Nội”.
1.2. Mục tiêu và yêu cầu của chuyên đề
1.2.1. Mục tiêu
- Nắm được tình hình chăn nuôi tại trại lợn nái Nguyễn Đức Binh, xã Ba
Trại, huyện Ba Vì, Hà Nội.
- Nắm được quy trình chăm sóc lợn nái sinh sản. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
2
- Nắm được các loại thức ăn dành cho lợn nái sinh sản, khẩu phần ăn và cách
cho lợn nái ăn qua từng giai đoạn mang thai.
- Nắm được các bệnh hay xảy ra đối với lợn nái sinh sản và phương pháp
phòng trị bệnh hiệu quả nhất.
1.2.2. Yêu cầu của chuyên đề
- Đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại lợn nái anh Nguyễn Đức Binh, xã Ba
Trại, huyện Ba Vì, Hà Nội.
- Thực hiện tốt quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng cho đàn lợn nái nuôi tại trại.
- Nắm được các bệnh trên đàn lợn nái sinh sản và cách phòng trị bệnh đối
với từng loại bệnh.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
- Nắm được các loại thức ăn dành cho lợn nái sinh sản, khẩu phần ăn và cách
cho lợn nái ăn qua từng giai đoạn mang thai.
- Nắm được các bệnh hay xảy ra đối với lợn nái sinh sản và phương pháp
phòng trị bệnh hiệu quả nhất.
1.2.2. Yêu cầu của chuyên đề
- Đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại lợn nái anh Nguyễn Đức Binh, xã Ba
Trại, huyện Ba Vì, Hà Nội.
- Thực hiện tốt quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng cho đàn lợn nái nuôi tại trại.
- Nắm được các bệnh trên đàn lợn nái sinh sản và cách phòng trị bệnh đối
với từng loại bệnh.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
3
Phần 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Điều kiện cơ sở nơi thực tập
2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên
Ba Vì là huyện tận cùng phía Tây Bắc của Hà Nội, trên địa bàn huyện có một
phần lớn của dãy núi Ba Vì chạy qua phía Nam huyện, phía Đông giáp thị xã Sơn
Tây, phía Đông Nam giáp huyện Thạch Thất. Phía Nam giáp các huyện Lương Sơn
(về phía Đông Nam huyện) và Kỳ Sơn của Hòa Bình (về phía Tây Nam huyện). Phía
Bắc giáp thành phố Việt Trì, Phú Thọ, với ranh giới là sông Hồng (sông Thao) nằm ở
phía Bắc. Phía Tây giáp các huyện Lâm Thao, Tam Nông, Thanh Thủy của Phú Thọ.
Phía Đông Bắc giáp huyện Vĩnh Tường tỉnh Vĩnh Phúc, ranh giới là sông Hồng.
Huyện Ba Vì là một huyện bán sơn địa, diện tích tự nhiên là 428,0 km², lớn
nhất Thủ đô Hà Nội. Trên địa bàn huyện có vườn quốc gia Ba Vì. Ở ranh giới của
huyện với tỉnh Phú Thọ có hai ngã ba sông là: Ngã ba Trung Hà giữa sông Đà và
sông Hồng (tại xã Phong Vân) và ngã ba Bạch Hạc giữa sông Hồng và sông Lô (tại
các xã Tản Hồng và Phú Cường, đối diện với thành phố Việt Trì).
Các điểm cực: Cực Bắc là xã Phú Cường, cực Tây là xã Thuần Mỹ, cực Nam
là xã Khánh Thượng, cực Đông là xã Cam Thượng.
- Vị trí địa lý xã Ba Trại
Ba Trại là một trong 7 xã miền núi của huyện Ba Vì. Nằm ở dưới chân núi
Ba Vì, có diện tích khoảng 36 km
2
, Ba Trại xưa thuộc huyện Bất Bạt, tỉnh Sơn Tây
cũ, ngày nay thuộc huyện Ba Vì tỉnh Hà Nội.
Vị trí địa lý giáp: Phía Đông giáp xã Tản Lĩnh, phía Bắc giáp xã Cẩm Lĩnh,
phía Tây giáp xã Thuần Mỹ, Phía Nam giáp núi Ba Vì.
- Địa hình
Nhìn chung địa hình của xã phần lớn là đồi gò, độ cao các quả đồi chênh
nhau từ 5 đến 20 mét, độ dốc không lớn. Diện tích ruộng có 730 mẫu bắc bộ phần
lớn là ruộng chằm, diện tích còn lại là đất đồi. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Phần 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Điều kiện cơ sở nơi thực tập
2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên
Ba Vì là huyện tận cùng phía Tây Bắc của Hà Nội, trên địa bàn huyện có một
phần lớn của dãy núi Ba Vì chạy qua phía Nam huyện, phía Đông giáp thị xã Sơn
Tây, phía Đông Nam giáp huyện Thạch Thất. Phía Nam giáp các huyện Lương Sơn
(về phía Đông Nam huyện) và Kỳ Sơn của Hòa Bình (về phía Tây Nam huyện). Phía
Bắc giáp thành phố Việt Trì, Phú Thọ, với ranh giới là sông Hồng (sông Thao) nằm ở
phía Bắc. Phía Tây giáp các huyện Lâm Thao, Tam Nông, Thanh Thủy của Phú Thọ.
Phía Đông Bắc giáp huyện Vĩnh Tường tỉnh Vĩnh Phúc, ranh giới là sông Hồng.
Huyện Ba Vì là một huyện bán sơn địa, diện tích tự nhiên là 428,0 km², lớn
nhất Thủ đô Hà Nội. Trên địa bàn huyện có vườn quốc gia Ba Vì. Ở ranh giới của
huyện với tỉnh Phú Thọ có hai ngã ba sông là: Ngã ba Trung Hà giữa sông Đà và
sông Hồng (tại xã Phong Vân) và ngã ba Bạch Hạc giữa sông Hồng và sông Lô (tại
các xã Tản Hồng và Phú Cường, đối diện với thành phố Việt Trì).
Các điểm cực: Cực Bắc là xã Phú Cường, cực Tây là xã Thuần Mỹ, cực Nam
là xã Khánh Thượng, cực Đông là xã Cam Thượng.
- Vị trí địa lý xã Ba Trại
Ba Trại là một trong 7 xã miền núi của huyện Ba Vì. Nằm ở dưới chân núi
Ba Vì, có diện tích khoảng 36 km
2
, Ba Trại xưa thuộc huyện Bất Bạt, tỉnh Sơn Tây
cũ, ngày nay thuộc huyện Ba Vì tỉnh Hà Nội.
Vị trí địa lý giáp: Phía Đông giáp xã Tản Lĩnh, phía Bắc giáp xã Cẩm Lĩnh,
phía Tây giáp xã Thuần Mỹ, Phía Nam giáp núi Ba Vì.
- Địa hình
Nhìn chung địa hình của xã phần lớn là đồi gò, độ cao các quả đồi chênh
nhau từ 5 đến 20 mét, độ dốc không lớn. Diện tích ruộng có 730 mẫu bắc bộ phần
lớn là ruộng chằm, diện tích còn lại là đất đồi. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
4
Xã nằm giữa hai con đường Tỉnh lộ, đường 87 Sơn Tây - Đá Chông và
đường 88 Sơn Tây - Bất Bạt. Đường 87 đi qua xã từ phía Đông - Nam qua các xóm
Chằm Mè - Trung Sơn tiếp giáp đường 89 tại Đá Chông. Đường 89 chạy song song
với sông Đà qua địa phận xã Thuần Mỹ. Đường 88 đi qua xã ở phía Bắc và cũng là
ranh giới giữa Ba Trại với Cẩm Lĩnh.
- Khí hậu
Đặc điểm chung của Ba Trại bị chi phối bởi các yếu tố vĩ độ Bắc, cơ chế gió
mùa, sự phối hợp giữa gió mùa và vĩ độ tạo nên khí hậu nhiệt đới ẩm với mùa đông
lạnh và khô. Nhiệt độ bình quân năm trong khu vực là 23
0
C.
Lượng mưa trung bình năm 2.500 mm, phân bố không đều trong năm, tập
trung nhiều vào tháng 7, tháng 8. Độ ẩm không khí 86,1 %, vùng thấp thường khô
hanh vào tháng 12 và tháng 1.
2.1.2. Cơ sở vật chất của trang trại
- Trại lợn có khoảng 1,2 ha đất để xây dựng trang trại, nhà điều hành, nhà ở
cho công nhân, bếp ăn và các công trình phụ phục vụ cho công nhân, sinh viên thực
tập và các hoạt động khác của trại.
- Trong khu chăn nuôi được quy hoạch bố trí xây dựng hệ thống chuồng trại
cho 100 nái: bao gồm 1 chuồng đẻ tiếp giáp với chuồng bầu có vách ngăn tường bê
tông. Chiều dài chuồng 36 m, chiều rộng 16 m, có 26 ô chia làm 2 dãy kích thước
2,2 m × 1,6 m × 1,2m/ô, 1 chuồng bầu có 85 ô chia làm 2 dãy kích thước 2,2 m ×
0,65 m × 1,2 m/ô. Có 3 ô lợn đực giống kích thước 5m × 6m x 1,4m, 1 chuồng
thương phẩm có sức chứa nuôi 450 lợn thịt. Cùng một số công trình phụ phục vụ
cho chăn nuôi như: Kho thức ăn, phòng sát trùng, phòng pha tinh, kho thuốc…
- Hệ thống chuồng xây dựng khép kín hoàn toàn. Phía đầu chuồng là hệ
thống giàn mát, cuối chuồng có 3 quạt thông gió đối với các chuồng đẻ, 4 quạt đối
với các chuồng bầu, các chuồng thương phẩm, chuồng nái hậu bị, đực giống và
chuồng úm. Hai bên tường có dãy cửa sổ lắp kính, mỗi cửa sổ có diện tích 1,2 m²,
cách nền 1,2 m, mỗi cửa sổ cách nhau 50 cm. Trên trần được lắp hệ thống chống
nóng bằng bạt cách nhiệt. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Xã nằm giữa hai con đường Tỉnh lộ, đường 87 Sơn Tây - Đá Chông và
đường 88 Sơn Tây - Bất Bạt. Đường 87 đi qua xã từ phía Đông - Nam qua các xóm
Chằm Mè - Trung Sơn tiếp giáp đường 89 tại Đá Chông. Đường 89 chạy song song
với sông Đà qua địa phận xã Thuần Mỹ. Đường 88 đi qua xã ở phía Bắc và cũng là
ranh giới giữa Ba Trại với Cẩm Lĩnh.
- Khí hậu
Đặc điểm chung của Ba Trại bị chi phối bởi các yếu tố vĩ độ Bắc, cơ chế gió
mùa, sự phối hợp giữa gió mùa và vĩ độ tạo nên khí hậu nhiệt đới ẩm với mùa đông
lạnh và khô. Nhiệt độ bình quân năm trong khu vực là 23
0
C.
Lượng mưa trung bình năm 2.500 mm, phân bố không đều trong năm, tập
trung nhiều vào tháng 7, tháng 8. Độ ẩm không khí 86,1 %, vùng thấp thường khô
hanh vào tháng 12 và tháng 1.
2.1.2. Cơ sở vật chất của trang trại
- Trại lợn có khoảng 1,2 ha đất để xây dựng trang trại, nhà điều hành, nhà ở
cho công nhân, bếp ăn và các công trình phụ phục vụ cho công nhân, sinh viên thực
tập và các hoạt động khác của trại.
- Trong khu chăn nuôi được quy hoạch bố trí xây dựng hệ thống chuồng trại
cho 100 nái: bao gồm 1 chuồng đẻ tiếp giáp với chuồng bầu có vách ngăn tường bê
tông. Chiều dài chuồng 36 m, chiều rộng 16 m, có 26 ô chia làm 2 dãy kích thước
2,2 m × 1,6 m × 1,2m/ô, 1 chuồng bầu có 85 ô chia làm 2 dãy kích thước 2,2 m ×
0,65 m × 1,2 m/ô. Có 3 ô lợn đực giống kích thước 5m × 6m x 1,4m, 1 chuồng
thương phẩm có sức chứa nuôi 450 lợn thịt. Cùng một số công trình phụ phục vụ
cho chăn nuôi như: Kho thức ăn, phòng sát trùng, phòng pha tinh, kho thuốc…
- Hệ thống chuồng xây dựng khép kín hoàn toàn. Phía đầu chuồng là hệ
thống giàn mát, cuối chuồng có 3 quạt thông gió đối với các chuồng đẻ, 4 quạt đối
với các chuồng bầu, các chuồng thương phẩm, chuồng nái hậu bị, đực giống và
chuồng úm. Hai bên tường có dãy cửa sổ lắp kính, mỗi cửa sổ có diện tích 1,2 m²,
cách nền 1,2 m, mỗi cửa sổ cách nhau 50 cm. Trên trần được lắp hệ thống chống
nóng bằng bạt cách nhiệt. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
5
- Trong khu chăn nuôi, đường đi lại giữa các ô chuồng, các khu khác đều
được đổ bê tông và có các hố sát trùng.
- Hệ thống nước trong trại chăn nuôi cho lợn uống là nước giếng mua từ bên
ngoài về. Nước tắm cho lợn, nước xả gầm, rửa chuồng được bơm từ ao chứa nước
trong trang trại lên bể chứa và theo hệ thống ống nước dẫn tới các chuồng khác nhau.
2.1.3. Cơ cấu tổ chức của trang trại
Là trang trại tư nhân được thành lập vào tháng 04/2015. Với tổng số nái 100
con, chuồng trại khép kín chăn nuôi theo hướng công nghiệp hiện đại. Tất cả các trang
thiết bị phục vụ trong chăn nuôi đều được nghiên cứu, tính toán để phù hợp với vật
nuôi, luôn đáp ứng và tạo điều kiện môi trường tốt nhất cho sự phát triến của đàn lợn.
Với nhiều kinh nghiệm trong chăn nuôi, công việc như kế toán, kỹ thuật, dều do chủ
trại tính toán sắp xếp. Sinh viên thực tập về làm phần lớn các công việc của trại như
bảo vệ, cho lợn ăn, dọn chuồng, vệ sinh trong ngoài trại, nấu ăn, tự phục vụ cá nhân.
2.1.4. Thuận lợi, khó khăn
2.1.4.1. Thuận lợi
Được sự quan tâm của Ủy ban nhân dân xã tạo điều kiện cho sự phát triển của trại.
Trại được xây dựng ở vị trí thuận lợi: xa khu dân cư, thuận tiện đường giao thông.
Trại do chủ trại quản lý, kỹ thuật công nhân của trại có năng lực nhiệt tình có
trách nhiệm với công việc.
Con giống tốt, thức ăn, thuốc chất lượng cao, quy trình chăn nuôi tốt đã
mang lại hiệu quả chăn nuôi cao cho trại.
2.1.4.2. Khó khăn
Trại nằm trong vùng nhiệt đới khí hậu gió mùa, thời tiết diễn biến phức tạp
nên khâu phòng trừ dịch bệnh gặp nhiều khó khăn.
Giá thức ăn chăn nuôi mỗi ngày một tăng khiến chi phí thức ăn tăng cao là
một nỗi lo của trang trại. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
- Trong khu chăn nuôi, đường đi lại giữa các ô chuồng, các khu khác đều
được đổ bê tông và có các hố sát trùng.
- Hệ thống nước trong trại chăn nuôi cho lợn uống là nước giếng mua từ bên
ngoài về. Nước tắm cho lợn, nước xả gầm, rửa chuồng được bơm từ ao chứa nước
trong trang trại lên bể chứa và theo hệ thống ống nước dẫn tới các chuồng khác nhau.
2.1.3. Cơ cấu tổ chức của trang trại
Là trang trại tư nhân được thành lập vào tháng 04/2015. Với tổng số nái 100
con, chuồng trại khép kín chăn nuôi theo hướng công nghiệp hiện đại. Tất cả các trang
thiết bị phục vụ trong chăn nuôi đều được nghiên cứu, tính toán để phù hợp với vật
nuôi, luôn đáp ứng và tạo điều kiện môi trường tốt nhất cho sự phát triến của đàn lợn.
Với nhiều kinh nghiệm trong chăn nuôi, công việc như kế toán, kỹ thuật, dều do chủ
trại tính toán sắp xếp. Sinh viên thực tập về làm phần lớn các công việc của trại như
bảo vệ, cho lợn ăn, dọn chuồng, vệ sinh trong ngoài trại, nấu ăn, tự phục vụ cá nhân.
2.1.4. Thuận lợi, khó khăn
2.1.4.1. Thuận lợi
Được sự quan tâm của Ủy ban nhân dân xã tạo điều kiện cho sự phát triển của trại.
Trại được xây dựng ở vị trí thuận lợi: xa khu dân cư, thuận tiện đường giao thông.
Trại do chủ trại quản lý, kỹ thuật công nhân của trại có năng lực nhiệt tình có
trách nhiệm với công việc.
Con giống tốt, thức ăn, thuốc chất lượng cao, quy trình chăn nuôi tốt đã
mang lại hiệu quả chăn nuôi cao cho trại.
2.1.4.2. Khó khăn
Trại nằm trong vùng nhiệt đới khí hậu gió mùa, thời tiết diễn biến phức tạp
nên khâu phòng trừ dịch bệnh gặp nhiều khó khăn.
Giá thức ăn chăn nuôi mỗi ngày một tăng khiến chi phí thức ăn tăng cao là
một nỗi lo của trang trại. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
6
2.2. Cơ sở tài liệu liên quan đến chuyên đề thực hiện
2.2.1. Những hiểu biết về quá trình nuôi dưỡng và chăm sóc lợn nái sinh sản
2.2.1.1. Quy trình nuôi dưỡng và chăm sóc lợn nái chửa
- Quy trình nuôi dưỡng
Theo Trần Văn Phùng và cs (2004) [16], thức ăn dùng cho lợn nái đẻ phải là
những thức ăn có giá trị dinh dưỡng cao, dễ tiêu hóa. Không cho lợn nái ăn thức ăn
có hệ số cho ăn cao gây chèn ép, thai sinh ra đẻ non, đẻ khó, hoặc ép thai chết ngạt.
Một tuần trước khi lợn đẻ phải căn cứ vào tình trạng sức khỏe cụ thể của lợn
nái để có kế hoạch giảm dần lượng thức ăn. Đối với những lợn nái có sức khỏe tốt thì
một tuần trước khi đẻ giảm 1/3 lượng thức ăn, đẻ trước 2 - 3 ngày giảm 1/2 lượng
thức ăn. Đối với những lợn nái có sức khỏe yếu thì không giảm lượng thức ăn mà
giảm dung tích của thức ăn bằng cách tăng cường cho ăn các loại thức ăn dễ tiêu hóa.
Những ngày lợn đẻ phải căn cứ vào thể trạng của lợn nái, sự phát dục của
bầu vú mà quyết định chế độ dinh dưỡng cho hợp lý.
Ngày lợn nái cắn ổ đẻ, cho lợn nái ăn ít thức ăn tinh (0,5kg) hoặc không cho
thức ăn tinh nhưng uống nước tự do. Ngày lợn nái đẻ có thể không cho lợn nái ăn
mà chỉ có uống nước ấm có pha muối hoặc ăn cháo loãng. Sau khi đẻ 2 - 3 ngày
không cho lợn nái ăn nhiều một cách đột ngột mà tăng từ từ đến ngày thứ 4 - 5 thì
cho ăn đủ tiêu chuẩn. Thức ăn cần chế biến tốt, dung tích nhỏ, có mùi vị thơm ngon
để kích thích tính thèm ăn cho lợn nái.
- Quy trình chăm sóc
Việc chăm sóc lợn nái mẹ có vai trò quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến
năng suất và sức khỏe của cả lợn mẹ và lợn con. Chuồng trại phải được vệ sinh sạch
sẽ. Trước khi lợn đẻ 10 - 15 ngày cần chuẩn bị đầy đủ chuồng đẻ. Tẩy rửa vệ sinh,
khử trùng toàn bộ ô chuồng, nền chuồng, sàn chuồng dùng cho lợn con và lợn mẹ.
Yêu cầu chuồng phải khô ráo, ấm áp, sạch sẽ, có đầy đủ ánh sáng. Sau khi vệ sinh
tiêu độc nên để trống chuồng từ 3 - 5 ngày trước khi lợn nái vào đẻ. Chuồng đẻ cần
phải trải đệm lót, có che chắn và thiết bị sưởi ấm trong những ngày mùa đông giá
rét. Trước khi đẻ 1 tuần, cần vệ sinh lợn nái sạch sẽ, lợn nái được lau rửa sạch sẽ đất https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
2.2. Cơ sở tài liệu liên quan đến chuyên đề thực hiện
2.2.1. Những hiểu biết về quá trình nuôi dưỡng và chăm sóc lợn nái sinh sản
2.2.1.1. Quy trình nuôi dưỡng và chăm sóc lợn nái chửa
- Quy trình nuôi dưỡng
Theo Trần Văn Phùng và cs (2004) [16], thức ăn dùng cho lợn nái đẻ phải là
những thức ăn có giá trị dinh dưỡng cao, dễ tiêu hóa. Không cho lợn nái ăn thức ăn
có hệ số cho ăn cao gây chèn ép, thai sinh ra đẻ non, đẻ khó, hoặc ép thai chết ngạt.
Một tuần trước khi lợn đẻ phải căn cứ vào tình trạng sức khỏe cụ thể của lợn
nái để có kế hoạch giảm dần lượng thức ăn. Đối với những lợn nái có sức khỏe tốt thì
một tuần trước khi đẻ giảm 1/3 lượng thức ăn, đẻ trước 2 - 3 ngày giảm 1/2 lượng
thức ăn. Đối với những lợn nái có sức khỏe yếu thì không giảm lượng thức ăn mà
giảm dung tích của thức ăn bằng cách tăng cường cho ăn các loại thức ăn dễ tiêu hóa.
Những ngày lợn đẻ phải căn cứ vào thể trạng của lợn nái, sự phát dục của
bầu vú mà quyết định chế độ dinh dưỡng cho hợp lý.
Ngày lợn nái cắn ổ đẻ, cho lợn nái ăn ít thức ăn tinh (0,5kg) hoặc không cho
thức ăn tinh nhưng uống nước tự do. Ngày lợn nái đẻ có thể không cho lợn nái ăn
mà chỉ có uống nước ấm có pha muối hoặc ăn cháo loãng. Sau khi đẻ 2 - 3 ngày
không cho lợn nái ăn nhiều một cách đột ngột mà tăng từ từ đến ngày thứ 4 - 5 thì
cho ăn đủ tiêu chuẩn. Thức ăn cần chế biến tốt, dung tích nhỏ, có mùi vị thơm ngon
để kích thích tính thèm ăn cho lợn nái.
- Quy trình chăm sóc
Việc chăm sóc lợn nái mẹ có vai trò quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến
năng suất và sức khỏe của cả lợn mẹ và lợn con. Chuồng trại phải được vệ sinh sạch
sẽ. Trước khi lợn đẻ 10 - 15 ngày cần chuẩn bị đầy đủ chuồng đẻ. Tẩy rửa vệ sinh,
khử trùng toàn bộ ô chuồng, nền chuồng, sàn chuồng dùng cho lợn con và lợn mẹ.
Yêu cầu chuồng phải khô ráo, ấm áp, sạch sẽ, có đầy đủ ánh sáng. Sau khi vệ sinh
tiêu độc nên để trống chuồng từ 3 - 5 ngày trước khi lợn nái vào đẻ. Chuồng đẻ cần
phải trải đệm lót, có che chắn và thiết bị sưởi ấm trong những ngày mùa đông giá
rét. Trước khi đẻ 1 tuần, cần vệ sinh lợn nái sạch sẽ, lợn nái được lau rửa sạch sẽ đất https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
7
hoặc phân bám dính trên người, dùng khăn thấm nước xà phòng lau sạch bầu vú và
âm hộ. Làm như vậy tránh được nguy cơ lợn con mới sinh bị nhiễm khuẩn do tiếp
xúc trực tiếp với lợn mẹ có vi khuẩn gây bệnh. Sau khi vệ sinh sạch sẽ cho lợn nái,
chúng ta chuyển lợn nái nhẹ nhàng từ chuồng bầu sang chuồng đẻ để lợn quen dần
với chuồng mới.
Trong quá trình chăm sóc lợn nái đẻ, công việc cần thiết và rất quan trọng đó
là việc chuẩn bị ô úm lợn cho lợn con. Ô úm rất quan trọng đối với lợn con, nó có
tác dụng phòng ngừa lợn mẹ đè chết lợn con, đặc biệt những ngày đầu mới sinh lợn
con còn yếu ớt, mà lợn mẹ mới đẻ xong sức khỏe còn rất yếu chưa hồi phục. Ô úm
tạo điều kiện để khống chế nhiệt độ thích hợp cho lợn con, đặc biệt là lợn con đẻ
vào những tháng mùa Đông. Ngoài ra, ô úm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tập ăn
sớm cho lợn con (để máng ăn vào ô úm cho lợn con lúc 7 - 10 ngày tuổi) mà không
bị lợn mẹ húc đẩy và ăn thức ăn của lợn con.
Theo dõi thường xuyên sức khỏe của lợn mẹ, quan sát bầu vú, thân nhiệt lợn
mẹ liên tục trong 3 ngày đầu sau khi đẻ để phát hiện sót nhau, sốt sữa hoặc nhiễm
trùng... để có biện pháp xử lý kịp thời.
Bảng 2.1. Những biểu hiện khi lợn sắp đẻ
Trước khi đẻ Dấu hiệu
0 - 10 ngày Vú căng lên và cứng
2 ngày Bầu vú cương cứng hơn và tiết ra chất lỏng trong
12 - 14 giờ Nái bồn chồn, tuyến vú bắt đầu tiết sữa
6 giờ Sữa tiết ra nhiều hơn qua 2 lỗ tia sữa
2 - 4 giờ Các vú đều có sữa non vọt thành tia dài
30 phút - 2 giờ Tăng nhịp thở, đi lại không yên
15 - 30 phút Âm hộ tiết ra dịch nhờn màu hồng có lẫn phân su
15 giây - 5 phút
Nái nằm nghiêng 1 bên, hơi thở đứt quãng, ép bụng, ép
đùi, quẩy đuôi rặn đẻ
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
hoặc phân bám dính trên người, dùng khăn thấm nước xà phòng lau sạch bầu vú và
âm hộ. Làm như vậy tránh được nguy cơ lợn con mới sinh bị nhiễm khuẩn do tiếp
xúc trực tiếp với lợn mẹ có vi khuẩn gây bệnh. Sau khi vệ sinh sạch sẽ cho lợn nái,
chúng ta chuyển lợn nái nhẹ nhàng từ chuồng bầu sang chuồng đẻ để lợn quen dần
với chuồng mới.
Trong quá trình chăm sóc lợn nái đẻ, công việc cần thiết và rất quan trọng đó
là việc chuẩn bị ô úm lợn cho lợn con. Ô úm rất quan trọng đối với lợn con, nó có
tác dụng phòng ngừa lợn mẹ đè chết lợn con, đặc biệt những ngày đầu mới sinh lợn
con còn yếu ớt, mà lợn mẹ mới đẻ xong sức khỏe còn rất yếu chưa hồi phục. Ô úm
tạo điều kiện để khống chế nhiệt độ thích hợp cho lợn con, đặc biệt là lợn con đẻ
vào những tháng mùa Đông. Ngoài ra, ô úm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tập ăn
sớm cho lợn con (để máng ăn vào ô úm cho lợn con lúc 7 - 10 ngày tuổi) mà không
bị lợn mẹ húc đẩy và ăn thức ăn của lợn con.
Theo dõi thường xuyên sức khỏe của lợn mẹ, quan sát bầu vú, thân nhiệt lợn
mẹ liên tục trong 3 ngày đầu sau khi đẻ để phát hiện sót nhau, sốt sữa hoặc nhiễm
trùng... để có biện pháp xử lý kịp thời.
Bảng 2.1. Những biểu hiện khi lợn sắp đẻ
Trước khi đẻ Dấu hiệu
0 - 10 ngày Vú căng lên và cứng
2 ngày Bầu vú cương cứng hơn và tiết ra chất lỏng trong
12 - 14 giờ Nái bồn chồn, tuyến vú bắt đầu tiết sữa
6 giờ Sữa tiết ra nhiều hơn qua 2 lỗ tia sữa
2 - 4 giờ Các vú đều có sữa non vọt thành tia dài
30 phút - 2 giờ Tăng nhịp thở, đi lại không yên
15 - 30 phút Âm hộ tiết ra dịch nhờn màu hồng có lẫn phân su
15 giây - 5 phút
Nái nằm nghiêng 1 bên, hơi thở đứt quãng, ép bụng, ép
đùi, quẩy đuôi rặn đẻ
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
8
2.2.1.2. Quy trình nuôi dưỡng và chăm sóc lợn nái nuôi con
- Quy trình nuôi dưỡng
Thức ăn cho lợn nái nuôi con phải là những thức ăn có ảnh hưởng tốt đến
sản lượng và chất lượng sữa. Đó là các loại thức ăn xanh non như các loại rau
xanh, các loại củ quả như bí đỏ, cà rốt, đu đủ. Thức ăn tinh tốt như gạo tấm, cám
gạo, bột mỳ, các loại thức ăn bổ sung đạm động, đạm thực vật, các loại khoáng,
vitamin... Không cho lợn nái nuôi con ăn các loại thức ăn thối mốc, biến chất, hư
hỏng. Thức ăn hỗn hợp cho lợn nái nuôi con dùng trong chăn nuôi công nghiệp
phải đảm bảo đủ protein, năng lượng và các thành phần vitamin, khoáng theo đúng
tiêu chuẩn quy định như năng lượng trao đổi 3100 kcal, protein 15%, Ca từ 0,9 -
1,0 %, phospho 0,7 %.
Lượng thức ăn cho lợn nái nuôi con cũng đóng vai trò quan trọng và ảnh
hưởng trưc tiếp đến sinh trưởng và khả năng điều tiết sữa của lợn mẹ, chính vì vậy
ta cần phải có một khẩu phần ăn hợp lý và đầy đủ dinh dưỡng cho lợn mẹ.
Trong quá trình nuôi con, lợn nái được cho ăn như sau:
- Đối với lợn nái ngoại:
+ Ngày cắn ổ đẻ: cho lợn nái ăn ít thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh (0,5 kg) hoặc
không cho ăn, nhưng cho uống nước tự do.
+ Sau ngày đẻ thứ 1, 2 và 3 cho ăn thức ăn hỗn hợp với lượng thức ăn từ 1 -
2 - 3 kg tương ứng.
+ Ngày nuôi con thứ 4 đến ngày thứ 7: cho ăn 4kg thức ăn hỗn hợp/nái/ngày.
+ Từ ngày thứ 6 đến cai sữa cho ăn theo công thức:
Lượng thức ăn/nái/ngày = 2 kg + (số con x 0,35 kg/con).
+ Số bữa ăn trên ngày: 2 (sáng và chiều).
+ Nếu lợn mẹ gầy thì cho ăn thêm 0,5 kg, lợn mẹ béo thì giảm 0,5 kg thức
ăn/ngày.
+ Ngoài ra cho lợn nái ăn từ 1 – 2 kg rau xanh/ ngày sau bữa ăn tinh (nếu có
rau xanh).
+ Một ngày trước ngày cai sữa lượng thức ăn của lợn mẹ giảm đi 20 – 30% https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
2.2.1.2. Quy trình nuôi dưỡng và chăm sóc lợn nái nuôi con
- Quy trình nuôi dưỡng
Thức ăn cho lợn nái nuôi con phải là những thức ăn có ảnh hưởng tốt đến
sản lượng và chất lượng sữa. Đó là các loại thức ăn xanh non như các loại rau
xanh, các loại củ quả như bí đỏ, cà rốt, đu đủ. Thức ăn tinh tốt như gạo tấm, cám
gạo, bột mỳ, các loại thức ăn bổ sung đạm động, đạm thực vật, các loại khoáng,
vitamin... Không cho lợn nái nuôi con ăn các loại thức ăn thối mốc, biến chất, hư
hỏng. Thức ăn hỗn hợp cho lợn nái nuôi con dùng trong chăn nuôi công nghiệp
phải đảm bảo đủ protein, năng lượng và các thành phần vitamin, khoáng theo đúng
tiêu chuẩn quy định như năng lượng trao đổi 3100 kcal, protein 15%, Ca từ 0,9 -
1,0 %, phospho 0,7 %.
Lượng thức ăn cho lợn nái nuôi con cũng đóng vai trò quan trọng và ảnh
hưởng trưc tiếp đến sinh trưởng và khả năng điều tiết sữa của lợn mẹ, chính vì vậy
ta cần phải có một khẩu phần ăn hợp lý và đầy đủ dinh dưỡng cho lợn mẹ.
Trong quá trình nuôi con, lợn nái được cho ăn như sau:
- Đối với lợn nái ngoại:
+ Ngày cắn ổ đẻ: cho lợn nái ăn ít thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh (0,5 kg) hoặc
không cho ăn, nhưng cho uống nước tự do.
+ Sau ngày đẻ thứ 1, 2 và 3 cho ăn thức ăn hỗn hợp với lượng thức ăn từ 1 -
2 - 3 kg tương ứng.
+ Ngày nuôi con thứ 4 đến ngày thứ 7: cho ăn 4kg thức ăn hỗn hợp/nái/ngày.
+ Từ ngày thứ 6 đến cai sữa cho ăn theo công thức:
Lượng thức ăn/nái/ngày = 2 kg + (số con x 0,35 kg/con).
+ Số bữa ăn trên ngày: 2 (sáng và chiều).
+ Nếu lợn mẹ gầy thì cho ăn thêm 0,5 kg, lợn mẹ béo thì giảm 0,5 kg thức
ăn/ngày.
+ Ngoài ra cho lợn nái ăn từ 1 – 2 kg rau xanh/ ngày sau bữa ăn tinh (nếu có
rau xanh).
+ Một ngày trước ngày cai sữa lượng thức ăn của lợn mẹ giảm đi 20 – 30% https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
9
+ Ngày cai sữa cho lợn mẹ nhịn ăn, hạn chế uống nước.
- Đối với lợn nái nội:
+ Công thức tính nhu cầu thức ăn cho lợn nái nội nuôi con/1 ngày đêm
Lợn nái nội có khối lượng cơ thể dưới 100 kg, mức ăn trong 1 ngày đêm
được tính như sau:
Thức ăn tinh = 1,2 kg + (số lợn con theo mẹ x 0,18 kg).
Thức ăn thô xanh: 0,3 đơn vị.
Lợn nái nội có khối lượng cơ thể từ 100 kg trở lên, mức ăn cho 1 ngày đêm
giai đoạn nuôi con được tính như sau:
Thức ăn tinh = 1,4 kg + (số con theo mẹ x 0,18 kg).
Thức ăn thô xanh: 0,4 đơn vị.
- Quy trình chăm sóc
Vận động tắm nắng là điều kiện tốt giúp cho lợn nái nhanh hồi phục sức
khỏe và nâng cao sản lượng sữa của lợn mẹ. Do vậy sau khi lợn đẻ được từ 3-7
ngày, trong điều kiện chăn nuôi có sân vận động, nếu thời tiết tốt thì có thể cho lợn
nái vận động, thời gian vận động lúc đầu là 30 phút/ngày, sau tăng dần số giờ vận
động lên. Trong chăn nuôi công nghiệp, hầu hết lợn nái nuôi con đều bị nhốt trong
các cũi đẻ, không được vận động, vì vậy cần phải chú ý đến thành phần dinh dưỡng
của thức ăn, đặc biệt là chất khoáng và vitamin.
Chuồng trại của lợn nái nuôi con yêu cầu phải đảm bảo luôn khô ráo, sạch sẽ,
không có mùi hôi thối, ẩm ướt. Do vậy hàng ngày phải vệ sinh chuồng trại, máng
ăn, máng uống sạch sẽ. Chuồng lợn nái nuôi con phải có ô úm lợn con và ngăn tập
ăn sớm cho lợn con. Nhiệt độ chuồng nuôi thích hợp là 18 - 20
0
C, độ ẩm 70 - 75%.
2.2.2. Những hiểu biết về phòng và trị bệnh cho vật nuôi
2.2.2.1. Phòng bệnh
Như ta đã biết ‘‘Phòng bệnh hơn chữa bệnh’’ nên khâu phòng bệnh được đặt
lên hàng đầu, nếu phòng bệnh tốt thì có thể haṇ chế hoặc ngăn chặn được bệnh xảy
ra. Các biện pháp phòng bệnh tổng hợp được đưa lên hàng đầu, xoay quanh các yếu https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
+ Ngày cai sữa cho lợn mẹ nhịn ăn, hạn chế uống nước.
- Đối với lợn nái nội:
+ Công thức tính nhu cầu thức ăn cho lợn nái nội nuôi con/1 ngày đêm
Lợn nái nội có khối lượng cơ thể dưới 100 kg, mức ăn trong 1 ngày đêm
được tính như sau:
Thức ăn tinh = 1,2 kg + (số lợn con theo mẹ x 0,18 kg).
Thức ăn thô xanh: 0,3 đơn vị.
Lợn nái nội có khối lượng cơ thể từ 100 kg trở lên, mức ăn cho 1 ngày đêm
giai đoạn nuôi con được tính như sau:
Thức ăn tinh = 1,4 kg + (số con theo mẹ x 0,18 kg).
Thức ăn thô xanh: 0,4 đơn vị.
- Quy trình chăm sóc
Vận động tắm nắng là điều kiện tốt giúp cho lợn nái nhanh hồi phục sức
khỏe và nâng cao sản lượng sữa của lợn mẹ. Do vậy sau khi lợn đẻ được từ 3-7
ngày, trong điều kiện chăn nuôi có sân vận động, nếu thời tiết tốt thì có thể cho lợn
nái vận động, thời gian vận động lúc đầu là 30 phút/ngày, sau tăng dần số giờ vận
động lên. Trong chăn nuôi công nghiệp, hầu hết lợn nái nuôi con đều bị nhốt trong
các cũi đẻ, không được vận động, vì vậy cần phải chú ý đến thành phần dinh dưỡng
của thức ăn, đặc biệt là chất khoáng và vitamin.
Chuồng trại của lợn nái nuôi con yêu cầu phải đảm bảo luôn khô ráo, sạch sẽ,
không có mùi hôi thối, ẩm ướt. Do vậy hàng ngày phải vệ sinh chuồng trại, máng
ăn, máng uống sạch sẽ. Chuồng lợn nái nuôi con phải có ô úm lợn con và ngăn tập
ăn sớm cho lợn con. Nhiệt độ chuồng nuôi thích hợp là 18 - 20
0
C, độ ẩm 70 - 75%.
2.2.2. Những hiểu biết về phòng và trị bệnh cho vật nuôi
2.2.2.1. Phòng bệnh
Như ta đã biết ‘‘Phòng bệnh hơn chữa bệnh’’ nên khâu phòng bệnh được đặt
lên hàng đầu, nếu phòng bệnh tốt thì có thể haṇ chế hoặc ngăn chặn được bệnh xảy
ra. Các biện pháp phòng bệnh tổng hợp được đưa lên hàng đầu, xoay quanh các yếu https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
10
tố môi trường, mầm bệnh, vâṭ chủ. Do vâỵ, việc phòng bệnh cũng như trị bệnh phải
kết hợp̣ nhiều biện pháp khác nhau.
- Phòng bệnh bằng vệ sinh và chăm sóc nuôi dưỡng tốt:
Theo Nguyễn Ngọc Phụng (2013) [17] bệnh xuất hiện trong một đàn lợn
thường do nguyên nhân phức tạp, có thể là bệnh truyền nhiễm, hoặc không truyền
nhiễm hoặc có sự kết hợp cả hai. Có rất nhiều biện pháp đã được đưa ra áp dụng
nhằm kiểm soát các khả năng xảy ra bệnh tật trên đàn lợn. Phần lớn các biện pháp
này đều nhằm làm giảm khả năng lan truyền các tác nhân gây bệnh và nâng cao sức
đề kháng của đàn lợn.
Theo Lê Văn Tạo và cs (1993) [18], vi khuẩn E.coli gây bệnh ở lợn là vi
khuẩn tồn tại trong môi trường, đường tiêu hoá của vâṭ chủ. Khi môi trường quá ô
nhiễm do vê ̣sinh chuồng trại kém, nước uống thức ăn bi ̣nhiễm vi khuẩn, điều kiện
ngoại cảnh thay đổi, lợn giảm sức đề kháng dễ bi ̣cảm nhiễm E.coli, bệnh sẽ nổ ra vì
vậy mà khâu vê ̣sinh, chăm sóc có môṭ ý nghĩa to lớn trong phòng bệnh. Trong chăn
nuôi việc đảm bảo đúng quy trình kỹ thuật là điều rất cần thiết, chăm sóc nuôi
dưỡng tốt sẽ tạo ra những gia súc khoẻ mạnh, có khả năng chống đỡ bệnh tật tốt và
ngược lại. Ô chuồng lợn nái phải được vê ̣sinh tiêu độc trước khi vào đẻ . Nhiêṭ
đô ̣trong chuồng phải đảm bảo 27 - 30
0
C đối với lợn sơ sinh và 28 - 30
0
C với lợn cai
sữa. Chuồng phải luôn khô ráo, không ẩm ướt. Việc giữ gìn chuồng trại sạch sẽ kín,
ấm áp vào mùa Đông và đầu mùa Xuân. Nên dùng các thiết bị sưởi điện hoặc đèn
hồng ngoại trong những ngày thời tiết lạnh ẩm để đề phòng bệnh lợn con phân trắng
mang lại hiệu quả cao trong chăn nuôi.
Theo Trần Văn Phùng và cs (2004) [16] từ 3 - 5 ngày trước dự kiến đẻ, ô
chuồng lợn nái đã được cọ rửa sạch, phun khử trùng bằng hóa chất như Crezin 5%
hoặc bằng loại hóa chất khác nhằm tiêu độc khử trùng chuồng lợn nái trước khi đẻ.
- Vệ sinh chuồng trại và thiết bị chăn nuôi:
Chuồng trại phải đảm bảo phù hợp với từng đối tượng vật nuôi, thoáng mát
mùa Hè, ấm áp mùa Đông, đảm bảo cách ly với môi trường xung quanh. Tẩy uế
chuồng trại sau mỗi lứa nuôi bằng phương pháp: Rửa sạch, để khô sau đó phun sát https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
tố môi trường, mầm bệnh, vâṭ chủ. Do vâỵ, việc phòng bệnh cũng như trị bệnh phải
kết hợp̣ nhiều biện pháp khác nhau.
- Phòng bệnh bằng vệ sinh và chăm sóc nuôi dưỡng tốt:
Theo Nguyễn Ngọc Phụng (2013) [17] bệnh xuất hiện trong một đàn lợn
thường do nguyên nhân phức tạp, có thể là bệnh truyền nhiễm, hoặc không truyền
nhiễm hoặc có sự kết hợp cả hai. Có rất nhiều biện pháp đã được đưa ra áp dụng
nhằm kiểm soát các khả năng xảy ra bệnh tật trên đàn lợn. Phần lớn các biện pháp
này đều nhằm làm giảm khả năng lan truyền các tác nhân gây bệnh và nâng cao sức
đề kháng của đàn lợn.
Theo Lê Văn Tạo và cs (1993) [18], vi khuẩn E.coli gây bệnh ở lợn là vi
khuẩn tồn tại trong môi trường, đường tiêu hoá của vâṭ chủ. Khi môi trường quá ô
nhiễm do vê ̣sinh chuồng trại kém, nước uống thức ăn bi ̣nhiễm vi khuẩn, điều kiện
ngoại cảnh thay đổi, lợn giảm sức đề kháng dễ bi ̣cảm nhiễm E.coli, bệnh sẽ nổ ra vì
vậy mà khâu vê ̣sinh, chăm sóc có môṭ ý nghĩa to lớn trong phòng bệnh. Trong chăn
nuôi việc đảm bảo đúng quy trình kỹ thuật là điều rất cần thiết, chăm sóc nuôi
dưỡng tốt sẽ tạo ra những gia súc khoẻ mạnh, có khả năng chống đỡ bệnh tật tốt và
ngược lại. Ô chuồng lợn nái phải được vê ̣sinh tiêu độc trước khi vào đẻ . Nhiêṭ
đô ̣trong chuồng phải đảm bảo 27 - 30
0
C đối với lợn sơ sinh và 28 - 30
0
C với lợn cai
sữa. Chuồng phải luôn khô ráo, không ẩm ướt. Việc giữ gìn chuồng trại sạch sẽ kín,
ấm áp vào mùa Đông và đầu mùa Xuân. Nên dùng các thiết bị sưởi điện hoặc đèn
hồng ngoại trong những ngày thời tiết lạnh ẩm để đề phòng bệnh lợn con phân trắng
mang lại hiệu quả cao trong chăn nuôi.
Theo Trần Văn Phùng và cs (2004) [16] từ 3 - 5 ngày trước dự kiến đẻ, ô
chuồng lợn nái đã được cọ rửa sạch, phun khử trùng bằng hóa chất như Crezin 5%
hoặc bằng loại hóa chất khác nhằm tiêu độc khử trùng chuồng lợn nái trước khi đẻ.
- Vệ sinh chuồng trại và thiết bị chăn nuôi:
Chuồng trại phải đảm bảo phù hợp với từng đối tượng vật nuôi, thoáng mát
mùa Hè, ấm áp mùa Đông, đảm bảo cách ly với môi trường xung quanh. Tẩy uế
chuồng trại sau mỗi lứa nuôi bằng phương pháp: Rửa sạch, để khô sau đó phun sát https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
11
trùng bằng các loại thuốc sát trùng và trống chuồng ít nhất 15 ngày với vật nuôi
thương phẩm, 30 ngày đối với vật nuôi sinh sản. Với những chuồng nuôi lưu cữu
hoặc chuồng nuôi có vật nuôi bị bệnh truyền nhiễm, cần phải vệ sinh tổng thể và
triệt để: Sau khi đưa hết vật nuôi ra khỏi chuồng, xử lý theo hướng dẫn của thú y,
cần phun sát trùng kỹ (pha dung dịch sát trùng và phun theo hướng dẫn khi chống
dịch) toàn bộ chuồng nuôi từ mái, các dụng cụ và môi trường xung quanh, để khô
và dọn, rửa. Các chất thải rắn trong chăn nuôi cần thu gom để đốt hoặc ủ sinh học;
chất thải lỏng, nước rửa chuồng cần thu gom để xử lý, không thải trực tiếp ra môi
trường. Cần phun sát trùng 1 - 2 lần/tuần trong suốt thời gian trống chuồng, ít nhất
trong 30 ngày. Các thiết bị, dụng cụ chăn nuôi cần rửa sạch, phơi khô, sát trùng và
đưa vào kho bảo quản. Vệ sinh và phun sát trùng xung quanh chuồng nuôi.
- Phòng bệnh bằng vắc xin:
Phòng bệnh bằng vắc xin là biện pháp phòng bệnh chủ động có hiệu quả nhất.
Theo Nguyễn Bá Hiên và cs (2012) [8] vắc xin là một chế phẩm sinh học mà
trong đó chứa chính mầm bệnh cần phòng cho một bệnh truyền nhiễm nào đó (mầm
bệnh này có thể là vi khuẩn, virus, độc tố hay vật liệu di truyền như ARN, AND…)
đã được làm giảm độc lực hay vô độc bằng các tác nhân vật lý, hóa học, sinh học
hay phương pháp sinh học phân tử (vắc xin thế hệ mới – vắc xin công nghệ gen).
Lúc đó chúng không còn khả năng gây bệnh cho đối tượng sử dụng, nhưng khi đưa
vào cơ thể động vật nó sẽ gây ra đáp ứng miễn dịch làm cho động vật có miễn dịch
chống lại sự xâm nhiễm gây bệnh của mầm bệnh tương ứng.
Khi đưa vắc xin vào cơ thể vật nuôi, chưa có kháng thể chống bệnh ngay mà
phải sau 7 - 21 ngày (tuỳ theo từng loại vắc xin) mới có miễn dịch
2.2.2.2. Điều trị bệnh
Theo Nguyễn Bá Hiên và cs (2012) [8] nguyên tắc để điều trị bệnh là :
+ Toàn diện: phải phối hợp nhiều biện pháp như hộ lý, dinh dưỡng, dung thuốc.
+ Điều trị sớm trên cơ sở chẩn đoán đúng bệnh để dễ lành bệnh và hạn chế lây lan.
+ Diệt căn bệnh là chủ yếu kết hợp chữa triệu chứng. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
trùng bằng các loại thuốc sát trùng và trống chuồng ít nhất 15 ngày với vật nuôi
thương phẩm, 30 ngày đối với vật nuôi sinh sản. Với những chuồng nuôi lưu cữu
hoặc chuồng nuôi có vật nuôi bị bệnh truyền nhiễm, cần phải vệ sinh tổng thể và
triệt để: Sau khi đưa hết vật nuôi ra khỏi chuồng, xử lý theo hướng dẫn của thú y,
cần phun sát trùng kỹ (pha dung dịch sát trùng và phun theo hướng dẫn khi chống
dịch) toàn bộ chuồng nuôi từ mái, các dụng cụ và môi trường xung quanh, để khô
và dọn, rửa. Các chất thải rắn trong chăn nuôi cần thu gom để đốt hoặc ủ sinh học;
chất thải lỏng, nước rửa chuồng cần thu gom để xử lý, không thải trực tiếp ra môi
trường. Cần phun sát trùng 1 - 2 lần/tuần trong suốt thời gian trống chuồng, ít nhất
trong 30 ngày. Các thiết bị, dụng cụ chăn nuôi cần rửa sạch, phơi khô, sát trùng và
đưa vào kho bảo quản. Vệ sinh và phun sát trùng xung quanh chuồng nuôi.
- Phòng bệnh bằng vắc xin:
Phòng bệnh bằng vắc xin là biện pháp phòng bệnh chủ động có hiệu quả nhất.
Theo Nguyễn Bá Hiên và cs (2012) [8] vắc xin là một chế phẩm sinh học mà
trong đó chứa chính mầm bệnh cần phòng cho một bệnh truyền nhiễm nào đó (mầm
bệnh này có thể là vi khuẩn, virus, độc tố hay vật liệu di truyền như ARN, AND…)
đã được làm giảm độc lực hay vô độc bằng các tác nhân vật lý, hóa học, sinh học
hay phương pháp sinh học phân tử (vắc xin thế hệ mới – vắc xin công nghệ gen).
Lúc đó chúng không còn khả năng gây bệnh cho đối tượng sử dụng, nhưng khi đưa
vào cơ thể động vật nó sẽ gây ra đáp ứng miễn dịch làm cho động vật có miễn dịch
chống lại sự xâm nhiễm gây bệnh của mầm bệnh tương ứng.
Khi đưa vắc xin vào cơ thể vật nuôi, chưa có kháng thể chống bệnh ngay mà
phải sau 7 - 21 ngày (tuỳ theo từng loại vắc xin) mới có miễn dịch
2.2.2.2. Điều trị bệnh
Theo Nguyễn Bá Hiên và cs (2012) [8] nguyên tắc để điều trị bệnh là :
+ Toàn diện: phải phối hợp nhiều biện pháp như hộ lý, dinh dưỡng, dung thuốc.
+ Điều trị sớm trên cơ sở chẩn đoán đúng bệnh để dễ lành bệnh và hạn chế lây lan.
+ Diệt căn bệnh là chủ yếu kết hợp chữa triệu chứng. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
12
+ Tiêu diệt mầm bệnh phải đi đôi với tăng cường sức đề kháng của cơ thể,
làm cho cơ thể tự nó chống lại mầm bệnh thì bệnh mới chóng khỏi, ít bị tái phát và
biến chứng, miễn dịch mới lâu bền.
+ Phải có quan điểm khi chữa bệnh, chỉ nên chữa những gia súc có thể chữa
lành mà không giảm sức kéo và sản phẩm. Nếu chữa kéo dài, tốn kém vượt quá giá
trị gia súc thì không nên chữa.
+ Những bệnh rất nguy hiểm cho người mà không có thuốc chữa thì không
nên chữa.
Theo Nguyễn Bá Hiên và cs (2012) [8] các biện pháp chữa bệnh truyền nhiễm là :
+ Hộ lý: Cho gia súc ốm nghỉ ngơi, nhốt riêng ở chuồng có điều kiện vệ sinh
tốt (thoáng mát, sạch sẽ, yên tĩnh). Theo dõi thân nhiệt, nhịp tim, hô hấp, phân,
nước tiểu. Phát hiện sớm những biến chuyển của bệnh để kịp thời đối phó. Cho gia
súc ăn uống thức ăn tốt và thích hợp với tính chất của bệnh.
+ Dùng kháng huyết thanh: Chủ yếu dùng chữa bệnh đặc hiệu vì vậy
thường được dùng trong ổ dịch, chữa cho gia súc đã mắc bệnh. Chữa bệnh bằng
kháng huyết thanh là đưa vào cơ thể những kháng thể chuẩn bị sẵn, có tác dụng
trung hòa mầm bệnh hoặc độc tố của chúng (huyết thanh kháng độc tố).
+ Dùng hóa dược: Phần lớn hóa dược được dùng để chữa triệu chứng, một số
hóa dược dùng chữa nguyên nhân vì có tác dụng đặc hiệu đến mầm bệnh. Dùng hóa
dược chữa bệnh phải tác động mạnh và sớm, vì nhiều loài vi khuẩn có thể thích ứng
với liều lượng nhỏ. Chúng có thể chống lại thuốc và tính chất quen thuộc được
truyền cho những thế hệ sau. Khi cần, có thể phối hợp nhiều loại hóa dược để tăng
hiệu quả điều trị, vì nếu một loại thuốc chưa có tác dụng đến mầm bệnh thì có loại
thuốc khác tác dụng tốt hơn.
+ Dùng kháng sinh: Kháng sinh là những thuốc đặc hiệu có tác dụng ngăn
cản sự sinh sản của vi khuẩn hoặc tiêu diệt vi khuẩn. Tuy nhiên sử dụng kháng sinh
có thể gây nhiều tai biến do thuốc có tính độc, do phản ứng dị ứng, do một lúc tiêu
diệt nhiều vi khuẩn làm giải phóng một lượng lớn độc tố, làm giảm phản ứng miễn
dịch của cơ thể. Việc dùng kháng sinh bừa bãi còn gây nên hiện tượng kháng thuốc, https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
+ Tiêu diệt mầm bệnh phải đi đôi với tăng cường sức đề kháng của cơ thể,
làm cho cơ thể tự nó chống lại mầm bệnh thì bệnh mới chóng khỏi, ít bị tái phát và
biến chứng, miễn dịch mới lâu bền.
+ Phải có quan điểm khi chữa bệnh, chỉ nên chữa những gia súc có thể chữa
lành mà không giảm sức kéo và sản phẩm. Nếu chữa kéo dài, tốn kém vượt quá giá
trị gia súc thì không nên chữa.
+ Những bệnh rất nguy hiểm cho người mà không có thuốc chữa thì không
nên chữa.
Theo Nguyễn Bá Hiên và cs (2012) [8] các biện pháp chữa bệnh truyền nhiễm là :
+ Hộ lý: Cho gia súc ốm nghỉ ngơi, nhốt riêng ở chuồng có điều kiện vệ sinh
tốt (thoáng mát, sạch sẽ, yên tĩnh). Theo dõi thân nhiệt, nhịp tim, hô hấp, phân,
nước tiểu. Phát hiện sớm những biến chuyển của bệnh để kịp thời đối phó. Cho gia
súc ăn uống thức ăn tốt và thích hợp với tính chất của bệnh.
+ Dùng kháng huyết thanh: Chủ yếu dùng chữa bệnh đặc hiệu vì vậy
thường được dùng trong ổ dịch, chữa cho gia súc đã mắc bệnh. Chữa bệnh bằng
kháng huyết thanh là đưa vào cơ thể những kháng thể chuẩn bị sẵn, có tác dụng
trung hòa mầm bệnh hoặc độc tố của chúng (huyết thanh kháng độc tố).
+ Dùng hóa dược: Phần lớn hóa dược được dùng để chữa triệu chứng, một số
hóa dược dùng chữa nguyên nhân vì có tác dụng đặc hiệu đến mầm bệnh. Dùng hóa
dược chữa bệnh phải tác động mạnh và sớm, vì nhiều loài vi khuẩn có thể thích ứng
với liều lượng nhỏ. Chúng có thể chống lại thuốc và tính chất quen thuộc được
truyền cho những thế hệ sau. Khi cần, có thể phối hợp nhiều loại hóa dược để tăng
hiệu quả điều trị, vì nếu một loại thuốc chưa có tác dụng đến mầm bệnh thì có loại
thuốc khác tác dụng tốt hơn.
+ Dùng kháng sinh: Kháng sinh là những thuốc đặc hiệu có tác dụng ngăn
cản sự sinh sản của vi khuẩn hoặc tiêu diệt vi khuẩn. Tuy nhiên sử dụng kháng sinh
có thể gây nhiều tai biến do thuốc có tính độc, do phản ứng dị ứng, do một lúc tiêu
diệt nhiều vi khuẩn làm giải phóng một lượng lớn độc tố, làm giảm phản ứng miễn
dịch của cơ thể. Việc dùng kháng sinh bừa bãi còn gây nên hiện tượng kháng thuốc, https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
13
làm giảm thấp tác dụng chữa bệnh của kháng sinh. Vì vậy, khi dùng thuốc cần theo
những nguyên tắc sau đây:
- Phải chẩn đoán đúng bệnh để dùng đúng thuốc, dùng sai thuốc sẽ chữa
không khỏi bệnh mà làm cho việc chẩn đoán bệnh về sau gặp khó khăn.
- Chọn loại kháng sinh có tác dụng tốt nhất đối với mầm bệnh đã xác định.
Dùng liều cao ngay từ đầu, những lần sau có thể giảm liều lượng.
- Không nên vội vàng thay đổi kháng sinh mà phải chờ một thời gian để phát
huy tác dụng của kháng sinh.
- Phải dùng phối hợp nhiều loại kháng sinh để làm giảm liều lượng và độc
tính của từng loại, làm diện tác động đến vi khuẩn rộng hơn, tăng tác dụng điều trị
và hạn chế hiện tượng vi khuẩn kháng thuốc.
- Phải tăng cường sức đề kháng của cơ thể gia súc như nuôi dưỡng tốt, dùng
thêm vitamin, tiêm nước sinh lý…
2.2.3. Những hiểu biết về một số bệnh thường gặp trên đàn lợn nái sinh sản
Bệnh viêm tử cung
Theo Nguyễn Văn Thanh và cs (2016) [22] viêm tử cung là một hội chứng
thường xuất hiện trên lợn nái sau khi đẻ. Lợn nái viêm tử cung sẽ bị tổn thương lớp
niêm mạc. Từ đó gây ảnh hưởng sự tiết Prostagladin F2 và làm xáo trộn chu kỳ
động dục làm tăng tình trạng chậm sinh và vô sinh.
* Nguyên nhân
Theo Nguyễn Xuân Bình (2000) [2] bệnh viêm tử cung xảy ra ở những thời
gian khác nhau nhưng bệnh xảy ra nhiều nhất vào thời gian sau khi đẻ 1 - 10 ngày.
Theo Nguyễn Văn Thanh và cs (2016) [22] có nhiều nguyên nhân gây viêm tử
cung như: dinh dưỡng, tuổi, lứa đẻ, tình trạng sức khỏe, chăm sóc và quản lý, vệ sinh,
tiểu khí hậu chuồng nuôi... Nhưng nguyên nhân chính luôn có trong các trường hợp là
do vi sinh vật, nguyên nhân khác sẽ làm giảm sức đề kháng của cơ thể hoặc tạo điều
kiện cho vi sinh vật xâm nhập và phát triển để gây nên các triệu chứng.
Theo Đoàn Thị Kim Dung và Lê Thị Tài (2002) [6], nguyên nhân gây ra
bệnh viêm tử cung chủ yếu do vi khuẩn tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus), liên https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
làm giảm thấp tác dụng chữa bệnh của kháng sinh. Vì vậy, khi dùng thuốc cần theo
những nguyên tắc sau đây:
- Phải chẩn đoán đúng bệnh để dùng đúng thuốc, dùng sai thuốc sẽ chữa
không khỏi bệnh mà làm cho việc chẩn đoán bệnh về sau gặp khó khăn.
- Chọn loại kháng sinh có tác dụng tốt nhất đối với mầm bệnh đã xác định.
Dùng liều cao ngay từ đầu, những lần sau có thể giảm liều lượng.
- Không nên vội vàng thay đổi kháng sinh mà phải chờ một thời gian để phát
huy tác dụng của kháng sinh.
- Phải dùng phối hợp nhiều loại kháng sinh để làm giảm liều lượng và độc
tính của từng loại, làm diện tác động đến vi khuẩn rộng hơn, tăng tác dụng điều trị
và hạn chế hiện tượng vi khuẩn kháng thuốc.
- Phải tăng cường sức đề kháng của cơ thể gia súc như nuôi dưỡng tốt, dùng
thêm vitamin, tiêm nước sinh lý…
2.2.3. Những hiểu biết về một số bệnh thường gặp trên đàn lợn nái sinh sản
Bệnh viêm tử cung
Theo Nguyễn Văn Thanh và cs (2016) [22] viêm tử cung là một hội chứng
thường xuất hiện trên lợn nái sau khi đẻ. Lợn nái viêm tử cung sẽ bị tổn thương lớp
niêm mạc. Từ đó gây ảnh hưởng sự tiết Prostagladin F2 và làm xáo trộn chu kỳ
động dục làm tăng tình trạng chậm sinh và vô sinh.
* Nguyên nhân
Theo Nguyễn Xuân Bình (2000) [2] bệnh viêm tử cung xảy ra ở những thời
gian khác nhau nhưng bệnh xảy ra nhiều nhất vào thời gian sau khi đẻ 1 - 10 ngày.
Theo Nguyễn Văn Thanh và cs (2016) [22] có nhiều nguyên nhân gây viêm tử
cung như: dinh dưỡng, tuổi, lứa đẻ, tình trạng sức khỏe, chăm sóc và quản lý, vệ sinh,
tiểu khí hậu chuồng nuôi... Nhưng nguyên nhân chính luôn có trong các trường hợp là
do vi sinh vật, nguyên nhân khác sẽ làm giảm sức đề kháng của cơ thể hoặc tạo điều
kiện cho vi sinh vật xâm nhập và phát triển để gây nên các triệu chứng.
Theo Đoàn Thị Kim Dung và Lê Thị Tài (2002) [6], nguyên nhân gây ra
bệnh viêm tử cung chủ yếu do vi khuẩn tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus), liên https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
14
cầu dung huyết (Streptococcus hemolitica) và các loại Proteus vulgais, Klebriella,
dung huyết E.coli, còn có thể do trùng roi (Trecbomonas fortus) và do nấm Candda
albicans.
Mặt khác, khi gia súc đẻ, nhất là trường hợp đẻ khó phải can thiệp, niêm mạc
tử cung bị xây sát và tạo các ổ viêm, mặt khác các bệnh truyền nhiễm như sảy thai
truyền nhiễm, phó thương hàn, lao… thường gây viêm tử cung, âm đạo.
Bảng 2.2. Ý nghĩa của dịch chảy ra từ âm đạo theo thời gian xuất hiện
Thời gian xuất hiện dịch Ý nghĩa
1 - 4 ngày sau khi đẻ Bình thường
>5 ngày sau khi đẻ Viêm
Khi phối Bình thường
>5 ngày sau khi phối Bình thường
14 - 21 ngày sau khi phối giống Viêm
Trong khi mang thai Viêm
* Triệu chứng
Theo Nguyễn Văn Thanh (2007) [20] khi lợn nái bị viêm, các chỉ tiêu lâm
sàng như: thân nhiệt, tần số hô hấp đều tăng. Lợn bị sốt theo quy luật: sáng sốt nhẹ
39 - 39,5
0
C, chiều 40 - 41
0
C.
Con vật ăn kém, sản lượng sữa giảm, đôi khi con vật cong lưng rặn.
Từ cơ quan sinh dục chảy ra hỗn dịch lẫn nhiều mảnh tổ chức, mùi hôi tanh,
có màu trắng đục, hồng hay nâu đỏ. Khi nằm lượng dịch chảy ra nhiều hơn.
Theo Nguyễn Văn Thanh (2004) [19], tuỳ vào vị trí tác động của quá trình
viêm đối với tử cung của lợn nái, người ta chia thành ba thể viêm: viêm nội mạc tử
cung, viêm cơ tử cung, viêm tương mạc tử cung.
* Hậu quả
Theo Trần Tiến Dũng và cs (2002) [7]; Trần Thị Dân (2004) [4], khi lợn nái
bị viêm tử cung sẽ dẫn tới một số hậu quả chính sau: https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
cầu dung huyết (Streptococcus hemolitica) và các loại Proteus vulgais, Klebriella,
dung huyết E.coli, còn có thể do trùng roi (Trecbomonas fortus) và do nấm Candda
albicans.
Mặt khác, khi gia súc đẻ, nhất là trường hợp đẻ khó phải can thiệp, niêm mạc
tử cung bị xây sát và tạo các ổ viêm, mặt khác các bệnh truyền nhiễm như sảy thai
truyền nhiễm, phó thương hàn, lao… thường gây viêm tử cung, âm đạo.
Bảng 2.2. Ý nghĩa của dịch chảy ra từ âm đạo theo thời gian xuất hiện
Thời gian xuất hiện dịch Ý nghĩa
1 - 4 ngày sau khi đẻ Bình thường
>5 ngày sau khi đẻ Viêm
Khi phối Bình thường
>5 ngày sau khi phối Bình thường
14 - 21 ngày sau khi phối giống Viêm
Trong khi mang thai Viêm
* Triệu chứng
Theo Nguyễn Văn Thanh (2007) [20] khi lợn nái bị viêm, các chỉ tiêu lâm
sàng như: thân nhiệt, tần số hô hấp đều tăng. Lợn bị sốt theo quy luật: sáng sốt nhẹ
39 - 39,5
0
C, chiều 40 - 41
0
C.
Con vật ăn kém, sản lượng sữa giảm, đôi khi con vật cong lưng rặn.
Từ cơ quan sinh dục chảy ra hỗn dịch lẫn nhiều mảnh tổ chức, mùi hôi tanh,
có màu trắng đục, hồng hay nâu đỏ. Khi nằm lượng dịch chảy ra nhiều hơn.
Theo Nguyễn Văn Thanh (2004) [19], tuỳ vào vị trí tác động của quá trình
viêm đối với tử cung của lợn nái, người ta chia thành ba thể viêm: viêm nội mạc tử
cung, viêm cơ tử cung, viêm tương mạc tử cung.
* Hậu quả
Theo Trần Tiến Dũng và cs (2002) [7]; Trần Thị Dân (2004) [4], khi lợn nái
bị viêm tử cung sẽ dẫn tới một số hậu quả chính sau: https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
15
- Khi lợn bị viêm tử cung dễ dẫn đến sảy thai
Lớp cơ trơn ở thành tử cung có đặc tính co thắt. Khi mang thai, sự co thắt
của cơ tử cung giảm đi dưới tác dụng của progesterone, nhờ vậy phôi có thể bám
chặt vào tử cung.
Khi tử cung bị viêm cấp tính do nhiễm trùng, tế bào lớp nội mạc tử cung tiết
nhiều prostaglandin F2α (PGF2α), PGF2α gây phân huỷ thể vàng ở buồng trứng bằng
cách bám vào tế bào của thể vàng để làm chết tế bào và gây co mạch hoặc thoái hoá
các mao quản nên giảm lưu lượng máu đi đến thể vàng. Thể vàng bị phá huỷ, không
tiết progesterone nữa, do đó hàm lượng progesterone trong máu sẽ giảm làm cho
tính trương lực của cơ tử cung tăng nên gia súc cái có chửa dễ bị sảy thai.
- Lợn mẹ bị viêm tử cung bào thai cũng phát triển kém hoặc thai chết lưu.
- Sau khi sinh con lượng sữa giảm hoặc mất hẳn nên lợn con trong giai đoạn
theo mẹ thường bị tiêu chảy.
- Theo Trần Thị Dân (2004) [5] lợn nái bị viêm tử cung mãn tính sẽ không
có khả năng động dục trở lại.
- Tỷ lệ phối giống không đạt tăng lên ở đàn lợn nái viêm tử cung sau khi sinh
đẻ. Hiện tượng viêm tử cung âm ỉ kéo dài từ lứa đẻ trước đến lứa đẻ sau là nguyên
nhân làm giảm độ mắn đẻ. Mặt khác, viêm tử cung là một trong các nguyên nhân
dẫn đến hội chứng MMA (viêm tử cung, viêm vú và mất sữa), từ đó làm cho tỷ lệ
lợn con nuôi sống thấp. Đặc biệt, nếu viêm tử cung kèm theo viêm bàng quang thì
còn ảnh hưởng tới hoạt động của buồng trứng.
* Biện pháp phòng trị
- Phòng bệnh
Theo Nguyễn Tài Năng và cs (2016) [14], vệ sinh chuồng trại sạch sẽ một
tuần trước khi lợn đẻ, rắc vôi bột hoặc nước vôi 20% sau đó rửa sạch bằng nước
thường, tắm cho lợn trước khi đẻ, vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục và bầu vú.
Theo Lê Văn Năm (2009) [13], trong khi đỡ đẻ bằng tay phải sát trùng kĩ
bằng cồn, xoa trơn tay bằng vaselin hoặc dầu lạc. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
- Khi lợn bị viêm tử cung dễ dẫn đến sảy thai
Lớp cơ trơn ở thành tử cung có đặc tính co thắt. Khi mang thai, sự co thắt
của cơ tử cung giảm đi dưới tác dụng của progesterone, nhờ vậy phôi có thể bám
chặt vào tử cung.
Khi tử cung bị viêm cấp tính do nhiễm trùng, tế bào lớp nội mạc tử cung tiết
nhiều prostaglandin F2α (PGF2α), PGF2α gây phân huỷ thể vàng ở buồng trứng bằng
cách bám vào tế bào của thể vàng để làm chết tế bào và gây co mạch hoặc thoái hoá
các mao quản nên giảm lưu lượng máu đi đến thể vàng. Thể vàng bị phá huỷ, không
tiết progesterone nữa, do đó hàm lượng progesterone trong máu sẽ giảm làm cho
tính trương lực của cơ tử cung tăng nên gia súc cái có chửa dễ bị sảy thai.
- Lợn mẹ bị viêm tử cung bào thai cũng phát triển kém hoặc thai chết lưu.
- Sau khi sinh con lượng sữa giảm hoặc mất hẳn nên lợn con trong giai đoạn
theo mẹ thường bị tiêu chảy.
- Theo Trần Thị Dân (2004) [5] lợn nái bị viêm tử cung mãn tính sẽ không
có khả năng động dục trở lại.
- Tỷ lệ phối giống không đạt tăng lên ở đàn lợn nái viêm tử cung sau khi sinh
đẻ. Hiện tượng viêm tử cung âm ỉ kéo dài từ lứa đẻ trước đến lứa đẻ sau là nguyên
nhân làm giảm độ mắn đẻ. Mặt khác, viêm tử cung là một trong các nguyên nhân
dẫn đến hội chứng MMA (viêm tử cung, viêm vú và mất sữa), từ đó làm cho tỷ lệ
lợn con nuôi sống thấp. Đặc biệt, nếu viêm tử cung kèm theo viêm bàng quang thì
còn ảnh hưởng tới hoạt động của buồng trứng.
* Biện pháp phòng trị
- Phòng bệnh
Theo Nguyễn Tài Năng và cs (2016) [14], vệ sinh chuồng trại sạch sẽ một
tuần trước khi lợn đẻ, rắc vôi bột hoặc nước vôi 20% sau đó rửa sạch bằng nước
thường, tắm cho lợn trước khi đẻ, vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục và bầu vú.
Theo Lê Văn Năm (2009) [13], trong khi đỡ đẻ bằng tay phải sát trùng kĩ
bằng cồn, xoa trơn tay bằng vaselin hoặc dầu lạc. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
16
Cho lợn nái chửa thường xuyên vận động, đảm bảo ăn uống đầy đủ, vệ sinh
sạch sẽ.
Kiểm tra nghiêm ngặt dụng cụ dẫn tinh đúng quy định và không để nhiễm khuẩn.
Không sử dụng lợn đực bị nhiễm khuẩn đường sinh dục để nhảy trực tiếp
hoặc lấy tinh.
Phòng bệnh truyền nhiễm Leptospirosis, Brucellosis…. bằng cách dùng vắc
xin đúng quy định, đúng thời gian cho đàn lợn sinh sản tránh những trường hợp bị
sốt đột ngột gây sẩy thai.
- Điều trị
+ Điều trị cục bộ
Bơm rửa tử cung ngày 1 - 2 lần, mỗi lần 2 - 4 lít nước đun sôi để nguội pha
thuốc tím 0,1% hay nước muối sinh lý 0,9%, sau đó bơm hoặc đặt kháng sinh như:
penicilin 2 - 3 triệu UI; tetramycine hay sulfanilamid 2 - 5g hoặc clorazol 4 - 6 viên
vào tử cung để chống viêm.
+ Điều trị toàn thân
Tiêm thuốc hạ sốt analgin 2 - 3 ống/ngày
Tiêm kháng sinh
Phác đồ 1: Tiêm tetramycin tiêm bắp liều 10 - 15 mg/kg thể trọng, liên tục 3
- 4 ngày. Kết hợp tiêm septotryl tiêm bắp hoặc tĩnh mạch 1 ml/10 - 15 kg thể
trọng/ngày. Liên tục 3 - 4 ngày.
Phác đồ 2: tylan + polysul : tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch 1 ml/5 - 10 kg thể
trọng/ngày. Liên tục 3 - 4 ngày.
Tiêm thuốc giảm viêm: hydrocortizone, dectancyl, prednizolone…
Tiêm thuốc trợ sức: vitamin B1, C, B12. Lưu ý khi pha thuốc tiêm vitamin C
không dùng chung với kháng sinh peniciline, sufamid và vitamin B12…
Tiêm thuốc tạo sữa: tiêm thyroxine ngày 1 – 2 ống, liên tiếp 2 – 3 ngày, chỉ
dùng khi nhiệt độ cơ thể đã hạ xuống bình thường.
Bệnh viêm vú
* Nguyên nhân
Trầy xước vú do sàn, nền chuồng nhám, vi trùng xâm nhập vào tuyến sữa.
Hai loài vi trùng chính gây bệnh là Staphylococcus aureus và Streptococcus https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Cho lợn nái chửa thường xuyên vận động, đảm bảo ăn uống đầy đủ, vệ sinh
sạch sẽ.
Kiểm tra nghiêm ngặt dụng cụ dẫn tinh đúng quy định và không để nhiễm khuẩn.
Không sử dụng lợn đực bị nhiễm khuẩn đường sinh dục để nhảy trực tiếp
hoặc lấy tinh.
Phòng bệnh truyền nhiễm Leptospirosis, Brucellosis…. bằng cách dùng vắc
xin đúng quy định, đúng thời gian cho đàn lợn sinh sản tránh những trường hợp bị
sốt đột ngột gây sẩy thai.
- Điều trị
+ Điều trị cục bộ
Bơm rửa tử cung ngày 1 - 2 lần, mỗi lần 2 - 4 lít nước đun sôi để nguội pha
thuốc tím 0,1% hay nước muối sinh lý 0,9%, sau đó bơm hoặc đặt kháng sinh như:
penicilin 2 - 3 triệu UI; tetramycine hay sulfanilamid 2 - 5g hoặc clorazol 4 - 6 viên
vào tử cung để chống viêm.
+ Điều trị toàn thân
Tiêm thuốc hạ sốt analgin 2 - 3 ống/ngày
Tiêm kháng sinh
Phác đồ 1: Tiêm tetramycin tiêm bắp liều 10 - 15 mg/kg thể trọng, liên tục 3
- 4 ngày. Kết hợp tiêm septotryl tiêm bắp hoặc tĩnh mạch 1 ml/10 - 15 kg thể
trọng/ngày. Liên tục 3 - 4 ngày.
Phác đồ 2: tylan + polysul : tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch 1 ml/5 - 10 kg thể
trọng/ngày. Liên tục 3 - 4 ngày.
Tiêm thuốc giảm viêm: hydrocortizone, dectancyl, prednizolone…
Tiêm thuốc trợ sức: vitamin B1, C, B12. Lưu ý khi pha thuốc tiêm vitamin C
không dùng chung với kháng sinh peniciline, sufamid và vitamin B12…
Tiêm thuốc tạo sữa: tiêm thyroxine ngày 1 – 2 ống, liên tiếp 2 – 3 ngày, chỉ
dùng khi nhiệt độ cơ thể đã hạ xuống bình thường.
Bệnh viêm vú
* Nguyên nhân
Trầy xước vú do sàn, nền chuồng nhám, vi trùng xâm nhập vào tuyến sữa.
Hai loài vi trùng chính gây bệnh là Staphylococcus aureus và Streptococcus https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
17
agalactiae. Ngoài ra còn các nguyên nhân gây viêm như số con quá ít không bú hết
lượng sữa sản xuất, kế phát từ viêm tử cung nặng hoặc do kỹ thuật cạn sữa không
hợp lý trong trường hợp cai sữa sớm. Do vệ sinh không đảm bảo, chuồng trại quá
nóng hoặc quá lạnh. Do lợn mẹ sát nhau, lợn con khi sinh ra không được bấm răng
nanh ngay. Lợn mẹ ăn quá nhiều thức ăn có hàm lượng dinh dưỡng cao làm sữa tiết
ra quá nhiều ứ đọng lại trong vú tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập phát triển
mạnh mẽ về số lượng và độc lực (Nguyễn Như Pho (2002) [15]).
* Triệu chứng
Theo Ngô Nhật Thắng (2006) [24], viêm vú thường xuất hiện ở một vài vú
nhưng đôi khi cũng lan ra toàn bộ các vú. Vú có màu hồng, sưng đỏ, sờ vào thấy
nóng, hơi cứng ấn vào lợn nái có phản ứng đau. Lợn nái giảm ăn, trường hợp nặng
thì bỏ ăn, sốt cao 40,5 - 42
o
C kéo dài trong suốt thời gian viêm, sản lượng sữa giảm,
lợn nái thường nằm úp đầu vú xuống sàn, ít cho con bú. Lợn con thiếu sữa kêu la
chạy vòng quanh lợn mẹ đòi bú, lợn con ỉa chảy, xù lông, gầy yếu, tỷ lệ chết cao 30
- 100% ( Lê Hồng Mận, 2002) [12]. Vắt sữa ở những vú bị viêm thấy sữa loãng,
trong sữa có những cặn hoặc cục sữa vón lại, xuất hiện những mảnh cazein màu
vàng, xanh lợn cợn, đôi khi có máu.
* Hậu quả
Khi bị viêm vú, sản lượng sữa của lợn nái nuôi con giảm, trong sữa có nhiều
chất độc, sữa không đủ đáp ứng nhu cầu của lợn con hoặc khi lợn con bú sữa sẽ dẫn
đến tiêu chảy, ốm yếu, sức đề kháng giảm, dễ mắc bệnh và khối lượng cai sữa thấp.
Nếu viêm vú nặng dẫn đến huyết nhiễm trùng, huyết nhiễm mủ thì khó chữa,
lợn nái có thể chết.
Viêm vú kéo dài dẫn đến teo đầu vú, vú hóa cứng, vú bị hoại tử ảnh hưởng
đến khả năng tiết sữa của lợn nái ở lứa đẻ sau.
* Điều trị
Nếu điều trị hợp lý lợn sẽ khỏi trong vòng 3 - 5 ngày.
Các loại kháng sinh thường dùng: dufamox 15% LA.INJ, ampicilline,
cephalexine, gentamycine, norfloxacine... và có thể dùng corticoide để giảm viêm https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
agalactiae. Ngoài ra còn các nguyên nhân gây viêm như số con quá ít không bú hết
lượng sữa sản xuất, kế phát từ viêm tử cung nặng hoặc do kỹ thuật cạn sữa không
hợp lý trong trường hợp cai sữa sớm. Do vệ sinh không đảm bảo, chuồng trại quá
nóng hoặc quá lạnh. Do lợn mẹ sát nhau, lợn con khi sinh ra không được bấm răng
nanh ngay. Lợn mẹ ăn quá nhiều thức ăn có hàm lượng dinh dưỡng cao làm sữa tiết
ra quá nhiều ứ đọng lại trong vú tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập phát triển
mạnh mẽ về số lượng và độc lực (Nguyễn Như Pho (2002) [15]).
* Triệu chứng
Theo Ngô Nhật Thắng (2006) [24], viêm vú thường xuất hiện ở một vài vú
nhưng đôi khi cũng lan ra toàn bộ các vú. Vú có màu hồng, sưng đỏ, sờ vào thấy
nóng, hơi cứng ấn vào lợn nái có phản ứng đau. Lợn nái giảm ăn, trường hợp nặng
thì bỏ ăn, sốt cao 40,5 - 42
o
C kéo dài trong suốt thời gian viêm, sản lượng sữa giảm,
lợn nái thường nằm úp đầu vú xuống sàn, ít cho con bú. Lợn con thiếu sữa kêu la
chạy vòng quanh lợn mẹ đòi bú, lợn con ỉa chảy, xù lông, gầy yếu, tỷ lệ chết cao 30
- 100% ( Lê Hồng Mận, 2002) [12]. Vắt sữa ở những vú bị viêm thấy sữa loãng,
trong sữa có những cặn hoặc cục sữa vón lại, xuất hiện những mảnh cazein màu
vàng, xanh lợn cợn, đôi khi có máu.
* Hậu quả
Khi bị viêm vú, sản lượng sữa của lợn nái nuôi con giảm, trong sữa có nhiều
chất độc, sữa không đủ đáp ứng nhu cầu của lợn con hoặc khi lợn con bú sữa sẽ dẫn
đến tiêu chảy, ốm yếu, sức đề kháng giảm, dễ mắc bệnh và khối lượng cai sữa thấp.
Nếu viêm vú nặng dẫn đến huyết nhiễm trùng, huyết nhiễm mủ thì khó chữa,
lợn nái có thể chết.
Viêm vú kéo dài dẫn đến teo đầu vú, vú hóa cứng, vú bị hoại tử ảnh hưởng
đến khả năng tiết sữa của lợn nái ở lứa đẻ sau.
* Điều trị
Nếu điều trị hợp lý lợn sẽ khỏi trong vòng 3 - 5 ngày.
Các loại kháng sinh thường dùng: dufamox 15% LA.INJ, ampicilline,
cephalexine, gentamycine, norfloxacine... và có thể dùng corticoide để giảm viêm https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
18
kết hợp với vitamin. Ngoài ra trong trường hợp nái đẻ bị viêm nặng chúng ta có thể
chườm cát nóng kết hợp xoa bóp bầu vú trong lúc đẻ.
Lợn nái mất sữa sau khi đẻ
* Nguyên nhân
Theo Nguyễn Đức Lưu và cs (2004) [11], bệnh viêm tử cung và viêm vú là
hai nguyên nhân trực tiếp gây ra sự giảm và mất sữa ở lợn nái nuôi con.
Theo Nguyễn Xuân Bình (2000) [2], mất sữa sau khi đẻ là do kế phát từ bệnh
viêm tử cung và viêm vú. Do khi bị viêm cơ thể thường sốt cao liên tục 2 - 3 ngày,
nước trong máu và trong mô bào bị giảm ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, nhất là
quá trình hấp thu chất dinh dưỡng trong đường tiêu hóa bị giảm dần dẫn đến mất sữa,
khả năng phục hồi chức năng tiết sữa sẽ bị hạn chế thường xảy ra ở lứa đẻ tiếp theo.
* Triệu chứng
Khi vắt các vú không thấy sữa chảy ra, vú bị teo lại, nếu viêm thì sưng
cứng... Lợn con kêu nhiều, gầy yếu.
* Biện pháp phòng trị
- Phòng bệnh
Khẩu phần ăn phải đầy đủ dinh dưỡng. Sau khi đẻ nên cho ăn thức ăn nhiều
nước như rau lang, rau muống, bí đao... để tăng khả năng sản xuất sữa.
Sau khi đẻ phải thụt rửa tử cung bằng thuốc tím 0,1%, nước muối 0,9%. Nếu
bị viêm tử cung hoặc viêm vú phải điều trị triệt để.
- Điều trị
Nếu do kế phát từ các bệnh thì điều trị bằng kháng sinh như: dufamox 15%
LA.INJ, oxytetramyccin, amoxilline, ceftifuor…đồng thời tiến hành xoa bóp chườm
ấm bầu vú. Nếu mất sữa mà bầu vú bị teo lại, cần nhanh chóng ghép con, tiến hành
xoa bóp, chườm ấm bầu vú, tuy nhiên trường hợp này hiệu quả điều trị không cao.
Bệnh sát nhau
* Nguyên nhân
Theo Trịnh Đình Thâu và cs (2010) [25], sau khi đẻ tử cung co bóp yếu trong
thời gian mang thai nhất là giai đoạn cuối con vật không được vận động thỏa đáng. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
kết hợp với vitamin. Ngoài ra trong trường hợp nái đẻ bị viêm nặng chúng ta có thể
chườm cát nóng kết hợp xoa bóp bầu vú trong lúc đẻ.
Lợn nái mất sữa sau khi đẻ
* Nguyên nhân
Theo Nguyễn Đức Lưu và cs (2004) [11], bệnh viêm tử cung và viêm vú là
hai nguyên nhân trực tiếp gây ra sự giảm và mất sữa ở lợn nái nuôi con.
Theo Nguyễn Xuân Bình (2000) [2], mất sữa sau khi đẻ là do kế phát từ bệnh
viêm tử cung và viêm vú. Do khi bị viêm cơ thể thường sốt cao liên tục 2 - 3 ngày,
nước trong máu và trong mô bào bị giảm ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, nhất là
quá trình hấp thu chất dinh dưỡng trong đường tiêu hóa bị giảm dần dẫn đến mất sữa,
khả năng phục hồi chức năng tiết sữa sẽ bị hạn chế thường xảy ra ở lứa đẻ tiếp theo.
* Triệu chứng
Khi vắt các vú không thấy sữa chảy ra, vú bị teo lại, nếu viêm thì sưng
cứng... Lợn con kêu nhiều, gầy yếu.
* Biện pháp phòng trị
- Phòng bệnh
Khẩu phần ăn phải đầy đủ dinh dưỡng. Sau khi đẻ nên cho ăn thức ăn nhiều
nước như rau lang, rau muống, bí đao... để tăng khả năng sản xuất sữa.
Sau khi đẻ phải thụt rửa tử cung bằng thuốc tím 0,1%, nước muối 0,9%. Nếu
bị viêm tử cung hoặc viêm vú phải điều trị triệt để.
- Điều trị
Nếu do kế phát từ các bệnh thì điều trị bằng kháng sinh như: dufamox 15%
LA.INJ, oxytetramyccin, amoxilline, ceftifuor…đồng thời tiến hành xoa bóp chườm
ấm bầu vú. Nếu mất sữa mà bầu vú bị teo lại, cần nhanh chóng ghép con, tiến hành
xoa bóp, chườm ấm bầu vú, tuy nhiên trường hợp này hiệu quả điều trị không cao.
Bệnh sát nhau
* Nguyên nhân
Theo Trịnh Đình Thâu và cs (2010) [25], sau khi đẻ tử cung co bóp yếu trong
thời gian mang thai nhất là giai đoạn cuối con vật không được vận động thỏa đáng. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
19
Trong thức ăn thiếu các chất khoáng, nhất là Ca và P. Hoặc tử cung bị sa liệt, con
vật quá gầy yếu hoặc quá béo, chửa quá nhiều thai, thai quá to, khó đẻ, nước ối quá
nhiều làm tử cung giãn nở quá mức.
Do viêm niêm mạc tử cung trước lúc đẻ làm dính nhau với tử cung hoặc
nhau chưa ra hết thì người đỡ đẻ đã kéo đứt còn lại một ít sót lại trong tử cung. Do
lợn con còn sót lại ở trạng thái nằm sai vị trí làm tắc đường ra của nhau.
* Triệu chứng
Sau khi đẻ 4 - 5 giờ không thấy nhau ra hoặc không hết là bị sót nhau.
Lợn nái rặn nhiều, đôi khi bỏ ăn, sốt cao liên tục 40 - 41
0
C trong vòng 1 - 2
ngày, lợn mẹ cắn con, không cho con bú, niêm dịch chảy ra màu đục, lẫn máu.
* Điều trị
Can thiệp kịp thời ngay khi nái có biểu hiện bệnh, không để quá muộn sẽ gây
ra viêm tử cung, can thiệp đúng kỹ thuật, không quá mạnh tay, tránh những tổn
thương. Tiêm oxytoxin để kích thích co bóp tử cung cho nhau còn sót lại đẩy ra
ngoài hết. Sau khi nhau thai ra dùng nước muối sinh lý 0,9% để rửa tử cung trong
ba ngày liên tục (Trịnh Đình Thâu và cs, 2010) [25].
* Bệnh bại liệt sau đẻ
- Nguyên nhân:
Bệnh thường xuất hiện do giảm canxi huyết khi nái tập trung vào sữa, mà khi
thành phần sữa chứa nhiều can xi thai quá to, tư thế chiều hướng của thai không
bình thường hoặc do quá trình thủ thuật kéo dài làm cho lợn nái bị tổn thương các
dây thần kinh. Ngoài ra, do điều kiện nuôi dưỡng, chăm sóc kém dẫn đến lợn mẹ
gầy yếu cũng có thể gây bại liệt.
- Triệu chứng:
Ban đầu lợn nái không có triệu chứng toàn thân, không thấy vết thương cục
bộ nhưng đi lại khó khăn hay nằm bẹp một chỗ. Nếu bệnh kéo dài thì lợn mẹ không
đứng dậy được rất có thể bị loét da do tiếp xúc với nền chuồng, nếu kéo dài 3 - 4
tuần lợn gầy dần rồi chết.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Trong thức ăn thiếu các chất khoáng, nhất là Ca và P. Hoặc tử cung bị sa liệt, con
vật quá gầy yếu hoặc quá béo, chửa quá nhiều thai, thai quá to, khó đẻ, nước ối quá
nhiều làm tử cung giãn nở quá mức.
Do viêm niêm mạc tử cung trước lúc đẻ làm dính nhau với tử cung hoặc
nhau chưa ra hết thì người đỡ đẻ đã kéo đứt còn lại một ít sót lại trong tử cung. Do
lợn con còn sót lại ở trạng thái nằm sai vị trí làm tắc đường ra của nhau.
* Triệu chứng
Sau khi đẻ 4 - 5 giờ không thấy nhau ra hoặc không hết là bị sót nhau.
Lợn nái rặn nhiều, đôi khi bỏ ăn, sốt cao liên tục 40 - 41
0
C trong vòng 1 - 2
ngày, lợn mẹ cắn con, không cho con bú, niêm dịch chảy ra màu đục, lẫn máu.
* Điều trị
Can thiệp kịp thời ngay khi nái có biểu hiện bệnh, không để quá muộn sẽ gây
ra viêm tử cung, can thiệp đúng kỹ thuật, không quá mạnh tay, tránh những tổn
thương. Tiêm oxytoxin để kích thích co bóp tử cung cho nhau còn sót lại đẩy ra
ngoài hết. Sau khi nhau thai ra dùng nước muối sinh lý 0,9% để rửa tử cung trong
ba ngày liên tục (Trịnh Đình Thâu và cs, 2010) [25].
* Bệnh bại liệt sau đẻ
- Nguyên nhân:
Bệnh thường xuất hiện do giảm canxi huyết khi nái tập trung vào sữa, mà khi
thành phần sữa chứa nhiều can xi thai quá to, tư thế chiều hướng của thai không
bình thường hoặc do quá trình thủ thuật kéo dài làm cho lợn nái bị tổn thương các
dây thần kinh. Ngoài ra, do điều kiện nuôi dưỡng, chăm sóc kém dẫn đến lợn mẹ
gầy yếu cũng có thể gây bại liệt.
- Triệu chứng:
Ban đầu lợn nái không có triệu chứng toàn thân, không thấy vết thương cục
bộ nhưng đi lại khó khăn hay nằm bẹp một chỗ. Nếu bệnh kéo dài thì lợn mẹ không
đứng dậy được rất có thể bị loét da do tiếp xúc với nền chuồng, nếu kéo dài 3 - 4
tuần lợn gầy dần rồi chết.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
20
- Hậu quả:
Làm cho lợn nái đi lại khó khăn hoặc mất khả năng vận động, nếu bệnh kéo
dài có thể loét từng mảng da do tiếp xúc lâu với nền chuồng. Lợn sẽ lâu động dục
hoặc không động dục trở lại và có khả năng gây chết lợn.
- Chẩn đoán:
Dựa vào triệu chứng lâm sàng để chuẩn đoán bệnh như: lợn nái đi lại khó
khăn, nằm bẹp một chỗ...
* Nái chậm động dục trở lại
- Nguyên nhân:
+ Nguyên nhân bên trong:
- Rối loạn di truyền, đột biến di truyền do sự tương tác và kết hợp gen không
bình thường sẽ dẫn tới vô sinh. Những lợn vô sinh do di truyền thường bị khuyết tật
về cơ thể học của cơ quan sinh dục hay tuyến dục phát triển không đầy đủ. Những
rối loạn chức năng của cơ quan sinh dục là nguyên nhan trực tiếp gây nên vô sinh
hoặc chậm lên giống.
- Mất cân bằng nội tiết như: Giảm tiết FSH sẽ dẫn đến tiết estrogen. Từ đó
làm cho gia súc không có biểu hiện động dục. Thể vàng lưu tiếp tục tiết
progesterone làm kìm hãm sự phát triển của noãn kết quả làm cho heo nái mất chu
kì động dục.
- Buồng trứng có u nang chèn ép sự phát triển của các bao noãn dẫn đến mất
động dục kéo dài hay vĩnh viễn. Heo nái bị u nang buồng trứng sẽ không mang thai.
- Tỷ lệ FSH/LH không thích hợp sẽ gây trở ngại cho sự rụng trứng. Thông
thường khi lượng LH quá thấp heo cái có biểu hiện động dục quá mức, liên tục, kéo
dài. Đa số trường hợp này đều không thụ thai sau khi phối.
- Rối loạn kích tố bên trong cơ thể cũng là nguyên nhân gây chết phôi
Progesterone kích thích quá trình xảy ra trong niêm mạc tử cung để chuẩn bị cho
phôi làm tổ, nhưng khi Progesterone ngừng tiết hoặc tiết quá ít thì phôi sẽ không
bám chắc vào nội mạc tử cung và không làm tổ được.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
- Hậu quả:
Làm cho lợn nái đi lại khó khăn hoặc mất khả năng vận động, nếu bệnh kéo
dài có thể loét từng mảng da do tiếp xúc lâu với nền chuồng. Lợn sẽ lâu động dục
hoặc không động dục trở lại và có khả năng gây chết lợn.
- Chẩn đoán:
Dựa vào triệu chứng lâm sàng để chuẩn đoán bệnh như: lợn nái đi lại khó
khăn, nằm bẹp một chỗ...
* Nái chậm động dục trở lại
- Nguyên nhân:
+ Nguyên nhân bên trong:
- Rối loạn di truyền, đột biến di truyền do sự tương tác và kết hợp gen không
bình thường sẽ dẫn tới vô sinh. Những lợn vô sinh do di truyền thường bị khuyết tật
về cơ thể học của cơ quan sinh dục hay tuyến dục phát triển không đầy đủ. Những
rối loạn chức năng của cơ quan sinh dục là nguyên nhan trực tiếp gây nên vô sinh
hoặc chậm lên giống.
- Mất cân bằng nội tiết như: Giảm tiết FSH sẽ dẫn đến tiết estrogen. Từ đó
làm cho gia súc không có biểu hiện động dục. Thể vàng lưu tiếp tục tiết
progesterone làm kìm hãm sự phát triển của noãn kết quả làm cho heo nái mất chu
kì động dục.
- Buồng trứng có u nang chèn ép sự phát triển của các bao noãn dẫn đến mất
động dục kéo dài hay vĩnh viễn. Heo nái bị u nang buồng trứng sẽ không mang thai.
- Tỷ lệ FSH/LH không thích hợp sẽ gây trở ngại cho sự rụng trứng. Thông
thường khi lượng LH quá thấp heo cái có biểu hiện động dục quá mức, liên tục, kéo
dài. Đa số trường hợp này đều không thụ thai sau khi phối.
- Rối loạn kích tố bên trong cơ thể cũng là nguyên nhân gây chết phôi
Progesterone kích thích quá trình xảy ra trong niêm mạc tử cung để chuẩn bị cho
phôi làm tổ, nhưng khi Progesterone ngừng tiết hoặc tiết quá ít thì phôi sẽ không
bám chắc vào nội mạc tử cung và không làm tổ được.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
21
- Heo nái rốn loạn hormon sau khi đẻ
+ Nguyên nhân bên ngoài:
- Dinh dưỡng khi nuôi con, lứa đẻ, khí hậu, mùa trong năm, thời gian nuôi
con, bệnh tật tác động đén chức năng sinh sản của heo nái.
- Khẩu phần quá thừa protein làm cho gan, thận tích lũy protein quá nhiều,
hậu quả là gây mất cân bằng, làm cản trở chuyển hóa hormon sinh dục, giảm sinh
sản. Những heo nái quá mập thì sự hình thành tế bào trứng có thể vẫn tiếp tục
nhưng quá trình rụng trứng không xảy ra do buồng trứng bao bọc bởi lớp mỡ dày
đặc. Ngược lại khẩu phần ăn quá thiếu protein có thể gây ức chế chức năng nội tiết
của thùy trước tuyến yên, khi FSH và LH tiết ra không đầy đủ sẽ làm cho heo nái
không động dục hoặc chậm động dục.
- Sự hao mòn cơ thể heo nái trong quá trình nuôi con là nguyên nhân gây
chậm động dục. Sự hao mòn tăng dần từ lứa 1 - 5, sau đó giảm xuống đến các lứa
sau. Trong một lứa, sự hao mòn của heo mẹ phụ thuộc vào lứa đẻ, số con trong lứa,
thời gian cai sữa muộn (50 - 60 ngày) và dinh dưỡng.
- Tuổi và lứa đẻ: heo nái tơ và heo nái lứa 1, 2 thì tỷ lệ động dục trong tuần đầu
cai sữa là 45 - 60%. Trong khi heo nái rạ trên 2 lứa chiếm tỷ lệ động dục trên 80%.
- Dinh dưỡng cho heo nái nuôi con và sau khi cai sữa ảnh hưởng đến khả
năng động dục và thụ thai. Thông thường giảm tỷ lệ protein thô từ 16% xuống
12% trong khẩu phần heo nái sau cai sữa sẽ làm giảm thời gian động dục (4,6
ngày so với 3,3 ngày).
- Thời gian cai sữa lợn con: Heo nái thường động dục trong một tuần sau cai
sữa. Nếu cai sữa quá sớm sẽ kéo dài thời gian động dục.
* Triệu chứng
Sau khi cai sữa lợn con, lợn nái có biểu hiện động dục trở lại vào ngày thứ 4
đến ngày thứ 7 (chiếm 85 - 90%). Nếu 10 ngày sau khi cai sữa lợn con, lợn nái
không thấy động dục, xem như chậm động dục.
* Điều trị
- Cho heo nái tiếp xúc với heo đực giống ngay từ ngày đầu cai sữa. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
- Heo nái rốn loạn hormon sau khi đẻ
+ Nguyên nhân bên ngoài:
- Dinh dưỡng khi nuôi con, lứa đẻ, khí hậu, mùa trong năm, thời gian nuôi
con, bệnh tật tác động đén chức năng sinh sản của heo nái.
- Khẩu phần quá thừa protein làm cho gan, thận tích lũy protein quá nhiều,
hậu quả là gây mất cân bằng, làm cản trở chuyển hóa hormon sinh dục, giảm sinh
sản. Những heo nái quá mập thì sự hình thành tế bào trứng có thể vẫn tiếp tục
nhưng quá trình rụng trứng không xảy ra do buồng trứng bao bọc bởi lớp mỡ dày
đặc. Ngược lại khẩu phần ăn quá thiếu protein có thể gây ức chế chức năng nội tiết
của thùy trước tuyến yên, khi FSH và LH tiết ra không đầy đủ sẽ làm cho heo nái
không động dục hoặc chậm động dục.
- Sự hao mòn cơ thể heo nái trong quá trình nuôi con là nguyên nhân gây
chậm động dục. Sự hao mòn tăng dần từ lứa 1 - 5, sau đó giảm xuống đến các lứa
sau. Trong một lứa, sự hao mòn của heo mẹ phụ thuộc vào lứa đẻ, số con trong lứa,
thời gian cai sữa muộn (50 - 60 ngày) và dinh dưỡng.
- Tuổi và lứa đẻ: heo nái tơ và heo nái lứa 1, 2 thì tỷ lệ động dục trong tuần đầu
cai sữa là 45 - 60%. Trong khi heo nái rạ trên 2 lứa chiếm tỷ lệ động dục trên 80%.
- Dinh dưỡng cho heo nái nuôi con và sau khi cai sữa ảnh hưởng đến khả
năng động dục và thụ thai. Thông thường giảm tỷ lệ protein thô từ 16% xuống
12% trong khẩu phần heo nái sau cai sữa sẽ làm giảm thời gian động dục (4,6
ngày so với 3,3 ngày).
- Thời gian cai sữa lợn con: Heo nái thường động dục trong một tuần sau cai
sữa. Nếu cai sữa quá sớm sẽ kéo dài thời gian động dục.
* Triệu chứng
Sau khi cai sữa lợn con, lợn nái có biểu hiện động dục trở lại vào ngày thứ 4
đến ngày thứ 7 (chiếm 85 - 90%). Nếu 10 ngày sau khi cai sữa lợn con, lợn nái
không thấy động dục, xem như chậm động dục.
* Điều trị
- Cho heo nái tiếp xúc với heo đực giống ngay từ ngày đầu cai sữa. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
22
- Tiêm một liều kích dục tố vào ngày thứ 10 sau khi đẻ: PG 600, gonesstron,
lutalyse để kích thích nái động dục.
Có thể phối hợp đồng thời tiêm 10ml vitamin D hoặc 100.000 IU vitamin A,
2500IU vitamin D3 và 20mg vitamin E. Bằng cách này có 96% heo nái động dục
trong 4 - 7 ngày sau khi cai sữa.
2.3. Tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước
2.3.1. Tổng quan các nghiên cứu trong nước
Ở Việt Nam đã có những nghiên cứu về bệnh sinh sản trên lợn nái. Bệnh sinh
sản có ảnh hưởng rất lớn đến năng suất sinh sản của lợn nái, nó không chỉ làm giảm
sức sinh sản của lợn nái mà còn có thể làm cho nái mất khả năng sinh sản, chậm
sinh hay làm giảm khả năng sống sót của lợn con.
Theo Nguyễn Văn Thanh (2015) [21], lợn nái sau khi sinh có chứng viêm tử
cung chiếm tỷ lệ 42,4%. Viêm tử cung trên nhóm lợn nái thuần chiếm khoảng
25,48%, trên nhóm lợn nái lai chiếm 50,84 % (trong tổng số 1.000 lợn nái khảo sát).
Viêm tử cung thường xảy ra cao nhất ở lứa 1 và 2. Tỷ lệ chậm động dục ở nhóm lợn
bị viêm tử cung cao hơn nhiều so với nhóm lợn không bị viêm tử cung.
Theo Phạm Sỹ Lăng và cs (2002) [10], bệnh viêm tử cung do vi khuẩn
Streptococcus và Colibacilus nhiễm qua cuống rốn của lợn con sang lợn mẹ do đẻ
khó, sát nhau, sảy thai hay qua dụng cụ thụ tinh nhân tạo cứng gây xây xát tạo các ổ
viêm nhiễm trong tử cung, âm đạo.
Theo Lê Xuân Cương (1986) [3], lợn nái chậm sinh sản do nhiều nguyên
nhân. Trong đó, tổn thương bệnh lý sinh dục chiếm tỷ lệ đáng kể, khi lợn nái đẻ khó
cần áp dụng các thủ thuật ngoại khoa. Nhưng sau đó thì niêm mạc đường sinh dục
có thể bị tổn thương gây viêm tử cung.
Theo Trần Tiến Dũng và cs (2002) [7], viêm tử cung là một quá bệnh lý
thường xảy ra ở gia súc cái sinh sản sau đẻ. Quá trình viêm hủy các tế bào tổ chức
của các lớp hay các tầng tử cung gây rối loạn sinh sản ở gia súc cái làm ảnh hưởng
lớn, thậm chí làm mất khả năng sinh sản ở gia súc cái. Trong quá trình mang thai
lợn ăn nhiều chất dinh dưỡng, ít vận động hoặc bị nhiễm một số bệnh truyền nhiễm https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
- Tiêm một liều kích dục tố vào ngày thứ 10 sau khi đẻ: PG 600, gonesstron,
lutalyse để kích thích nái động dục.
Có thể phối hợp đồng thời tiêm 10ml vitamin D hoặc 100.000 IU vitamin A,
2500IU vitamin D3 và 20mg vitamin E. Bằng cách này có 96% heo nái động dục
trong 4 - 7 ngày sau khi cai sữa.
2.3. Tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước
2.3.1. Tổng quan các nghiên cứu trong nước
Ở Việt Nam đã có những nghiên cứu về bệnh sinh sản trên lợn nái. Bệnh sinh
sản có ảnh hưởng rất lớn đến năng suất sinh sản của lợn nái, nó không chỉ làm giảm
sức sinh sản của lợn nái mà còn có thể làm cho nái mất khả năng sinh sản, chậm
sinh hay làm giảm khả năng sống sót của lợn con.
Theo Nguyễn Văn Thanh (2015) [21], lợn nái sau khi sinh có chứng viêm tử
cung chiếm tỷ lệ 42,4%. Viêm tử cung trên nhóm lợn nái thuần chiếm khoảng
25,48%, trên nhóm lợn nái lai chiếm 50,84 % (trong tổng số 1.000 lợn nái khảo sát).
Viêm tử cung thường xảy ra cao nhất ở lứa 1 và 2. Tỷ lệ chậm động dục ở nhóm lợn
bị viêm tử cung cao hơn nhiều so với nhóm lợn không bị viêm tử cung.
Theo Phạm Sỹ Lăng và cs (2002) [10], bệnh viêm tử cung do vi khuẩn
Streptococcus và Colibacilus nhiễm qua cuống rốn của lợn con sang lợn mẹ do đẻ
khó, sát nhau, sảy thai hay qua dụng cụ thụ tinh nhân tạo cứng gây xây xát tạo các ổ
viêm nhiễm trong tử cung, âm đạo.
Theo Lê Xuân Cương (1986) [3], lợn nái chậm sinh sản do nhiều nguyên
nhân. Trong đó, tổn thương bệnh lý sinh dục chiếm tỷ lệ đáng kể, khi lợn nái đẻ khó
cần áp dụng các thủ thuật ngoại khoa. Nhưng sau đó thì niêm mạc đường sinh dục
có thể bị tổn thương gây viêm tử cung.
Theo Trần Tiến Dũng và cs (2002) [7], viêm tử cung là một quá bệnh lý
thường xảy ra ở gia súc cái sinh sản sau đẻ. Quá trình viêm hủy các tế bào tổ chức
của các lớp hay các tầng tử cung gây rối loạn sinh sản ở gia súc cái làm ảnh hưởng
lớn, thậm chí làm mất khả năng sinh sản ở gia súc cái. Trong quá trình mang thai
lợn ăn nhiều chất dinh dưỡng, ít vận động hoặc bị nhiễm một số bệnh truyền nhiễm https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
23
như: bệnh xoắn khuẩn (Leptospirosis), bệnh sảy thai truyền nhiễm (Brucellosis) và
một số bệnh truyền nhiễm khác làm cơ thể lợn nái yếu dần dẫn đến lợn sảy thai, đẻ
non, thai chết lưu từ đó dẫn đến viêm tử cung (Nguyễn Đức Lưu và cs, 2004) [11].
Đồng thời cũng có nhiều tác giả đã có những tổng kết về tỷ lệ mắc bệnh
viêm tử cung ở lợn:
Theo Nguyễn Như Pho (2002) [15], lợn Yorkshire, Landrace trong giai đoạn
nuôi con mắc bệnh viêm tử cung chiếm tỷ lệ 15%, do chữa chạy kịp thời nên khỏi
100%, song đã ảnh hưởng đến sức khỏe của lợn nái, phần lớn là do những trường
hợp đẻ khó dẫn tới viêm tử cung.
Theo Nguyễn Đức Lưu và cs (2004) [11], lợn nái sau khi sinh có chứng viêm tử
cung chiếm tỷ lệ 42,4%. Viêm tử cung trên nhóm thuần chiếm 25,48%; trên nhóm lai
chiếm 50,48%. Viêm tử cung xảy ra cao nhất là lứa 1 và lứa 2. Tỷ lệ chậm động dục ở
nhóm lợn bị viêm tử cung cao nhiều hơn so với nhóm lợn không bị viêm tử cung.
Theo Phạm Hữu Doanh và Lưu Ký (2003) [5] cho biết: Trước khi đẻ lau, xoa
vú và tắm cho nái. Cho con đẻ đầu tiên bú ngay sau 1 giờ đẻ, cắt răng nanh lợn con.
Chườm nước đá vào bầu vú để giảm sưng, giảm sốt. Tiêm kháng sinh penicillin 1,5
- 2 triệu đơn vị với 10ml nước cất tiêm quanh vú. Nếu nhiều vú bị viêm thì pha
loãng liều thuốc trên với 20 ml nước cất, tiêm xung quanh các vú viêm. Tiêm trong
3 ngày liên tục.
Theo Trần Tiến Dũng và cs (2002) [7], bệnh viêm đường sinh dục ở lợn
chiếm tỷ lệ cao từ 30 - 50%, trong đó cơ quan ngoài chiếm 20%, còn lại 80% là
viêm tử cung. Tỷ lệ viêm tử cung sau đẻ ở lợn nái ngoại cũng cao từ 1,82 - 23,33%.
2.3.2. Tổng quan các nghiên cứu ở nước ngoài
Hiện nay, ngành chăn nuôi lợn trên thế giới đang rất phát triển, các nước
không ngừng đầu tư cải tạo chất lượng đàn giống và áp dụng các biện pháp khoa
học kỹ thuật tiên tiến nhằm nâng cao năng suất chăn nuôi. Tuy nhiên vấn đề hạn chế
bệnh sinh sản là một vấn đề tất yếu cần phải giải quyết, đặc biệt là bệnh viêm đường
sinh dục. Đã có rất nhiều nhà khoa học nghiên cứu về bệnh viêm đường sinh dục và https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
như: bệnh xoắn khuẩn (Leptospirosis), bệnh sảy thai truyền nhiễm (Brucellosis) và
một số bệnh truyền nhiễm khác làm cơ thể lợn nái yếu dần dẫn đến lợn sảy thai, đẻ
non, thai chết lưu từ đó dẫn đến viêm tử cung (Nguyễn Đức Lưu và cs, 2004) [11].
Đồng thời cũng có nhiều tác giả đã có những tổng kết về tỷ lệ mắc bệnh
viêm tử cung ở lợn:
Theo Nguyễn Như Pho (2002) [15], lợn Yorkshire, Landrace trong giai đoạn
nuôi con mắc bệnh viêm tử cung chiếm tỷ lệ 15%, do chữa chạy kịp thời nên khỏi
100%, song đã ảnh hưởng đến sức khỏe của lợn nái, phần lớn là do những trường
hợp đẻ khó dẫn tới viêm tử cung.
Theo Nguyễn Đức Lưu và cs (2004) [11], lợn nái sau khi sinh có chứng viêm tử
cung chiếm tỷ lệ 42,4%. Viêm tử cung trên nhóm thuần chiếm 25,48%; trên nhóm lai
chiếm 50,48%. Viêm tử cung xảy ra cao nhất là lứa 1 và lứa 2. Tỷ lệ chậm động dục ở
nhóm lợn bị viêm tử cung cao nhiều hơn so với nhóm lợn không bị viêm tử cung.
Theo Phạm Hữu Doanh và Lưu Ký (2003) [5] cho biết: Trước khi đẻ lau, xoa
vú và tắm cho nái. Cho con đẻ đầu tiên bú ngay sau 1 giờ đẻ, cắt răng nanh lợn con.
Chườm nước đá vào bầu vú để giảm sưng, giảm sốt. Tiêm kháng sinh penicillin 1,5
- 2 triệu đơn vị với 10ml nước cất tiêm quanh vú. Nếu nhiều vú bị viêm thì pha
loãng liều thuốc trên với 20 ml nước cất, tiêm xung quanh các vú viêm. Tiêm trong
3 ngày liên tục.
Theo Trần Tiến Dũng và cs (2002) [7], bệnh viêm đường sinh dục ở lợn
chiếm tỷ lệ cao từ 30 - 50%, trong đó cơ quan ngoài chiếm 20%, còn lại 80% là
viêm tử cung. Tỷ lệ viêm tử cung sau đẻ ở lợn nái ngoại cũng cao từ 1,82 - 23,33%.
2.3.2. Tổng quan các nghiên cứu ở nước ngoài
Hiện nay, ngành chăn nuôi lợn trên thế giới đang rất phát triển, các nước
không ngừng đầu tư cải tạo chất lượng đàn giống và áp dụng các biện pháp khoa
học kỹ thuật tiên tiến nhằm nâng cao năng suất chăn nuôi. Tuy nhiên vấn đề hạn chế
bệnh sinh sản là một vấn đề tất yếu cần phải giải quyết, đặc biệt là bệnh viêm đường
sinh dục. Đã có rất nhiều nhà khoa học nghiên cứu về bệnh viêm đường sinh dục và https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
24
đã đưa ra các kết luận giúp cho người chăn nuôi lợn nái hạn chế được bệnh này.
Tuy vậy, tỷ lệ mắc bệnh viêm đường sinh dục trên đàn lợn nái sinh sản vẫn rất cao.
Nguyên nhân của bệnh viêm đường sinh dục là do đường sinh dục bị tổn
thương, do hiện tượng sát nhau. Bệnh phát triển là do nuôi dưỡng không tốt, do
đường vào đường sinh dục những dụng cụ, những chất kích thích đẻ, chúng phá
hoại hoặc làm kết tủa chất nhày ở bộ máy sinh dục.
Ở Pháp Pierre Brouillet và Bernard Farouilt (2003) [31] đã nghiên cứu và kết
luận: Điều trị bệnh viêm vú trong thời kỳ cho sữa là một yếu tố cơ bản trong khống
chế bệnh viêm vú. Nó phải được tiến hành sớm và đạt kết quả, xác định nguyên
nhân không chỉ dựa vào triệu chứng lâm sàng mà phải tính đến các chỉ tiêu chăn
nuôi và có thể dựa vào các kết quả của phòng thí nghiệm. Sự hiểu biết đầy đủ các
phương pháp điều trị, nhất là về dược lực học và dược động học cho phép đáp ứng
tốt hơn cách điều trị.
Theo Urban (1983) [30], các vi khuẩn gây nhiễm trùng tử cung có nguồn gốc
từ nước tiểu, các tác giả đã phân lập vi khuẩn từ mẫu nước tiểu lợn nái sắp sinh
thường có chứa các vi khuẩn E.coli, Staphylococcus aureus, Streptococcus spp. Tuy
nhiên, các nghiên cứu của các tác giả khác lại ghi nhận các vi khuẩn gây nhiễm
trùng tử cung là các vi khuẩn cơ hội thuộc nhóm vi sinh vật hiếu khí có mặt ở nền
chuồng, lúc lợn nái sinh cổ tử cung mở, vi khuẩn xâm nhập và gây bệnh. Theo
Gardner (1990) [26], Smith (1995) [27], Taylor (1995) [28], tăng cường vệ sinh
chuồng trại, vệ sinh thân thể lợn nái là yếu tố quan trọng trong việc phòng ngừa
nhiễm trùng sau khi sinh.
Theo Trekaxova A.V. và cs (1983) [26], chữa bệnh viêm vú cho lợn nái
hướng vào việc đưa ra các phương pháp chữa kết hợp. Dùng novocain phong bế
phối hợp với điều trị bằng kháng sinh cho kết quả tốt. Để phong bế thần kinh tuyến
sữa, tác giả đã dùng dung dịch novocain 0,5% liều từ 30 - 40 ml cho mỗi túi vú.
Thuốc tiêm vào mỗi thuỳ vú bệnh, sâu 88 - 10 cm. Dung dịch novocain còn được bổ
sung 100 - 200 ngàn đơn vị penicillin hay kháng sinh khác. Đồng thời, lợn nái còn
được tiêm bắp cùng một loại kháng sinh trong novocain này. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
đã đưa ra các kết luận giúp cho người chăn nuôi lợn nái hạn chế được bệnh này.
Tuy vậy, tỷ lệ mắc bệnh viêm đường sinh dục trên đàn lợn nái sinh sản vẫn rất cao.
Nguyên nhân của bệnh viêm đường sinh dục là do đường sinh dục bị tổn
thương, do hiện tượng sát nhau. Bệnh phát triển là do nuôi dưỡng không tốt, do
đường vào đường sinh dục những dụng cụ, những chất kích thích đẻ, chúng phá
hoại hoặc làm kết tủa chất nhày ở bộ máy sinh dục.
Ở Pháp Pierre Brouillet và Bernard Farouilt (2003) [31] đã nghiên cứu và kết
luận: Điều trị bệnh viêm vú trong thời kỳ cho sữa là một yếu tố cơ bản trong khống
chế bệnh viêm vú. Nó phải được tiến hành sớm và đạt kết quả, xác định nguyên
nhân không chỉ dựa vào triệu chứng lâm sàng mà phải tính đến các chỉ tiêu chăn
nuôi và có thể dựa vào các kết quả của phòng thí nghiệm. Sự hiểu biết đầy đủ các
phương pháp điều trị, nhất là về dược lực học và dược động học cho phép đáp ứng
tốt hơn cách điều trị.
Theo Urban (1983) [30], các vi khuẩn gây nhiễm trùng tử cung có nguồn gốc
từ nước tiểu, các tác giả đã phân lập vi khuẩn từ mẫu nước tiểu lợn nái sắp sinh
thường có chứa các vi khuẩn E.coli, Staphylococcus aureus, Streptococcus spp. Tuy
nhiên, các nghiên cứu của các tác giả khác lại ghi nhận các vi khuẩn gây nhiễm
trùng tử cung là các vi khuẩn cơ hội thuộc nhóm vi sinh vật hiếu khí có mặt ở nền
chuồng, lúc lợn nái sinh cổ tử cung mở, vi khuẩn xâm nhập và gây bệnh. Theo
Gardner (1990) [26], Smith (1995) [27], Taylor (1995) [28], tăng cường vệ sinh
chuồng trại, vệ sinh thân thể lợn nái là yếu tố quan trọng trong việc phòng ngừa
nhiễm trùng sau khi sinh.
Theo Trekaxova A.V. và cs (1983) [26], chữa bệnh viêm vú cho lợn nái
hướng vào việc đưa ra các phương pháp chữa kết hợp. Dùng novocain phong bế
phối hợp với điều trị bằng kháng sinh cho kết quả tốt. Để phong bế thần kinh tuyến
sữa, tác giả đã dùng dung dịch novocain 0,5% liều từ 30 - 40 ml cho mỗi túi vú.
Thuốc tiêm vào mỗi thuỳ vú bệnh, sâu 88 - 10 cm. Dung dịch novocain còn được bổ
sung 100 - 200 ngàn đơn vị penicillin hay kháng sinh khác. Đồng thời, lợn nái còn
được tiêm bắp cùng một loại kháng sinh trong novocain này. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
25
Phần 3
ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
3.1. Đối tượng thực hiện
Đàn lợn nái sinh sản.
3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành
- Địa điểm: Trại lợn nái của anh Nguyễn Đức Binh, xã Ba Trại, huyện Ba
Vì, Hà Nội.
- Thời gian tiến hành: từ ngày 18/11/2017 đến ngày 18/5/2018.
3.3. Nội dung tiến hành
- Đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại.
- Tham gia các công tác nuôi dưỡng và chăm sóc đàn lợn.
- Thực hiện biện pháp phòng trị bệnh cho đàn lợn.
- Tham gia chẩn đoán và điều trị bệnh cho đàn lợn nái sinh sản tại trai.
- Tham gia các công tác thú y khác như: thiến lợn đực, đỡ lợn đẻ,…
3.4. Các chỉ tiêu và phương pháp thực hiện
3.4.1. Các chỉ tiêu theo dõi
- Tình hình chăn nuôi lợn tại trại.
- Chăm sóc nuôi dưỡng đàn lợn.
- Theo dõi tình hình sinh sản đàn lợn nái.
- Thực hiện vệ sinh phòng bệnh cho đàn lợn.
- Chẩn đoán và điều trị bệnh.
- Thực hiện các công tác khác.
3.4.2. Phương pháp thực hiện
3.4.2.1. Phương pháp đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại
- Để đánh giá tình hình chăn nuôi của trại chúng em tiến hành điều tra thông
tin từ chủ trang trại và tra cứu sổ sách ghi chép trại từ năm 2016 đến năm 2018.
- Phương pháp áp dụng quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng cho đàn lợn nái sinh
sản nuôi tại trại.
- Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh cho lợn thông qua chẩn đoán lâm
sàng dưới sự hướng dẫn của chủ trại. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Phần 3
ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
3.1. Đối tượng thực hiện
Đàn lợn nái sinh sản.
3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành
- Địa điểm: Trại lợn nái của anh Nguyễn Đức Binh, xã Ba Trại, huyện Ba
Vì, Hà Nội.
- Thời gian tiến hành: từ ngày 18/11/2017 đến ngày 18/5/2018.
3.3. Nội dung tiến hành
- Đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại.
- Tham gia các công tác nuôi dưỡng và chăm sóc đàn lợn.
- Thực hiện biện pháp phòng trị bệnh cho đàn lợn.
- Tham gia chẩn đoán và điều trị bệnh cho đàn lợn nái sinh sản tại trai.
- Tham gia các công tác thú y khác như: thiến lợn đực, đỡ lợn đẻ,…
3.4. Các chỉ tiêu và phương pháp thực hiện
3.4.1. Các chỉ tiêu theo dõi
- Tình hình chăn nuôi lợn tại trại.
- Chăm sóc nuôi dưỡng đàn lợn.
- Theo dõi tình hình sinh sản đàn lợn nái.
- Thực hiện vệ sinh phòng bệnh cho đàn lợn.
- Chẩn đoán và điều trị bệnh.
- Thực hiện các công tác khác.
3.4.2. Phương pháp thực hiện
3.4.2.1. Phương pháp đánh giá tình hình chăn nuôi tại trại
- Để đánh giá tình hình chăn nuôi của trại chúng em tiến hành điều tra thông
tin từ chủ trang trại và tra cứu sổ sách ghi chép trại từ năm 2016 đến năm 2018.
- Phương pháp áp dụng quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng cho đàn lợn nái sinh
sản nuôi tại trại.
- Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh cho lợn thông qua chẩn đoán lâm
sàng dưới sự hướng dẫn của chủ trại. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
26
3.4.2.2. Quy trình nuôi dưỡng và chăm sóc đàn lợn của trại
Lợn nái chửa được chuyển lên chuồng đẻ trước ngày đẻ dự kiến 7 - 10 ngày.
Trước khi chuyển lợn lên chuồng đẻ, chuồng phải được dọn dẹp và rửa sạch sẽ. Lợn
chuyển lên phải được ghi đầy đủ thông tin lên bảng ở đầu mỗi ô chuồng. Thức ăn
của lợn chờ đẻ được cho ăn với tiêu chuẩn ăn 3 kg/ngày, chia làm 2 bữa sáng, chiều.
Lợn nái chửa trước ngày đẻ dự kiến 5 ngày, giảm tiêu chuẩn ăn xuống 0,5
kg/con/bữa. Khi lợn nái đẻ được 2 ngày tăng dần lượng thức ăn từ 0,5 - 5
kg/con/ngày chia làm hai bữa sáng, chiều mỗi bữa tăng lên 0,5 kg. Đối với nái nuôi
con quá gầy hoặc nuôi nhiều con có thể cho ăn tăng lượng thức ăn lên 7
kg/con/ngày.
Bảng 3.1. Khẩu phần ăn cho đàn lợn tại trại
Đối tượng Giai đoạn Chế độ ăn/ngày (kg)
Lợn nái mang thai
Chửa kỳ 1 (từ 0 - 85 ngày) 1,6 - 2
Chửa kỳ 2 (từ 85 - 111 ngày) 3 – 4
Từ ngày 111 - 113 ngày 2 – 3
Ngày đẻ 0 - 0,5
Lợn nái nuôi con
Ngày thứ 1 sau đẻ 0 - 1,0
Ngày thứ 2 sau đẻ 2
Ngày thứ 3 sau đẻ 3
Ngày thứ 4 sau đẻ 4
Ngày thứ 5 trở đi 5
Ngày cai sữa 0 - 0,5
- Điều chỉnh nhiệt độ trong chuồng từ 25 - 28ºC là thích hợp nhất.
- Cho lợn mẹ uống nước tự do.
3.4.2.3. Quy trình đỡ đẻ cho lợn
Kĩ thuật đỡ đẻ cho lợn con được em thực hiện như sau:
- Sau khi lợn mẹ đẻ, lấy lợn con từ trong chuồng ra.
- Vuốt hết dịch vùng đầu và mặt. Vỗ nhẹ vào thân để kích thích hô hấp. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
3.4.2.2. Quy trình nuôi dưỡng và chăm sóc đàn lợn của trại
Lợn nái chửa được chuyển lên chuồng đẻ trước ngày đẻ dự kiến 7 - 10 ngày.
Trước khi chuyển lợn lên chuồng đẻ, chuồng phải được dọn dẹp và rửa sạch sẽ. Lợn
chuyển lên phải được ghi đầy đủ thông tin lên bảng ở đầu mỗi ô chuồng. Thức ăn
của lợn chờ đẻ được cho ăn với tiêu chuẩn ăn 3 kg/ngày, chia làm 2 bữa sáng, chiều.
Lợn nái chửa trước ngày đẻ dự kiến 5 ngày, giảm tiêu chuẩn ăn xuống 0,5
kg/con/bữa. Khi lợn nái đẻ được 2 ngày tăng dần lượng thức ăn từ 0,5 - 5
kg/con/ngày chia làm hai bữa sáng, chiều mỗi bữa tăng lên 0,5 kg. Đối với nái nuôi
con quá gầy hoặc nuôi nhiều con có thể cho ăn tăng lượng thức ăn lên 7
kg/con/ngày.
Bảng 3.1. Khẩu phần ăn cho đàn lợn tại trại
Đối tượng Giai đoạn Chế độ ăn/ngày (kg)
Lợn nái mang thai
Chửa kỳ 1 (từ 0 - 85 ngày) 1,6 - 2
Chửa kỳ 2 (từ 85 - 111 ngày) 3 – 4
Từ ngày 111 - 113 ngày 2 – 3
Ngày đẻ 0 - 0,5
Lợn nái nuôi con
Ngày thứ 1 sau đẻ 0 - 1,0
Ngày thứ 2 sau đẻ 2
Ngày thứ 3 sau đẻ 3
Ngày thứ 4 sau đẻ 4
Ngày thứ 5 trở đi 5
Ngày cai sữa 0 - 0,5
- Điều chỉnh nhiệt độ trong chuồng từ 25 - 28ºC là thích hợp nhất.
- Cho lợn mẹ uống nước tự do.
3.4.2.3. Quy trình đỡ đẻ cho lợn
Kĩ thuật đỡ đẻ cho lợn con được em thực hiện như sau:
- Sau khi lợn mẹ đẻ, lấy lợn con từ trong chuồng ra.
- Vuốt hết dịch vùng đầu và mặt. Vỗ nhẹ vào thân để kích thích hô hấp. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
27
- Vuốt hết màng bọc và nhớt ở phần thân và chân lợn. Dùng khăn lau khô
toàn thân lợn, lợn con phải khô và sạch trước khi cắt dây rốn.
- Cầm lợn con và dây buộc rốn, thắt dây rốn ở vị trí cách cuống rốn 2,5 cm,
dùng kéo cắt phía bên ngoài nút thắt một đoạn khoảng 1,5 cm. Sát trùng dây rốn,
vùng cuống rốn bằng cồn iod.
- Cho lợn con vào lồng úm tº = 28 - 33ºC
- Trước khi cho lợn con ra bú cần lau sạch vú lợn mẹ, lót thảm cho lợn con ra bú.
- Phải trực liên tục cho đến khi lợn nái đẻ xong hoàn toàn, nhau ra hết, lợn
nái trở về trạng thái yên tĩnh và cho con bú.
3.4.2.4. Quy trình phòng bệnh cho đàn lợn nái tại trại
Quy trình vệ sinh chuồng nuôi hàng ngày
Công tác vệ sinh trong chăn nuôi là một trong những khâu rất quan trọng. Nếu
công tác vệ sinh được thực hiện tốt thì gia súc ít mắc bệnh, sinh trưởng và phát triển tốt,
chi phí thuốc thú y thấp, làm cho hiệu quả chăn nuôi cao hơn. Do nhận thức rõ được điều
này, nên trong suốt thời gian thực tập, em đã thực hiện tốt các công việc như:
+ Hàng ngày, trước khi vào chuồng làm việc công nhân cũng như sinh
viên chúng em tất cả đều tắm sát trùng sạch sẽ mặc quần áo lao động, đi ủng rồi
mới vào chuồng.
+ Việc đầu tiên vào chuồng là cào phân tránh lợn mẹ nằm đè phân
+ Tra cám cho lợn mẹ ăn
+ Bắt nhốt lợn con vào ô úm rồi lau sàn nhựa
+ Rắc vôi lối đi giữa, xung quanh chuồng
+ Thu phân vào bao và quét dọn sạch sẽ quanh chuồng.
+ Xịt gầm, rửa máng.
Chuồng nuôi luôn được vệ sinh sạch sẽ và được tiêu độc bằng thuốc sát trùng
ommicide 2 lần hằng ngày, pha với tỷ lệ 320 ml/1000 lít nước.
- Hàng ngày, tiến hành thu gom phân thải, rửa chuồng, quét lối đi lại giữa
các dãy chuồng. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
- Vuốt hết màng bọc và nhớt ở phần thân và chân lợn. Dùng khăn lau khô
toàn thân lợn, lợn con phải khô và sạch trước khi cắt dây rốn.
- Cầm lợn con và dây buộc rốn, thắt dây rốn ở vị trí cách cuống rốn 2,5 cm,
dùng kéo cắt phía bên ngoài nút thắt một đoạn khoảng 1,5 cm. Sát trùng dây rốn,
vùng cuống rốn bằng cồn iod.
- Cho lợn con vào lồng úm tº = 28 - 33ºC
- Trước khi cho lợn con ra bú cần lau sạch vú lợn mẹ, lót thảm cho lợn con ra bú.
- Phải trực liên tục cho đến khi lợn nái đẻ xong hoàn toàn, nhau ra hết, lợn
nái trở về trạng thái yên tĩnh và cho con bú.
3.4.2.4. Quy trình phòng bệnh cho đàn lợn nái tại trại
Quy trình vệ sinh chuồng nuôi hàng ngày
Công tác vệ sinh trong chăn nuôi là một trong những khâu rất quan trọng. Nếu
công tác vệ sinh được thực hiện tốt thì gia súc ít mắc bệnh, sinh trưởng và phát triển tốt,
chi phí thuốc thú y thấp, làm cho hiệu quả chăn nuôi cao hơn. Do nhận thức rõ được điều
này, nên trong suốt thời gian thực tập, em đã thực hiện tốt các công việc như:
+ Hàng ngày, trước khi vào chuồng làm việc công nhân cũng như sinh
viên chúng em tất cả đều tắm sát trùng sạch sẽ mặc quần áo lao động, đi ủng rồi
mới vào chuồng.
+ Việc đầu tiên vào chuồng là cào phân tránh lợn mẹ nằm đè phân
+ Tra cám cho lợn mẹ ăn
+ Bắt nhốt lợn con vào ô úm rồi lau sàn nhựa
+ Rắc vôi lối đi giữa, xung quanh chuồng
+ Thu phân vào bao và quét dọn sạch sẽ quanh chuồng.
+ Xịt gầm, rửa máng.
Chuồng nuôi luôn được vệ sinh sạch sẽ và được tiêu độc bằng thuốc sát trùng
ommicide 2 lần hằng ngày, pha với tỷ lệ 320 ml/1000 lít nước.
- Hàng ngày, tiến hành thu gom phân thải, rửa chuồng, quét lối đi lại giữa
các dãy chuồng. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
28
- Định kỳ tiến hành phun thuốc sát trùng, quét vôi, phun thuốc diệt muỗi,
quét mạng nhện trong chuồng và rắc vôi bột ở cửa ra vào chuồng nhằm đảm bảo vệ
sinh chuồng trại.
- Đối với chuồng đẻ: Ở các chuồng nái đẻ sau khi cai sữa, lợn mẹ được
chuyển sang chuồng nái chửa. Sau khi lợn con được xuất bán, tham gia tháo dỡ các
tấm đan chuồng mang ra ngâm ở bể sát trùng bằng dung dịch NaOH 10%, ngâm
trong 1 ngày, sau đó cọ sạch mang phơi khô. Ô chuồng và khung chuồng cũng được
cọ sạch bằng dung dịch NaOH pha với nồng độ loãng khoảng 5%. Gầm chuồng
cũng được tiêu độc khử trùng sạch sẽ. Để khô rồi tiến hành lắp các tấm đan vào, sau
đó đuổi lợn chờ đẻ vào.
Do trại thỉnh thoảng có công nhân và người dân đến thăm nên việc thực hiện
phun thuốc sát trùng quanh chuồng được tăng cường.
Mỗi tuần thực hiện vệ sinh sát trùng 2 lần vào thứ 3 và thứ 7, vào cuối tuần
thực hiện rắc vôi chuồng trại.
Quy trình tiêm phòng
Bảng 3.2. Lịch tiêm phòng vắc xin của trại
Loại lợn Tuần tuổi Bệnh được phòng Vắc xin
Lợn nái
Mang thai tuần thứ 10 Dịch tả Coglapest
Mang thai tuần thứ 12 LMLM Aftopor
3.4.2.5. Chẩn đoán và điều trị bệnh gặp trên đàn lợn nái tại trại
Để điều trị bệnh cho đàn lợn đạt hiệu quả cao, việc phát hiện bệnh kịp thời
và chính xác giúp ta đưa ra được phác đồ điều trị tốt nhất làm giảm tỷ lệ chết, giảm
thời gian sử dụng thuốc và giảm thiệt hại về kinh tế. Vì vậy, hàng ngày em và cán
bộ kỹ thuật tiến hành kiểm tra, theo dõi đàn lợn ở tất cả các ô chuồng để phát hiện
ra những con bị ốm. Trong thời gian thực tập em đã được tham gia điều trị một số
bệnh theo phương pháp sau:
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
- Định kỳ tiến hành phun thuốc sát trùng, quét vôi, phun thuốc diệt muỗi,
quét mạng nhện trong chuồng và rắc vôi bột ở cửa ra vào chuồng nhằm đảm bảo vệ
sinh chuồng trại.
- Đối với chuồng đẻ: Ở các chuồng nái đẻ sau khi cai sữa, lợn mẹ được
chuyển sang chuồng nái chửa. Sau khi lợn con được xuất bán, tham gia tháo dỡ các
tấm đan chuồng mang ra ngâm ở bể sát trùng bằng dung dịch NaOH 10%, ngâm
trong 1 ngày, sau đó cọ sạch mang phơi khô. Ô chuồng và khung chuồng cũng được
cọ sạch bằng dung dịch NaOH pha với nồng độ loãng khoảng 5%. Gầm chuồng
cũng được tiêu độc khử trùng sạch sẽ. Để khô rồi tiến hành lắp các tấm đan vào, sau
đó đuổi lợn chờ đẻ vào.
Do trại thỉnh thoảng có công nhân và người dân đến thăm nên việc thực hiện
phun thuốc sát trùng quanh chuồng được tăng cường.
Mỗi tuần thực hiện vệ sinh sát trùng 2 lần vào thứ 3 và thứ 7, vào cuối tuần
thực hiện rắc vôi chuồng trại.
Quy trình tiêm phòng
Bảng 3.2. Lịch tiêm phòng vắc xin của trại
Loại lợn Tuần tuổi Bệnh được phòng Vắc xin
Lợn nái
Mang thai tuần thứ 10 Dịch tả Coglapest
Mang thai tuần thứ 12 LMLM Aftopor
3.4.2.5. Chẩn đoán và điều trị bệnh gặp trên đàn lợn nái tại trại
Để điều trị bệnh cho đàn lợn đạt hiệu quả cao, việc phát hiện bệnh kịp thời
và chính xác giúp ta đưa ra được phác đồ điều trị tốt nhất làm giảm tỷ lệ chết, giảm
thời gian sử dụng thuốc và giảm thiệt hại về kinh tế. Vì vậy, hàng ngày em và cán
bộ kỹ thuật tiến hành kiểm tra, theo dõi đàn lợn ở tất cả các ô chuồng để phát hiện
ra những con bị ốm. Trong thời gian thực tập em đã được tham gia điều trị một số
bệnh theo phương pháp sau:
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
29
* Bệnh viêm tử cung
- Triệu chứng: Lợn đẻ 2 - 3 ngày, sốt nhẹ, giảm ăn hay bỏ ăn, âm môn sưng
tấy đỏ có dịch nhầy chảy ra từ âm hộ, màu trắng đục hoặc màu phớt vàng.
- Chẩn đoán: Lợn nái bị bệnh viêm tử cung ở thể cấp tính ở lợn nái.
- Điều trị: Dùng các loại thuốc sau để điều trị:
+ Thuốc tím 1/1000 pha loãng với nước + Penicillin thụt rửa 2 lần/ngày, 2
ngày liên tục.
+ Hitamox LA: 1 ml/10 - 15 kgTT/2 ngày.
+ Oxytoxin: 2 ml/con
+ Analgin: 1 ml/10 kg TT
+ Vitamin B1: 5 ml/30 kg TT
Tiêm bắp, điều trị trong 3 ngày.
* Bệnh viêm vú
- Triệu chứng: Bệnh xảy ra sau khi đẻ 4 - 5 giờ cho đến 7 - 10 ngày, có con
đến một tháng. Ban đầu viêm vú bị ở 2 lá vú sau đó lan ra 6 núm vú có màu hồng,
sưng đỏ, sờ vào thấy hơi nóng, hơi cứng, ấn vào lợn nái có phản ứng đau. Lợn nái
nằm úp xuống sàn ít cho con bú, lợn con thiếu sữa kêu la chạy vòng quanh mẹ đòi
bú, lợn con xù lông gầy nhanh.
- Chẩn đoán: Lợn nái bị bệnh viêm vú ở thể thanh dịch.
- Điều trị:
+ Xoa bóp nhẹ nhàng đầu vú 2 - 3 lần trong ngày mỗi lần xoa 10 - 15 phút và
vắt cạn sữa ở những vú bị viêm vú tránh lây sang các vú khác, giảm thức ăn tinh .
+ Dùng các thuốc sau điều trị:
Tiêm Vetrimoxin LA: 1 ml/10 kgTT/2 ngày
Tiêm Analgin: 1 ml/10 kgTT
Tiêm Gluco - K - C - Namin: 1 ml/10 kgTT
Điều trị liên tục trong 3 - 5 ngày.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
* Bệnh viêm tử cung
- Triệu chứng: Lợn đẻ 2 - 3 ngày, sốt nhẹ, giảm ăn hay bỏ ăn, âm môn sưng
tấy đỏ có dịch nhầy chảy ra từ âm hộ, màu trắng đục hoặc màu phớt vàng.
- Chẩn đoán: Lợn nái bị bệnh viêm tử cung ở thể cấp tính ở lợn nái.
- Điều trị: Dùng các loại thuốc sau để điều trị:
+ Thuốc tím 1/1000 pha loãng với nước + Penicillin thụt rửa 2 lần/ngày, 2
ngày liên tục.
+ Hitamox LA: 1 ml/10 - 15 kgTT/2 ngày.
+ Oxytoxin: 2 ml/con
+ Analgin: 1 ml/10 kg TT
+ Vitamin B1: 5 ml/30 kg TT
Tiêm bắp, điều trị trong 3 ngày.
* Bệnh viêm vú
- Triệu chứng: Bệnh xảy ra sau khi đẻ 4 - 5 giờ cho đến 7 - 10 ngày, có con
đến một tháng. Ban đầu viêm vú bị ở 2 lá vú sau đó lan ra 6 núm vú có màu hồng,
sưng đỏ, sờ vào thấy hơi nóng, hơi cứng, ấn vào lợn nái có phản ứng đau. Lợn nái
nằm úp xuống sàn ít cho con bú, lợn con thiếu sữa kêu la chạy vòng quanh mẹ đòi
bú, lợn con xù lông gầy nhanh.
- Chẩn đoán: Lợn nái bị bệnh viêm vú ở thể thanh dịch.
- Điều trị:
+ Xoa bóp nhẹ nhàng đầu vú 2 - 3 lần trong ngày mỗi lần xoa 10 - 15 phút và
vắt cạn sữa ở những vú bị viêm vú tránh lây sang các vú khác, giảm thức ăn tinh .
+ Dùng các thuốc sau điều trị:
Tiêm Vetrimoxin LA: 1 ml/10 kgTT/2 ngày
Tiêm Analgin: 1 ml/10 kgTT
Tiêm Gluco - K - C - Namin: 1 ml/10 kgTT
Điều trị liên tục trong 3 - 5 ngày.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
30
* Bệnh sát nhau
- Triệu chứng: Lợn mẹ thỉnh thoảng rặn, thích uống nước, ở cơ quan sinh
dục chảy ra dịch màu nâu. Biểu hiện không rõ phải để ý quan sát nhiều.
- Chẩn đoán: Lợn nái bị bệnh sát nhau
- Điều trị: Tiêm oxytoxin dưới da để kích thích co bóp tử cung cho nhau
còn sót lại đẩy ra ngoài hết. Sau khi nhau thai ra dùng nước muối sinh lý 0,9%
để rửa tử cung trong ba ngày liên tục. Tiêm kháng sinh đề phòng viêm nhiễm.
+ Oxytocin: 2ml/con
+ Hiatmox LA: 1 ml/10 kgTT/2 ngày
* Lợn nái mất sữa sau khi đẻ
- Triệu chứng: Khi vắt các vú không thấy sữa chảy ra, vú bị teo lại, nếu
viêm thì sưng cứng... Lợn con kêu nhiều, gầy yếu.
- Chẩn đoán: Lợn nái mất sữa sau khi đẻ.
- Điều trị: + Thyroxin: 2 mg, ngày 1 lần, liên tục 3 – 6 ngày
+ Oxytoxin: 2 ml/con
+ Gluco - K - C - Namin: 1 ml/10 kgTT
* Bệnh bại liệt sau đẻ
- Triệu chứng: Lợn đi lại khó khăn, về sau không đứng lên được mà chỉ nằm
bẹp 1 chỗ. Sau thời gian dài, vùng da tiếp xúc với nền chuồng bị thối loét.
- Chẩn đoán: lợn nái bị bại liệt sau sinh.
- Điều trị: Mg - calcium với liều 60 ml/con, tiêm bắp, điều trị trong 2 - 3 ngày
kết hợp với kiểm tra thức ăn, hỗ trợ con vật trở mình thường xuyên và vệ sinh sạch sẽ
nền chuồng để tránh chỗ nằm lâu bị thối loét.
* Bệnh chậm động dục sau cai sữa
- Triệu chứng: Lợn mẹ không động dục trở lại sau khi cai sữa.
- Điều trị: trại tiêm Han- Prost liều 2 ml/con và ADE.B-complex liều 5 - 7
ml/con điều trị trong một ngày kết hợp tiếp xúc với con đực giống.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
* Bệnh sát nhau
- Triệu chứng: Lợn mẹ thỉnh thoảng rặn, thích uống nước, ở cơ quan sinh
dục chảy ra dịch màu nâu. Biểu hiện không rõ phải để ý quan sát nhiều.
- Chẩn đoán: Lợn nái bị bệnh sát nhau
- Điều trị: Tiêm oxytoxin dưới da để kích thích co bóp tử cung cho nhau
còn sót lại đẩy ra ngoài hết. Sau khi nhau thai ra dùng nước muối sinh lý 0,9%
để rửa tử cung trong ba ngày liên tục. Tiêm kháng sinh đề phòng viêm nhiễm.
+ Oxytocin: 2ml/con
+ Hiatmox LA: 1 ml/10 kgTT/2 ngày
* Lợn nái mất sữa sau khi đẻ
- Triệu chứng: Khi vắt các vú không thấy sữa chảy ra, vú bị teo lại, nếu
viêm thì sưng cứng... Lợn con kêu nhiều, gầy yếu.
- Chẩn đoán: Lợn nái mất sữa sau khi đẻ.
- Điều trị: + Thyroxin: 2 mg, ngày 1 lần, liên tục 3 – 6 ngày
+ Oxytoxin: 2 ml/con
+ Gluco - K - C - Namin: 1 ml/10 kgTT
* Bệnh bại liệt sau đẻ
- Triệu chứng: Lợn đi lại khó khăn, về sau không đứng lên được mà chỉ nằm
bẹp 1 chỗ. Sau thời gian dài, vùng da tiếp xúc với nền chuồng bị thối loét.
- Chẩn đoán: lợn nái bị bại liệt sau sinh.
- Điều trị: Mg - calcium với liều 60 ml/con, tiêm bắp, điều trị trong 2 - 3 ngày
kết hợp với kiểm tra thức ăn, hỗ trợ con vật trở mình thường xuyên và vệ sinh sạch sẽ
nền chuồng để tránh chỗ nằm lâu bị thối loét.
* Bệnh chậm động dục sau cai sữa
- Triệu chứng: Lợn mẹ không động dục trở lại sau khi cai sữa.
- Điều trị: trại tiêm Han- Prost liều 2 ml/con và ADE.B-complex liều 5 - 7
ml/con điều trị trong một ngày kết hợp tiếp xúc với con đực giống.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
31
3.4.2.6. Các công tác khác
* Kỹ thuật can thiệp lợn đẻ khó
- Một số biểu hiện lợn đẻ khó:
+ Khi lợn đã vỡ nước ối mà lợn mẹ lại không có biểu hiện rặn đẻ.
+ Lợn rặn đẻ liên tục, bụng căng lên do rặn đẻ mạnh, đuôi cong lên do lợn
con đã ra đến cổ tử cung nhưng do trọng lượng lợn con quá to hoặc do ngôi thai bị
ngược nên không ra ngoài được.
+ Mắt của lợn mẹ trở nên rất đỏ do quá trình rặn đẻ liên tục.
+ Lợn mẹ trở nên kiệt sức: thở nhanh, yếu ớt do quá trình rặn đẻ nhiều nên
kiệt sức.
- Cách can thiệp lợn đẻ khó:
+ Dùng nước sát trùng vệ sinh âm hộ và mông lợn. Sát trùng tay, bôi gen bôi trơn.
+ Đưa tay vào trong tử cung, nắm lấy lợn con, đưa lợn con ra ngoài.
- Sử dụng thuốc kích thích lợn đẻ.
+ Sử dụng oxytoxin
Lợn lứa 5- 6 trở lên tiêm tùy trường hợp. Nếu trong quá trình đẻ lợn mẹ kiệt
sức, rặn kém, khi đẻ được 5 - 6 con trở lên thì cho phép tiêm oxytoxin.
Lợn hậu bị sức khỏe yếu, lợn sức khỏe yếu, lợn già tiêm tùy trường hợp.
Liều lượng: 2 ml/con
* Thao tác bấm số tai, mài nanh, cắt đuôi , cho uống cầu trùng và tiêm chế
phẩm Fe - Dextran - B12 cho lợn con
Lợn con sau khi bú mẹ sức khỏe tốt hơn, cứng cáp hơn sẽ được tiến hành mài
nanh, bấm số tai, cắt đuôi, cho uống cầu trùng, tiêm kháng sinh và chế phẩm Fe -
Dextran - B12. Thường thì chế phẩm Fe - Dextran - B12 sẽ được tiêm vào 3 ngày
tuổi sau khi lợn con sinh với liều lượng 2 ml/con, nhưng để tránh gây strees cho lợn
con và tiện cho các thao tác kỹ thuật thì trại thực hiện các công việc đó cùng một lúc.
Sắt sẽ được tiêm bổ sung lần 2 vào 7 - 10 ngày tuổi nếu thấy cần thiết. Số tai của lợn
con sẽ được bấm theo mã số của trại là 22 và số tuần mà lợn con được sinh ra.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
3.4.2.6. Các công tác khác
* Kỹ thuật can thiệp lợn đẻ khó
- Một số biểu hiện lợn đẻ khó:
+ Khi lợn đã vỡ nước ối mà lợn mẹ lại không có biểu hiện rặn đẻ.
+ Lợn rặn đẻ liên tục, bụng căng lên do rặn đẻ mạnh, đuôi cong lên do lợn
con đã ra đến cổ tử cung nhưng do trọng lượng lợn con quá to hoặc do ngôi thai bị
ngược nên không ra ngoài được.
+ Mắt của lợn mẹ trở nên rất đỏ do quá trình rặn đẻ liên tục.
+ Lợn mẹ trở nên kiệt sức: thở nhanh, yếu ớt do quá trình rặn đẻ nhiều nên
kiệt sức.
- Cách can thiệp lợn đẻ khó:
+ Dùng nước sát trùng vệ sinh âm hộ và mông lợn. Sát trùng tay, bôi gen bôi trơn.
+ Đưa tay vào trong tử cung, nắm lấy lợn con, đưa lợn con ra ngoài.
- Sử dụng thuốc kích thích lợn đẻ.
+ Sử dụng oxytoxin
Lợn lứa 5- 6 trở lên tiêm tùy trường hợp. Nếu trong quá trình đẻ lợn mẹ kiệt
sức, rặn kém, khi đẻ được 5 - 6 con trở lên thì cho phép tiêm oxytoxin.
Lợn hậu bị sức khỏe yếu, lợn sức khỏe yếu, lợn già tiêm tùy trường hợp.
Liều lượng: 2 ml/con
* Thao tác bấm số tai, mài nanh, cắt đuôi , cho uống cầu trùng và tiêm chế
phẩm Fe - Dextran - B12 cho lợn con
Lợn con sau khi bú mẹ sức khỏe tốt hơn, cứng cáp hơn sẽ được tiến hành mài
nanh, bấm số tai, cắt đuôi, cho uống cầu trùng, tiêm kháng sinh và chế phẩm Fe -
Dextran - B12. Thường thì chế phẩm Fe - Dextran - B12 sẽ được tiêm vào 3 ngày
tuổi sau khi lợn con sinh với liều lượng 2 ml/con, nhưng để tránh gây strees cho lợn
con và tiện cho các thao tác kỹ thuật thì trại thực hiện các công việc đó cùng một lúc.
Sắt sẽ được tiêm bổ sung lần 2 vào 7 - 10 ngày tuổi nếu thấy cần thiết. Số tai của lợn
con sẽ được bấm theo mã số của trại là 22 và số tuần mà lợn con được sinh ra.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
32
* Thiến lợn đực
Đối với lợn đực nuôi thịt ta cần thiến càng sớm càng tốt. Thông thường trong
chăn nuôi lợn nái sinh sản thường thiến lợn vào 7 - 10 ngày tuổi. Nhưng thực tế trại
thực hiện thiến lợn đực vào ngày thứ 5 sau khi sinh.
Trước khi thiến lợn đực cần chuẩn bị dụng cụ thiến đầy đủ gồm: dao thiến,
cồn sát trùng, panh kẹp, bông gòn, khăn vải sạch, xi - lanh tiêm và thuốc kháng sinh.
Thao tác: đầu tiên là tiêm cho lợn con 1 ml/con kháng sinh amlistin. Sau đó
người thiến ngồi ghế cao và kẹp lợn con vào giữa 2 đùi sao cho đầu của lợn con
hướng xuống dưới. Một tay nặn sao cho dịch hoàn nổi rõ, tay còn lại cầm dao rạch
hai vết đứt vào chính giữa của mỗi bên dịch hoàn. Dùng 2 tay nặn dịch hoàn ra
ngoài rồi lấy panh kẹp thừng dịch hoàn vào giật dịch hoàn ra, dùng khăn sạch lau
vùng dịch hoàn, bôi cồn vào vị trí thiến.
* Phát hiện lợn nái động dục
+ Khi cho lợn nái đi qua các ô chuồng nhốt lợn đực thì lợn nái có biểu hiện
kích thích thần kinh tai vểnh lên, đuôi cong và đứng ì lại.
+ Lợn có biểu hiện bồn chồn hay đứng lên nằm xuống, ta quan sát được vào
khoảng 5 - 6 giờ sáng và 5 - 6 giờ chiều.
+ Cơ quan sinh dục có biểu hiện: Âm hộ sung huyết, sưng, mẩy đỏ, có dịch
tiết chảy ra trong, loãng và ít, sau đó chuyển sang đặc dính.
Sau khi phát hiện lợn nái động dục thì công việc quan trọng quyết định đến
hiệu quả thụ thai là thụ tinh nhân tạo cho lợn nái.
* Thụ tinh nhân tạo cho lợn nái
+ Bước 1: Trước khi dẫn tinh cho lợn nái, các triệu chứng động dục và
khoảng thời gian dẫn tinh thích hợp nhất đã được xác định (sau 24 - 29 giờ).
+ Bước 2: Chuẩn bị dụng cụ: dẫn tinh quản, panh, bông thấm nước muối sinh lý.
+ Bước 3: Chuẩn bị tinh dịch đảm bảo về thể tích (80 - 100 ml) và số lượng
tinh trùng tiến thẳng trong một liều dẫn (1,5 - 2,0 tỷ tinh trùng tiến thẳng). Tinh dịch
này đã được pha chế và kiểm tra hoạt lực. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
* Thiến lợn đực
Đối với lợn đực nuôi thịt ta cần thiến càng sớm càng tốt. Thông thường trong
chăn nuôi lợn nái sinh sản thường thiến lợn vào 7 - 10 ngày tuổi. Nhưng thực tế trại
thực hiện thiến lợn đực vào ngày thứ 5 sau khi sinh.
Trước khi thiến lợn đực cần chuẩn bị dụng cụ thiến đầy đủ gồm: dao thiến,
cồn sát trùng, panh kẹp, bông gòn, khăn vải sạch, xi - lanh tiêm và thuốc kháng sinh.
Thao tác: đầu tiên là tiêm cho lợn con 1 ml/con kháng sinh amlistin. Sau đó
người thiến ngồi ghế cao và kẹp lợn con vào giữa 2 đùi sao cho đầu của lợn con
hướng xuống dưới. Một tay nặn sao cho dịch hoàn nổi rõ, tay còn lại cầm dao rạch
hai vết đứt vào chính giữa của mỗi bên dịch hoàn. Dùng 2 tay nặn dịch hoàn ra
ngoài rồi lấy panh kẹp thừng dịch hoàn vào giật dịch hoàn ra, dùng khăn sạch lau
vùng dịch hoàn, bôi cồn vào vị trí thiến.
* Phát hiện lợn nái động dục
+ Khi cho lợn nái đi qua các ô chuồng nhốt lợn đực thì lợn nái có biểu hiện
kích thích thần kinh tai vểnh lên, đuôi cong và đứng ì lại.
+ Lợn có biểu hiện bồn chồn hay đứng lên nằm xuống, ta quan sát được vào
khoảng 5 - 6 giờ sáng và 5 - 6 giờ chiều.
+ Cơ quan sinh dục có biểu hiện: Âm hộ sung huyết, sưng, mẩy đỏ, có dịch
tiết chảy ra trong, loãng và ít, sau đó chuyển sang đặc dính.
Sau khi phát hiện lợn nái động dục thì công việc quan trọng quyết định đến
hiệu quả thụ thai là thụ tinh nhân tạo cho lợn nái.
* Thụ tinh nhân tạo cho lợn nái
+ Bước 1: Trước khi dẫn tinh cho lợn nái, các triệu chứng động dục và
khoảng thời gian dẫn tinh thích hợp nhất đã được xác định (sau 24 - 29 giờ).
+ Bước 2: Chuẩn bị dụng cụ: dẫn tinh quản, panh, bông thấm nước muối sinh lý.
+ Bước 3: Chuẩn bị tinh dịch đảm bảo về thể tích (80 - 100 ml) và số lượng
tinh trùng tiến thẳng trong một liều dẫn (1,5 - 2,0 tỷ tinh trùng tiến thẳng). Tinh dịch
này đã được pha chế và kiểm tra hoạt lực. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
33
+ Bước 4: Vệ sinh lợn nái: Vệ sinh cơ quan sinh dục cái bằng bông thấm
nước muối sinh lý sau đó lau khô bằng khăn sạch.
+ Bước 5: Dẫn tinh gồm các khâu sau:
Kích thích lợn nái bằng cách cưỡi lên lưng, vuốt hai bên hông, xoa núm vú
trong 5 phút.
Bôi trơn dẫn tinh quản bằng gel bôi trơn.
Đưa dẫn tinh quản vào cơ quan sinh dục cái, xoay nhẹ ngược chiều kim đồng
hồ khi kịch thì rút ra 2 cm, lắp vào đầu dẫn tinh quản, xoáy nắp lọ tinh để cho tinh
dịch chảy vào, khi hết tinh dịch tháo lọ tinh ra lắp nắp dẫn tinh quản vào và để lưu
lại trong 5 phút.
Rút nhẹ dẫn tinh quản xoay theo chiều kim đồng hồ và vỗ mạnh vào lưng lợn
nái một cách đột ngột để lợn nái đóng cổ tử cung lại.
+ Bước 6: Sau khi dẫn tinh xong, phải vệ sinh dụng cụ sạch sẽ. Số lần lợn nái
được dẫn tinh trong 1 chu kỳ động dục là 3 lần và được ghi lại trên thẻ nái. Sau khi
dẫn tinh được 18 - 24 ngày phải tiếp tục quan sát, kiểm tra kết quả thụ thai, phát
hiện những lợn cái động dục lại để kịp thời dẫn tinh lại. Kết quả thụ thai ở kỳ động
dục nào được ghi vào kết quả thụ thai của chu kỳ động dục đó.
3.4.3. Các chỉ tiêu theo dõi
- Tỉ lệ lợn mắc bệnh:
Tỷ lệ lợn mắc bệnh (%) = × 100
- Tỷ lệ lợn khỏi:
Tỷ lệ khỏi (%) = × × 100
3.4.4. Phương pháp xử lý số liệu
Các số liệu thu thập được xử lý theo phương pháp thống kê sinh vật học của
Nguyễn Văn Thiện (2008) và phần mềm minitab17.0
∑ số lợn mắc bệnh
∑ số lợn theo dõi
∑ số con khỏi bệnh
∑ số con điều trị https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
+ Bước 4: Vệ sinh lợn nái: Vệ sinh cơ quan sinh dục cái bằng bông thấm
nước muối sinh lý sau đó lau khô bằng khăn sạch.
+ Bước 5: Dẫn tinh gồm các khâu sau:
Kích thích lợn nái bằng cách cưỡi lên lưng, vuốt hai bên hông, xoa núm vú
trong 5 phút.
Bôi trơn dẫn tinh quản bằng gel bôi trơn.
Đưa dẫn tinh quản vào cơ quan sinh dục cái, xoay nhẹ ngược chiều kim đồng
hồ khi kịch thì rút ra 2 cm, lắp vào đầu dẫn tinh quản, xoáy nắp lọ tinh để cho tinh
dịch chảy vào, khi hết tinh dịch tháo lọ tinh ra lắp nắp dẫn tinh quản vào và để lưu
lại trong 5 phút.
Rút nhẹ dẫn tinh quản xoay theo chiều kim đồng hồ và vỗ mạnh vào lưng lợn
nái một cách đột ngột để lợn nái đóng cổ tử cung lại.
+ Bước 6: Sau khi dẫn tinh xong, phải vệ sinh dụng cụ sạch sẽ. Số lần lợn nái
được dẫn tinh trong 1 chu kỳ động dục là 3 lần và được ghi lại trên thẻ nái. Sau khi
dẫn tinh được 18 - 24 ngày phải tiếp tục quan sát, kiểm tra kết quả thụ thai, phát
hiện những lợn cái động dục lại để kịp thời dẫn tinh lại. Kết quả thụ thai ở kỳ động
dục nào được ghi vào kết quả thụ thai của chu kỳ động dục đó.
3.4.3. Các chỉ tiêu theo dõi
- Tỉ lệ lợn mắc bệnh:
Tỷ lệ lợn mắc bệnh (%) = × 100
- Tỷ lệ lợn khỏi:
Tỷ lệ khỏi (%) = × × 100
3.4.4. Phương pháp xử lý số liệu
Các số liệu thu thập được xử lý theo phương pháp thống kê sinh vật học của
Nguyễn Văn Thiện (2008) và phần mềm minitab17.0
∑ số lợn mắc bệnh
∑ số lợn theo dõi
∑ số con khỏi bệnh
∑ số con điều trị https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
34
- Số trung bình mẫu:
- Độ lệnh tiêu chuẩn:
- Sai số của số trung bình:
Chú giải: : Số trung bình cộng
: Độ lệch tiêu chuẩn
x1, x2, …xn : Giá trị của các biến số
: Sai số của số trung bình
n : Dung lượng mẫu n
x
n
xxx
X
in
...
21 30
1
n
n
S
m
X
X X X
S X
m https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
- Số trung bình mẫu:
- Độ lệnh tiêu chuẩn:
- Sai số của số trung bình:
Chú giải: : Số trung bình cộng
: Độ lệch tiêu chuẩn
x1, x2, …xn : Giá trị của các biến số
: Sai số của số trung bình
n : Dung lượng mẫu n
x
n
xxx
X
in
...
21 30
1
n
n
S
m
X
X X X
S X
m https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
35
Phần 4
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
4.1. Kết quả theo dõi tình hình chăn nuôi lợn tại trại trong 3 năm (2016 - 2018)
Hiện nay trung bình lợn nái của trại sản xuất được 2,45 - 2,5 lứa/ năm.
Số con sơ sinh là 11,76 con/ đàn, số con cai sữa 11,37 con/ đàn.
Tại trại lợn con theo mẹ có xu hướng được nuôi đến 21 ngày tuổi, chậm nhất
là 28 ngày tuổi tiến hành cai sữa và chuyển sang chuồng cai sữa của trại.
Quá trình thực tập tốt nghiệp tại trại, em đã tiến hành theo dõi tình hình chăn
nuôi của trại trong 3 năm (2016 - 2018) qua số liệu trực tiếp tại thời điểm thực tập và
trên hệ thống sổ sách của trại. Kết quả được trình bày qua bảng 4.1.
Bảng 4.1. Tình hình chăn nuôi lợn tại trại lợn Nguyễn Đức Binh
qua 3 năm 2016- 2018
(Đơn vị: con)
STT Loại lợn 2016 2017 5 - 2018
1 Lợn đực giống 4 3 2
2 Lợn nái sinh sản 116 100 54
3 Lợn con 2934 2530 637
4 Lợn thịt 1100 1120 600
(Nguồn: Số liệu thống kê của trại)
Qua bảng 4.1 cho thấy, trang trại sản xuất lợn đực giống, lợn nái sinh sản, lợn
con, lợn thịt. Số lợn đực giống từ 2016 - 2018 dao động trong khoảng 2 - 4 con, lợn nái
dao động trong khoảng 54 - 116 con, lợn con dao động trong khoảng 637 - 2934 con.
Số lượng lợn nái sinh sản năm 2018 giảm so với năm 2017 là do loại thải
những lợn nái kém, không còn khả năng sinh sản. Số lượng lợn con năm 2018 chỉ
tính đến tháng 5 nên số lượng ít hơn năm 2016 và 2017. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Phần 4
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
4.1. Kết quả theo dõi tình hình chăn nuôi lợn tại trại trong 3 năm (2016 - 2018)
Hiện nay trung bình lợn nái của trại sản xuất được 2,45 - 2,5 lứa/ năm.
Số con sơ sinh là 11,76 con/ đàn, số con cai sữa 11,37 con/ đàn.
Tại trại lợn con theo mẹ có xu hướng được nuôi đến 21 ngày tuổi, chậm nhất
là 28 ngày tuổi tiến hành cai sữa và chuyển sang chuồng cai sữa của trại.
Quá trình thực tập tốt nghiệp tại trại, em đã tiến hành theo dõi tình hình chăn
nuôi của trại trong 3 năm (2016 - 2018) qua số liệu trực tiếp tại thời điểm thực tập và
trên hệ thống sổ sách của trại. Kết quả được trình bày qua bảng 4.1.
Bảng 4.1. Tình hình chăn nuôi lợn tại trại lợn Nguyễn Đức Binh
qua 3 năm 2016- 2018
(Đơn vị: con)
STT Loại lợn 2016 2017 5 - 2018
1 Lợn đực giống 4 3 2
2 Lợn nái sinh sản 116 100 54
3 Lợn con 2934 2530 637
4 Lợn thịt 1100 1120 600
(Nguồn: Số liệu thống kê của trại)
Qua bảng 4.1 cho thấy, trang trại sản xuất lợn đực giống, lợn nái sinh sản, lợn
con, lợn thịt. Số lợn đực giống từ 2016 - 2018 dao động trong khoảng 2 - 4 con, lợn nái
dao động trong khoảng 54 - 116 con, lợn con dao động trong khoảng 637 - 2934 con.
Số lượng lợn nái sinh sản năm 2018 giảm so với năm 2017 là do loại thải
những lợn nái kém, không còn khả năng sinh sản. Số lượng lợn con năm 2018 chỉ
tính đến tháng 5 nên số lượng ít hơn năm 2016 và 2017. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
36
4.2. Kết quả thực hiện quy trình chăm sóc và nuôi dưỡng đàn lợn tại cơ sở
Trong thời gian thực tập em được phân công chăm sóc tại chuồng lợn nái đẻ
và nuôi con. Dưới đây là bảng số lượng lợn em được trực tiếp chăm sóc tại cơ sở
qua 6 tháng thực tập.
Bảng 4.2. Số lượng lợn nái, lợn con trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng
tại trại qua 6 tháng thực tập
(Đơn vị: con)
Tháng Nái đẻ, nuôi con Lợn con đẻ ra Lợn con cai sữa
12 12 123 119
1 7 81 78
2 6 72 69
3 12 157 150
4 10 128 125
5 7 76 74
Tổng 54 637 615
Bảng 4.2 cho biết số lượng lợn nái đẻ, nái nuôi con và số lượng lợn con mà
em trực tiếp chăm sóc. Số lượng lợn nái đẻ mỗi tháng em chăm sóc trung bình là 9
con, Số lợn con đẻ ra dao động từ 72 - 157 con. Lợn con cai sữa giao động từ 69 -
150 con.
Trong quá trình chăm sóc, nuôi dưỡng em đã được học hỏi và mở mang rất
nhiều kiến thức về cách cho ăn, loại thức ăn nào dành cho những loại lợn nào, nhu
cầu dinh dưỡng của lợn nái trong từng thời kỳ, các thao tác kỹ thuật để chăm sóc
lợn mẹ tốt …
Bên cạnh đó em cũng rút ra được nhiều kinh nghiệm như: đối với lợn nái sau
khi tách con cần áp dụng chế độ ăn tăng để tăng số trứng rụng và tăng số con đẻ ra
trên lứa; chuồng trại phải sạch sẽ thoáng mát tuy nhiên cũng không nên tắm thường
xuyên vào những ngày lạnh, ẩm ướt vì sẽ làm ẩm chuồng, độ ẩm không khí tăng, vi https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
4.2. Kết quả thực hiện quy trình chăm sóc và nuôi dưỡng đàn lợn tại cơ sở
Trong thời gian thực tập em được phân công chăm sóc tại chuồng lợn nái đẻ
và nuôi con. Dưới đây là bảng số lượng lợn em được trực tiếp chăm sóc tại cơ sở
qua 6 tháng thực tập.
Bảng 4.2. Số lượng lợn nái, lợn con trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng
tại trại qua 6 tháng thực tập
(Đơn vị: con)
Tháng Nái đẻ, nuôi con Lợn con đẻ ra Lợn con cai sữa
12 12 123 119
1 7 81 78
2 6 72 69
3 12 157 150
4 10 128 125
5 7 76 74
Tổng 54 637 615
Bảng 4.2 cho biết số lượng lợn nái đẻ, nái nuôi con và số lượng lợn con mà
em trực tiếp chăm sóc. Số lượng lợn nái đẻ mỗi tháng em chăm sóc trung bình là 9
con, Số lợn con đẻ ra dao động từ 72 - 157 con. Lợn con cai sữa giao động từ 69 -
150 con.
Trong quá trình chăm sóc, nuôi dưỡng em đã được học hỏi và mở mang rất
nhiều kiến thức về cách cho ăn, loại thức ăn nào dành cho những loại lợn nào, nhu
cầu dinh dưỡng của lợn nái trong từng thời kỳ, các thao tác kỹ thuật để chăm sóc
lợn mẹ tốt …
Bên cạnh đó em cũng rút ra được nhiều kinh nghiệm như: đối với lợn nái sau
khi tách con cần áp dụng chế độ ăn tăng để tăng số trứng rụng và tăng số con đẻ ra
trên lứa; chuồng trại phải sạch sẽ thoáng mát tuy nhiên cũng không nên tắm thường
xuyên vào những ngày lạnh, ẩm ướt vì sẽ làm ẩm chuồng, độ ẩm không khí tăng, vi https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
37
sinh vật dễ phát triển trong môi trường làm lợn nái dễ nhiễm bệnh; vào những ngày
mùa đông giá rét thì phải chuẩn bị bóng úm và thảm cho lợn con; đối với lợn mẹ
sau khi đẻ phải cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, giữ cho chuồng trại luôn khô ráo, sạch
sẽ, giữ ấm cho lợn và tuyệt đối không tắm cho lợn con.
4.3. Kết quả thực hiện quy trình đỡ đẻ cho lợn nái tại trại
Qua 6 tháng thực tập em đã được học cách đỡ đẻ và tham gia theo dõi xử lý
các trường hợp đẻ khó của lợn nái tại trại cùng kỹ sư. Em đã thống kê lại những con
đẻ bình thường, đẻ khó và trình bày ở bảng 4.3.
Bảng 4.3. Kết quả thực hiện quy trình đỡ đẻ cho lợn tại trại
Tháng
Số con
đẻ
Đẻ bình
thường
Tỷ lệ
(%)
Số con đẻ khó
phải can thiệp
Tỷ lệ
(%)
12 12 11 91,67 1 8,33
1 7 7 100 0 0,00
2 6 6 100 0 0,00
3 12 12 100 0 0,00
4 10 9 90,00 1 10,00
5 7 6 85,71 1 14,29
Tổng 54 51 94,44 3 5,56
Qua bảng 4.3 cho biết tổng số lượng lợn đẻ mỗi tháng, số con đẻ bình thường
và số con đẻ phải can thiệp của trại. Tỉ lệ lợn nái đẻ phải can thiệp thấp, chỉ từ 0 -
14,29 %, trung bình là 5,56%. Lợn nái đẻ khó phải can thiệp là do lợn đẻ những lứa
đầu, do lợn ăn nhiều vào kì cuối của thai kì làm thai quá to, do thai không thuận, do
lợn mẹ ít được vận động và do sức khỏe của con mẹ không tốt. Số lợn nái đẻ phải
can thiệp với tỉ lệ thấp là do trong quá trình chăm sóc đã thực hiện đúng quy trình
về thức ăn cho lợn nái mang thai.
Trong đỡ đẻ em rút được kinh nghiệm là cần chuẩn bị tốt ô úm, vệ sinh vùng
mông và âm hộ con nái trước khi đẻ. Khi lợn đẻ phải chú ý từng con một để nhận
biết con nào đẻ khó, con nào đẻ dễ, chú ý thời gian đẻ của mỗi con để biết nhanh https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
sinh vật dễ phát triển trong môi trường làm lợn nái dễ nhiễm bệnh; vào những ngày
mùa đông giá rét thì phải chuẩn bị bóng úm và thảm cho lợn con; đối với lợn mẹ
sau khi đẻ phải cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, giữ cho chuồng trại luôn khô ráo, sạch
sẽ, giữ ấm cho lợn và tuyệt đối không tắm cho lợn con.
4.3. Kết quả thực hiện quy trình đỡ đẻ cho lợn nái tại trại
Qua 6 tháng thực tập em đã được học cách đỡ đẻ và tham gia theo dõi xử lý
các trường hợp đẻ khó của lợn nái tại trại cùng kỹ sư. Em đã thống kê lại những con
đẻ bình thường, đẻ khó và trình bày ở bảng 4.3.
Bảng 4.3. Kết quả thực hiện quy trình đỡ đẻ cho lợn tại trại
Tháng
Số con
đẻ
Đẻ bình
thường
Tỷ lệ
(%)
Số con đẻ khó
phải can thiệp
Tỷ lệ
(%)
12 12 11 91,67 1 8,33
1 7 7 100 0 0,00
2 6 6 100 0 0,00
3 12 12 100 0 0,00
4 10 9 90,00 1 10,00
5 7 6 85,71 1 14,29
Tổng 54 51 94,44 3 5,56
Qua bảng 4.3 cho biết tổng số lượng lợn đẻ mỗi tháng, số con đẻ bình thường
và số con đẻ phải can thiệp của trại. Tỉ lệ lợn nái đẻ phải can thiệp thấp, chỉ từ 0 -
14,29 %, trung bình là 5,56%. Lợn nái đẻ khó phải can thiệp là do lợn đẻ những lứa
đầu, do lợn ăn nhiều vào kì cuối của thai kì làm thai quá to, do thai không thuận, do
lợn mẹ ít được vận động và do sức khỏe của con mẹ không tốt. Số lợn nái đẻ phải
can thiệp với tỉ lệ thấp là do trong quá trình chăm sóc đã thực hiện đúng quy trình
về thức ăn cho lợn nái mang thai.
Trong đỡ đẻ em rút được kinh nghiệm là cần chuẩn bị tốt ô úm, vệ sinh vùng
mông và âm hộ con nái trước khi đẻ. Khi lợn đẻ phải chú ý từng con một để nhận
biết con nào đẻ khó, con nào đẻ dễ, chú ý thời gian đẻ của mỗi con để biết nhanh https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
38
hay chậm. Nếu con mẹ đẻ khó cần can thiệp sớm bằng cách dùng oxytocin để kích
thích co bóp cơ trơn tử cung, xoa bầu vú. Nếu thai quá to, con mẹ rặn đẻ không
được phải nhanh chóng can thiệp đưa con con ra ngoài để tránh ngạt, làm chết
những con còn lại trong tử cung. Khi can thiệp phải chú ý sát trùng tay vệ sinh vùng
mông, âm hộ, phải tiến hành nhẹ nhàng tránh gây đứt nhau, xây sát niêm mạc tử
cung con nái. Những người trực tiếp đỡ đẻ và can thiệp đẻ khó phải cắt móng tay,
nếu để móng tay dài có thể làm tổn thương lợn con mới sinh, khi can thiệp đẻ khó
có thể làm xây sát niêm mạc tử cung lợn nái. Phải theo dõi ngày phối giống và ngày
đẻ dự kiến để chuẩn bị kế hoạch đỡ đẻ.
4.4. Một số chỉ tiêu về số lượng lợn con của lợn nái
Trong thời gian thực tập tại cơ sở em đã được tham gia chăm sóc và nuôi
dưỡng lợn con từ sơ sinh đến cái sữa. Kết quả một số chỉ tiêu của các đàn lợn em
chăm sóc đạt được trình bày ở bảng 4.4.
Bảng 4.4. Một số chỉ tiêu về số lượng lợn con của lợn nái từ tháng 12 năm 2017
đến tháng 5 năm 2018
Ngày,
tháng
Số lợn nái
đẻ
(con)
Số lợn con đẻ
ra/lứa/nái
(x
mx )
Số lợn con còn sống
đến cai sữa/nái
(x
mx )
Tỷ lệ sống
đến cai sữa
(%)
12 12 10,25 ±1,31 9,92 ± 1,36 96,75
1 7 11,57 ± 1,26 11,14 ± 1,28 96,29
2 6 12 ± 0,97 11,5 ± 1,22 95,83
3 12 13,08 ± 0,85 12,5 ± 1,05 95,54
4 10 12,8 ± 1,61 12,6 ± 1,62 98,44
5 7 10,86 ± 1,59 10,57 ± 1,58 97,37
Tính
chung
54 11,76 ± 1,26 11,37 ± 1,35 96,70
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
hay chậm. Nếu con mẹ đẻ khó cần can thiệp sớm bằng cách dùng oxytocin để kích
thích co bóp cơ trơn tử cung, xoa bầu vú. Nếu thai quá to, con mẹ rặn đẻ không
được phải nhanh chóng can thiệp đưa con con ra ngoài để tránh ngạt, làm chết
những con còn lại trong tử cung. Khi can thiệp phải chú ý sát trùng tay vệ sinh vùng
mông, âm hộ, phải tiến hành nhẹ nhàng tránh gây đứt nhau, xây sát niêm mạc tử
cung con nái. Những người trực tiếp đỡ đẻ và can thiệp đẻ khó phải cắt móng tay,
nếu để móng tay dài có thể làm tổn thương lợn con mới sinh, khi can thiệp đẻ khó
có thể làm xây sát niêm mạc tử cung lợn nái. Phải theo dõi ngày phối giống và ngày
đẻ dự kiến để chuẩn bị kế hoạch đỡ đẻ.
4.4. Một số chỉ tiêu về số lượng lợn con của lợn nái
Trong thời gian thực tập tại cơ sở em đã được tham gia chăm sóc và nuôi
dưỡng lợn con từ sơ sinh đến cái sữa. Kết quả một số chỉ tiêu của các đàn lợn em
chăm sóc đạt được trình bày ở bảng 4.4.
Bảng 4.4. Một số chỉ tiêu về số lượng lợn con của lợn nái từ tháng 12 năm 2017
đến tháng 5 năm 2018
Ngày,
tháng
Số lợn nái
đẻ
(con)
Số lợn con đẻ
ra/lứa/nái
(x
mx )
Số lợn con còn sống
đến cai sữa/nái
(x
mx )
Tỷ lệ sống
đến cai sữa
(%)
12 12 10,25 ±1,31 9,92 ± 1,36 96,75
1 7 11,57 ± 1,26 11,14 ± 1,28 96,29
2 6 12 ± 0,97 11,5 ± 1,22 95,83
3 12 13,08 ± 0,85 12,5 ± 1,05 95,54
4 10 12,8 ± 1,61 12,6 ± 1,62 98,44
5 7 10,86 ± 1,59 10,57 ± 1,58 97,37
Tính
chung
54 11,76 ± 1,26 11,37 ± 1,35 96,70
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
39
Bảng 4.4 cho thấy, các chỉ tiêu về sinh sản là tương đối cao. Theo dõi 54 lợn
nái, số con đẻ ra trung bình là 11,76 con/lứa/nái, số con còn sống đến cai sữa là
11,37 con/lứa/nái, tỷ lệ sống là 96,70%. Tỷ lệ đẻ ở tháng 12 thấp nhất là 10,25 con/
lứa do có một số con nái đẻ non, khô thai, chuồng nuôi thông thoáng kém ảnh
hưởng đến lợn nái mang thai.
Trong quá trình nuôi dưỡng từ sau khi đẻ đến 21 ngày tuổi, số lượng lợn con
cai sữa giảm. Có nhiều nguyên nhân như do lợn mẹ đè chết, do loại thải, một số lợn
con nhiễm trùng hay mắc bệnh dẫn đến chết. Tại trại, trong 6 tháng theo dõi em
thấy lợn con có tỉ lệ sống cao nhất là 98,44 % vào tháng 4 và thấp nhất là 95,54 %
vào tháng 3. Để có tỷ lệ lợn con cai sữa cao phải chú ý chăm sóc, nuôi dưỡng tốt,
nếu nhiệt độ môi trường thấp phải đưa lợn con vào ô úm, không nên để chuồng, sàn
chuồng ẩm hơn để tránh lợn con bị tiêu chảy. Nên cho lợn con tập ăn sớm lúc 7
ngày tuổi để tăng khả năng tăng trọng của lợn. Phải tạo mọi điều kiện thích hợp, tối
ưu nhất để lợn con có khả năng phát triển tốt nhất. Trong quá trình đỡ đẻ, thiến phải
đảm bảo sát trùng đúng kỹ thuật. Tuân thủ đúng yêu cầu trên thì có thể hạn chế
được tỷ lệ lợn con chết, đảm bảo tỷ lệ lợn con xuất bán cao, mang lại hiệu quả kinh
tế cho người chăn nuôi.
4.5. Kết quả thực hiện quy trình phòng bệnh cho đàn lợn tại cơ sở
4.5.1. Kết quả vệ sinh, sát trùng tại cơ sở
Việc vệ sinh sát trùng chuồng trại có vai trò rất quan trọng trong chăn nuôi.
Vê ̣sinh bao gồm nhiều yếu tố: vê ̣sinh môi trường xung quanh, vê ̣sinh đất, nước,
vê ̣sinh chuồng trại… Trong thời gian thực tâp̣ chúng em đã thưc̣ hiện tốt quy trình
vê ̣sinh trong chăn nuôi. Hàng ngày chúng em tiến hành thu gom phân thải, rửa
chuồng, quét lối đi laị giữa các dãy chuồng. Định kỳ tiến hành phun thuốc sát trùng,
quét vôi, phun thuốc diệt muỗi, quét mạng nhện trong chuồng và rắc vôi bôṭ ở cửa
ra vào chuồng, đường đi nhằm đảm bảo vệ sinh. Sau đây là kết quả thực hiện vệ
sinh, sát trùng tại trại.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Bảng 4.4 cho thấy, các chỉ tiêu về sinh sản là tương đối cao. Theo dõi 54 lợn
nái, số con đẻ ra trung bình là 11,76 con/lứa/nái, số con còn sống đến cai sữa là
11,37 con/lứa/nái, tỷ lệ sống là 96,70%. Tỷ lệ đẻ ở tháng 12 thấp nhất là 10,25 con/
lứa do có một số con nái đẻ non, khô thai, chuồng nuôi thông thoáng kém ảnh
hưởng đến lợn nái mang thai.
Trong quá trình nuôi dưỡng từ sau khi đẻ đến 21 ngày tuổi, số lượng lợn con
cai sữa giảm. Có nhiều nguyên nhân như do lợn mẹ đè chết, do loại thải, một số lợn
con nhiễm trùng hay mắc bệnh dẫn đến chết. Tại trại, trong 6 tháng theo dõi em
thấy lợn con có tỉ lệ sống cao nhất là 98,44 % vào tháng 4 và thấp nhất là 95,54 %
vào tháng 3. Để có tỷ lệ lợn con cai sữa cao phải chú ý chăm sóc, nuôi dưỡng tốt,
nếu nhiệt độ môi trường thấp phải đưa lợn con vào ô úm, không nên để chuồng, sàn
chuồng ẩm hơn để tránh lợn con bị tiêu chảy. Nên cho lợn con tập ăn sớm lúc 7
ngày tuổi để tăng khả năng tăng trọng của lợn. Phải tạo mọi điều kiện thích hợp, tối
ưu nhất để lợn con có khả năng phát triển tốt nhất. Trong quá trình đỡ đẻ, thiến phải
đảm bảo sát trùng đúng kỹ thuật. Tuân thủ đúng yêu cầu trên thì có thể hạn chế
được tỷ lệ lợn con chết, đảm bảo tỷ lệ lợn con xuất bán cao, mang lại hiệu quả kinh
tế cho người chăn nuôi.
4.5. Kết quả thực hiện quy trình phòng bệnh cho đàn lợn tại cơ sở
4.5.1. Kết quả vệ sinh, sát trùng tại cơ sở
Việc vệ sinh sát trùng chuồng trại có vai trò rất quan trọng trong chăn nuôi.
Vê ̣sinh bao gồm nhiều yếu tố: vê ̣sinh môi trường xung quanh, vê ̣sinh đất, nước,
vê ̣sinh chuồng trại… Trong thời gian thực tâp̣ chúng em đã thưc̣ hiện tốt quy trình
vê ̣sinh trong chăn nuôi. Hàng ngày chúng em tiến hành thu gom phân thải, rửa
chuồng, quét lối đi laị giữa các dãy chuồng. Định kỳ tiến hành phun thuốc sát trùng,
quét vôi, phun thuốc diệt muỗi, quét mạng nhện trong chuồng và rắc vôi bôṭ ở cửa
ra vào chuồng, đường đi nhằm đảm bảo vệ sinh. Sau đây là kết quả thực hiện vệ
sinh, sát trùng tại trại.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
40
Bảng 4.5. Kết quả thực hiện vệ sinh, sát trùng tại trại
STT Công việc
Kế hoạch
thực hiện
(lần)
Kết quả
thực hiện
(lần)
Tỷ lệ
(%)
1 Vệ sinh chuồng trại hàng ngày 180 170 94,44
2
Phun sát trùng định kỳ xung quanh
chuồng trại
65 53 81,53
3 Quét và rắc vôi đường đi 48 40 83,33
Kết quả bảng 4.5 cho thấy: lịch khử trùng em đã trực tiếp tham gia tại cơ sở.
Trong 6 tháng thực tập tại cơ sở, vệ sinh chuồng trại là 180 lần, em đã trực tiếp thực
hiện là 170 lần đạt 94,44%, kế hoạch phun khử trùng của cơ sở là 65 lần, em đã trực
tiếp phun khử trùng 53 lần đạt 81,53%. Kế hoạch rắc vôi đường đi là 48 lần, em đã
thực hiện 40 lần đạt 83,88 %.
Khi phun khử trùng cần pha thuốc đúng tỷ lệ, nếu pha nhiều thì tốn kém, gây
tổn thương bề mặt da, nếu pha ít quá thì không đủ liều để tiêu diệt vi khuẩn gây
bệnh. Rắc vôi trong chuồng là việc được em thực hiện hàng ngày. Khi rắc vôi
không nên rắc quá nhiều, nên đi từ cuối hướng gió lên tránh lợn con bị sặc, người
rắc vôi phải đeo găng tay, đi ủng, đeo khẩu trang để đảm bảo sức khỏe. Mỗi tuần tại
cơ sở thực hiện sát trùng 2 lần vào thứ 3 và thứ 7, xả gầm 1 lần.
Vệ sinh tổng chuồng trại được em thực hiện hàng ngày gồm các công việc
như: quét dọn hành lang đường đi, quét dọn đường cấp thức ăn, lau máng, lau sàn
lợn con. Khi rửa máng thì tránh phun nước vào tai của lợn nái.
4.5.2. Kết quả công tác tiêm phòng tại cơ sở
Phòng bệnh luôn là vấn đề được đặt lên hàng đầu, nếu phòng bệnh tốt thì có
thể hạn chế hoặc ngăn chặn được dịch bệnh xảy ra. Kết quả tiêm phòng bệnh được
trình bày ở bảng 4.6. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Bảng 4.5. Kết quả thực hiện vệ sinh, sát trùng tại trại
STT Công việc
Kế hoạch
thực hiện
(lần)
Kết quả
thực hiện
(lần)
Tỷ lệ
(%)
1 Vệ sinh chuồng trại hàng ngày 180 170 94,44
2
Phun sát trùng định kỳ xung quanh
chuồng trại
65 53 81,53
3 Quét và rắc vôi đường đi 48 40 83,33
Kết quả bảng 4.5 cho thấy: lịch khử trùng em đã trực tiếp tham gia tại cơ sở.
Trong 6 tháng thực tập tại cơ sở, vệ sinh chuồng trại là 180 lần, em đã trực tiếp thực
hiện là 170 lần đạt 94,44%, kế hoạch phun khử trùng của cơ sở là 65 lần, em đã trực
tiếp phun khử trùng 53 lần đạt 81,53%. Kế hoạch rắc vôi đường đi là 48 lần, em đã
thực hiện 40 lần đạt 83,88 %.
Khi phun khử trùng cần pha thuốc đúng tỷ lệ, nếu pha nhiều thì tốn kém, gây
tổn thương bề mặt da, nếu pha ít quá thì không đủ liều để tiêu diệt vi khuẩn gây
bệnh. Rắc vôi trong chuồng là việc được em thực hiện hàng ngày. Khi rắc vôi
không nên rắc quá nhiều, nên đi từ cuối hướng gió lên tránh lợn con bị sặc, người
rắc vôi phải đeo găng tay, đi ủng, đeo khẩu trang để đảm bảo sức khỏe. Mỗi tuần tại
cơ sở thực hiện sát trùng 2 lần vào thứ 3 và thứ 7, xả gầm 1 lần.
Vệ sinh tổng chuồng trại được em thực hiện hàng ngày gồm các công việc
như: quét dọn hành lang đường đi, quét dọn đường cấp thức ăn, lau máng, lau sàn
lợn con. Khi rửa máng thì tránh phun nước vào tai của lợn nái.
4.5.2. Kết quả công tác tiêm phòng tại cơ sở
Phòng bệnh luôn là vấn đề được đặt lên hàng đầu, nếu phòng bệnh tốt thì có
thể hạn chế hoặc ngăn chặn được dịch bệnh xảy ra. Kết quả tiêm phòng bệnh được
trình bày ở bảng 4.6. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
41
Bảng 4.6. Kết quả tiêm vắc xin, thuốc phòng bệnh cho lợn nái sinh sản
và lợn con tại cơ sở
Loại
lợn
Tuần tuổi
Bệnh được
phòng
Vắc xin, chế
phẩm, thuốc
Số con
được tiêm
Tỷ lệ
(%)
An
toàn
(%)
Lợn
nái
Mang thai
tuần thứ 10
Dịch tả Coglapest 54 100 100
Mang thai
tuần thứ 12
LMLM Aftopor 54 100 100
Qua bảng 4.6 cho thấy kết quả thực hiện quy trình phòng bệnh cho đàn lợn
nái bằng vắc xin tại trại. Lợn nái mang thai tuần thứ 10 được tiêm vắc xin dịch tả
với số con được tiêm là 54 con (an toàn đạt 100%). Lợn nái mang thai tuần thứ 12
được tiêm vắc xin aftopor phòng bệnh LMLM với số con được tiêm là 54 con (an
toàn 100%).
4.6. Tình hình mắc bệnh của lợn nái tại cơ sở
Qua chăm sóc và theo dõi cùng cán bộ kỹ sư em đã tham gia chẩn đoán và
phát hiện ra một số bệnh ở lợn nái tại cơ sở.
Kết quả được trình bày ở bảng 4.7.
Bảng 4.7. Tình hình mắc bệnh ở đàn lợn nái sinh sản tại trại
Chỉ tiêu theo dõi
Tên bệnh
Số nái
theo dõi
(con)
Số nái
mắc bệnh
(con)
Tỷ lệ
(%)
Viêm tử cung 54 9 16,67
Viêm vú 54 2 3,70
Mất sữa 54 2 3,70
Sát nhau 54 1 1,85
Bại liệt sau đẻ 54 1 1,85
Nái chậm động dục 54 8 14,81 https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Bảng 4.6. Kết quả tiêm vắc xin, thuốc phòng bệnh cho lợn nái sinh sản
và lợn con tại cơ sở
Loại
lợn
Tuần tuổi
Bệnh được
phòng
Vắc xin, chế
phẩm, thuốc
Số con
được tiêm
Tỷ lệ
(%)
An
toàn
(%)
Lợn
nái
Mang thai
tuần thứ 10
Dịch tả Coglapest 54 100 100
Mang thai
tuần thứ 12
LMLM Aftopor 54 100 100
Qua bảng 4.6 cho thấy kết quả thực hiện quy trình phòng bệnh cho đàn lợn
nái bằng vắc xin tại trại. Lợn nái mang thai tuần thứ 10 được tiêm vắc xin dịch tả
với số con được tiêm là 54 con (an toàn đạt 100%). Lợn nái mang thai tuần thứ 12
được tiêm vắc xin aftopor phòng bệnh LMLM với số con được tiêm là 54 con (an
toàn 100%).
4.6. Tình hình mắc bệnh của lợn nái tại cơ sở
Qua chăm sóc và theo dõi cùng cán bộ kỹ sư em đã tham gia chẩn đoán và
phát hiện ra một số bệnh ở lợn nái tại cơ sở.
Kết quả được trình bày ở bảng 4.7.
Bảng 4.7. Tình hình mắc bệnh ở đàn lợn nái sinh sản tại trại
Chỉ tiêu theo dõi
Tên bệnh
Số nái
theo dõi
(con)
Số nái
mắc bệnh
(con)
Tỷ lệ
(%)
Viêm tử cung 54 9 16,67
Viêm vú 54 2 3,70
Mất sữa 54 2 3,70
Sát nhau 54 1 1,85
Bại liệt sau đẻ 54 1 1,85
Nái chậm động dục 54 8 14,81 https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
42
Bảng 4.7 cho thấy, trong 54 con lợn nái chăm sóc và nuôi dưỡng có 9 con mắc
bệnh viêm tử cung, 1 con mắc bệnh sát nhau, 1 con mắc bệnh bại liệt sau đẻ, 2 con
mắc bệnh mất sữa, 2 con mắc bệnh viêm vú và 8 con chậm động dục. Tỷ lệ lợn nái
mắc bệnh viêm tử cung ở đàn lợn nái nuôi tại trại cao nhất chiếm 16,67%, nguyên
nhân là do các trường hợp lợn đẻ khó thường áp dụng dùng biện pháp can thiệp bằng
tay, không đúng kỹ thuật gây tổn thương cơ quan sinh dục của lợn. Chữa trị bệnh viêm
sau đẻ kéo dài, không dứt điểm làm bệnh trở thành mãn tính. Mặt khác, do trong quá
trình phối giống cho lợn nái bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo không đúng kỹ thuật
đã làm sây sát niêm mạc tử cung, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập phát triển và
gây bệnh. Do quá trình can thiệp khi lợn đẻ khó phải sử dụng thủ thuật để móc lấy
thai làm cho vi khuẩn từ bên ngoài dễ dàng xâm nhập vào gây viêm.
Tỷ lệ lợn nái mắc bệnh sát nhau và bại liệt sau đẻ thấp nhất là 1 con chiếm
1,85%, nguyên nhân gây nên bệnh này có thể do kế phát từ các ca lợn nái mắc bệnh
viêm tử cung ở thể nặng, do cho ăn quá nhiều ở giai đoạn chửa kỳ 2 làm thai to, khó
đẻ, do các thao tác đỡ đẻ không đúng làm đứt nhau, sót nhau. Do cơ thể hấp thu
canxi kém, canxi được chuyển hóa hết vào thai dẫn đến lợn mẹ bị bại liệt.
4.7. Kết quả công tác chẩn đoán và điều trị bệnh cho đàn lợn tại cơ sở
* Đối với lợn nái sinh sản
Kết quả điều trị các bệnh sản khoa được thể hiện ở bảng 4.8.
Bảng 4.8. Kết quả điều trị bệnh ở đàn lợn nái sinh sản
Tên bệnh
Số nái theo
dõi (con)
Số lợn mắc
bệnh (con)
Số lợn điều trị
khỏi (con)
Tỷ lệ khỏi
(%)
Viêm tử cung 54 9 8 88,89
Viêm vú 54 2 2 100
Mất sữa 54 2 2 100
Sát nhau 54 1 0 0,00
Bại liệt sau đẻ 54 1 1 100
Nái chậm động dục 54 8 7 87,5
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Bảng 4.7 cho thấy, trong 54 con lợn nái chăm sóc và nuôi dưỡng có 9 con mắc
bệnh viêm tử cung, 1 con mắc bệnh sát nhau, 1 con mắc bệnh bại liệt sau đẻ, 2 con
mắc bệnh mất sữa, 2 con mắc bệnh viêm vú và 8 con chậm động dục. Tỷ lệ lợn nái
mắc bệnh viêm tử cung ở đàn lợn nái nuôi tại trại cao nhất chiếm 16,67%, nguyên
nhân là do các trường hợp lợn đẻ khó thường áp dụng dùng biện pháp can thiệp bằng
tay, không đúng kỹ thuật gây tổn thương cơ quan sinh dục của lợn. Chữa trị bệnh viêm
sau đẻ kéo dài, không dứt điểm làm bệnh trở thành mãn tính. Mặt khác, do trong quá
trình phối giống cho lợn nái bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo không đúng kỹ thuật
đã làm sây sát niêm mạc tử cung, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập phát triển và
gây bệnh. Do quá trình can thiệp khi lợn đẻ khó phải sử dụng thủ thuật để móc lấy
thai làm cho vi khuẩn từ bên ngoài dễ dàng xâm nhập vào gây viêm.
Tỷ lệ lợn nái mắc bệnh sát nhau và bại liệt sau đẻ thấp nhất là 1 con chiếm
1,85%, nguyên nhân gây nên bệnh này có thể do kế phát từ các ca lợn nái mắc bệnh
viêm tử cung ở thể nặng, do cho ăn quá nhiều ở giai đoạn chửa kỳ 2 làm thai to, khó
đẻ, do các thao tác đỡ đẻ không đúng làm đứt nhau, sót nhau. Do cơ thể hấp thu
canxi kém, canxi được chuyển hóa hết vào thai dẫn đến lợn mẹ bị bại liệt.
4.7. Kết quả công tác chẩn đoán và điều trị bệnh cho đàn lợn tại cơ sở
* Đối với lợn nái sinh sản
Kết quả điều trị các bệnh sản khoa được thể hiện ở bảng 4.8.
Bảng 4.8. Kết quả điều trị bệnh ở đàn lợn nái sinh sản
Tên bệnh
Số nái theo
dõi (con)
Số lợn mắc
bệnh (con)
Số lợn điều trị
khỏi (con)
Tỷ lệ khỏi
(%)
Viêm tử cung 54 9 8 88,89
Viêm vú 54 2 2 100
Mất sữa 54 2 2 100
Sát nhau 54 1 0 0,00
Bại liệt sau đẻ 54 1 1 100
Nái chậm động dục 54 8 7 87,5
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
43
Bảng 4.8 cho thấy tỷ lệ khỏi của các bệnh xảy ra với lợn nái. Trong đó cao
nhất là bệnh viêm vú, bệnh mất sữa và bệnh bại liệt sau đẻ có tỷ lệ khỏi 100% do
bệnh dễ phát hiện và chữa trị. Tiếp đến là bệnh viêm tử cung và bệnh nái chậm
động dục có tỷ lệ khỏi lần lượt là 88,89% và 87,5% do việc chẩn đoán bệnh thường
khó khăn hơn, khi phát hiện ra bệnh thì bệnh đã ở thể viêm nặng và điều trị khó
khăn hơn. Có 1 lợn nái bị sát nhau, song điều trị không khỏi. Nguyên nhân là do
phát hiện bệnh chưa kịp thời, khi phát hiện bệnh đã ở tình trạng nặng gây khó khăn
cho việc chữa bệnh.
Đối với bệnh sát nhau, viêm tử cung sau đẻ ta dùng oxytocin liều 2 ml/con
để tăng cường co bóp cơ trơn tử cung, giúp đẩy nhau thai, sản dịch ra ngoài nhanh
hơn. Kết hợp dùng kháng sinh để điều trị và phòng viêm nhiễm tái phát bằng
hitamox LA với liều lượng là 1 ml/10 kg TT. Điều trị trong 3 ngày liên tục. Sau khi
nhau thai và dịch tử cung ra hết em ra dùng nước muối sinh lý 0,9 % để rửa tử cung
trong ba ngày liên tục.
Bệnh viêm vú dùng vetrimoxin LA liều 1 ml/10 kg TT. Điều trị trong 3 ngày
kết hợp vệ sinh sạch sẽ sàn chuồng và vệ sinh sát trùng vùng vú bị viêm.
Lợn bị bại liệt sau đẻ mắc 1 con với tỷ lệ 1,85%. Do điều kiện nuôi dưỡng,
chăm sóc tốt, thức ăn đảm bảo dinh dưỡng làm cho con mẹ có sức khỏe tốt, với con
bị bệnh dùng Mg calxium 60ml/con tiêm trong 3 ngày kết hợp trợ lực cấp tốc.
Đối với nái chậm động dục sử dụng han-prost 2ml hết hợp cho nái tiếp xúc
gần con đực giống để thúc đẩy nhanh quá trình lên giống.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Bảng 4.8 cho thấy tỷ lệ khỏi của các bệnh xảy ra với lợn nái. Trong đó cao
nhất là bệnh viêm vú, bệnh mất sữa và bệnh bại liệt sau đẻ có tỷ lệ khỏi 100% do
bệnh dễ phát hiện và chữa trị. Tiếp đến là bệnh viêm tử cung và bệnh nái chậm
động dục có tỷ lệ khỏi lần lượt là 88,89% và 87,5% do việc chẩn đoán bệnh thường
khó khăn hơn, khi phát hiện ra bệnh thì bệnh đã ở thể viêm nặng và điều trị khó
khăn hơn. Có 1 lợn nái bị sát nhau, song điều trị không khỏi. Nguyên nhân là do
phát hiện bệnh chưa kịp thời, khi phát hiện bệnh đã ở tình trạng nặng gây khó khăn
cho việc chữa bệnh.
Đối với bệnh sát nhau, viêm tử cung sau đẻ ta dùng oxytocin liều 2 ml/con
để tăng cường co bóp cơ trơn tử cung, giúp đẩy nhau thai, sản dịch ra ngoài nhanh
hơn. Kết hợp dùng kháng sinh để điều trị và phòng viêm nhiễm tái phát bằng
hitamox LA với liều lượng là 1 ml/10 kg TT. Điều trị trong 3 ngày liên tục. Sau khi
nhau thai và dịch tử cung ra hết em ra dùng nước muối sinh lý 0,9 % để rửa tử cung
trong ba ngày liên tục.
Bệnh viêm vú dùng vetrimoxin LA liều 1 ml/10 kg TT. Điều trị trong 3 ngày
kết hợp vệ sinh sạch sẽ sàn chuồng và vệ sinh sát trùng vùng vú bị viêm.
Lợn bị bại liệt sau đẻ mắc 1 con với tỷ lệ 1,85%. Do điều kiện nuôi dưỡng,
chăm sóc tốt, thức ăn đảm bảo dinh dưỡng làm cho con mẹ có sức khỏe tốt, với con
bị bệnh dùng Mg calxium 60ml/con tiêm trong 3 ngày kết hợp trợ lực cấp tốc.
Đối với nái chậm động dục sử dụng han-prost 2ml hết hợp cho nái tiếp xúc
gần con đực giống để thúc đẩy nhanh quá trình lên giống.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
44
Phần 5
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
5.1. Kết luận
Qua 6 tháng thực tập tại trại lợn nái Nguyễn Đức Binh, xã Ba Trại, huyện Ba
Vì, Hà Nội em có một số kết luận như sau:
- Về hiệu quả chăn nuôi của trại:
+ Hiệu quả chăn nuôi của trại khá tốt.
+ Năng suất sinh sản khá cao (637 con/54 nái)
- Về công tác thú y của trại:
+ Quy trình phòng bệnh cho đàn lợn tại trang trại luôn thực hiện nghiêm
ngặt, với sự giám sát chặt chẽ của kỹ thuật.
+ Công tác vệ sinh: Hệ thống chuồng trại luôn đảm bảo thoáng mát về
mùa hè, ấm áp về mùa đông. Hàng ngày có công nhân quét dọn vệ sinh chuồng
trại, thu gom phân, nước tiểu, vệ sinh cống rãnh, đường đi trong trại được quét
dọn và rắc vôi theo quy định.
Công nhân, khách tham quan khi vào khu chăn nuôi lợn đều phải sát
trùng, tắm bằng nước sạch trước khi thay quần áo bảo hộ lao động.
+ Công tác phòng bệnh: Trong khu vực chăn nuôi, hạn chế đi lại giữ các
chuồng, hành lang giữa các chuồng và bên ngoài chuồng đều được rắc vôi bột,
các phương tiện vào trại sát trùng một cách nghiêm ngặt ngay tại cổng vào. Với
phương châm phòng bệnh là chính nên tất cả lợn ở trại đều được cho uống
thuốc, tiêm phòng vắc xin đầy đủ.
Quy trình phòng bệnh bằng vắc xin được trại thực hiện nghiêm túc, đầy
đủ và đúng kỹ thuật. Đối với từng loại lợn có quy trình tiêm riêng, từ lợn nái,
lợn hậu bị, lợn đực và lợn con. Lợn được tiêm vắc xin ở trạng thái khỏe mạnh,
được chăm sóc nuôi dưỡng tốt, không mắc các bênh truyền nhiễm và các bệnh
mãn tính khác để tạo được trạng thái miễn dịch tốt nhất cho đàn lợn. Tỷ lệ tiêm
phòng vắc xin cho đàn lợn đạt 100%. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Phần 5
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
5.1. Kết luận
Qua 6 tháng thực tập tại trại lợn nái Nguyễn Đức Binh, xã Ba Trại, huyện Ba
Vì, Hà Nội em có một số kết luận như sau:
- Về hiệu quả chăn nuôi của trại:
+ Hiệu quả chăn nuôi của trại khá tốt.
+ Năng suất sinh sản khá cao (637 con/54 nái)
- Về công tác thú y của trại:
+ Quy trình phòng bệnh cho đàn lợn tại trang trại luôn thực hiện nghiêm
ngặt, với sự giám sát chặt chẽ của kỹ thuật.
+ Công tác vệ sinh: Hệ thống chuồng trại luôn đảm bảo thoáng mát về
mùa hè, ấm áp về mùa đông. Hàng ngày có công nhân quét dọn vệ sinh chuồng
trại, thu gom phân, nước tiểu, vệ sinh cống rãnh, đường đi trong trại được quét
dọn và rắc vôi theo quy định.
Công nhân, khách tham quan khi vào khu chăn nuôi lợn đều phải sát
trùng, tắm bằng nước sạch trước khi thay quần áo bảo hộ lao động.
+ Công tác phòng bệnh: Trong khu vực chăn nuôi, hạn chế đi lại giữ các
chuồng, hành lang giữa các chuồng và bên ngoài chuồng đều được rắc vôi bột,
các phương tiện vào trại sát trùng một cách nghiêm ngặt ngay tại cổng vào. Với
phương châm phòng bệnh là chính nên tất cả lợn ở trại đều được cho uống
thuốc, tiêm phòng vắc xin đầy đủ.
Quy trình phòng bệnh bằng vắc xin được trại thực hiện nghiêm túc, đầy
đủ và đúng kỹ thuật. Đối với từng loại lợn có quy trình tiêm riêng, từ lợn nái,
lợn hậu bị, lợn đực và lợn con. Lợn được tiêm vắc xin ở trạng thái khỏe mạnh,
được chăm sóc nuôi dưỡng tốt, không mắc các bênh truyền nhiễm và các bệnh
mãn tính khác để tạo được trạng thái miễn dịch tốt nhất cho đàn lợn. Tỷ lệ tiêm
phòng vắc xin cho đàn lợn đạt 100%. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
45
- Những chuyên môn đã được học tại trại:
Qua 6 tháng thực tập tại trại em đã được học hỏi và được chỉ dạy rất nhiều
điều về kiến thức cũng như các thao tác kỹ thuật trong chăm sóc nuôi dưỡng và
phòng trị bệnh cho đàn lợn. Những công việc em đã được học và làm như:
+ Đỡ lợn đẻ.
+ Mài nanh, bấm số tai, bấm đuôi, tiêm chế phẩm Fe - B12 cho lợn con.
+ Thiến lợn đực.
+ Tham gia vào công tác tiêm vắc xin phòng bệnh cho đàn lợn con.
+ Tham gia vào quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng đàn lợn con và lợn mẹ
của trại (cho lợn ăn, tắm chải cho lợn mẹ, dọn vệ sinh chuồng ,…).
5.2. Đề nghị
Xuất phát từ thực tế của trại, qua phân tích đánh giá bằng những hiểu
biết của mình, em có một số ý kiến nhằm nâng cao hoạt động của trại như sau:
- Trại lợn cần thực hiện quy trình vệ sinh phòng bệnh và quy trình nuôi
dưỡng, chăm sóc đàn lợn nái đúng kỹ thuật để giảm tỷ lệ lợn nái mắc các bệnh về
sinh sản nói riêng và bệnh tật nói chung.
- Đầu tư nâng cấp thêm về cơ sở hạ tầng, vật chất kỹ thuật, dụng cụ thú y.
- Tăng cường công tác chăm sóc nuôi dưỡng và quản lý, thực hiện tốt công
tác vệ sinh thú y.
- Quy trình phòng bệnh tiêm vắc xin nghiêm ngặt.
- Chẩn đoán và điều trị bệnh sớm để tỷ lệ khỏi bệnh trên đần lợn là cao nhất
để không ảnh hưởng đến kết quả sản xuất.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
- Những chuyên môn đã được học tại trại:
Qua 6 tháng thực tập tại trại em đã được học hỏi và được chỉ dạy rất nhiều
điều về kiến thức cũng như các thao tác kỹ thuật trong chăm sóc nuôi dưỡng và
phòng trị bệnh cho đàn lợn. Những công việc em đã được học và làm như:
+ Đỡ lợn đẻ.
+ Mài nanh, bấm số tai, bấm đuôi, tiêm chế phẩm Fe - B12 cho lợn con.
+ Thiến lợn đực.
+ Tham gia vào công tác tiêm vắc xin phòng bệnh cho đàn lợn con.
+ Tham gia vào quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng đàn lợn con và lợn mẹ
của trại (cho lợn ăn, tắm chải cho lợn mẹ, dọn vệ sinh chuồng ,…).
5.2. Đề nghị
Xuất phát từ thực tế của trại, qua phân tích đánh giá bằng những hiểu
biết của mình, em có một số ý kiến nhằm nâng cao hoạt động của trại như sau:
- Trại lợn cần thực hiện quy trình vệ sinh phòng bệnh và quy trình nuôi
dưỡng, chăm sóc đàn lợn nái đúng kỹ thuật để giảm tỷ lệ lợn nái mắc các bệnh về
sinh sản nói riêng và bệnh tật nói chung.
- Đầu tư nâng cấp thêm về cơ sở hạ tầng, vật chất kỹ thuật, dụng cụ thú y.
- Tăng cường công tác chăm sóc nuôi dưỡng và quản lý, thực hiện tốt công
tác vệ sinh thú y.
- Quy trình phòng bệnh tiêm vắc xin nghiêm ngặt.
- Chẩn đoán và điều trị bệnh sớm để tỷ lệ khỏi bệnh trên đần lợn là cao nhất
để không ảnh hưởng đến kết quả sản xuất.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
46
TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tài liệu Tiếng Việt
1. Hội chăn nuôi Việt Nam (2002), Cẩm nang chăn nuôi gia súc, gia cầm, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội.
2. Nguyễn Xuân Bình (2000), Phòng trị bệnh heo nái - heo con - heo thịt, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội, tr. 29 – 35.
3. Lê Xuân Cương (1986), Năng suất sinh sản của lợn nái, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
4. Trần Thị Dân (2004), Sinh sản heo nái và sinh lý heo con, Nxb Nông nghiệp, TP
Hồ Chí Minh.
5. Phạm Hữu Doanh, Lưu Kỷ (2003), Kỹ thuật nuôi lợn nái mắn đẻ sai con. Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội.
6. Đoàn Thị Kim Dung, Lê Thị Tài (2002), Phòng và trị bệnh lợn nái để sản xuất
lợn thịt siêu nạc xuất khẩu, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
7. Trần Tiến Dũng, Dương Đình Long, Nguyễn Văn Thanh (2002), Giáo trình sinh
sản gia súc, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
8. Nguyễn Bá Hiên, Huỳnh Thị Mỹ Lệ, Lê Văn Lãnh, Đỗ Ngọc Thúy (2012), Giáo
trình bệnh truyền nhiễm thú y, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
9. Từ Quang Hiển, Phan Đình Thắm, Ngôn Thị Hoán ( 2001 ), Giáo trình thức ăn
và dinh dưỡng học gia súc – gia cầm, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
10. Phạm Sỹ Lăng, Phan Địch Lân, Trương Văn Dung (2002), Bệnh phổ biến ở lợn
và biện pháp phòng trị, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
11. Nguyễn Đức Lưu, Nguyễn Hữu Vũ (2004), Một số bệnh quan trọng ở lợn, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội.
12. Lê Hồng Mận (2002), Chăn nuôi lợn nái sinh sản ở nông hộ, Nxb Nông nghiệp,
Hà Nội.
13. Lê Văn Năm (2009), Hướng dẫn điều trị một số bệnh ở gia súc, gia cầm, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tài liệu Tiếng Việt
1. Hội chăn nuôi Việt Nam (2002), Cẩm nang chăn nuôi gia súc, gia cầm, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội.
2. Nguyễn Xuân Bình (2000), Phòng trị bệnh heo nái - heo con - heo thịt, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội, tr. 29 – 35.
3. Lê Xuân Cương (1986), Năng suất sinh sản của lợn nái, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
4. Trần Thị Dân (2004), Sinh sản heo nái và sinh lý heo con, Nxb Nông nghiệp, TP
Hồ Chí Minh.
5. Phạm Hữu Doanh, Lưu Kỷ (2003), Kỹ thuật nuôi lợn nái mắn đẻ sai con. Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội.
6. Đoàn Thị Kim Dung, Lê Thị Tài (2002), Phòng và trị bệnh lợn nái để sản xuất
lợn thịt siêu nạc xuất khẩu, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
7. Trần Tiến Dũng, Dương Đình Long, Nguyễn Văn Thanh (2002), Giáo trình sinh
sản gia súc, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
8. Nguyễn Bá Hiên, Huỳnh Thị Mỹ Lệ, Lê Văn Lãnh, Đỗ Ngọc Thúy (2012), Giáo
trình bệnh truyền nhiễm thú y, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
9. Từ Quang Hiển, Phan Đình Thắm, Ngôn Thị Hoán ( 2001 ), Giáo trình thức ăn
và dinh dưỡng học gia súc – gia cầm, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
10. Phạm Sỹ Lăng, Phan Địch Lân, Trương Văn Dung (2002), Bệnh phổ biến ở lợn
và biện pháp phòng trị, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
11. Nguyễn Đức Lưu, Nguyễn Hữu Vũ (2004), Một số bệnh quan trọng ở lợn, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội.
12. Lê Hồng Mận (2002), Chăn nuôi lợn nái sinh sản ở nông hộ, Nxb Nông nghiệp,
Hà Nội.
13. Lê Văn Năm (2009), Hướng dẫn điều trị một số bệnh ở gia súc, gia cầm, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
47
14. Nguyễn Tài Năng, Phạm Đức Chương, Cao Văn, Nguyễn Thị Quyên (2016),
Giáo trình Dược lý học thú y, Nxb Đại học Hùng Vương.
15. Nguyễn Như Pho (2002), Ảnh hưởng của một số yếu tố kỹ thuật chăn nuôi đến
hội chứng M.M.A và khả năng sinh sản của heo nái, Luận án Tiến sỹ nông
nghiệp, trường Đại học Nông Lâm thành phố Hồ Chí Minh.
16. Trần Văn Phùng, Từ Quang Hiển, Trần Thanh Vân, Hà Thị Hảo (2004), Giáo
trình chăn nuôi lợn, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
17. Nguyễn Ngọc Phụng (2005, Công tác vệ sinh thú y trong chăn nuôi lợn, Nxb
Lao động và xã hội, Hà Nội.
18. Lê Văn Tạo, Khương Bích Ngọc, Nguyễn Thị Vui, Đoàn Băng Tâm (1993),
“Nghiên cứu chế tạo vacxin E. coli uống phòng bệnh phân trắng lợn con”, Tạp
chí Nông nghiệp Thực phẩm, số 9, tr. 324 - 325.
19. Nguyễn Văn Thanh (2004), Phòng và trị một số bệnh thường gặp ở gia súc, gia
cầm, Nxb Lao động và Xã hội.
20. Nguyễn Văn Thanh (2007), “ Khảo sát tỷ lệ mắc và thử nghiệm điều trị bệnh
viêm tử cung ở đàn lợn nái ngoại nuôi tại vùng Đồng bằng Bắc Bộ”, Tạp chí
KHKT Thú y, tập 14, số 3.
21. Nguyễn Văn Thanh, Nguyễn Thị Thương, Giang Hoàng Hà (2015), Bệnh
thường gặp ở lợn nái sinh sản chăn nuôi theo mô hình gia trại, Nxb Nông
nghiệp, Hà Nội.
22. Nguyễn Văn Thanh, Trần Tiến Dũng, Sử Thanh Long, Nguyễn Thị Mai Thơ
(2016), Giáo trình bệnh sinh sản gia súc, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
23. Hoàng Toàn Thắng, Cao Văn (2006), Giáo trình sinh lý học động vật nuôi, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội.
24. Ngô Nhật Thắng (2006), Hướng dẫn chăn nuôi và phòng trị bệnh cho lợn, Nxb
Lao động và Xã hội, Hà Nội.
25. Trịnh Đình Thâu, Nguyễn Văn Thanh (2010), “ Tình hình bệnh viêm tử cung
trên đàn lợn nái ngoại và các biện pháp phòng trị”, Tạp chí KHKT Thú y. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
14. Nguyễn Tài Năng, Phạm Đức Chương, Cao Văn, Nguyễn Thị Quyên (2016),
Giáo trình Dược lý học thú y, Nxb Đại học Hùng Vương.
15. Nguyễn Như Pho (2002), Ảnh hưởng của một số yếu tố kỹ thuật chăn nuôi đến
hội chứng M.M.A và khả năng sinh sản của heo nái, Luận án Tiến sỹ nông
nghiệp, trường Đại học Nông Lâm thành phố Hồ Chí Minh.
16. Trần Văn Phùng, Từ Quang Hiển, Trần Thanh Vân, Hà Thị Hảo (2004), Giáo
trình chăn nuôi lợn, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
17. Nguyễn Ngọc Phụng (2005, Công tác vệ sinh thú y trong chăn nuôi lợn, Nxb
Lao động và xã hội, Hà Nội.
18. Lê Văn Tạo, Khương Bích Ngọc, Nguyễn Thị Vui, Đoàn Băng Tâm (1993),
“Nghiên cứu chế tạo vacxin E. coli uống phòng bệnh phân trắng lợn con”, Tạp
chí Nông nghiệp Thực phẩm, số 9, tr. 324 - 325.
19. Nguyễn Văn Thanh (2004), Phòng và trị một số bệnh thường gặp ở gia súc, gia
cầm, Nxb Lao động và Xã hội.
20. Nguyễn Văn Thanh (2007), “ Khảo sát tỷ lệ mắc và thử nghiệm điều trị bệnh
viêm tử cung ở đàn lợn nái ngoại nuôi tại vùng Đồng bằng Bắc Bộ”, Tạp chí
KHKT Thú y, tập 14, số 3.
21. Nguyễn Văn Thanh, Nguyễn Thị Thương, Giang Hoàng Hà (2015), Bệnh
thường gặp ở lợn nái sinh sản chăn nuôi theo mô hình gia trại, Nxb Nông
nghiệp, Hà Nội.
22. Nguyễn Văn Thanh, Trần Tiến Dũng, Sử Thanh Long, Nguyễn Thị Mai Thơ
(2016), Giáo trình bệnh sinh sản gia súc, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
23. Hoàng Toàn Thắng, Cao Văn (2006), Giáo trình sinh lý học động vật nuôi, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội.
24. Ngô Nhật Thắng (2006), Hướng dẫn chăn nuôi và phòng trị bệnh cho lợn, Nxb
Lao động và Xã hội, Hà Nội.
25. Trịnh Đình Thâu, Nguyễn Văn Thanh (2010), “ Tình hình bệnh viêm tử cung
trên đàn lợn nái ngoại và các biện pháp phòng trị”, Tạp chí KHKT Thú y. https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
48
26. Trekaxova A.V., Đaninko L.M., Ponomareva M.I., Gladon N.P (1983), Bệnh của
lợn đực và lợn nái sinh sản (Nguyễn Đình Chí dịch), Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
II. Tài liệu nước ngoài
27. Gardner J.A.A., Dunkin A.C., Lloyd L.C. (1990), “Metritis - Mastitis -
Agalactia in Pig production in Autralia”. Butterworths, Sydney.
28. Smith B.B., Martineau G., BisaillonA. (1995), “Mammary gland and lactaion
problems”, In disease of swine, 7thedition, Iowa state university press, pp. 40- 57.
29. Taylor D.J. (1995), Pig diseases 6
th
edition, Glasgow university.
30. Urban V.P., Schnur V.I., Grechukhin A.N. (1983), “The metritis, mastitis
agalactia syndome of sows as seen on a large pig farm”, Vestnik
selskhozyaistvennoinauki, 6, pp. 69 - 7.
31. Pierre Brouillet và Bernard Farouilt (2003), Điều trị viêm vú lâm sàng, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
26. Trekaxova A.V., Đaninko L.M., Ponomareva M.I., Gladon N.P (1983), Bệnh của
lợn đực và lợn nái sinh sản (Nguyễn Đình Chí dịch), Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
II. Tài liệu nước ngoài
27. Gardner J.A.A., Dunkin A.C., Lloyd L.C. (1990), “Metritis - Mastitis -
Agalactia in Pig production in Autralia”. Butterworths, Sydney.
28. Smith B.B., Martineau G., BisaillonA. (1995), “Mammary gland and lactaion
problems”, In disease of swine, 7thedition, Iowa state university press, pp. 40- 57.
29. Taylor D.J. (1995), Pig diseases 6
th
edition, Glasgow university.
30. Urban V.P., Schnur V.I., Grechukhin A.N. (1983), “The metritis, mastitis
agalactia syndome of sows as seen on a large pig farm”, Vestnik
selskhozyaistvennoinauki, 6, pp. 69 - 7.
31. Pierre Brouillet và Bernard Farouilt (2003), Điều trị viêm vú lâm sàng, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội.
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
MỘT SỐ HÌNH ẢNH TRONG QUÁ TRÌNH TH ỰC TẬP
Hình 1: Vệ sinh chuồng trại Hình 2: Phối giống cho lợn
Hình 3: Lợn bắt đầu đẻ Hình 4: Thai chết ngạt https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Hình 1: Vệ sinh chuồng trại Hình 2: Phối giống cho lợn
Hình 3: Lợn bắt đầu đẻ Hình 4: Thai chết ngạt https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Hình 5: Lợn bị viêm vú Hình 6: Lợn bị viêm tử cung
Hình 7: Thuốc oxytoxin Hình 8: Thuốc hạ sốt
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Hình 7: Thuốc oxytoxin Hình 8: Thuốc hạ sốt
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Hình 9: Thuốc Amoxinject LA Hình 10: Thuốc NOVA-GENTYLO
Hình 11: Chuồng lợn bầu Hình 12: Chuồng lợn đẻ https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Hình 11: Chuồng lợn bầu Hình 12: Chuồng lợn đẻ https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Hình 13, 14: Thức ăn hỗn hợp cho lợn nái sinh sản
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
https://sangkienkinhnghiemmamnon3-4tuoi.com/
Categories
GeneralDownload
Download Slideshow Get the original presentation fileQuick Actions
Statistics
- Views 8
- Slides 59
- Age 418 days
Related Slideshows
22
Pray For The Peace Of Jerusalem and You Will Prosper
RodolfoMoralesMarcuc
45 views
26
Don_t_Waste_Your_Life_God.....powerpoint
chalobrido8
47 views
31
VILLASUR_FACTORS_TO_CONSIDER_IN_PLATING_SALAD_10-13.pdf
JaiJai148317
43 views
14
Fertility awareness methods for women in the society
Isaiah47
41 views
35
Chapter 5 Arithmetic Functions Computer Organisation and Architecture
RitikSharma297999
42 views
5
syakira bhasa inggris (1) (1).pptx.......
ourcommunity56
41 views