THIẾT_KẾ_NGHIÊN_CỨU_KHOA_HỌC_NCKH

Nghiên cứu khoa học

1. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
TS. Nguyễn Thị Minh Trang
Bộ môn Thống kê –Khoa Y tế Công cộng
Đại học Y Dược TPHCM
Email: [email protected]

2. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Saubuổihọchọcviêncókhảnăng:
1.Trìnhbàysơđồcácthiếtkếnghiên
cứu(TKNC)
2.PhânbiệtđượccácloạiTKNCvàưu
nhượcđiểmcủatừngloạiTKNC
3.Biếtcáchtínhtoáncácsốđoước
lượngvàsốđokếthợptheotừngloại
TKNC

3. THUẬT NGỮ
TiếngAnh TiếngViệt
Observational study NC quansát
Descriptive study NC môtả
Analytical study NC phântích
Interventional study NC can thiệp
Outcome Kếtcuộc
Exposure Phơinhiễm
Random allocation Phânnhómngẫnnhiên

4. THUẬT NGỮ
TiếngAnh TiếngViệt
Correlational study NC tươngquan
Case report/ Case series Báocáoca bệnh/ báocáoloạtca
Cross-sectional study NC cắtngang
Case-control study NC bệnhchứng
Prospective cohort study NC đoànhệtiếncứu
Retrospective cohort study NC đoànhệhồicứu
Randomized controlled trial NC thựcnghiệmlâmsàngcóđốichứng
Systematic review Tổngquanhệthống
Meta-analysis Phântíchgộp

5. 1. SƠ ĐỒ CÁC LOẠI THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
NhàNC cóphânnhóm
yếutốphơinhiễm
ngaytừđầukhông?
(hay cóyếutốcan
thiệpkhông?)

6. 1. SƠ ĐỒ ĐỘ MẠNH BẰNG CHỨNG CỦA CÁC LOẠI NC
Phântíchgộp–Tổngquanhệthống
Thựcnghiệmlâmsàngcóđốichứng
Nghiêncứuđoànhệ
Nghiêncứucắtngang
Nghiêncứubệnhchứng
ThựcnghiệmtrênđộngvậtvàphòngTN
Báocáoloạtca, ý kiến

7. CÁC LOẠI THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU (NC)
1.Nghiêncứuquansát
a.Nghiêncứumôtả: tìmhiểusựphânbốbệnh–hìnhthànhgiả
thuyếtNC
b.Nghiêncứuphântích: tìmhiểucácyếutốnguycơgâybệnh–
kiểmchứnggiảthuyết
2.Nghiêncứucan thiệp:
Đánhgiáhiệuquảmộtbiệnphápcan thiệp–Chứngminh giảthuyết

8. ĐẶC ĐIỂM CÁC NGHIÊN CỨU QUAN SÁT
❖Chiếmđaphầncácbàibáo
❖Khôngcóyếutốcan thiệp
❖Dan sốnghiêncứuđượcquansát
▪Cùngthờiđiểm-> cắtngang(cross-sectional)
▪Từhiệntạitheodõiđếntươnglai-> tiếncứu(prospective)
▪Từquákhứđếnhiệntại-> hồicứu(retrospective)

9. PHÂN LOẠI CÁC NGHIÊN CỨU QUAN SÁT
Thieátkeá Chieánlöôïc Muïcñích
Cắtngang Moâtaûbeänhtraïngcuûacaùcnhaântrong1
daânsoá
soáhieänmaéc
Moâhình beänhcuûadaânsoáNC
Lieânquan nguy cô –beänh(giaûthuyeát
nhânquaû)
Ñoaønheä Tìmvaøso saùnhsoámôùimaéctrong2
nhoùm(coùhay khoângphôinhieãm
Xaùcñònhsöïkeáthôïpnhaânquaûgiöõa
yeáutoánguyeânnhaânvaøbeänh
Beänhchöùng So saùnhtyûleäphôinhieãmtrong2 nhoùm
coùvaøkhoângcoùbeänh
Xaùcñònhsöïkeáthôïpnhaânquaûgiöõa
yeáutoánguyeânnhaânvaøbeänh
Baùocaùoca Moâ taû beänh traïng treân 1 ca cuï theåMoâtaûñaëcñieåmbeänhtraïngcuûa1 ca
cuïtheå
BaùocaùohaøngloaïtcaMoâ taû beänh traïng treân 1 soá ca Moâtaûñaëcñieåmbeänhtraïngcuûanhieàu
ca maéccuøng1 beänh

10. Quákhứ Hiệntại Tươnglai
NC cắtngang
NC đoànhệtiếncứu
Thựcnghiêmlâmsàng
NC đoànhệhồicứu
NC bệnhchứng
CHIỀU THỜI GIAN CỦA CÁC NGHIÊN CỨU

12. NGHIÊN CỨU CẮT NGANG
Bắtđầuvớimẫu“cắtngang”
Xácđịnhtìnhtrạngphơinhiễmvàbệnhtạicùngthờiđiểm

13. NGHIÊN CỨU CẮT NGANG
“PREVALENCE STUDY”
Cácyếutốnguycơ(Phơinhiễm)vàkếtcục(Bệnh) đượcxác
địnhtạimộtthờiđiểmtrongmẫucắtngang.

14. NGHIÊN CỨU CẮT NGANG
Nguồn: https://microbenotes.com/cross-sectional-study/
Dânsốnghiêncứu
Khôngphơinhiễm
Phơinhiễm
Bệnh
Bệnh
Khôngbệnh
Khôngbệnh

15. Tại sao thực hiện nghiên cứu cắt ngang?
•Đểướclượngtỷlệhiệnmắc, gánhnặnghoặcchi phíy tế.
Vídụ: COPD, Lao, K phổi
•Tìmcácmốiliênquan.
Vídụ: Cácyếutốnguycơcủalaođakhángthuốc, phơinhiễmhút
thuốclávàK phổi
•Đolườngcácnguồnlực.
Vídụ: sốgiườngbệnh, bácsĩ, y tá
•Đolườngtháiđộvàhànhvi.
Vídụ: hútthuốclá
NGHIÊN CỨU CẮT NGANG

18. NGHIÊN CỨU CẮT NGANG
▪Ưuđiểm
▪Nhanhchóngvàtiếtkiệm(còntùythuộcvàophươngphápthuthập!!)
▪Phụcvụmụctiêumôtả
▪Khảosátcácmốiliênquan
▪GiúphìnhthànhcácgiảthuyếtNC
▪Khuyếtđiểm
▪Mốiliênquantheothờigiankhôngrõràng
▪Sai lệchchọnlựa
▪Cho biếtcómốiliênquan, nhưngkhôngrõvềtínhnhânquả

19. VÍ DỤ: HEN PHẾ QUẢN
▪CácbácsĩchuyênkhoahôhấptạiBogotá
▪Nghĩrằngcómộtlượnglớnhọcsinhphổthôngcótriệuchứng
hen trongTP
▪Muốnkhảosátmốiliênquangiữahen vàthúnuôitrongnhà
Phươngpháp:
–ThiếtkếNC cắtngang
–Bảngcâuhỏitựđiền
–Mẫungẫunhiêngồmcáchọcsinhphổthôngn = 2400

20. NC CẮT NGANG VỀ THÚ NUÔI VÀ HEN PHẾ QUẢN
▪NC cắtngangtrênđốitượngtrẻem6-12 tuổi
▪Bảngthuthậpdữliệuvềcáctriệuchứnghôhấp
▪Xácđịnhloạithúnuôitrongnhà

21. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH NGHIÊN CỨU CẮT NGANG
1.Xácđịnhdânsốquantâm
2.Thu thậpdữliệuvềcácyếutốphơinhiễmvàtìnhtrạngbệnh(tại
cùngthờiđiểm)
3.Môtảtỉlệhiệnmắcbệnh, tỉlệphơinhiễm
4.So sánhtỉlệhiệnmắcbệnhtrongnhómcóvàkhôngcóphơinhiễm

22. BệnhKhôngbệnh
Phơinhiễm(PN):
KhôngPN
a + b
c + d
Tỉlệhiệnmắcbệnh
trongnhómPN
a
a+b
a b
c d
PREVALENCE: TỶ LỆ HIỆN MẮC
Tỉlệhiệnmắcbệnh
trongnhómkhôngPN
c
c+d

23. BệnhKhôngbệnh
Phơinhiễm(PN):
KhôngPN
a + b
c + d
TỉlệhiệnmắcbệnhtrongnhómPN so vớikhông
PN:
a
a+b
c
c+d
/ = Prevalence ratio
a b
c d
PREVALENCE RATIO: TỶ SỐ HIỆN MẮC

24. 400 1200
100 700
Hen Khônghen
Phơinhiễm(PN):
Nuôithúcưng
KhôngPN:
Khôngnuôithú
1600
800
2400
Tỉlệhiệnmắchen trongnhómPN so vớikhôngPN:
Prevalence ratio
400
1600
100
800
/ = 2.0
a b
c d
PREVALENCE RATIO: TỶ SỐ HIỆN MẮC

25. PREVALENCE RATIO: : TỶ SỐ HIỆN MẮC
Lýgiảiý nghĩaPrevalence ratio:
▪Địnhlượngmứcđộmốiliênquangiữabiếnphơinhiễmlênbiếnphụ
thuộc
PR = 2:
Tỷlệmắchen PQ trongnhómnuôithúcưngcaogấp2 lầnso vớinhóm
khôngnuôithúcưng.

26. Mộtnghiêncứucắtngangvềhútthuốclávàhomãntínhđượcthực
hiệntrên100 đốitượng.
Kếtquảnghiêncứuđượctrìnhbàytheobảngsauđây.
TínhPR? Lýgiảiý nghĩacủakếtquả?
BÀI TẬP
Homãntính Khôngho Tổngcộng
Hútthuốc 13 13 26
Khônghútthuốc 2 72 74

28. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
Tiếpcậnchung:
➢Xácđịnhcâuhỏinghiêncứu
➢Xácđịnhcácca Bệnh
➢Xácđịnhcácca Chứng
➢Đolườngcácbiếnsố

29. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
Ý tưởngcơbản:
▪Bệnh–Cácca bệnhtheotiêuchuẩnchẩnđoán
▪Chứng–Cácca khôngcóbệnhquantâm

30. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
Nguồn: https://deakin.libguides.com/quantitative-study-designs/casecontrol

31. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNGLung Cancer Cases
Healthy Lung Cancer
Cases
Control
Dânsố
chung
Mẫu
TỉlệK phổitrongdânsốchung TỉlệK phổitrongmẫubệnhchứng
Lưuý: KhôngthểướclượngtỉlệK phổitrongNC bệnhchứng, bởivìtỉlệbệnh/
chứngdo nhàNC qui ướcngaytừđầu(VD: 1:1, 1:2)

32. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
Câuhỏichính
Yếutốnguycơcóphổbiếnhơnở
nhómbệnhso vớinhómchứngkhông?

33. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
Nguồnchọncácca BệnhvàChứng
Trongdânsốchung
Cases –từđiềutradânsố
Controls –từdânsốchung
Trongbệnhviện
Cases –cácca chọnlọcmắcbệnhtrongbệnhviện
Controls –cácca khỏemạnh, khôngmắcbệnhquantâm

34. Bệnh Chứng
Phơinhiễm(PN):
KhôngPN
a + b
c + d
Odds củaPN trong
nhómbệnh
a
c
a b
c d
ODDS: SỐ CHÊNH
Odds củaPN trong
nhómchứng
b
d
a + c c +d

35. BệnhKhôngbệnh
Phơinhiễm(PN):
KhôngPN
a + b
c + d
SốchênhnhómPN so vớikhôngPN trongnhómbệnh
so vớinhómchứng:
a
c
b
d
/
= Odds ratio
a b
c d
ODDS RATIO: TỶ SỐ CHÊNH
ad
bc
=

36. ODDS RATIO: TỶ SỐ CHÊNH
Ý tưởngcơbản
Yếutốnguycơcóphổbiếnhơnở
nhómbệnhso vớinhómchứngkhông?
(+) (-)
CaseControl
RF
(+)5020
RF
(-)5080
100100
TìmTỉsốchênh
OR = ?

37. ODDS RATIO: TỶ SỐ CHÊNH
Yếutốnguycơcóphổbiến
hơnở nhómbệnhso vớinhóm
chứngkhông?
(+) (-)
CaseControl
RF
(+)5020
RF
(-)5080
ODDS FOR CASES 50:50 = 1
ODDS FOR CONTROLS 20:80 = 0.25
ODDS RATIO = 50:50/20:80 = 1/0.25
= 4

38. ODDS RATIO: TỶ SỐ CHÊNH
Lýgiảiý nghĩaOdds Ratio:
Địnhlượngmứcđộmốiliênquangiữabiếnphơinhiễmlênbiếnphụ
thuộc.
OR = 4:
•SốchênhcủanhómRF(+) so vớiRF(-) trongnhómbệnhcaogấp4
lầnnhómchứng.
•Vìsốchênhcũngđạidiệnchomứcđộphổbiến, cóthểphátbiểutheo
kiểu“nguycơ” nhưsau:
•NhómtiếpxúcRF (+) cónguycơmắcbệnhcaogấp2 lầnso với
nhómRF(-).

39. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
▪Ưuđiểm:
▪Giúpkhảosátnguyênnhâncủabệnhhoặcdịchbệnh
▪Phùhợpvàtiếtkiệmchokếtcụchiếm
▪Ítgặpvấnđềvềđạođứcnghiêncứuvìđãxácđịnhtình
trạngbệnhkhibắtđầunghiêncứu
▪Xemxétđượcnhiềuyếutốnguycơtrongquákhứ

40. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
▪Khuyếtđiểm:
▪Khôngrõquanhệnhânquảrõrang giữanguycơvàbệnh
vìchỉtínhtoántỉsốchênh
▪Chỉkhảosátđược1 kếtcục
▪Bệnhnhân nhậnthứcđượccácyếutốnguy cơ nhấtđịnh,
bỏqua nhữngphơi nhiễmkhác.
▪SAI LỆCH (BIAS)

41. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
BIAS!
▪Sai lệchchọnlựa
▪Sai lệchthôngtin

42. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
Sai lệchchọnlựa:
▪Nhómbệnhkhôngđạidiệnchodânsốmắcbệnh
▪Nhómchứngkhôngđạidiệnchodânsốkhôngbệnh
▪Vídụ.: Chẩnđoánsai
Tìnhtrạngsứckhỏe
Cácyếutốnguycơưathích

43. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
Sai lệchthôngtin
▪ Đolườngkhácnhaugiữanhómbệnhvànhómchứng
Vídụ: Hồitưởng
Quansát

44. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
Khắcphụcsailệch
▪Lấycácca bệnhvàchứngtheocùng1 phươngpháp
▪Bắtcặp
▪Đanhómchứng
▪Mẫudựatrêndânsố

45. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
Savitz, et al. EMF and childhood cancer. Am J Epidemiol1990;
131:763
GiảthuyếtNC:
Exposures to electromagnetic radiation may be associated with
increased risk for certain rare childhood tumors.

46. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
▪Phươngpháp: Dựatrêndânsốchung
NC bệnhchứng, tiếncứu
▪Nhómbệnh: Cácca mớimắcungthưở trẻ<15 tuổitại
Denver, 1976-1983
▪Nhómchứng: Cácca đượcchọntheosốbốcthămngẫu
nhiên, cùnggiớitính, tuổi±3 năm

47. NGHIÊN CỨU BỆNH CHỨNG
1131
34175
Kếtquả
Chăn
sưởi
dùng
điện
(+)
(-)
Bệnh Chứng
U não
SốchênhOdds/ nhómbệnh:
11/34 = 0.32
SốchênhOdds/ nhómchứng:
31/175 = 0.18
Odds Ratio:
0.32/0.18 = 1.8
(95% CI = 0.9 –4.0)

48. BÀI TẬP
▪Mộtnghiêncứubệnhchứngvềmốiliênquangiữasinhnonvàbất
thườngcấutrúcnãobộđượctiếnhànhtrên72trẻvịthànhniên.Các
trẻnàythuộcđộtuổi14-15,cótiềnsửsinhnon(tuổithai<33tuần)và
đượcsosánhvới21trẻkháccùngnhómtuổisinhđủtháng.Tấtcảcác
trẻđềuđượcchụpcộnghưởngtừnãobộ.Kếtquảchothấy55/72
trườnghợpsinhnonvà6/21trẻsinhthườngcóhìnhảnhbấtthường.
▪TínhOR?Lýgiảiýnghĩacủakếtquả?

50. NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
➢Xácđịnh“đoànhệ”
➢Đolườngcácbiếnsốphơinhiễm(nguycơ) khibắtđầuthựchiệnNC
➢Theo dõi theo thời gian để tìm ra kết cục (Bệnh)
➢Note:
-Exposure: Phơi nhiễm
-Outcome:Kết cuộc
-Prospective:tiếncứu
-Retrospective: hồi cứu

51. NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
Nguồn: https://www.simplypsychology.org/cohort-study.html

52. NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
▪Tiếncứu:Kếtcụcchưaxảyrakhinghiêncứubắtđầu.
▪Vídụ:

53. NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
a b
c d
Yếutố
nguycơ
(+)
(-)
(+) (-)
Bệnh
Ýtưởngcơbản:
Quansátxemcác
đốitươngcóyếutố
nguycơ
cótiếntriểnthànhbệnh
nhiềuhơncácđốitượng
khôngcóyếutốnguy
cơ?

54. NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
▪Fixed Cohort: Đoànhệcốđịnh
Phơinhiễm
(+)
(-)
x
x
x
X = kếtcục
3. Nguy cơ tương đối RR
(Relative Risk)
= (2/3)/(1/3)
= 2.0
1. Nguy cơ mắc/ nhóm PN (+)
= 2/3
2. Nguy cơ mắc/ nhóm PN (-)
= 1/3

55. 30
a70
b
3
c57
d
Yếutốphơinhiễm
Salad
(+)
(-)
(+) (-)
Bệnh= ViêmganA
Nguycơmắcbệnh/ nhómphơi
nhiễm(+)=?
Nguycơtươngđối-Relative risk=?
Tỉsốsốchênh: Odds Ratio =?
NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
Nguycơmắcbệnh/ nhómphơi
nhiễm(-)=?

56. 30
a70
b
3
c57
d
Salad
(+)
(-)
(+)(-)
Bệnh= ViêmganA
a + b
100
c + d
60
Nguycơmắcbệnh/ nhóm
phơinhiễm(+)
= a/(a+b) = 30/100=0.3
Nguycơtươngđối-Relative Risk
NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
a
a + b
c
c + d
=0.3/0.05=6
Fixed cohort
Nguycơmắcbệnh/ nhómphơi
nhiễm(-)
=c/(c+d) = 3/60= 0.05

57. 30
a70
b
3
c57
d
Salad
(+)
(-)
(+) (-)
Bệnh= ViêmganA
a + b
100
c + d
60
RR= 6
NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
a
a + b
c
c + d
=0.3/0.05
Fixed cohort
Tỉsốchênh-Odds Ratio:
(a/c)/(b/d)=(a/b)/(c/d)=ad/bc
=(30x57)/(3x70)=8.14

58. NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
Ghinhớ:
▪Sốđođolườngliênhệ: NguycơtươngđốiRR
▪TỉsốchênhOR cóthểđượctínhtoántrongNC “fixed cohorts” .
▪OR xấpxỉRR trongcáctrườnghợpbệnhhiếm.

59. NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
▪ Đoànhệhồicứu(lịchsử)

60. NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
▪Hồicứu:Kếtcụcđãxảyra khinghiêncứubắtđầu..
▪Vídụ1: Khảosát1 tậphợphồsơy khoachophéptheodõi1
đoànhệsinhratừ1880 đếnkhimất.
▪Vídụ2:Xácđịnhtỷlệbệnhbạchcầusaukhiphơinhiễm
phóngxạtạiChernobyl

61. NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
•Tỉlệmớimắcvàdiễntiếntựnhiên
•Theo dõitheothờigian, liênhệnhânquả
•Tránhsailệchhồitưởng
•Cóthểtránhsailệchdo lựachọn
•Xemxétnhiềukếtcục
•Phùhợpđốivớinhữngphơinhiễmhiếm(phóngxạ, chấtđộchại)
Ứngdụngvàưuđiểm

62. NGHIÊN CỨU ĐOÀN HỆ
•Khôngphùhợpđốivớibệnhhiếm
•Cóthểcóyếutốnhiễu
•Cácbệnhtiềmẩncóthểảnhhưởngđếncácmứcđộcủayếutốnguycơ
•Mấtdấu
•Cóthểtốnkém
•Khótìmnhómchứngnếutrịliệu phổbiến, hoặchầuhếtđốitượngphơi
nhiễm.
Hạnchế:

63. BÀI TẬP
▪Mộtnghiêncứuđoànhệvềmốiliênquangiữatiêmngừavaccine và
thủyđậuđượcthựchiệntrên159 trẻem. Kếtquảnghiêncứuđược
trìnhbàytheobảngsauđây.
▪TínhRR? Lýgiảiý nghĩakếtquả.
BịthủyđậuKhôngmắcbệnhTổngcộng
Tiêmvaccine 18 134 152
Khôngtiêmvaccine 3 4 7

65. 3.1 CÁC KHÁI NIỆM
Thửnghiệmlâmsàngngẫunhiêncóđốichứng
Randomized Control Trial (RCT)
Randomized: Phânnhómngẫunhiên
Control: Đốichứng
Trial: Thửnghiệmlâmsàng
65

66. 3.1 CÁC KHÁI NIỆM
Thửnghiệmlâmsàngngẫunhiêncóđốichứng
Randomized Control Trial (RCT)
66

67. 67

68. Có các phản ứng phụ nào?
Liều lượng?
Lợi ích và nguy hại?
Hiệu quả kinh tế y tế?
So sánh với các thuốc tương tự?
FDA thông qua
II
I
III
IV
TIẾN TRÌNH THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG: DƯỢC

69. Giai đoạn 1 (Phase 1):
▪15-20 người
▪Liều an toàn là bao nhiêu?
▪Trị liệu được áp dụng như thế nào?
▪Trị liệu ảnh hưởng cơ thể như thế nào?
CÁC GIAI ĐOẠN CỦA THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG

70. Giaiđoạn2 (Phase 2):
▪Íthơn100 người
▪Trịliệucómanglạikếtquảmongđợikhông?
▪Trịliệuảnhhưởngcơthểnhưthếnào?
CÁC GIAI ĐOẠN CỦA THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG

71. Giaiđoạn3 (Phase 3):
▪Từ100 đếnhàngngànngười
▪So sánhtrịliệu mớivớiliệu pháptiêuchuẩn
CÁC GIAI ĐOẠN CỦA THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG

72. Giaiđoạn4 (Phase 4):
▪Từhàngtrămđầnhàngngànngười
▪Thườngdiễnrakhithuốcđãđượcphêduyệtsử
dụng
▪Thườngđượcsửdụngđểđánhgiátínhan toàn
vàhiệuquảsaumộtthờigiandài
CÁC GIAI ĐOẠN CỦA THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG

73. THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG: VẮCXIN
Cácgiaiđoạnthửnghiệmvắcxin:
Pha1: 20 –100 người
•Antoàn?
•Cóhiệuquả?
•Tácdụngphụnghiêmtrọng?
•Liềulượnggâytácdụngphụ?
Pha2: hàngtrămngười
•Tácdụngphụngắnhạnphổbiến?
•Đápứngmiễndịch?
Pha3: hàngtrăm/ ngànngười
•So sánhcácnhómthửnghiệmvàchứng
•Antoàn?
•Hiệuquả?
•Tácdụngphụphổbiến?

74. CÁC GIAI ĐOẠN CỦA THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG
▪Một cách để đẩy nhanh quá trình phát triển vắc xin là kết hợp các giai
đoạn.
▪Ví dụ:Một số vắc-xin coronavirus hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm
1/2, trong đó chúng được thử nghiệm lần đầu tiên trên hàng trăm
người.

75. CÁC GIAI ĐOẠN CỦA THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG
▪Andrew Pollard và các đồng nghiệp báo cáo thử nghiệm ngẫu nhiên giai đoạn 1/2 của
họ về việc tiêm một mũi vắc-xin COVID-19 kích thích virut gây bệnh cho tinh tinh.
Công thức vắc-xin ở một nồng độ đã được thử nghiệm với vắc-xin viêm não mô cầu
liên hợp hóa trị bốn so sánh trong số 1077 người lớn khỏe mạnh (50% nam, 90 · 9%
da trắng) từ 18–55 tuổi (trung bình 35 tuổi, IQR 28–44), được tuyển chọn từ năm trung
tâm ở Vương quốc Anh và theo dõi trong 28 ngày.
Safety and immunogenicity of the ChAdOx1 nCoV-19 vaccine against SARS-CoV-2: a preliminary
report of a phase 1/2, single-blind, randomised controlled trial.Lancet.2020;(published online
July 20.)https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)31604-4

76. TIẾN HÀNH NGHIÊN CỨU: LÀM MÙ (BLINDING)
Mụcđích: Phòngngừacácsailệchngẫunhiêncóthểảnhhưởng
phânnhóm, đánhgiá, tuânthủđiềutrị
Mùđôi(tiêuchuẩnvàng)
Ngườiđánhgiávàbệnhnhânđềuđượclàmmù
Nếukhôngthểmùđôi
Ngườiđánhgiákếtcụclàmộtngườikhácvàđượclàmmù
Đặcbiệtkhibiếnkếtcụcmangtínhchủquan

77. TIẾN HÀNH NGHIÊN CỨU:
ĐỒNG THUẬN THAM GIA NGHIÊN CỨU
Hầuhếtcácnghiêncứucầncó
▪Nghiêncứucầnđượcđồngý bởihộiđồngy đức
▪Thànhlậpban giámsátdữliệuvềđộan toàn
✓Qui địnhNgưngNC vìsựan toàn
✓GiámsátNC vàcáctácdụngphụ

78. TIẾN HÀNH NGHIÊN CỨU : PHÂN NHÓM NGẪU NHIÊN
▪Cầnđảmbảokhảnăngso sánhgiữacácnhóm
✓Cầnđịnhnghĩacácbiếnsốnềnsẽđượcthuthập
✓Môtảdữliệu
▪Cóthểphântầngnhữngbiếnsốquantrọng
▪Chọnblock ngẫunhiên

79. CÁC RÀO CẢN THAM GIA THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG
Vềphíabácsĩvàcácnhânviênchămsócsứckhỏekhác:
▪Khônghiểuvềcáccan thiệpthíchhợp
▪Khôngtíchcựctrongtheodõichămsócbệnhnhân
▪Tin rằngđiềutrịcơbảnmớilàtốtnhất
▪Tin rằngđiềutrịthửnghiệmcóthểtốthơn
▪Cáclo ngạivềviệcbệnhnhânsẽphảnứngthếnàođốivớiđềnghịtham
gianghiêncứu

80. CÁC RÀO CẢN THAM GIA THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG
Vềphíabệnhnhân:
▪Khônghiểuvềthửnghiệmlâmsàngtiếnhành
▪Thiếucơhộitiếpcậncan thiệp
▪Lo lắng, khôngtin, nghingờnghiêncứu
▪Córàocảnchủquanhoặckháchquan
▪Vấnđềbảohiểm, chi phí
▪Khôngdámphụlòngkỳvọngcủabácsĩđiềutrị

81. CÁC LỢI ÍCH KHI THAM GIA THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG
▪Tiếpcậnsớmvớicáctrịliệu mới
▪Cóvaitròchủđộngtrongchămsócsứckhỏecánhân
▪Thamgiavàoviệctăngcườngkiếnthứcy học

82. CÁC NGUY CƠ KHI THAM GIA THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG
▪Cáctrịliệu mớikhôngphảiluôntốthơnnhữngtrịliệu cơbản
▪Cáctácdụngphụkhôngmongđợi
▪Cóthểkhôngcótácdụngđốivớitấtcảmọingười
▪Chi phíphátsinhthêm

83. TÓM TẮT
1.Trìnhbàysơđồcácthiếtkếnghiêncứu(TKNC)
2.PhânbiệtđượccácloạiTKNC vàưunhượcđiểmcủatừngloạiTKNC
3. Biếtcáchtínhtoáncácsốđoướclượngvàsốđokếthợptheotừng
loạiTKNC