TIỂU LUẬN SINH THÁI HỌC Ngày 20 tháng 9 năm 2025
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
Th.S NGUYỄN THỊ MỸ HIỀN
SINH VIÊN THỰC HIỆN
NGUYỄN TẤN PHÁT - 2153200173
ỨNG DỤNG NGUYÊN TẮC VỀ SINH
THÁI HỌC TRONG ĐÁNH GIÁ VÀ
QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG: LIÊN HỆ
NGÀNH KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG
CHƯƠNG 5
KẾT LUẬN VÀ
KIẾN NGHỊ
CHƯƠNG 4
GIẢI PHÁP VÀ
ĐỊNH HƯỚNG
QUẢN LÝ MÔI
TRƯỜNG DỰA
TRÊN NGUYÊN
TẮC SINH THÁI
HỌC
CHƯƠNG 3
ỨNG DỤNG
NGUYÊN TẮC
SINH THÁI
HỌC TRONG
QUẢN LÝ
MÔI TRƯỜNG
CHƯƠNG 2
CƠ SỞ LÝ
LUẬN VÀ TỔNG
QUAN
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ
TÀI
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI
ĐẶT VẤN ĐỀ
• Công nghiệp hóa và gia tăng dân số mang lại
nhiều thành tựu nhưng cũng tạo áp lực lớn lên
môi trường tự nhiên.
• Hệ sinh thái suy thoái nghiêm trọng: ô nhiễm
nước, không khí, biến đổi khí hậu, xói mòn đất,
suy giảm đa dạng sinh học.
• Quản lý môi trường theo hướng “xử lý cuối
đường ống” bộc lộ hạn chế: chi phí cao, hiệu
quả
MỤC TIÊU ĐỀ TÀI HƯỚNG
ĐẾN
1
Làm rõ cơ sở khoa học và thực tiễn của
nguyên tắc sinh thái trong quản lý môi trường.
2
3
Phân tích vai trò của nguyên tắc sinh thái
trong đánh giá, dự báo và quản lý tổng hợp.
4
Ứng dụng nguyên tắc sinh thái vào thiết
kế công nghệ và mô hình quản lý.
5
Khẳng định vai trò của kỹ sư môi trường
trong kết hợp sinh thái học và kỹ thuật.
Hệ thống hóa các nguyên tắc sinh thái học
liên quan đến quản lý môi trường.
Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI
•Khoa học: Làm rõ mối liên hệ giữa lý thuyết sinh thái học và
kỹ thuật môi trường; áp dụng quy luật cân bằng, tuần hoàn,
sức chịu tải vào quản lý tài nguyên và kiểm soát ô nhiễm.
•Thực tiễn:
•Mở hướng tiếp cận mới, hiệu quả hơn so với phương pháp
truyền thống.
•Tối ưu sử dụng tài nguyên, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, bảo vệ
đa dạng sinh học.
•Ngành Kỹ thuật Môi trường: Cầu nối giữa tri thức sinh thái
và giải pháp công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực triển khai mô
hình bền vững.
CHƯƠNG 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ
TỔNG QUAN
KHÁI NIỆM VỀ SINH
THÁI HỌC
- Sinh thái học là ngành khoa học nghiên cứu các mối quan
hệ tương tác giữa sinh vật với nhau và với môi trường
sống của chúng.
- Sinh thái học không chỉ quan tâm đến từng cá thể mà còn
xem xét toàn bộ hệ thống tự nhiên, bao gồm dòng năng
lượng và chu trình vật chất diễn ra trong đó.
KHÁI NIỆM VỀ HỆ
SINH THÁI
- Hệ sinh thái được định nghĩa là một đơn vị cấu trúc chức năng
của tự nhiên, bao gồm thành phần sinh vật và môi trường vô sinh.
- Các thành phần này liên kết với nhau thông qua các quá trình sinh
học và hóa học, tạo thành một mạng lưới tương tác phức tạp
KHÁI NIỆM VỀ HỆ SINH
THÁI
Về mặt chức năng, hệ sinh thái đảm bảo ba quá trình cơ bản:
• Dòng năng lượng: Năng lượng mặt trời được thực vật hấp thu và
truyền qua các bậc dinh dưỡng.
• Chu trình vật chất: Carbon, Nitơ, Phốt pho luân chuyển liên tục
giữa môi trường và sinh vật.
• Cân bằng tự nhiên: Hệ sinh thái duy trì trạng thái cân bằng nhờ
phản hồi sinh học và đa dạng sinh học.
CÁC NGUYÊN TẮC SINH
THÁI HỌC CƠ BẢN ÁP
DỤNG TRONG QUẢN LÝ
MÔI TRƯỜNG
Về bản chất, công tác đánh giá và quản lý môi
trường cần dựa trên cơ sở sinh thái học và phải
tuân theo các nguyên tắc sau.
1Cân bằng sinh thái
2
Tuần hoàn vật chất và năng
lượng
3Sức chịu tải của hệ sinh thái.
CHƯƠNG 3
ỨNG DỤNG NGUYÊN
TẮC SINH THÁI HỌC
TRONG ĐÁNH GIÁ
VÀ QUẢN LÝ MÔI
TRƯỜNG
TỔNG QUAN VỀ ỨNG DỤNG
NGUYÊN TẮC SINH THÁI
TRONG ĐÁNH GIÁ VÀ QUẢN
LÝ MÔI TRƯỜNG
• Hướng tiếp cận tổng thể: Vận dụng sinh thái học giúp quản lý môi
trường dự phòng, đồng bộ, tránh chỉ xử lý “phần ngọn” vấn đề.
• Ứng dụng thực tiễn: Áp dụng trong quy hoạch đô thị, quản lý chất
thải, bảo vệ nước, phục hồi hệ sinh thái; gắn kết quản lý môi trường
với phát triển kinh tế xã hội.
• Hiệu quả lâu dài: Giải pháp sinh thái chi phí thấp, thích ứng tốt với
biến đổi khí hậu, hiệu quả hơn biện pháp kỹ thuật thuần túy.
ỨNG DỤNG THỰC TIỄN
ỨNG DỤNG NGUYÊN TẮC
SINH HỌC TRONG ĐÁNH GIÁ
VÀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG
Ứng dụng trong quy hoạch đô thị sinh thái
• Thách thức đô thị hóa: Ô nhiễm, tắc nghẽn giao
thông, thiếu không gian xanh, suy giảm đa dạng sinh
học.
• Nguyên tắc đô thị sinh thái: Không gian xanh liên
tục, quản lý năng lượng vật chất, giảm carbon, tăng khả
năng chống chịu biến đổi khí hậu, phát triển lối sống
bền vững.
ỨNG DỤNG TRONG QUẢN
LÝ CHẤT THẢI RẮN
• Vấn đề: Chôn lấp rác gây ô nhiễm đất, nước, khí nhà kính.
• Giải pháp: Kinh tế tuần hoàn tái sử dụng, tái chế, thu hồi năng
lượng, tạo chu trình khép kín.
• Thành công quốc tế:
•Nhật Bản: Chính sách 3R, tái chế >50%.
•EU: Tuần hoàn rác tạo việc làm, vật liệu thứ cấp.
• Thực tiễn Việt Nam: Phân loại rác tại nguồn, Nhà máy điện rác
Nam Sơn xử lý 4.000 tấn/ngày.
• Lợi ích: Giảm áp lực môi trường, tạo giá trị kinh tế – xã hội,
hướng tới bền vững.
Quản lý và xử lý nước thải
Quản lý chất thải rắn đô thị
Đánh giá vòng đời sản phẩm và sản xuất sạch hơn
Nhận định chung: Nguyên tắc sinh thái được ứng dụng trong
nhiều lĩnh vực kỹ thuật môi trường, mang lại lợi ích môi trường
và kinh tế. Cụ thể:
NHẬN ĐỊNH CHUNG CỦA ỨNG DỤNG
SINH THÁI HỌC TRONG QUẢN LÝ
MÔI TRƯỜNG
CHƯƠNG 4
GIẢI PHÁP VÀ ĐỊNH
HƯỚNG QUẢN LÝ
MÔI TRƯỜNG DỰA
TRÊN NGUYÊN TẮC
SINH THÁI HỌC
CƠ SỞ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
• Cơ sở sinh thái học: Hệ sinh thái vận hành theo cân
bằng, tuần hoàn, đa dạng sinh học, tự phục hồi; nền
tảng cho công nghệ sinh thái, sản xuất sạch và kinh tế
tuần hoàn.
• Cơ sở pháp lý: Luật Bảo vệ Môi trường 2020, chiến
lược tăng trưởng xanh, cam kết Net Zero 2050 thúc đẩy
tích hợp nguyên tắc sinh thái.
• Cơ sở thực tiễn: Mô hình hiệu quả: nông nghiệp VAC
(Việt Nam), đô thị thông minh (Singapore), đốt rác phát
điện (Thụy Điển).
GIẢI PHÁP VỀ CHÍNH
SÁCH QUẢN LÝ
• Hoàn thiện pháp luật: Luật bảo vệ môi trường,
quản lý chất thải, thuế môi trường, tín chỉ carbon,
ĐTM/SEA.
• Quản lý đa cấp & liên ngành: Phối hợp trung
ương địa phương, liên kết nông nghiệp, công
nghiệp, giao thông, đô thị; cơ sở dữ liệu và trạm
quan trắc tự động.
GIẢI PHÁP GIÁO DỤC
NÂNG CAO NHẬN THỨC
+ Giáo dục trong trường học: Lồng ghép kiến thức sinh thái, phát
triển bền vững, kỹ năng sống xanh; hoạt động ngoại khóa thực tiễn.
+ Truyền thông & cộng đồng: Chiến dịch “Ngày Trái Đất”, “Giờ Trái
Đất”, phong trào giảm nhựa, video, infographic.
+ Đào tạo cán bộ & doanh nghiệp: Khóa tập huấn, hội thảo, chương
trình quốc tế để nâng cao năng lực quản lý và công nghệ.
ĐỊNH HƯỚNG PHÁT
TRIỂN TƯƠNG LAI
+ Tích hợp sinh thái học: Quy hoạch kinh tế – xã hội gắn với bảo tồn
hệ sinh thái..
+ Phát triển bền vững: Kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp tái sinh, đô thị
thông minh xanh.
+ Net Zero 2050: Giảm phát thải, trồng rừng, CCUS, chuyển đổi sản
xuất tiêu dùng.
CHƯƠNG 5
KẾT LUẬN VÀ
KIẾN NGHỊ
Thúc đẩy nghiên
cứu, đào tạo
Tăng cường hợp
tác quốc tế
Ứng dụng công
nghệ sinh thái.KIẾN NGHỊ
Việc ứng dụng các nguyên tắc sinh thái học là nền tảng trong quản
lý môi trường hiện đại. Thực tiễn tại Việt Nam và kinh nghiệm quốc
tế cho thấy tiếp cận sinh thái mang lại hiệu quả lâu dài, đồng thời
mở ra triển vọng phát triển bền vững và hội nhập quốc tế, mặc dù
vẫn cần vượt qua các thách thức về công nghệ, chính sách và
nhận thức cộng đồng.
KẾT LUẬN
C O N C L U S I O N