Variación dialectal MUY IMPORTANTE ESPERO QUE OS GUSTE.pdf

VARIACION DIALECTAL

1. A VARIACIÓN DIALECTAL
2º Bacharelato
Lingua galega e literatura II
IES Primeiro de Marzo

2. O ESTUDO DA VARIACIÓN

3. A DIVERSIDADE LINGÜÍSTICA
Todas as linguas varían segundo:
-o lugar: variación dialectal.
-o tempo: variación diacrónica.
-os rexistros: variación diafásica.
-os estratos sociais: variación diastrática.
A diversidade lingüística forma parte do noso
patrimoniocultural.

4. COMO SE ESTUDA A VARIACIÓN DIALECTAL?
❖A dialectoloxíaé a disciplina lingüística que estuda a variación dialectal.
❖Para o galego, destacan os estudos que se fixeron durante a década de 1970.
❖A información obtense, principalmente, a través de entrevistas.

5. NOCIÓNS BÁSICAS

6. ONDE SE FALA GALEGO?
•Galicia
•Terra Eo-Navia (Asturias)
•O Bierzo occidental e Os
Ancares (León)
•As Portelas (Zamora)
•Val do Xálima(Cáceres)

7. A DIVISIÓN DIALECTAL
Bloque
Área
Subárea
Microsubárea
O galego caracterízase
pola súa unidade.
Por iso, non se adoita
falar de dialectos, senón
de bloques.

8. BLOQUESE ÁREAS

9. OS BLOQUES
Asisoglosasqueindicanaformacióndoplural
dossubstantivosagudosrematadasen–n
(pantalón,ladrón)servenparadividiroterritorio
en3bloques.

10. OS BLOQUES
➢Bloque occidental
➢Bloque central
➢Bloque oriental
IV
IV Área da Baixa LimiaIV Área de transición
IV

12. AS ÁREAS
IV
IV Área da Baixa LimiaIV Área oriental de transición
IV
BLOQUE
OCCIDENTAL
BLOQUE
CENTRAL
BLOQUE
ORIENTAL
Área bergantiñáÁrea mindoniense Área asturiana
Área fisterrá Área central Área oriental-central
Área pontevedresaÁrea lucu-auriense Área ancaresa
Área da Baixa Limia
Área oriental de
transición
Área zamorana

13. Baionapertence a:
* bloque occidental
* área pontevedresa
* subáreado Miño
* microsubáreade Miñor
Oiapertence:
* bloque occidental
* área pontevedresa
* subáreado Miño
* microsubáreado Baixo
Miño

14. BLOQUE OCCIDENTAL

15. BLOQUE OCCIDENTAL
TRAZOS FONÉTICOS TRAZOS MORFOSINTÁCTICOS: NOMES
Gheada (ghato) Plural en –nsdos substantivos agudos rematados
en –n(pantalóns)
Seseo implosivo (lus) e explosivo (faser) Solución das terminacións latinas -ANU, -ANA en
án(o irmán, a irmán)
Ditongos oi e ui(provenientes dos grupos latinos -
ULT-, -UCT-, -OCT-, -ORI) (noite/nuite, moito/muito,
coiro/cuiro)
Solución da terminación latina –INU en –iño
(paxariño, camiño)
Ditongo aiante x(caixa) Plural en –lesdos substantivos rematados en –l
(caracoles)
Eliminación do uno grupo CUA e GUA(catro,
gardar)

18. BLOQUE OCCIDENTAL
TRAZOS MORFOSINTÁCTICOS: PRONOMES TRAZOS MORFOSINTÁCTICOS: VERBOS
Persoal de P2: ti
Persoal de P3: el
Vogal temática -E-na P2 do pretérito de
indicativo da 2ª conxugación (comeches/comeste)
Distinción entre te/che Presente do subxuntivo con /e/ ou /a/
(and/e/mos, comamos, partamos)
Contracción llo (e non llelo) P6 do tipo cantades/cantandes/cantais
Demostrativo masculino: este, ese, aquel Formas tendes/vindes

19. TRAZOS CARACTERÍSTICOS DAS ÁREAS
❑Áreafisterrá:cheísmo(Vinchenapraia.),conxugacióncomo
partiu/colliu.
❑Áreapontevedresa:conxugacióncomopartiu/colliueparín
(=parei).
✓ArquilexemamirarnoMorrazoeVerdugo-Miño.
✓TeísmonoBaixoMiño(Xatedixeniso.).
❑ÁreadaBaixaLimia:consoantessonoras.

20. BLOQUE CENTRAL

21. BLOQUE CENTRAL
TRAZOS FONÉTICOS TRAZOS MORFOSINTÁCTICOS: NOMES
Gheada (ghato) na zona occidental Plural en –sdos substantivos agudos rematados en
–n(pantalós)
Ausencia de seseo Solución das terminacións latinas -ANU, -ANA en
ao/á(o irmao, a irmá)
Ditongo oi(provenientes dos grupos latinos -ULT-, -
UCT-, -OCT-, -ORI) (noite, moito, coiro)
Solución da terminación latina –INU en –iño
(paxariño, camiño)
Ditongo aiante x(caixa) Plural en –lesdos substantivos rematados en –l
(caracoles)
Eliminación do uno grupo CUA e GUA(catro,
gardar)

22. BLOQUE CENTRAL
TRAZOS MORFOSINTÁCTICOS: PRONOMES TRAZOS MORFOSINTÁCTICOS: VERBOS
Persoal de P2: tu
Persoal de P3: il/el
Vogal temática -I-na P2 do pretérito de indicativo
da 2ª conxugación (comiches)
Distinción entre te/che Presente do subxuntivo con /ɛ/ (and/ɛ/mos,
com/ɛ/mos, part/ɛ/mos)
Contraccións llo (para P3) e llelo(para P6) P6 do tipo cantades
Demostrativo masculino: iste, ise, aquil(área lucu-
auriense)
Formas tedes/vides

23. TRAZOS CARACTERÍSTICOS DAS ÁREAS
❑Áreamindoniense:pronomenosoutros,léxicocaracterístico(golpe
‘raposo’),demostrativoneutroisto-iso-aquilo.
❑Árealucu-auriense:demostrativosiste-ise-aquilepronomepersoal
deP3il.

24. BLOQUE ORIENTAL

25. BLOQUE ORIENTAL
TRAZOS FONÉTICOS TRAZOS MORFOSINTÁCTICOS: NOMES
Ausencia de gheada Plural en –isdos substantivos agudos rematados en
–n(pantalois)
Ausencia de seseo Solución das terminacións latinas -ANU, -ANA en
ao-au/á(o irmao/irmau, a irmá)
Ditongo ui(provenientes dos grupos latinos -ULT-, -
UCT-, -OCT-, -ORI) (nuite, cuiro, muito/mutio/muto).
Solución da terminación latina –INU en –ín
(paxarín, camín)
Redución do ditongo aiante x(caxa) Plural en –isdos substantivos rematados en –l
(caracois)
Ditongo UAno grupo CUA e GUA(cuatro, guardar)Vogal epentética en sílaba final (pacio, preguicia)

26. BLOQUE ORIENTAL
TRAZOS MORFOSINTÁCTICOS: PRONOMES TRAZOS MORFOSINTÁCTICOS: VERBOS
Persoal de P2: tu
Persoal de P3: il/el
Vogal temática -I-na P2 do pretérito de indicativo
da 2ª conxugación (comiches)
Distinción entre te/che Presente do subxuntivo con /e/ ou /a/
(and/e/mos, comamos, partamos)
Contraccións llo (para P3) e llelo(para P6) P6 do tipo cantais
Demostrativo: este, ese, aquel / esto, eso, aqueloFormas tedes/vides (norte e centro); tendes/vindes
(sur).
Formas como fais, fain, teis
Formas como conteio, deixouo
Formas con nasal como cantein, cantén, don, von

27. TRAZOS CARACTERÍSTICOS DAS ÁREAS
❑Área asturiana: mantemento do -l-intervocálico
(avolo‘avó’, molín‘muíño).
❑Área ancaresa: vogais nasalizadas (cadẽa, ũa),
restos de gheada.
❑Área zamorana: teísmo (Xa tedixen iso.)

28. ABAU

29. ABAU 2023

30. ABAU 2019
ABAU 2015