Ogólne wskazania do żywienia pozajelitowego utrata powyżej 10% masy ciała ze współistniejącą chorobą przewodu pokarmowego uniemożliwiającą wyrównanie zaistniałych niedoborów brak możliwości odżywiania enteralnego przez więcej niż 3-5 dni u pacjentów z granicznym stanem odżywienia podwyższone zapotrzebowanie na składniki odżywcze, które nie może być zrealizowane przez podaż enteralną wszystkie stany, w których pacjent nie je, jeść nie powinien lub zjada za mało.
Kliniczne wskazania do żywienia pozajelitowego zespół niewydolności jelit (skrócenie jelita, uszkodzenie ściany jelita, zaburzenia perystaltyki, wysokie przetoki jelitowe); wysoka niedrożność przewodu pokarmowego niektóre postacie odpływu (refluksu) żołądkowego-przełykowego ostre zapalenie trzustki choroba nowotworowa posocznica uraz wielonarządowy, oparzenia
Wskazania do odżywiania pozajelitowego drogą wkłucia centralnego konieczność stosowania żywienia pozajelitowego przez ponad 7-14 dni; duże zapotrzebowanie białkowo-kaloryczne, którego nie można zaspokoić drogą naczyń obwodowych zły stan odżywienia pacjenta, z postępującą utratą masy ciała i przy współistniejących zaburzeniach przewodu pokarmowego obniżenie stężenia albuminy w surowicy krwi < 3,5 g/dl oraz zły stan żył obwodowych
Zaleta wkłucia centralnego możliwość podawania wysokoosmolarnych preparatów, mniejsze ryzyko zmian zapalno-zakrzepowych oraz długoterminowe utrzymywanie cewnika przy wyborze metody leczenia, wadą jest zwiększone ryzyko powikłań (głównie septycznych) oraz ograniczone możliwości wymiany cewnika
Zapotrzebowanie Dobowe zapotrzebowanie na białko wynosi: - dla noworodka: 2,0-2,5 g białka/kg m.c -dla niemowlęcia w (1.-6. miesiącu życia): 2,2-2,5 g białka/kg m.c -dla niemowlęcia w (7-12. miesiącu życia): 1,6-2,0 g białka/kg m.c -dla dzieci w okresie poniemowlęcym: 1,2-1,5 g białka/kg m. c. -dla starszych dzieci: 0,8-1,1 g białka/kg m.c Podaż tłuszczu w żywieniu pozajelitowym u dzieci powinna wynosić: 3 g/kg masy ciała/dobę, a tempo infuzji < 15 g/kg masy ciała/godzinę. W żywieniu pozajelitowym podaż energii pochodzącej z emulsji tłuszczowych nie powinna przekraczać 50-60% dostarczonych kalorii.
Zapotrzebowanie zapotrzebowanie na glukozę wynosi: - 12-16 mg /kg m.c/minutę, -u dzieci starszych 8-10 mg /kg m.c/minutę -u osób dorosłych 6-8 mg glukozy/kg m.c/minutę Zapotrzebowanie na wodę wynosi : -u dziecka ważącego 0-10 kg - 100 ml/kg m.c; -u dziecka ważącego 10-20 kg - 1000 ml + 50 ml/kg m.c - u dziecka ważącego 20 kg i więcej - 1500 ml + 20 ml/kg m.c lub 1500-2000 ml/m 2 powierzchni ciała.
Powikłania - Techniczne (przemieszczenie się lub pęknięcie cewnika); -Infekcyjne (zakażenia skóry okolicy kanału cewnika, zakażenia cewnika, odcewnikowe zakażenia krwi); -Metaboliczne (związane z dożylną podażą mieszaniny żywieniowej , m.in. zaburzenia funkcji wątroby przy przedłużonym czasie trwania odżywiania pozajelitowego, zbyt duża dawka aminokwasów w infuzji dobowej, toksyczne działanie glukozy w nieprawidłowo zbilansowanym roztworze odżywczym, zaburzenia elektrolitowe, choroba metaboliczna kości na skutek nieprawidłowej regulacji gospodarki wapniowo-fosfo- ranowej oraz witaminy D 3 , a także cholestaza związana z żywieniem pozajelitowym, niedożywienie ).
Domowe żywienie pozajelitowe kwalifikacja przewidywany czas żywienia pozajelitowego przekracza 3 miesiące, stabilny stan ogólny, brak wskazań do hospitalizacji, odpowiedzialni rodzice odpowiednie domowe warunki socjalne
Standard pielęgnacji i obsługi centralnego cewnika żylnego, tunelizowanego ZASADY OGÓLNE -Przestrzeganie zasad aseptyki, antyseptyki i higieny szpitalnej podczas zakładania, pielęgnacji i obsługi centralnego cewnika żylnego, tunelizowanego -Przestrzegać instrukcji mycia i dezynfekcji rąk. -Używanie rękawic (używanie rękawic nie zwalnia z procedury higieny rąk).
Standard pielęgnacji i obsługi centralnego cewnika żylnego, tunelizowanego Po założeniu pacjentowi centralnego cewnika żylnego, tunelizowanego na bloku operacyjnym, pielęgniarka zakłada obowiązującą „ Kartę obserwacji pacjenta z cewnikiem centralnym”. Lekarz zakładający cewnik odnotowuje w historii choroby pacjenta i w „Karcie obserwacji pacjenta z cewnikiem centralnym” informacje o wrażliwości założonego cewnika na preparaty jodowe . Personel powinien bezwzględnie przestrzegać zaleceń producenta dotyczących używania preparatów antyseptycznych.
Standard pielęgnacji i obsługi centralnego cewnika żylnego, tunelizowanego Należy używać jałowych gazików pomiędzy linią żylną a skórą w przypadku wymiany kraników, łączników. Każdorazowo po podaniu leków, płynów infuzyjnych, przetoczeniu krwi i preparatów krwiopochodnych oraz zakończeniu podawania żywienia pozajelitowego cewnik należy przepłukać , a w przypadku przerw w podawaniu, przepłukiwać 1 raz co 48 godzin. Wszystkie czynności przy cewniku należy wykonywać z zachowaniem zasad aseptyki, aby nie doszło do skażenia portu cewnika. Każdemu pacjentowi z cewnikiem centralnym w oddziale należy założyć kranik z łącznikiem.
Zasady zmiany opatrunku 1. Pierwszy opatrunek, należy zmienić po 24 – 48 godzinach od założenia cewnika. 2. Kolejne opatrunki należy zmieniać co 48 lub 72 godzin , w zależności od stanu opatrunku i gojenia się rany. 3. Szwy z rany i szwy zwężające ujście kanału cewnika należy zdjąć po 7- 10 dniach od założenia cewnika, szwy stabilizujące cewnik należy zdjąć około 30 dnia po założeniu cewnika. 4. Do czasu wygojenia rany i miejsca założenia cewnika, do dezynfekcji nie stosować środków odkażających sporządzonych na bazie alkoholu. 5. Przed kąpielą pacjenta, należy zabezpieczyć port cewnika, a w przypadku zamoczenia niezwłocznie zmienić opatrunek. 6. Zmianę opatrunku przy wygojonej ranie należy wykonywać co 5 - 7 dni pod warunkiem, że opatrunek jest czysty i suchy lub częściej w zależności od potrzeby. 7. Opatrunki należy sprawdzać codziennie, poprzez oglądanie i palpację, a w przypadku wystąpienia niepokojących objawów poinformować lekarza. 8. Do założenia opatrunków używać jałowych rękawic lub jałowych narzędzi oraz jałowych materiałów opatrunkowych. 9. Nie zaleca się stosowania profilaktycznie maści z antybiotykiem. 10. Stosowanie maści odkażających oraz bakteriobójczych w miejscu założenia cewnika na zlecenie lekarza.
Procedury Instrukcja wykonania opatrunku (lekarz, pielęgniarka, rodzic/opiekun pacjenta) Zasady obsługi centralnego cewnika żylnego tunelizowanego (lekarz, pielęgniarka, rodzic/opiekun pacjenta) Zasady pobierania krwi z cewnika centralnego do badań (lekarz, pielęgniarka) Zasady przepłukania cewnika po skończonej infuzji, podawaniu leków (lekarz, pielęgniarka)