Adoption Beyond Borders How International Adoption Benefits Children Compton

Adoption Beyond Borders How International
Adoption Benefits Children Compton download
https://ebookbell.com/product/adoption-beyond-borders-how-
international-adoption-benefits-children-compton-22004816
Explore and download more ebooks at ebookbell.com

Adoption Beyond Borders

We were the people who were not in the papers. We lived
in the blank white spaces at the edges of print. It gave us
more freedom. We lived in the gaps between the stories.
— Margaret Atwood, The Handmaid’s Tale
1
Some people meet the way the sky meets the earth,
inevitably, and there is no stopping or holding back
their love.
— Louise Erdrich, Tales of Burning Love
2

7 Adoption Beyond Borders
How International Adoption
Benefits Children
Rebecca J. Compton

Oxford University Press is a department of the University of Oxford. It furthers
the University’s objective of excellence in research, scholarship, and education
by publishing worldwide. Oxford is a registered trade mark of Oxford University
Press in the UK and certain other countries.
Published in the United States of America by Oxford University Press
198 Madison Avenue, New York, NY 10016, United States of America.
© Oxford University Press 2016
First Edition published in 2016
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in
a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, without the
prior permission in writing of Oxford University Press, or as expressly permitted
by law, by license, or under terms agreed with the appropriate reproduction
rights organization. Inquiries concerning reproduction outside the scope of the
above should be sent to the Rights Department, Oxford University Press, at the
address above.
You must not circulate this work in any other form
and you must impose this same condition on any acquirer.
Library of Congress Cataloging-in-Publication Data
Compton, Rebecca J. (Rebecca Jean), author.
Adoption beyond borders : how international adoption benefits children/
Rebecca J. Compton.
pages cm
Includes index.
ISBN 978– 0– 19– 024779– 9 (hardcover : alk. paper) 1. Intercountry
adoption. I. Title.
HV875.5.C636 2016
362.734— dc23
2015031415
9 8 7 6 5 4 3 2 1
Printed by Sheridan, USA

For Nurbolat and all the others still there

vii
Contents ■
Acknowledgments ix
Part 1. The Adopted Child: Patterns of Loss
and Gain
1. Introduction 3
2. Physical and Cognitive Development 19
3. Social and Emotional Development 37
4. Culture, Race, and Identity 57
Part 2. Adoptive Families: Biological, Social,
and Clinical Approaches
5. Adoption and the Biology of Parenting 85
6. Adoptive Families in Society 103

viii Contents
7. Special Needs and Interventions 123
8. Conclusions and Policy Considerations 147
Notes 167
Index 229

ix
Acknowledgments ■
My deepest gratitude extends to many people for their
roles in making this book possible. For believing in the
worth of the project and getting the book into print, I am
most deeply indebted to editor Joan Bossert and her team
at Oxford. I also gratefully appreciate the matchmaking
assistance of agent Cecelia Cancellaro at Idea Architects.
I am thankful for research assistance from Bryn Bissey,
Hanaan Bing- Canar, Ellen Reinhart, Sharoda Worby- Selim,
and Rob Haley and the Haverford interlibrary loan office.
For scholarly support, advice, and accommodation, I hum-
bly thank Haverford College then- provost Kim Benston
and faculty colleagues Jen Lilgendahl, Ben Le, Marilyn
Boltz, Shu- wen Wang, Wendy Sternberg, Doug Davis, and
Sid Perloe. Debra Zeifman and Matthew Budman both sup-
ported the project when it was just a twinkle in my eye.
Diane Kunz provided helpful comments on the entire man-
uscript and words of encouragement at just the right
moments.

x Acknowledgments
For inspiration and camaraderie during the long, dark
days, I am extraordinarily grateful to Mary Colasurdo, Fil
Casacalenda, Jean-François Lefier, Anick Maranda, Wendy
and Shane Sterk, Marcia and Randy Newton, Nathalie
Marquis, Christoph Trachsel, Eric Desjardins, Annie Chao
Ying Chen, Amber and Zach Watt, Nathalie Szpak, and
Ernie and Katrin Jöhnk. For their love of Kazakhstan and
work on behalf of marginalized people there, as well as to
their kindness to me, I thank Victoria Charbonneau, Beth
Turnock, and their local partners. For nurturing children
in Umit and other baby houses throughout Kazakhstan,
I thank Nazira, Gulmira, Lyazzat, Aziza, Dariga, Gulnara,
Balzhan, and many others. I am deeply grateful to Suzanne
Bilyeu for allowing me to share Altynai’s story. I thank
Clifford Levy for believing that our story was worth
telling.
For friendship without borders, I am thankful to Indira
Tulebayeva, Eser Yeniceri, Damira Argymbayeva, and
Shirina Pulatova, as well as Maryam Nureliyeva and Renat
Bekbolatov, who helped prepare me for Kazakhstan. For
local assistance, I thank Janetta Jumagulova, Vera Abbassi,
and Medetbek Baimenov. Without Oleg Semykin’s combi-
nation of pessimism, grit, and savvy, our family might
never have come to be.
I am grateful for the team of professionals who helped
me learn about adoption and navigate its processes and
consequences, including Lisa Dillard, Freida Myers,
Leonette Boiarski, and Amy Drurie (Pearl S. Buck Welcome
House); Wenonah Nelson (Bryn Mawr Pediatrics); Amy
Lynch and Rachel Hachen (International Adoption Clinic
at Children’s Hospital of Philadelphia); and Abigail Janney
(University of Delaware Infant Caregiver Project).
I owe an enormous debt of gratitude to Noah
Aldanysh’s grandparents—Judy and Richard Ellis, David
and Cindy Compton, Ellen and Robert Meyer—who each
in their own ways made this possible by teaching their

Acknowledgments xi
children compassion, humility, and stubbornness in the
face of injustice. Mom and Dad both read entire drafts of
the manuscript and offered suggestions and encourage-
ment. This book could not have been written without the
unwavering support of my primary advisors on all mat-
ters, my first readers, and my closest confidantes, my hus-
band Jeremy Meyer and my sister Gwendolyn
Compton-Engle.
And finally, to the woman and man who brought our
son into the world and changed our lives forever, I am eter-
nally grateful and indebted in ways that words cannot
begin to express.

PART 1
The Adopted Child: Patterns
of Loss and Gain

3
1 ■
Introduction
Adoption is an ancient practice, both historically and evo-
lutionarily, one that continues to generate fervent debate
and controversy. It involves the most essential of human
relationships, the relationship between parent and child.
What does it mean to be a parent? In what kinds of settings
can or should children be raised, and who should decide?
International adoption in particular is controversial
because it raises complex issues of culture and privilege. It
calls attention to the abysmal circumstances in which
many of the world’s people live, circumstances that can
include deep poverty, lack of medical care and social serv-
ices, unaccountable governments, malnutrition, fractured
families, alcoholism and drug addiction, and even abuse
and neglect. Adoption is controversial because it compels
us to consider our moral obligations to children born into
these circumstances.
Two tragic cases, one highly publicized and one not,
illustrate some of the profound dilemmas surrounding

4 ADOPTION BEYOND BORDERS
international adoption. Notoriously, in April 2010, a Tennes
see woman put her adopted 7-year-old Russian boy, Artyom,
alone on a plane to Moscow, with a note saying that she was
unable to handle him and was sending him back to Russia.
The incident generated high-profile stories in international
news outlets.
1
People on all sides of the adoption debate
wondered why the woman was allowed to adopt a child,
whether the Russian orphanage had been honest about the
status of the boy’s medical and psychological condition,
whether years of institutionalization had created a child
who was difficult to parent, whether the adoptive mother
received needed support from local social services, and,
most importantly, whether American parents could be
trusted to care for needy children adopted from around
the world.
On the other side of the world, an equally tragic story
unfolded, in the Central Asian country of Kyrgyzstan. This
story received virtually no media attention.
2
An orphaned
girl there, Altynai, died a preventable death, what we might
call “death by bureaucracy.” Altynai was matched for adop-
tion by an American family, who met her in July 2008 when
she was 3 months old. The prospective adoptive mother
was a pediatrician. While awaiting completion of the adop-
tion amidst unexplained bureaucratic delays, she and her
husband became concerned over signs that Altynai had
developed hydrocephalus, a potentially fatal brain condi-
tion. Before the adoption could be completed, Kyrgyzstan
abruptly closed its international adoption program, under
allegations of corruption. Altynai and 64 other orphans, all
of whom had been matched with American families, were
stranded in impoverished orphanages while the Kyrgyz
stani government struggled to formulate a new system for
determining the fate of its unparented children. In April
2010, the government of Kyrgyzstan was toppled and a
new government was installed; issues surrounding the
international adoption program remained unresolved. In

Introduction 5
August 2010, Altynai died at the age of 29 months from a
condition that would have been treatable in the United
States. She had spent her entire short life in an orphanage
and was buried near it.
The implications of Artyom’s and Altynai’s stories
merge together in both conflicting and converging ways.
Artyom’s story seems a condemnation of international
adoption: How could an adoptive parent be so callous as to
treat a child as “damaged goods” that could be sent back?
Altynai’s story seems an indictment of the structures and
systems that prevent adoptions: How could bureaucrats be
so heartless as to halt an international adoptive placement
that would have saved an orphaned child’s life? Whatever
their differences in circumstance and implication, both sto-
ries center on innocent children who were tragically and
repeatedly wronged by adults who should have been pro-
tecting their best interests.
These stories had special resonance for me because as
they unfolded, in 2010, my husband and I were in
Kazakhstan, the Central Asian country bordering Russia
and Kyrgyzstan, to adopt our son, whose Kazakh name is
Aldanysh. When we arrived in Kazakhstan in December
2009, we expected to be in-country for a maximum of
3 months to complete the adoption. Aldanysh was 9 months
old at the time and was living in an orphanage, or what is
commonly referred to in Kazakhstan as a “baby house.”
After we completed a 2-week bonding period and ful-
filled all requirements of U.S. and Kazakhstani law, a munic-
ipal Kazakhstani judge denied our adoption petition, as well
as those of all other foreigners attempting to adopt within
that municipality. The judge contended that the orphanage
had not done enough to seek possible domestic placements
for the children. A lengthy legal battle ensued over the next
year, involving indescribably heartbreaking events. In the
end, we successfully gained custody of Aldanysh and
brought him to the United States in December 2010.
3
During

6 ADOPTION BEYOND BORDERS
that year, I visited the orphanage nearly every day, and as
the months went by, my worldview was radically changed.
I observed firsthand the deprivation inherent in even the
best institutions for infants and young children, and
I learned about the paradoxes, contradictions, and complica-
tions surrounding the adoption debate both in Kazakhstan
and at home in the United States.
I learned that many people view international adoption
with deep suspicion and mistrust. Within my own family
and my husband’s family, attitudes toward adoption are
uniformly positive. Several members of our extended
family have been adopted, either domestically or interna-
tionally, and others have worked professionally in child
welfare or adoption law. For these reasons and others,
I understood adoption to be a moral good, a joyous embrac-
ing of family regardless of blood connections. However, in
the process of adopting my own son, I was to learn that not
everyone views it that way. In Kazakhstan, many people
believe that foreigners adopt children in order to harvest
their organs.
4
Others believe that foreigners “steal”
Kazakhstani babies who belong in Kazakhstan—despite
the fact that Kazakhstani people resist adopting unrelated
children themselves due to deep cultural stigmas associ-
ated with infertility, the essential importance of blood and
clan ties, and fears about medical problems in a country
with poor healthcare. As I read more literature about adop-
tion, I learned that some influential Western intellectuals
argue strenuously against international adoption and the
people who engage in it—by seeking to adopt an unpar-
ented child from another country, I was supposedly enact-
ing Western imperialism and all of the race-, class-, and
gender-based violence that characterizes the privileged
West’s interactions with the developing world.
5
I also learned that in Kazakhstan in particular, and
I believe in other places in the world as well, scientific
knowledge about child development plays little to no role

Introduction 7
in guiding policy about child welfare. Given my profes-
sional training as an academic psychologist and neurosci-
entist, I find this deeply troubling. I remember a telling
moment with crystal clarity. A second Kazakhstani court
had refused our adoption on appeal and I was consulting
with our local adoption advisor about strategies for the
next appeal. At that time, I had been visiting Aldanysh
daily in the orphanage for approximately 6 months. He
was 15 months old and had never experienced the possi-
bility of a bond with a primary caregiver. I asked, “Can we
bring in expert witnesses to testify about the importance
of attachment for infants?” My Kazakh advisor smiled
sadly at my naiveté. “There is no one here in Kazakhstan
who is an expert on attachment,” she said dismissively.
“And even if there was, the judges would not care.” I was
taken aback. Anyone who has taken Psychology 101 in the
last 40 years knows how essential the attachment process
is in organizing an infant’s world for normal and healthy
development. This bedrock principle of developmental
psychology was either unknown or completely disre-
garded in the adoption process in Kazakhstan, despite
legal codes that supposedly uphold the “best interest of
the child.”
6
My training as a researcher has taught me to examine
questions about human well-being by looking at the evi-
dence. For example, how should we evaluate whether par-
ticular policies or practices promote the “best interests” of
a child? What is actually best for a child? The scientific
method requires moving beyond anecdote, emotion, and
rhetoric to examine systematic patterns of data. In this
book, I have integrated my personal experience with evi-
dence from decades of psychology and neuroscience
research on the ways that effective nurturance can be pro-
vided to promote healthy development.
The first half of this book summarizes evidence pertain-
ing to the well-being of an unparented child. What is known

8 ADOPTION BEYOND BORDERS
about the effects of institutionalization or other forms of
parental deprivation on children’s development? How can
we relate such findings to knowledge about the developing
brain? In what ways do adopted children still retain the
capacity to catch up developmentally? Do they suffer long-
term consequences of early deprivation? Are there long-
term consequences of adoption itself?
The general picture painted in these chapters is a tra-
jectory of gain following loss. At the time of adoption,
internationally adopted children are usually developmen-
tally delayed. They have lost ground. The delays are likely
due to an unknown combination of factors such as genet-
ics, poor prenatal nutrition, prenatal exposure to toxic sub-
stances, and environmental deprivation between birth and
adoption. Delays can cut across the areas of physical
growth, motor skills, cognitive skills, and social-emotional
development. The extent can vary from child to child,
depending on unique family circumstances, duration and
severity of deprivation, and child welfare policies and prac-
tices in the country of origin.
These initial losses are followed by tremendous gains
after adoption. Adopted children’s developmental path-
ways ramp up steeply when they are transferred to set-
tings with adequate nutrition, nurturing, and stimulation.
In such settings, the children make up a substantial
amount of lost ground. In other words, there is strong evi-
dence that international adoption is a highly successful
intervention for children without parental care. Post-
adoption gains are particularly striking when children are
placed in family homes as early in life as possible.
A pattern of loss and gain also describes the relation-
ship between an internationally adopted child and cultural
identity. Critics often accuse international adopters of tak-
ing children away from “their culture.”
7
I will set aside the
biological essentialism implied in this criticism (is culture
transmitted via the sperm and egg?) and the romanticizing

Introduction 9
of cultures that may have poor records of caring for their
unparented children. Others have addressed these points.
8

Instead, I focus on research on internationally adopted
children. To what extent do they struggle to form cultural
identities within their adopted homes and countries? Are
their struggles with cultural identity different in nature or
severity compared to those of non-adopted children raised
in white families, in minority families within a dominant
white culture, or in families with biracial or bicultural birth
parents? Are the challenges of identity magnified when the
adoptive parents are of a different race than that of the
child? How can adoptive families best navigate issues of
race and cultural identity?
I resist a simplistically rosy conclusion that adoption
works because “love is all you need.” A realistic look at
development in internationally adopted children must
acknowledge the losses these children have endured and
the ensuing challenges they may carry forth in some way
throughout their lives. If the world were fair and just, each
newborn child would have the opportunity to thrive with-
out tragedy in the birth family, and adoption would not be
necessary. Unfortunately, that is not our world at present.
To formulate rational policy, we must ask whether, given
the origins and histories of unparented children, interna-
tional adoption can promote the best interests of such
children. Based on research evidence, I believe that the
answer is a resounding “yes.”
The second half of the book considers research on
adoptive families. Both popular commentary and Western
academic critiques of international adoption are full of cari-
catures of adoptive parents.
9
Their motivation is assumed
to be a naïve and dangerous desire to “save” or “rescue”
children,
10
or, alternatively, they are characterized as “con-
sumers” in a “marketplace” of babies.
11
They are assumed
to be culturally insensitive, motivated to deny the existence
of the birth family, and uninterested in the welfare of

10 ADOPTION BEYOND BORDERS
people in the country from which they adopt.
12
They are
accused of “outsourcing” the childbearing process to the
Third World so that they can work in professional jobs.
13

They are sometimes assumed to choose international adop-
tion because they can’t easily get “white babies” in the
United States;
14
yet most countries of origin for interna-
tional adoption (such as China, South Korea, Guatemala,
and Ethiopia) are populated primarily with non-white
children.
15
The profile of the adoptive parent in the public’s imag-
ination may be driven, unfortunately, by lurid stories
presented in the media. We hear of adoptions in which
celebrities with loads of money fly into Third-World vil-
lages and bring home a child.
16
Or, we hear of “adoptions
gone wrong,” such as the case of Artyom.
17
These stories
paint a picture of adoptive parents as abnormal, not like
regular parents. Tragically, a media story about an “adop-
tion gone wrong” can even derail a country’s adoption
policies, denying a generation of children international
family placement.
18
In my experience, only one stereotype about adoptive
parents holds true, and that is that they are tenacious
fighters for the rights of “their” children. When they
encounter obstacles, adoptive parents will organize, lobby
politicians, and do whatever it takes to “bring their child-
ren home.”
19
This motivation is sometimes misread as
entitlement, but I view it as a powerful sense of moral
imperative. As many adoptive parents will attest, once you
have held a child in your arms, felt the child’s vulnerabil-
ity, and made an emotional commitment to parent that
child, you cannot simply turn your back and walk away
when obstacles arise. The strength of the adoptive parent’s
emotional bond with a biologically unrelated child, like
the strength of a birth parent’s bond with a child, itself
raises intriguing questions about the biology and psychol-
ogy of attachment and parenting.

Introduction 11
So, in this section, I return to evidence: What does
research tell us about adoptive parenting? Based on theo-
ries and evidence in evolutionary biology, is adoption a
“natural” form of parenting? Where does the instinct or
desire to parent come from? Does it come from having con-
tributed a sperm or egg, does it come from gestating a
child, does it come from exposure to a child, does it come
from a sociocultural context that supports childrearing? In
what ways do adoptive families differ from non-adoptive
families? What evidence pertains to the suitability of “non-
traditional” adoptive families, such as single people or gay
and lesbian couples? This section of the book concludes
with evidence about parenting interventions that may help
adoptive parents (or any parents, for that matter) navigate
the challenges of parenting in ways that best allow their
children to thrive.
In the concluding chapter, I argue that research about
adopted children and families must be part of the policy
debate surrounding international adoption. At heart, the
debate should be about what is best for children who have
no parents to care for them. We must address this question
empirically—that is, through evidence. An appreciation for
the substantial evidence supporting the effectiveness of
international adoption in promoting children’s welfare
should help to shift the language of the debate toward the
positive benefits of adoption. Given this mass of evidence,
I question why so many policy statements, from both gov-
ernments and nongovernmental organizations, relegate
international adoption to “last-resort” status.
Before delving into research on internationally adopted
children and their families, it is important to acknowledge
controversial issues related to the geographic and cultural
origin of the children. When describing children available
for international adoption, even basic vocabulary is hotly
contested. What does the term orphan mean, and is it
appropriate to use when discussing children available for

12 ADOPTION BEYOND BORDERS
adoption? Why are the children available for adoption,
and how do the various countries of origin regulate and
administer policies that affect children separated from
their birth families?
Although it may seem merely a semantic dispute, crit-
ics and supporters of adoption have been at loggerheads
over how to identify a child as an orphan and how many
there are in the world.
20
The narrowest definition of the
word orphan describes a child whose birth parents are both
dead. However, most people working in adoption and child
welfare understand that this narrow definition is too limit-
ing, and it has never been the legal definition of orphan. For
example, for purposes of immigration, the United States
Citizenship and Immigration Service (USCIS) defines an
orphan more broadly as
a foreign-born child who does not have any parents
because of the death or disappearance of, abandonment
or desertion by, or separation or loss from, both parents,
or has a sole or surviving parent who is unable to care for
the child, consistent with the local standards of the
foreign sending country, and who has, in writing,
irrevocably released the child for emigration and
adoption.
21
By using this definition to identify children adopted abroad
who are eligible for U.S. citizenship, the USCIS acknowl-
edges the appropriateness, in certain circumstances, of
adoption for children who may still have living parents
elsewhere in the world.
Although estimates vary and data are questionable, it
seems that most internationally adopted children are
orphans by this broader definition rather than the nar-
rower one.
22
Most are so-called social orphans—children
who may have at least one parent living, but whose birth
parents have either voluntarily relinquished the child or

Introduction 13
had their parental rights involuntarily terminated due to
abandonment, abuse, or neglect. The children are function-
ally orphans, although their parents are not dead.
23
Complicating this picture further, in many regions of
the former Soviet Union (FSU) and elsewhere, struggling
parents are encouraged to place children temporarily in
baby houses (or children’s homes for older children) to
allow the state to care for the children until the parents
are better able to take them back, an event that may hap-
pen in months, in years, or never.
24
A UNICEF study in
2010 reported over 600,000 children living in institutional
care in FSU and former Soviet-bloc countries.
25
Many of
these children are not orphans by either the narrow or
the broad definition, because there has been neither a
voluntary relinquishment nor a termination of parental
rights. Reasons for the children’s institutionalization, at
least in the FSU and allied countries, are complex but
typically include a combination of poverty and family
breakdown.
26
Most of the children in my son’s baby house fell into
this “limbo” category, living in an institution and yet
legally ineligible for either domestic or international adop-
tion because there was no legal relinquishment or termi-
nation of parental rights. Based on anecdotal experience,
my Kazakhstani translator said that for most of these
children, reunification will never happen, and the children
will remain institutionalized for the duration of child-
hood. Supporting statistics are found in a UNICEF report
summarizing the reasons for “outflow,” or leaving institu-
tional care, for several FSU countries.
27
Although the
report did not present outflow data for Kazakhstan, in
Russia in 2007, 44% of the children leaving institutions did
so because they “aged out” by turning 18, while only 9%
left institutions because of reunification with birth fami-
lies and less than 5% left because they were adopted. The
remainder left institutions for transfer to other forms of

14 ADOPTION BEYOND BORDERS
temporary care, such as another institution or foster care,
or were unaccounted for.
Some writers believe that the rationale for international
adoption is undermined by the fact that the major cause of
orphanhood is not parental death but inability to fulfill
parental obligations.
28
The implication, according to these
critics, is that the very existence of living birth parents
negates the need for adoption and points instead toward
the need for reunification, regardless of the reason for the
relinquishment or termination of rights. Some critics
believe that even the term unparented child, while less
fraught than the term orphan, is still suspect because every
child “has parents” in the sense that he or she was created
by biological parents.
29
These critiques notwithstanding,
throughout this book I use the phrase “unparented child-
ren” to refer to those children whose birth parents are una-
ble to offer nurturing caregiving on a permanent basis,
regardless of the reason for that absence. In using the term
unparented, I intentionally consider the term parent as a
verb. The children who concern me are those who are
“unparented” in the sense that no one is acting as a parent
to them.
A final cautionary note concerns the tendency to make
simplifying and generalizing assumptions about countries
of origin of adopted children. Because these countries are
generally poorer countries in the developing world, they
are sometimes mistakenly assumed by Western writers to
be essentially the same as one another. Countries from
which international adoptions originate are sometimes col-
lectively described as the “global south,” as opposed to the
“global north,”
30
which is simply academic jargon for
“poor” versus “rich” countries. Besides being geographi-
cally confusing and inaccurate—anyone who has been in
Russia in winter will attest that it is decidedly “north”—
this simplification overlooks vast cultural, historical, politi-
cal, and bureaucratic differences in countries as far-flung

Introduction 15
from one another as China, Ethiopia, and Guatemala,
which are, of course, on entirely different continents. This
can lead to logical errors, such as assuming that if kidnap-
ping of children or coercion of birth parents is happening
in one place (for example, Guatemala or Cambodia
31
), it
must be characteristic of the “global south” generally,
thereby tarring international adoption worldwide.
32
Given the ever-changing landscape of international
adoption, it can be challenging for either a supporter or
critic of international adoption to fully appreciate the real-
ity on the ground in all the countries of origin. Even a
cursory consideration, however, makes clear that general-
izations about countries of origin are problematic.
33
For
example, the reasons for relinquishment of children in
China, where the central government since 1979 promoted
a one-child policy in order to limit population growth,
34

are different from those in Romania, where the Ceauşescu
regime aimed to increase population growth by effectively
forcing women to birth more children than they were able
to nurture.
35
Countries in the FSU have a particular histor-
ical legacy that includes Soviet mentalities about state
responsibility and entrenched bureaucratic and patronage
interests in an existing system of institutions for child-
ren.
36
Many countries in sub-Saharan Africa face the
scourge of AIDS mortality, which has challenged and bur-
dened traditional kinship systems.
37
We should thus resist
glib generalizations about the “global south” (or “global
north”) and the myriad reasons why children may be
without parental care in different countries around the
world. Ultimately, promoting effective policy will require
detailed understanding of specific cultural contexts.
One important way that countries differ is in their sys-
tems of care for unparented children. These differences have
implications for the children’s well-being. Some govern-
ments in certain historical periods, such as Romania in the
1980s and 1990s, placed unparented children in institutions

16 ADOPTION BEYOND BORDERS
that were notoriously appalling.
38
Researchers often describe
such institutions as “globally depriving,” because children
were deprived of even the most basic necessities of adequate
food and hygiene. Other institutional settings for children,
such as many of those that currently exist in the FSU and
elsewhere, may provide adequate warmth, food, and protec-
tion from disease, but lack provision of social-emotional
experiences that are known to be essential for human devel-
opment. Even within a country that relies on institutionaliza-
tion for unparented children, such as Russia, institutional
settings may differ widely in quality from region to region,
or they may differ for generally healthy children in contrast
to those for disabled children. Still other countries have a
child welfare system that includes pre-adoptive fostering
rather than institutionalization, as in South Korea, or a sys-
tem that includes a combination of fostering and institutional
care, as in some places in China. Thus, in research that exam-
ines the effect of early adversity on development in interna-
tionally adopted children, we must recognize that the degree
and nature of adversity vary tremendously across children
depending on the historical time and geographical place of
their birth.
While my own direct experience was in Kazakhstan,
in this book I review research conducted on children
adopted from many different countries of origin.
Although I did not originally intend to spend a year liv-
ing in Kazakhstan, I’ve benefited from doing so. I have
experienced the culture in positive ways, increasing my
deep appreciation for all that Kazakhstani families do
under hardscrabble economic conditions and a politically
oppressive regime. I’ve been warmly welcomed into
Kazakh homes and have listened to the aspirations and
values of many people there. At the same time, a year’s
experience has given me a more realistic and less roman-
tic view than I might have gleaned from a brief trip to
tourist highlights and exposure to the national dishes

Introduction 17
and costumes. It is this more complex view that I will be
able to transmit to my son and that informs his life story
and my own.
In this book, I weave together my son’s adoption story
with research from psychology and neuroscience fully
knowing that my own experience is particular, while the
research, like all scientific endeavors, aims to extract gen-
eral patterns and principles. The narrative of my son’s
adoption is tied to a specific historical place and time, a
dusty Silk Road town in post-Soviet Central Asia in 2010.
Yet it is this particular experience that led me to seek out a
more generalized understanding of how deprivation of
parental care can affect children and how adoption can be
part of a solution that helps children thrive.
While debates about international adoption will con-
tinue to rage on, it is my hope that some measure of
balance can be restored to the debate. In recent years,
international adoptions to the United States have
plunged, dropping more than 70% from 22,991 children
in 2004 to 6,441 children in 2014.
39
While the reasons for
the steep drop-off are not fully clear, it is not because
there are fewer needy children or fewer parents willing
to adopt them. Instead, sadly, rhetoric both in countries
of origin and in various nongovernmental child welfare
organizations has turned against international adop-
tion. I will leave it to others to more fully debate politi-
cal, legal, economic, and human rights critiques of
adoption across country lines.
40
Meanwhile, I hope that
a consideration of the psychological benefits to the
child, and the strengths and resilience of adoptive
children and families, as detailed in evidence presented
here, will weigh heavily in favor of adoption.

19
2 ■
Physical and Cognitive Development
When I first held Aldanysh, he was small and weak but
had a memorable sparkle in his eyes. At the age of
9 months, he could not sit up and had trouble holding up
his head. Our pediatricians in the United States, receiving
our initial reports and pictures via email, warned that
developmentally he appeared more like a 4- month- old than
a 9- month- old baby. They asked us to double- check his
birthdate to be sure. Although the reports of his medical
history prior to that point were often vague and inconsist-
ent, we were told at various times that he was born
2 months premature, that he had low birth- weight, that it
was a very difficult birth, that his birth mother was ane-
mic, and that he had congenital pneumonia and had been
hospitalized with pneumonia three times since his birth.
Official documents state that Aldanysh was relinquished at
birth
1
and held in the maternity hospital for 3 months prior
to being transferred to the baby house. In all these ways, he
was a fairly typical orphanage baby in Kazakhstan.

20 ADOPTION BEYOND BORDERS
The baby house was also fairly typical of such institu-
tions in the former Soviet Union (FSU).
2
The staff paid great
attention to keeping the children warm, fed, and free of
disease. In our bonding visits, Aldanysh was often handed
to us bundled in several layers of warm clothing, even
when he was only being transferred through the internal,
heated hallways from his routine care room to the heavily
heated visitation room. In winter months, children never
saw anything outside the baby house unless they were
being taken to the hospital. “Fresh air” was not viewed
positively by the staff. Food was ample but typically insti-
tutional. Mutton stew figured prominently—I once saw the
sheep, still alive, being delivered to the kitchen area—and
there was little in the way of fresh fruits or green vegeta-
bles. Feeding procedures were routinized. Staff had great
concern about infectious disease, and children often
received antibiotic injections even for conditions that were
apparently viral. In our initial visits in December 2009, we
were asked to purchase medicine at the local pharmacy for
children in the baby house. The baby-house doctor told us
that government-issued medicine for the baby house typi-
cally ran out before the end of the year.
The orphanage was very clean and neat, with signifi-
cant emphasis placed on visual appearance. Fresh paint
was constantly being applied, and walls and floors con-
stantly scrubbed. The space was bright. The caregivers took
pride in cleaning Aldanysh and putting him in fresh
clothes just before our bonding visits. Each childcare room
for children in his age bracket contained large playpens
that were brightly painted and shelves full of brightly col-
ored toys. The children never appeared to play with these
toys. On one occasion, caregivers in Aldanysh’s unit asked
if we might be willing to buy some toys to donate to the
unit, with specific instructions about the details of the
desired toys. Eager to do something “to help,” we excitedly
rushed to the bazaar that afternoon, purchased the toys,

Physical and Cognitive Development 21
and brought them in the next day. The toys were placed
proudly on the shelves and as best we can tell, they were
never used. They were for show.
Organizational aspects of the baby house were also
typical of such institutions in the FSU. Caregiving staff
rotated from day to day, such that the children received
care from many different caregivers throughout typical
weeks. Children were housed in same-age groups, and
were transferred to new groups at various points that
seemed unpredictable to us but that presumably were
based on age or developmental milestones. Such transfers
meant that the children were then introduced to a new set
of rotating caregivers, disrupting any relationships the
children might have formed. On the day that our son was
transferred to a new group, someone wrote his name on
his arm so that the staff in the new unit would know who
he was. Behavioral consistency and conformity were val-
ued. Staff told us with ambivalence that children who
began bonding sessions with adoptive parents soon began
to act differently, more willfully and restlessly. Despite the
routinization of care and the structural impediments to
establishing emotional bonds, many of the staff genuinely
cared about the children. Although Kazakh culture tends
toward the emotionally inexpressive, several caregivers
visibly shed tears on the day we finally took custody of
Aldanysh.
While my direct experience was particular to one baby
house in Kazakhstan, research has repeatedly confirmed
that internationally adopted children arrive in their adoptive
homes with significant delays in physical growth, motor
development, and cognitive development. Physical-growth
delays are among the best-documented characteristics of
internationally adopted children, because height and weight
are easily measured and are often done so routinely in
standard pediatric care. Extensive data already exist on typi-
cal patterns of physical growth in the general population, so

22 ADOPTION BEYOND BORDERS
it is easy to make comparisons. In addition to height and
weight, many studies also measure head circumference,
done simply by placing a measuring tape around the crown
of the head. Head circumference is considered by pediatri-
cians to be an especially important index predicting a child’s
future cognitive development, because it is a cheap and easy
way to estimate the size of the growing brain. In a recent
review of the literature, researchers concluded that delayed
physical growth in institutionalized children is “a universal
finding with every cohort reported to date showing moder-
ate to severe suppression of height, weight, and head
circumference.”
3
Research has consistently shown dramatic patterns of
catch-up growth in children placed in adoptive homes. To
address this issue, one Dutch research team conducted a
meta-analysis, which is a combined analysis of data from
various studies addressing a particular hypothesis.
4
This
kind of analysis has the advantage of integrating data
across many studies, each of which may have small sam-
ples and idiosyncratic drawbacks in methodology, in order
to see what consistent findings emerge across the studies.
The meta-analysis of physical growth in international
adoptees incorporated 33 studies with a total of more than
3,000 participating children, most adopted from institu-
tional settings. While the children’s height and weight were
significantly below normal upon arrival in the adoptive
home, both height and weight were within the normal
range upon follow-up, which occurred at an average of
about 8 years post-adoption. Head circumference also dis-
played a pattern of significant improvement after adoption,
although catch-up to normal levels was not fully complete
for this measure.
The length of time a child spends in an institution is
directly related to delays in physical growth. Estimates based
on available data indicate that for every 3 months spent in an
institution, an infant loses a month of development.
5
In the

Physical and Cognitive Development 23
Dutch meta-analysis, catch-up growth in both height and
weight was more likely to occur for children who arrived in
their adoptive families at a younger age.
6
These findings, as
well as parallel findings for cognitive delays, have direct pol-
icy implications; we will return to these in the concluding
chapter.
It may not be surprising that children begin to grow
more rapidly in a home environment, where presumably
nutrition is more adequate. Indeed, while orphanage-
reared children in many places may eat adequate
quantities of food, the orphanage diet may lack essential
nutrients. For example, a study conducted between 2009
and 2012 by the nongovernmental organization SPOON
Foundation, in conjunction with the Kazakhstan Academy
of Nutrition, found that 73% of children in Kazakhstani
baby houses exhibited deficiency in at least one macro- or
micronutrient.
7
More than half of the children in
Kazakhstani baby houses are anemic, according to another
study.
8
Institutionalized children are also at risk for con-
tracting infectious diseases and intestinal parasites that
can slow growth.
9
While nutrition is crucial, nutrition itself cannot fully
explain either the delayed growth in institutionalized
children or the rapid rate of catch-up once they are placed
in adoptive homes. Instead, psychological factors related to
nurturing are also crucial for physical growth. Psychologists
have described a phenomenon known variously as psycho-
social dwarfism, psychosocial short stature, or psychoso-
cial growth failure.
10
In a nutshell, children display slower
growth when raised under conditions of psychological
stress or socioemotional deprivation.
Researchers have proposed a biological mechanism
that explains the effect of stress on growth in terms of
the body’s hormone systems. Briefly, the hypothesis is
that hormones released as part of the body’s natural
response to stress, such as cortisol and associated stress

24 ADOPTION BEYOND BORDERS
hormones, interact with the hormonal systems that con-
trol growth. Through this means, activation of stress hor-
mones can inhibit the release or effectiveness of growth
hormones. This mechanism may be adaptive in situations
of acute stress, such as the “fight-or-flight” situations that
our evolutionary ancestors faced. In the face of immedi-
ate danger, the body needs to mobilize essential resources
to fend off the danger, rather than putting energy toward
growth. However, chronic stress activates this inhibitory
pathway chronically, leading to chronic inhibition of
growth. Not only can psychosocial stress inhibit current
growth, but it can also lead to hormonal changes that
affect the timing of puberty, causing early puberty and
therefore curtailing the normal period of childhood
growth.
11
Evidence that psychological factors can affect physical
growth in unparented children, even when nutrition is
held constant, comes from a pioneering study of psychoso-
cial intervention in orphanages in St. Petersburg, Russia.
12

A collaborative team of Russian and American researchers,
working with the cooperation of key orphanage directors,
designed an intervention in which caregivers were trained
to interact more responsively to the children under their
care. Responsive interaction required a change in mindset,
encouraging caregivers to be more emotionally expressive
and to converse actively in their interactions with children
during routine care, such as when cleaning, feeding, and
changing the babies. An additional intervention included
structural changes intended to promote more family-like
bonding between caregivers and children, such as adjust-
ing staff shifts so that children would see the same staff
more consistently, decreasing the size of residential groups,
and promoting a “family hour” with staff caregivers every
day. One baby house implemented the responsiveness
training alone, a second baby house implemented both the
responsiveness training and the structural changes

Physical and Cognitive Development 25
intended to improve bonding, and a third baby house went
on with care as usual.
Results of the study showed that the interventions
improved not only cognitive and behavioral measures but
also the physical growth of the children. Specifically, child-
ren exposed to the combined responsiveness/structural
change intervention showed more impressive physical
growth than those in the responsiveness intervention
alone, who in turn showed greater gains than those in the
care-as-usual baby house. The results were consistent for
both height and weight, and they held true for both disa-
bled and non-disabled children. However, the interven-
tions did not appear to affect head circumference. Because
the diet was not altered by the intervention, nutrition can-
not account for the different outcomes between the three
baby houses. Instead, the psychosocial intervention
intended to promote greater bonding relationships directly
affected the children’s height and weight.
As we consider developmental outcomes for children,
naturally we are interested in more than just their height,
weight, and head size. What has been learned about psy-
chological and behavioral functioning in adopted children?
Physical growth does bear some relationship to psycholog-
ical development; some researchers have found that catch-
up growth in physical size is correlated with catch-up
growth in cognitive ability.
13
This should not be surprising,
because the brain, like the rest of the body, depends on
both adequate nutrition and nurturing in order to develop
optimally. Here we consider evidence about cognitive
development in adopted children, focusing on intelligence,
language, attention, and higher-level thinking. We will dis-
cuss emotional and social development later, in Chapter 3,
to give issues related to this area adequate space for
discussion.
Generally, the pattern of “gain following loss” holds
true for cognitive development as well as for physical

26 ADOPTION BEYOND BORDERS
growth. In a meta-analysis, Dutch researchers integrated
findings from 62 studies, involving more than 17,000 inter-
national adoptees, that examined general cognitive out-
comes, defined as IQ measures or academic achievement,
after a period of years in the adoptive home.
14
In some of
these studies, outcomes of adopted children were com-
pared with those of their birth siblings or peers left in insti-
tutions in the country of origin, as well as with those of
their new (non-adopted) peers in the country of rearing.
International adoptees had IQ scores that were higher than
those of their peers left behind and indistinguishable from
those of their new peers. However, while their academic
achievement outpaced that of their peers left behind, it still
remained slightly behind that of their new peers. Although
it is unclear why academic achievement did not show quite
as much catch-up as IQ, the reason may be related to emo-
tional and social factors (discussed in Chapter 3) that may
affect school performance but not affect IQ itself.
One methodological problem with comparing out-
comes of adopted children with those of children left
behind is that the better-functioning children may be more
likely to be adopted. This is known as the “selective adop-
tion” effect, and it means that it is difficult for researchers
to determine whether adoption actually raises IQ (com-
pared to institutional rearing) or whether the pattern of
enhanced outcomes for adopted children is simply due to
the fact that they were higher functioning to begin with
compared to their peers who were not chosen for
adoption.
Results from a groundbreaking study strongly imply
that the cognitive benefit of family care is real and cannot
simply be attributed to the selective adoption effect. The
research project, called the Bucharest Early Intervention
Project (BEIP), involved randomly assigning unparented
institutionalized Romanian children below the ages of
31 months to either continued orphanage care or care by

Physical and Cognitive Development 27
high-quality foster parents who were carefully selected
and trained by the research team.
15
Random assignment is
considered to be the “gold standard” for research design,
because it eliminates the possibility that pre-existing fac-
tors might explain any difference between comparison
groups.
The researchers measured IQ at two subsequent time
points, 42 and 54 months of age, which was approximately
1 and 2 years after placement. At both of these time points,
the children randomly assigned to foster care showed sig-
nificant gains in IQ compared to the group still in the
orphanage. Further follow-up studies when the children
reached the age of about 8 years confirmed the continued
IQ benefit of the foster care intervention.
16
Additional
research found that at about 8 years of age, the still-
institutionalized children had abnormalities in white-
matter tracts of the brain, which typically allow efficient
communication between brain regions, whereas the child-
ren randomly assigned to foster care looked more similar
to the control group of never-institutionalized children on
these anatomical measures.
17
This research is the best evi-
dence to date of the significant benefits in IQ and brain
anatomy that result from being raised in a family setting as
compared to a deprived institutional setting.
As with the study of physical growth measures,
researchers studying cognitive development have been
concerned with whether age at the time of adoption,
which is closely tied to the length of period of depriva-
tion, can predict a child’s ultimate outcome. Do children
who spend more time in institutional care generally have
a harder time catching up cognitively? Although the data
are somewhat mixed, generally, evidence suggests that
children who are adopted earlier are better able to catch
up.
18
For example, the meta-analysis study found that
children adopted before 12 months of age showed better
catch-up in terms of school achievement than children

28 ADOPTION BEYOND BORDERS
adopted at older ages.
19
Likewise, the BEIP team found
that the foster care intervention with Romanian children
was most successful in improving IQs for those who were
placed into foster care before the age of 24 months.
20
This
evidence strongly supports policies that promote place-
ment of children in family settings as early in life as
possible.
Research on the developing brain makes clear that
stimulating environments promote better brain develop-
ment than do impoverished environments. This finding fits
with common sense and is clearly backed up by decades of
robust evidence dating back to the 1970s.
21
Neuroscience
studies of environmental enrichment have mostly focused
on rodents such as rats and mice, in which the time course
of development is relatively short compared to humans,
and in which invasive procedures to examine the brain are
deemed more ethically palatable. It is not possible to exam-
ine many aspects of brain development in the living human
brain because such measurements require direct examina-
tion of the brain tissue under a microscope.
Dozens of studies on environmental enrichment in
rodents and nonhuman primates have demonstrated that
animals reared in enriched circumstances, such as cages
with lots of playthings and playmates, have better brain
development than animals reared in “standard” animal
cages, that is, in social isolation and with few playthings.
These benefits of enrichment have been obtained for
numerous biological measures of brain development,
including the thickness of the cerebral cortex, generation of
new brain cells, and development of complex branching
connections between brain cells.
22
These biological conse-
quences of environmental enrichment are accompanied by
benefits in learning and memory.
23
Although generaliza-
tions from other species may present challenges, it is not
difficult to see the analogy between impoverished labora-
tory environments for animals and institutional settings

Physical and Cognitive Development 29
for children, or between enriched environments for ani-
mals and family homes for children.
While the evidence strongly suggests a pronounced
pattern of catch-up in overall cognitive skill among inter-
nationally adopted children, some researchers have looked
beyond overall IQ or academic achievement to examine
more specific aspects of mental function. Areas of research
interest have included language development, attention,
and so-called executive functions, which include skills sup-
porting higher-level problem-solving, planning, and flexi-
ble control of behavior. As we will see, the conclusions
about functioning across these domains are somewhat
variable.
Language has been of central concern because in most
(though certainly not all) cases of international adoption,
the adoptive parents speak a different language than the
one the child was exposed to in early life. For example, our
son heard mainly the Kazakh language spoken by his
orphanage caregivers, along with a smattering of Russian
from televisions in the orphanage, prior to adoption into
our English-speaking family. Language researchers refer to
this kind of situation in internationally adopted children as
“second first-language acquisition” to describe the task of
starting over in acquiring a primary language.
Another obstacle to normal language development,
beyond the issue of starting over with new sounds, words,
and grammar, is that institutionalized children usually
receive impoverished language input prior to adoption.
24
In
institutions, children have limited interaction with adults
or older children who could model various aspects of lan-
guage. They particularly lack the reciprocal back-and-forth
bouts of verbal and nonverbal communication that are
thought to lay the essential groundwork for normal lan-
guage acquisition. When we adopted our son at the age of
20 months, he had not yet said any words in Kazakh (or
Russian or English), whereas typically developing children

30 ADOPTION BEYOND BORDERS
often say their first words around 12 months of age. Like
many adoptive parents, we benefited from our local coun-
ty’s early-intervention program, which provided speech
therapy services to bring our son up to age-appropriate lev-
els in English during his first year in the United States.
25
Consistent with our own experience, studies have gen-
erally found that within a year or two following adoption,
the new language is effectively learned by adopted child-
ren, despite the fact that they often arrive in adoptive
homes with mild to moderate delays even in their first lan-
guage.
26
In a pattern that mirrors that of non-adopted
immigrant children acquiring a second language, progress
is rapid, and even enviable to any adult who has attempted
to learn a second language. Children’s brains are extremely
adept at acquiring language spontaneously when in a
language-rich environment. Within the first 2 years in the
adoptive home, language performance generally achieves
levels within the normal range of peers who acquired the
language natively,
27
and it appears to follow the same
sequential steps as in native language acquisition (for
example, emphasizing concrete nouns at first, then moving
on to more verbs and function words).
28
However, some
adopted children do continue to exhibit more pronounced
difficulties with speech and language even after some time
in the adoptive home.
29
Research has generally found that children adopted at
an earlier age can more easily achieve native fluency than
those adopted later.
30
It is unclear whether these age-related
effects emerge because older children endured longer peri-
ods of intellectual deprivation prior to adoption, or must
acquire a new language after an optimal “window of
opportunity” for language learning has passed, or have
reached a level of proficiency in their first language that
somehow interferes with the new language acquisition.
Some researchers have argued that even among early-
adopted children, subtle language deficits may become

Physical and Cognitive Development 31
apparent only as the child gets older and faces more com-
plex linguistic challenges.
31
Nevertheless, despite these
qualifications, the general pattern is one of a rapid rate of
adaptation to the language of the adoptive home and
country.
Fascinating recent research suggests that even among
adopted children who have no conscious recollection of
their birth language, the brain may still retain some traces
of that language.
32
The study examined brain activity of
children who had been adopted at about 12 months of age
from China and placed into exclusively French-speaking
homes in Quebec. At the time of the study, the children
were in late childhood or adolescence (ages 9–17 years), had
no recollection of Chinese, and had not been exposed to
any Chinese since their adoption. Yet, when they listened
to the sounds of Chinese, their brains (and in particular,
the auditory cortex in the brain’s left hemisphere)
responded more like the brains of Chinese-French bilin-
guals (who had continuous exposure to both languages)
and differently from brains of French monolinguals who
had never had Chinese exposure. These results suggest
that exposure to the birth language has biological effects
that are still evident even years after the language is func-
tionally “lost.”
Other research has examined executive functions in
children who were subjected to institutional care. The term
executive functions is an umbrella term to describe a suite of
goal-directed abilities that includes abstract and flexible
thought, planning and sequencing, ability to control the
focus of attention, and ability to override impulses.
Executive functions are central to governing many aspects
of everyday behavior; they contribute crucially to academic
performance as well as influencing social and emotional
behavior. Executive functions generally depend on the pre-
frontal cortex of the brain, a region that is especially well
developed in people and other primates and is the last

32 ADOPTION BEYOND BORDERS
brain region to mature. Research on the developing brain
suggests that maturation of the prefrontal cortex is not
complete until late adolescence or later.
33
This prolonged
period of development allows the prefrontal cortex to be
influenced by the particular environmental context of
learning, including both enriching influences (e.g., sensory
and social stimulation) and disrupting influences (e.g.,
stress). Research in animal models has shown that develop-
ment of the prefrontal cortex is affected by early-life social
deprivation.
34
Some evidence suggests that internationally adopted
children continue to show subtle differences in executive
functions compared to non-adopted peers, even after years
in the adoptive home. For example, one study collected
parent ratings of executive function difficulties among pre-
school and school-age children adopted from Russian
orphanages. Parents completed a questionnaire indicating
how often the child displayed specific problem behaviors,
including problems controlling impulses; transitioning
between tasks or situations; generating plans, ideas, or
goals; and completing tasks in a systematic manner. Parent
ratings indicated more difficulty for the school-aged
adopted children than for typically developing children.
35

The deficit in parent-rated executive functions was espe-
cially pronounced for those who were adopted after the
age of 18 months.
Of course, parent ratings may be biased if adoptive par-
ents are simply more sensitive to or anxious about possible
problems than non-adoptive parents. However, studies that
measured actual performance on behavioral tests of execu-
tive function have also reported deficits in adopted child-
ren. For example, previously institutionalized children
showed more difficulty on a task that required them to sort
cards into categories according to changing sets of rules.
36

Previously institutionalized children are also more likely
than comparison groups to act on impulse and to display

Physical and Cognitive Development 33
behaviors related to those of attention-deficit disorder,
reflecting difficulties in higher-level control of behavior.
37

In addition, brain imaging studies indicate disruption in
prefrontal brain regions in previously institutionalized
adopted children, though these studies are based on small
samples.
38
The difference in executive functions between adopted
and non-adopted children is an example of something
known as a “sleeper effect” in development. The sleeper
effect refers to an influence that is present early in develop-
ment but whose consequences don’t become evident until
later. Because executive functions are not really measurable
in infants, differences between adopted and non-adopted
children in these functions would typically not be detecta-
ble until later, for example, in middle childhood or adoles-
cence. The existence of such sleeper effects supports a
model of development in which early experiences matter
even for later-developing functions. Even when a child is
removed from the depriving environment, the subsequent
cumulative years of experience in a more enriched envi-
ronment cannot always completely overcome the effects of
early adversity. As with other outcome measures, the dif-
ference between adopted and non-adopted children in
executive function is influenced by age of adoption, with
earlier-adopted children faring better.
39
Together, these
findings support the notion of a sensitive period in early
development during which family-like rearing conditions
are crucial for optimal cognitive development years down
the line.
Although the evidence suggests persisting challenges
involving executive functions for adopted children com-
pared to non-adopted peers, it is important to consider the
alternative scenario for institutionalized children who are
not adopted—that is, those who remain in institutions. The
BEIP research group provides the best existing evidence
bearing on whether such children fare worse, when it

34 ADOPTION BEYOND BORDERS
comes to executive functions, than those in family care.
40

As previously discussed, this research team randomly
assigned unparented Romanian children to foster care ver-
sus orphanage care as usual. Children who received foster
care subsequently performed just as well as never-
institutionalized children on a behavioral task of impulse
control, while the still-institutionalized children performed
more poorly. Brainwave signals of attention and self-control
during task performance also showed that the foster care
children were more similar in this respect to never-
institutionalized children than were the still-
institutionalized children. The gains of the foster care
group over development of still-institutionalized peers
suggest the potential for family care to enhance some
aspects of executive function.
When interpreting the results across all of these areas—
physical development, IQ, academic achievement, lan-
guage, attention, and executive functions—it is essential to
keep some caveats in mind. Most importantly, development
is enormously variable; each child is different. This is cer-
tainly true when considering children with typical
upbringings, and even more characteristic of children with
the unusual trajectories of international adoption.
Numerous researchers have commented on the very
diverse outcomes within their samples of internationally
adopted children.
41
The diversity of outcomes is important for at least two
reasons. First, it reminds us that we must resist stereotyping
and stigmatization.
42
Even in areas in which adopted child-
ren as a group may show subtle but persistent deficits or
challenges—such as school achievement or executive
functions—many adopted children show performance in the
normal range and others even outperform their non-adopted
peers. Conversely, even in areas where adopted children as a
group do well, such as physical growth and overall IQ, there
will still be some who struggle or lag behind.

Physical and Cognitive Development 35
From a scientific perspective, the broad range of out-
comes exhibited by adopted children raises intriguing
questions. Why do some children thrive and other children
show more negative consequences when faced with adverse
experiences? What are the reasons for the varied outcomes?
As we have seen, one important factor is the child’s age at
the time of adoption, with children adopted at younger
ages generally showing better outcomes than those adopted
at older ages. Other relevant factors may include the type
of pre-adoptive care, which varies tremendously within
and between countries of origin. For example, Korean
adoptees typically experienced foster rearing prior to adop-
tion, whereas Romanian adoptees typically experienced
severe, globally depriving institutional care, and this may
contribute to different outcomes for these groups. Even
within a particular institutional setting, children may not
experience the same level of care, as some children may be
staff “favorites” and receive preferential treatment.
43
Finally,
researchers are beginning to consider factors intrinsic to
the child, such as genetic differences that can affect the
child’s resilience.
44
We will return to these issues in more
depth in the next chapter.
In closing this chapter, it is useful to revisit the ques-
tion of the child’s “best interests,” often emphasized in
adoption law and policies. Based on the evidence pre-
sented in this chapter, is adoption in the child’s best inter-
ests? In terms of physical growth and cognitive develop-
ment, surely the answer is “yes.” Environments matter.
Children show pronounced developmental delays at the
time of adoption, delays that theoretically could be attrib-
uted either to factors intrinsic to the child (e.g., prenatal or
genetic factors) or to environmental deprivation prior to
adoption. The massive catch-up in both physical and cog-
nitive growth following adoption is a striking testament
to the essential importance of environment in supporting
growth. Although the catch-up with non-adopted peers

36 ADOPTION BEYOND BORDERS
may not always be fully complete, due to some persistent
influence of early adversity, the pronounced post- adoptive
gains following pre- adoptive losses indicate that, as a
whole, adoption is a highly successful path for unpar-
ented children. Furthermore, this intervention is most
successful when children enter adoptive homes at a
younger age. This “earlier is better” theme, robustly sup-
ported by research, has yet to be fully embraced by indi-
viduals and agencies responsible for developing adoption
policies.

37
3 ■
Social and Emotional Development
The most wrenching aspect of our year in Kazakhstan was
the separations. All of my emotions and parenting instincts
told me that Aldanysh needed a primary caregiver, and
intellectually I knew from the research literature the
importance of attachment for normal social and emotional
development during the early years. We were told that after
his birth, Aldanysh remained in the maternity hospital for
3 months, spending at least part of that time in an intensive
care unit. I hope he was nurtured by kind nurses and doc-
tors, but I have no way of knowing whether this was the
case. At the age of 3 months, he was transferred to the baby
house, where he waited out the 6- month period during
which he was eligible for adoption only by Kazakhstanis,
as required by Kazakhstani law at the time. At the age of
9 months he was eligible for international adoption, and we
met him and agreed to adopt him. However, the mounting
legal and bureaucratic obstacles we experienced meant that
he did not come into our custody until the age of 20 months.

Exploring the Variety of Random
Documents with Different Content

Na den afloop hiervan verliet ik hun den volgenden dag en ging aan
boord. Wij maakten ons zeilree, maar bleven dien nacht voor anker
liggen. Den volgenden morgen vroeg kwamen twee man van de vijf aan
boord zwemmen, en terwijl zij allerbitterst over de andere drie klaagden,
smeekten zij dat men hen, om Gods wil, aan boord zou nemen, want
dat zij vermoord zouden worden; en of de kapitein hen aan bood wilde
laten komen, al liet hij hen ook dadelijk ophangen. De kapitein
beweerde hierop, dat hij buiten mij niets doen kon, maar na eenige
bedenkingen en op hunne plegtige beloften van beterschap werden zij
aan boord genomen, en eene poos daarna duchtig afgestraft;
vervolgens zijn zij steeds rustige en knappe kerels gebleven.
Wat later ging ik met den vloed naar den wal, om den matrozen het hun
beloofde te brengen, waarbij de kapitein door mijne bemiddeling hunne
kleederen en kisten gevoegd had, waarvoor zij zeer dankbaar waren. Ik
moedigde hen wat aan door de verzekering, dat als ik eenig vaartuig
ontmoette dat het eiland kon aandoen en hen innemen, ik hen niet
vergeten zou.
Toen ik het eiland verliet, nam ik tot eene gedachtenis, de groote
geitenvellen muts, mijn zonnescherm en een mijne papegaaijen mede;
ook vergat ik het geld niet, waarvan ik vroeger gesproken heb, en dat
zoo lang stil had gelegen, dat het roestig of zwart geworden was, en
naauwelijks voor zilver kon doorgaan, voor het wat gewreven en
gehanteerd was geworden, alsook het geld, dat ik op het Spaansche
wrak had gevonden.

Aldus verliet ik het eiland, gelijk ik op het scheepsjournaal zag, den 19
December 1686, nadat ik er achtentwintig jaren, twee maanden en
negentien dagen op had doorgebragt, terwijl ik mijne ballingschap
verliet op denzelfden dag der maand, waarop ik van de Mooren te Salé
wegvlugtte. Na een lange reis kwam ik den 11 Junij 1687 in Engeland
aan, waarvan ik vijfendertig jaren afwezig was geweest. Toen ik daar
kwam, stond ik in de wereld als een vreemdeling, die er nimmer
geweest was. Mijne weldoenster, wie ik mijn geld had achtergelaten,
was nog in leven, maar had veel tegenspoeden gehad, was ten
tweedenmale weduwe en in zeer behoeftige omstandigheden. Ik stelde
haar omtrent mijne schuldbekentenis gerust, en verzekerde, dat ik haar
niet lastig zou vallen, maar integendeel uit dankbaarheid voor hare
vroegere zorgen voor mij, ondersteunde ik haar zooveel mijne geringe
bezittingen toelieten, hetgeen op dit oogenblik slechts weinig was, doch
ik verzekerde haar, dat ik haar niet zou vergeten als ik in staat zou zijn
haar krachtiger te helpen, gelijk ik ook later deed.

Ik ging daarop naar Yorkshire, maar mijne ouders vond ik overleden, en
mijne geheele familie uitgestorven, op twee zusters na, en twee
kinderen van een mijner broeders, en daar men mij lang voor dood
gehouden had, had men mij niets nagelaten; kortom ik begreep, dat ik
geenerlei ondersteuning te wachten had en dat het weinige geld dat ik
had, mij weinig baten zou om door de wereld te komen. Echter
ondervond ik een staaltje van dankbaarheid, dat ik niet verwacht had;
de kapitein van het schip, dien ik zoo gelukkig gered, en daardoor schip
en lading behouden had, had van al het gebeurde een trouw verslag
aan zijne reeders gedaan. Deze verzochten mij hun een bezoek te
geven; allen overlaadden mij met loftuitingen, en boden mij een
geschenk van tweehonderd pond Sterling aan.
Doch na rijp beraad, en ziende hoe moeijelijk ik mij hiermede een
bestaan zou verschaffen, besloot ik naar Lissabon te gaan, om te
trachten iets nopens mijne plantaadje in Brazilië te vernemen, en wat er
van mijn compagnon was geworden, die ik onderstelde dat mij thans
verscheidene jaren voor dood had gehouden. Ten dien einde scheepte ik
mij in naar Lissabon, waar ik in April aankwam, terwijl Vrijdag mij trouw
volgde, en steeds bewees mijn trouwe dienaar te zijn. Toen ik te
Lissabon kwam, vond ik na eenige navraag, en tot mijn groot genoegen
mijn ouden vriend, den kapitein van het schip, die mij het eerst op de
Afrikaansche kust aan boord had genomen. Hij was nu oud geworden;
had de zee vaarwel gezegd, en zijn zoon, die nu ook reeds een bejaard
man was, voer thans in zijne plaats op Brazilië. De oude man kende mij
niet meer, en ik zou hem ook moeijelijk herkend hebben, echter
herinnerde hij zich spoedig mijner, toen ik hem verhaalde wie ik was.
Na onze oude kennis met hartelijkheid vernieuwd te hebben, vroeg ik,
gelijk men wel denken kan, naar mijne plantaadje en mijn compagnon.
De oude man verhaalde mij, dat hij thans in geen negen jaren in Brazilië
was geweest, maar hij kon mij verzekeren, dat de laatste maal dat hij
daar was, mijn compagnon nog leefde, maar de beide gevolmagtigden,
die met hem toezigt zouden houden, waren beide overleden. Hij
geloofde echter, dat ik goed zou staan bij de verbetering mijner
plantaadje, want dat, daar men algemeen geloofde dat ik verongelukt
was, mijne gemagtigden hunne rekening van mijn deel in de plantaadje
aan den fiscaal hadden ingeleverd, die, zoo ik niet terug mogt komen,

verklaard had dat een derde den koning, en twee derden aan het
Augustijner klooster zouden toevallen, voor de armen en tot uitbreiding
van het Christendom onder de Indianen. Zoo ik of iemand van
mijnentwege echter opkwam, zou het mij teruggegeven worden, hoewel
de jaarlijksche opbrengst niet, als zijnde tot werken van liefdadigheid
besteed, maar hij verzekerde mij, dat de opzigter der koninklijke
inkomsten van landerijen, en die van het klooster er voor gezorgd
hadden, dat mijn compagnon hen jaarlijks prompt verrekening deed,
waarvan zij de helft ontvingen. Ik vroeg hem of hij wist hoe ver de
verbeteringen der plantaadje gegaan waren, en of hij begreep dat zij
verdiende opgezocht te worden, of als ik daarheen ging, mij mijn regt
op de helft niet zou betwist worden.
Hij zeide mij niet juist te kunnen bepalen, wat de plantaadje waard was,
maar dat mijn compagnon alleen van de helft een zeer rijk man was
geworden, en hij had gehoord dat het derde deel van den koning, dat
naar het schijnt een of ander klooster geschonken was, jaarlijks meer
dan tweehonderd moidores bedroeg. Dat er geen twijfel aan de
teruggave bestond, daar mijn compagnon nog leefde om mijn regt te
bevestigen, en mijn naam ook op de lands registers ingeschreven was.
Ook zeide hij mij, dat de opvolgers van mijne twee gevolmagtigden
brave eerlijke lieden en zeer gegoed waren, en hij geloofde, dat zij mij
niet alleen aan het bezit helpen, maar bovendien eene goede som gelds
ter hand zouden stellen, zijnde de opbrengst tijdens de vorige
gevolmagtigden het bestuurden, en vóór de in beslagneming, die voor
ongeveer twaalf jaren voorgevallen was.
Dit verslag stelde mij echter niet geheel gerust, en ik vroeg den kapitein
hoe het kwam, dat de gemagtigden zoo over mijne goederen beschikt
hadden, daar hij wist dat ik een testament gemaakt en hem, den
Portugeschen kapitein, tot mijn eenigen erfgenaam had benoemd. Hij
zeide, dat dit ook waar was, maar daar er geen bewijs van mijn dood
bestond, hij niet als executeur kon handelen; bovendien had hij zulk
eene afgelegene zaak niet willen aanvaarden. Wel had hij mijn
testament doen registreren, en zijn regt bewezen, en zoo hij eenig
bewijs van mijn leven of dood had kunnen geven, zou hij als
procuratiehouder gehandeld, en mijne plantaadje in bezit genomen
hebben, of zijn zoon hiermede belast.

"Maar," zeide de oude man, "ik heb u ander nieuws te vertellen, dat u
misschien minder aangenaam zal zijn dan het overige; dat is, dat daar
iedereen u verongelukt waande, uw compagnon en gemagtigden mij in
uwen naam de verrekening aanboden van de opbrengsten van de zes of
acht eerste jaren, die ik ontving; doch daar er tweemaal groote
verbeteringen gemaakt werden, als het bouwen van een suikermolen,
het aankoopen van slaven enz., waren die opbrengsten zoo groot niet
als de volgende. Echter," vervolgde de oude man, "zal ik u eene
behoorlijke rekening geven van al wat ik ontvangen, en hoe ik er mede
gehandeld heb."
Eenige dagen later bragt mijn oude vriend mij de rekening van de
inkomsten der vijf of zes eerste jaren der plantaadje, geteekend door
mijn compagnon en de gemagtigden, die altijd goederen afgeleverd
hadden, zooals tabak in rollen en suiker in kisten, benevens rum en
melassie, de voortbrengselen van eene suikerplantaadje, en ik zag
hieruit, dat de inkomsten telken jare aanmerkelijk grooter geworden
waren. Doch daar in den beginne de uitgaven groot waren geweest, was
de som eerst gering. Echter liet de oude man mij zien, dat hij mij

vierhonderd en zeventig gouden moidores schuldig was, behalve zestig
kisten suiker en vijftien dubbele rollen tabak, die verloren waren
gegaan, toen hij ongeveer elf jaren na mijn vertrek, te Lissabon, met
verlies van zijn schip, was gekomen.
De oude man begon over zijne ongelukken te klagen, hoe hij verpligt
was geweest mijn geld te besteden om zijn verlies te herstellen, en een
aandeel in een nieuw schip te koopen. "Doch, mijn oude vriend," zeide
hij, "gij zult voor 's hands wat op rekening hebben, en zoodra mijn zoon
terugkomt, alles wat u toekomt." Daarop haalde hij eene oude beurs
voor den dag en gaf mij honderd en zestig gouden moidores, en zijne
bewijzen van het aandeel dat hij en zijn zoon ieder voor een vierde in
hun schip hadden, uithalende, stelde hij die als onderpand voor het
overschot in mijne handen.
Deze blijken van eerlijkheid en braafheid van den ouden man troffen mij
geweldig, en bedenkende wat hij voor mij gedaan had, hoe hij mij op
zee opgenomen, en hoe edelmoedig hij mij bij alle gelegenheden
behandeld had, en in het bijzonder welk een opregte vriend hij thans
bewees te zijn, kon ik mijne tranen niet bedwingen. Ik vroeg hem dus
eerst of hij op dat oogenblik zooveel geld missen kon en of het hem niet
eenigzins belemmeren zou. Hij zeide, dat hij er zeker op het oogenblik
een weinig door in de engte kwam; maar dat het altijd mijn geld was en
ik er misschien meer behoefte aan had dan hij.
Alles wat de goede man zeide, was zoo welgemeend, dat ik, terwijl hij
sprak, mijne tranen naauwelijks bedwingen kon. Om kort te gaan, ik
nam honderd moidores, en vroeg om pen en inkt, om er hem kwitantie
van te geven, daarop gaf ik hem het overige terug, en zeide, dat zoo ik
ooit in het bezit der plantaadje geraakte, ik ook het overige hem zou
teruggeven, gelijk ik ook naderhand deed; dat ik zijn bewijs van aandeel
in zijn zoons schip volstrekt niet wilde aannemen, daar ik begreep, dat
zoo ik geldgebrek had, hij braaf genoeg was om mij te betalen; en zoo
dit niet het geval was, maar ik datgene ontving, waarop hij mij hoop gaf,
ik nimmer van hem een penning meer wilde aannemen.
Toen dit afgeloopen was, vroeg de oude man hoe ik mij weder in het
bezit van mijne plantaadje dacht te stellen. Ik zeide er zelf heen te
willen gaan. Als ik dit goed vond kon ik dit doen, zeide hij, maar zoo niet

dan waren er middelen genoeg om mijne regten te handhaven, en mij
onmiddellijk de voordeelen toe te eigenen; en daar te Lissabon schepen
op de rivier zeilree lagen naar Brazilië, deed hij mijn naam in een
openbaar register inschrijven, terwijl hij beëedigde, dat ik in leven en
dezelfde persoon was, die het eerst voor de bedoelde plantaadje het
land had aangevraagd. Nadat dit door een notaris met eene procuratie
opgemaakt was, deed hij het mij naar een koopman aldaar zenden, dien
hij kende, en stelde mij toen voor, tot aan het ontvangen van een
antwoord bij hem te blijven.
Nimmer handelde men eerlijker dan bij het ontvangen van deze
procuratie, want binnen zeven maanden ontving ik een groot pakket van
de overgeblevenen mijner gemagtigden, de kooplieden, voor wier
rekening ik naar zee was gegaan. Hierin bevonden zich eerstelijk eene
rekening courant van de opbrengst mijner plantaadje, van het jaar af,
waarin hunne vaders met den ouden Portugeschen kapitein hadden
gesloten, zijnde voor zes jaren, de balans sloot met elfhonderd vier en
zeventig moidores in mijn voordeel. Ten tweede was er de verrekening
van nog vier jaren, gedurende welke zij het bewind gevoerd hadden,
vóór de regering de administratie eischte, als van een persoon, dien
men burgerlijk dood achtte, en deze balans sloot, daar de waarde der
plantaadje vermeerderd was, met een batig slot van drie duizend twee
honderd en een en veertig moidores. Ten derde was er een brief bij van
den prioor van het Augustijner klooster, die ruim veertien jaren de
inkomsten ontvangen had, doch daar hij niet in staat was datgene te
verrekenen wat tot liefdadige einden uitgegeven was, eerlijk verklaarde,
dat hij nog achthonderd twee en zeventig moidores niet uitgegeven had,
die ter mijner beschikking waren. Het deel des konings leverde niets op.
Wijders was er een brief van mijn compagnon, die mij hartelijk geluk
wenschte, dat ik nog in leven was, en mij verslag deed hoe veel de
plantaadje verbeterd was, en wat zij 's jaarlijks opbragt, met opgave hoe
veel morgen zij besloeg, hoe sterk de slavenmagt was en eindigende
met het berigt, dat hij twee-en-twintig Ave Maria's had opgezegd tot
dankbaarheid aan de H. Maagd voor mijne wonderbare behoudenis;
terwijl hij mij ten sterkste uitnoodigde over te komen en van mijn
eigendom bezit te nemen, en hem, zoo ik niet zelf kwam, orders te
geven aan wien mijne goederen af te schepen, en eindigende met eene

hartelijke verzekering van zijne vriendschap en die van zijne familie. Tot
een geschenk zond hij mij zeven fraaije tijgervellen, die hij naar het
schijnt van Afrika ontvangen had met een ander schip, dat hij derwaarts
gezonden had, en dat eene voorspoediger reis scheen aan te hebben
dan ik. Hij zond mij ook vijf kisten met confituren en een honderd
stukken ongemunt goud, niet wel zoo groot als moidores.
Met dezelfde vloot zonden mijne twee gevolmagtigden mij twaalf
honderd kisten suiker, achthonderd rollen tabak en het overige van onze
rekening in goud.
Thans mogt ik wel zeggen, dat het laatste einde van Job beter was dan
het begin. Onmogelijk is het mijne aandoeningen te beschrijven, toen ik
deze brieven doorlas, en vooral toen ik al mijn rijkdom voor mij zag;
want daar de schepen uit Brazilië altijd met eene geheele vloot te gelijk
komen, ontving ik mijne brieven te gelijk met mijne goederen, en deze
laatsten lagen reeds veilig op de Taag, voor de brieven mij ter hand
gesteld worden. Ik werd bleek en ongesteld, en zoo niet de oude man
mij eene hartsterking had gehaald, geloof ik dat de plotselinge vreugde
mij te sterk geweest, en ik op de plaats dood gebleven zou zijn. Zelfs
bleef ik nog ziek, tot eenige uren daarna een geneesheer geroepen
werd, en deze de ware reden van mijne ongesteldheid vernemende, mij
eene aderlating liet doen, die mij veel verligtte, en waarna ik beter
werd.

Ik was nu plotseling bezitter geworden van meer dan vijfduizend pond
sterling in geld, en had eene bezitting in Brazilië, die meer dan duizend
ponden 's jaars opleverde, zoo goed als eenig landgoed in Engeland; in
een woord, in een toestand, waarin ik mij naauwelijks wist te voegen, of
hoe ik dien genieten zou.
Het eerste wat ik deed was mijn ouden weldoener, den goeden kapitein,
te beloonen, die mij het eerst in mijn tegenspoed had bijgestaan, van
den beginne af menschlievend, en tot aan het einde eerlijk jegens mij
gehandeld had. Ik toonde hem al wat mij gezonden was. Ik zeide hem,
dat na de Voorzienigheid, die alles bestiert, ik dat alles aan hem te
danken had, en dat het nu mijn pligt was hem te beloonen, hetwelk ik
honderdvoudig doen wilde. Vooreerst gaf ik hem dus de honderd
moidores, die ik van hem ontvangen had, terug, daarop liet ik een
notaris roepen, en deze een volkomen kwijtschelding opmaken, zoo
volledig als mogelijk, van de vierhonderd en zeventig moidores, die hij
opgegeven had mij schuldig te zijn, waarna ik eene procuratie op hem
liet vervaardigen, tot den ontvangst der jaarlijksche inkomsten mijner
plantaadje, en mijn compagnon opdroeg met hem te sluiten, en de
jaarlijksche opbrengst op de gewone wijze met de vloot aan hem over te
maken. Een clausule in het einde behelsde eene jaarlijksche gift aan

hem van honderd moidores, zoo lang hij leefde, en van vijftig aan zijn
zoon, zoo lang deze leefde, alles uit de goederen te voldoen. Op deze
wijze vergold ik den ouden man zijne goedheden.
Nu moest ik begrijpen welken koers thans in te slaan, en wat te doen
met het goud, dat de Voorzienigheid mij aldus gegeven had. Ik had
thans waarlijk meer zorg en hoofdbreken dan in mijne stille levenswijze
op het eiland; waar ik geene behoeften had dan die ik voldoen kon;
terwijl ik nu een grooten last op mijne schouders had. Ik had hier geene
grot om mijn geld in te bergen, noch geen plaats waar ik dit zonder slot
of grendel kon nederleggen, tot het roestig en beschimmeld werd;
integendeel, ik wist niet waar ik het laten of wien ik het toevertrouwen
zou; mijn oude beschermer, de kapitein, die een braaf man was, was
inderdaad mijne eenigste toevlugt.
Mijne bezittingen in Brazilië schenen vroeger mijne tegenwoordigheid
aldaar te vereischen, maar nu kon ik niet denken daar naar toe te gaan,
voor ik eerst mijne zaken beschikt en mijne goederen in vertrouwde
handen achtergelaten had. Eerst dacht ik aan mijne oude vriendin, de
weduwe, wier eerlijkheid mij bekend was, maar zij was hoogbejaard en
arm, misschien wel in schulden stekende; zoodat ik begreep zelf naar
Engeland te moeten terugkeeren en mijne bezittingen mede te nemen.
Het duurde echter eenige maanden, voor ik hiertoe besluiten kon, en na
derhalve mijn voormaligen weldoener, den kapitein, voldoende en naar
zijn genoegen beloond te hebben, begon ik aan de weduwe te denken,
wier echtgenoot mijn eerste weldoener was geweest, en zij, zoo veel in
hare magt was, mijne trouwe geldbewaarster. Het eerst wat ik dus deed
was door een Lissabonsche koopman aan zijn correspondent in Londen
te doen schrijven, haar op te zoeken, en haar niet een wissel, maar
honderd pond in geld te brengen, haar te gaan spreken en in hare
armoede te troosten, door haar te zeggen, dat zij, zoo lang ik leefde,
onderstand van mij zou ontvangen. Tegelijker tijd zond ik honderd pond
aan ieder van mijne zusters, die, ofschoon niet behoeftig, toch in geene
ruime omstandigheden waren, de eene was eene weduwe, en de andere
had een echtgenoot, die zich jegens haar niet zoo gedroeg als hij wel
mogt. Doch onder al mijne bekenden wist ik niemand te bedenken, wien
ik al mijn geld durfde vertrouwen, zoodat ik naar Brazilië kon gaan, en
alles gerust achterlaten. Dit bragt mij in groote verlegenheid.

Eens vatte ik het plan op naar Brazilië te gaan, om er mij voor altijd
neder te zetten, want ik was er als het ware genaturaliseerd, maar ik
had eenige godsdienstige bezwaren, die mij daarvan terughielden. Ik
had wel niet geaarzeld om zoo lang ik onder hen was, mij te houden
alsof ik hunne godsdienst aankleefde, en dit deed ik ook nog niet, maar
er thans meer dan vroeger over denkende om daar te leven en te
sterven, berouwde het mij, dat ik mij voor een Katholijk uitgegeven had,
daar ik niet gaarne in de belijdenis van die leer wilde sterven. Echter
was het dit niet, wat mij voornamelijk terughield van naar Brazilië te
gaan; maar de onzekerheid wien ik mijne bezittingen zou
toevertrouwen. Dus besloot ik die eerst naar Engeland te brengen, waar
ik alsdan wel eenige kennissen zou weten of bloedverwanten vinden, die
mij vertrouwd toeschenen; en diensvolgens maakte ik mij gereed met al
mijn geld naar Engeland terug te gaan.
Te dien einde besloot ik in de eerste plaats, daar de vloot naar Brazilië
weder zeilree lag, op de eerlijke en brave verrekeningen, die ik van daar
ontvangen had, antwoord te geven. Eerst schreef ik den prioor van het
Augustijner klooster een brief tot dankzegging voor zijne edelmoedige
handelwijze en de aanbieding der 872 onuitgegeven moidores, waarvan
ik verlangde, dat vijfhonderd aan het klooster, en de overige aan de
armen zouden gegeven worden, naar des prioors goedvinden; terwijl ik
den goeden Pater verzocht mij in zijne gebeden te bedenken.
Daarop schreef ik een dankbaren brief aan mijne twee gemagtigden,
met al de erkentelijkheid, die hunne braafheid en eerlijkheid verdienden;
hun eenig geschenk te zenden, ware water in de zee dragen geweest.
Eindelijk schreef ik aan mijn compagnon mijn dank, voor de verbetering
mijner plantaadje, en zijn ijver daarin; gaf hem last omtrent zijn verder
bestier derzelve van mijn aandeel; in overeenstemming met de volmagt,
die ik aan den ouden kapitein had gegeven, aan wien ik hem verzocht
alles wat mij toekwam over te maken, tot hij nader van mij zou hooren.
Ik verzekerde hem, dat ik niet alleen voornemens was naar hem toe te
komen, maar ook het overschot mijns levens er te blijven doorbrengen.
Hierbij voegde ik een fraai geschenk van eenige Italiaansche zijde voor
zijne vrouw en twee dochters, (welke hij, volgens berigt van des
kapiteins zoon had) met twee stukken fijn Engelsch laken, het beste dat

ik in Lissabon bekomen kon, en eenige Vlaamsche kant van hooge
waarde.
Na op deze wijze mijne zaken geschikt, mijne lading verkocht, en voor al
mijne goederen wissels gekocht te hebben, was de vraag, hoe ik naar
Engeland zou gaan. Hoezeer ik ook aan de zee gewoon was, had ik toen
een sterken tegenzin om ter zee naar Engeland te gaan. Schoon ik er
geene reden voor had, werd deze tegenzin zoo sterk, dat toen mijne
bagaadje reeds aan boord was, ik nog van gedachten veranderde, en
dat wel niet eens maar twee- of driemalen. Het is waar, ik was op zee
zeer ongelukkig geweest, en dit kon er de reden van zijn, doch het is
niemand geraden in zaken van zooveel belang zijn voorgevoel te
verachten. Twee der schepen, waar ik het oog meer bijzonder op
geslagen had, zoodat ik reeds mijne goederen in het eene gezonden
had, en met den kapitein van het andere mijnen overtogt reeds bepaald;
deze twee zelfde schepen verongelukten; het eene namelijk werd door
Algerijnsche kapers genomen en het andere bij Torbay verbrijzeld, en al
het volk op drie na, verdronk; zodat ik niet weet op welk schip ik
ongelukkiger zou geweest zijn.
In dezen tweestrijd nam ik mijne toevlugt tot mijn ouden raadsman, die
mij ernstig ried niet ter zee de reis te doen, maar te land, en de golf van
Biscaye over te steken naar Rochelle, vanwaar ik veilig en gemakkelijk
naar Parijs en zoo over Calais naar Dover reizen kon; of naar Madrid te
gaan en geheel Frankrijk door de reis te land te doen. Om kort te gaan,
ik had zooveel tegen eene zeereis, behalve van Calais naar Dover, dat ik
besloot den geheelen weg te land af te leggen; hetwelk, daar ik geen
haast had en het geld niet behoefde te ontzien, verre weg de
aangenaamste was; vooral toen mijn oude kapitein een Engelsen heer,
den zoon van een koopman uit Lissabon, bij mij bragt, die de reis mede
wilde maken, waarna wij nog twee Engelsche kooplieden en twee jonge
Portugesche heeren vonden, waarvan de laatsten alleen naar Parijs
gingen; zoodat wij in alles met ons zessen en vijf knechten waren. De
twee kooplieden en de Portugezen namen ieder een knecht met hun
beide om de onkosten, en ik nam voor mij als knecht een Engelsch
matroos mede, behalve Vrijdag, die veel te onbedreven was om op reis
als knecht te gebruiken.

Op deze wijze vertrokken wij van Lissabon, allen goed bereden en
gewapend, zoodat wij een kleinen troep uitmaakten. Men deed mij de
eer aan mij kapitein te noemen, omdat ik de oudste was en twee
knechts bij mij had, en ook de eigenlijke oorzaak van de geheele reis
was. Daar ik den lezer met geen mijner zeetogten lastig gevallen ben,
wil ik dit ook niet met het journaal van mijne landreis doen; echter mag
ik eenige avonturen niet verzwijgen, die wij op deze lange en
bezwaarlijke reis ontmoetten.
Te Madrid gekomen, bleven wij daar eenigen tijd vertoeven, daar wij
allen vreemdelingen in Spanje waren, om het Spaansche hof en al wat
merkwaardig was te bezigtigen, doch daar het laat in den zomer was,
hielden wij er ons niet lang op, en verlieten Madrid omstreeks het
midden van October. Maar toen wij aan de grenzen van Navarra
kwamen, werden wij op verscheidene plaatsen verontrust door de
tijding, dat er aan de Fransche zijde zoo veel sneeuw was gevallen, dat
verscheidene reizigers verpligt waren geweest naar Pampeluna terug te
keeren, na met veel gevaar den overtogt beproefd te hebben.
Te Pampeluna aangekomen, vonden wij dat dit de waarheid was, en
voor mij, die altijd in een heet klimaat, waar men naauwelijks kleederen
verdragen kon, had geleefd, was de koude onuitstaanbaar. Nog
onaangenamer dan verrassend was het, dat wij slechts tien dagen te
voren Oud-Kastilië hadden verlaten, waar het niet alleen warm, maar
zeer heet was, en onmiddellijk een zoo strengen, snijdenden wind uit

het Pyrenesche gebergte voelden, dat die ondragelijk was, en wij bang
werden, dat onze handen en voeten zouden bevriezen. De arme Vrijdag
was inderdaad in doodsangst, toen hij de bergen met sneeuw bedekt
zag, en voor het eerst van zijn leven de koude gevoelde.
Tot meerder ongeluk bleef het, toen wij te Pampeluna gekomen waren,
zoo geweldig doorsneeuwen en zoo lang, dat men zeide, dat de winter
vóór zijn tijd was gekomen, en de vroeger moeijelijke wegen thans
geheel ontoegankelijk waren; in één woord, de sneeuw lag op sommige
plaatsen te hoog om er door te komen, en daar zij niet bevrozen was,
gelijk in noordelijke landen, kon men niet voorttrekken, zonder bij iedere
schrede gevaar te loopen van levend begraven te worden. Wij bleven
niet minder dan twintig dagen te Pampeluna, toen ik, ziende dat de
winter inviel en er geene waarschijnlijkheid op zachter weder was (want
strenger winter had men in vele jaren in Europa niet vernomen)
voorstelde dat wij allen naar Fontarabia zouden gaan, en ons daar
inschepen naar Bordeaux, dat een korte reis was.
Toen wij echter hierover beraadslaagden, kwamen er vier Fransche
heeren aan, die aan de Fransche zijde, even als wij aan de Spaansche,
gebleven waren, tot zij een gids hadden gevonden, die het land bij het
hoofd van Languedoc doortrekkende, hen langs wegen had gevoerd,
waar zij slechts weinig sneeuw hadden aangetroffen, en deze was nog
zoo hard bevroren, zeiden zij, dat zij hen en hunne paarden had kunnen
dragen. Wij lieten dezen gids roepen, die zeide te willen aannemen ons
langs denzelfden weg te brengen, zonder eenig gevaar van de sneeuw,
mits wij genoeg gewapend waren, om ons voor de wilde dieren te
beschermen; want als er zoo veel sneeuw viel, zeide hij, kwamen de
wolven dikwijls van het gebergte naar beneden, razende van honger,
omdat de met sneeuw bedekte grond hun geen voedsel aanbood. Wij
zeiden, dat wij voor zulke beesten genoeg gewapend waren, als hij ons
beveiligen kon voor eene soort van wolven op twee beenen, waarvan
naar men ons gezegd had, wij vooral aan de Fransche zijde van het
gebergte het meeste gevaar liepen. Hij verzekerde ons, dat op den weg,
dien hij wilde nemen, wij daarvan geen gevaar zouden loopen. Dus
besloten wij hem te volgen, even als twaalf andere heeren met hunne
knechten, Spanjaarden en Franschen, die gelijk ik zeide, den overtogt
beproefd hadden, maar genoodzaakt waren geweest terug te keeren.

Wij verlieten dan allen Pampeluna, den vijftienden November, met onzen
gids aan het hoofd, die tot mijne verbazing, in plaats van vooruit te
gaan, met ons terugkeerde, wel twintig Engelsche mijlen op den weg,
dien wij van Madrid afgekomen waren; waarna wij twee rivieren
overtrokken en de vlakte bereikt hebbende, ons wederom in een warm
klimaat en aangename landstreek bevonden, waar geen sneeuw te zien
was; maar plotseling links afslaande, naderde hij het gebergte langs een
anderen weg, en schoon de hoogten en afgronden verschrikkelijk zich
vertoonden, maakte hij zooveel bogten en wendingen, dat hij ons
zonder het te weten over de hoogste gebergten had gebragt, zonder dat
wij veel last van de sneeuw hadden gehad, en plotseling wees hij ons de
aangename lagchende gewesten van Languedoc en Gascogne, die allen
groen en bloeijend er uitzagen, schoon zij nog ver af lagen en wij nog
een bezwaarlijken weg tot daartoe hadden. Wij werden wel eenigzins
ongerust, toen het vier-en-twintig uren achtereen zoo hevig sneeuwde,
dat wij stil moesten houden, doch hij stelde ons gerust en verzekerde,
dat wij spoedig alles te boven zouden zijn. Inderdaad vonden wij elken
dag, dat wij afdaalden, en dus trokken wij, in vertrouwen op onzen gids,
voort.
Ongeveer twee uren voor het donker werd, was onze gids ons een eind
weegs vooruit, en toevallig buiten ons gezigt. Eensklaps kwamen drie
monsterachtige wolven uit een hollen weg, die in een digt bosch
uitkwam, tevoorschijn. Twee wolven vlogen op den gids aan, en zoo hij
een half kwartier verder vooruit was geweest, zouden zij hem
verslonden hebben, voor wij hem te hulp hadden kunnen schieten. Een
hunner greep het paard, en de andere den man zoo onstuimig aan, dat
hij geen tijd of geen tegenwoordigheid van geest genoeg had om zijn
pistool uit te halen, maar allergeweldigst om hulp riep. Vrijdag was juist
naast mij, ik gelastte hem vooruit te rijden, om te zien wat er te doen
was. Zoodra Vrijdag hem in het gezigt kreeg, riep hij zoo hard als de
ander: "O meester, meester!" maar daar hij een moedige kerel was,
reed hij tot vlak bij den man, en schoot den wolf met een pistool door
den kop.
Het was gelukkig voor den armen man, dat het Vrijdag was, die hem te
hulp kwam, want hij, die in zijn vaderland die beesten gezien had, was
er niet bang voor, terwijl zoo een onzer op een verderen afstand

geschoten had, hij misschien den wolf gemist of welligt den gids
getroffen had. Het was genoeg om een moediger man dan ik te
ontzetten, en ons geheele gezelschap was er inderdaad van verschrikt,
toen wij na het afschieten van Vrijdags pistool, aan weerszijden het
afschuwelijkst wolvengehuil hoorden, dat door de echo's in het gebergte
verdubbeld werd, zoodat het scheen alsof er eene ontzettende menigte
was, en misschien waren er genoeg om ons reden tot vrees te geven.
Toen echter Vrijdag den eenen wolf had doodgeschoten, liet de ander
dadelijk het paard los, en nam de vlugt. Gelukkig had hij het bij den kop
gegrepen en het gebit in zijn bek gepakt, zoo dat hij het paard weinig
kwaad had gedaan. De gids had meer geleden; want hij was tweemaal
door het beest gebeten, eens in den arm en eens in de dij, en hij stond
op het punt om van zijn verschrikt paard te vallen, toen Vrijdag hem
bereikte.

Gemakkelijk begrijpt men, dat wij op het hooren van Vrijdags schot,
allen onze paarden aanzetten, en zoo hard als de weg, die zeer
moeijelijk was, toeliet, opreden, om te zien wat er te doen was. Zoodra
wij de boomen, die ons het uitzigt benamen, voorbij waren, zagen wij
wat het geval was, en hoe Vrijdag den armen gids ontzet had, schoon
wij nog niet zien konden, welk beest hij gedood had.
Maar nimmer zag men een moediger en zonderlinger gevecht dan
hetgeen nu volgde tusschen Vrijdag en den beer, die ons (schoon wij in
het eerst zeer bang voor hem waren) veel vermaak gaf. Daar de beer
een zwaar en plomp schepsel is, die niet zoo vlug loopt als de wolf,
handelt hij gewoonlijk naar twee regels. Den mensch, die zijn eigenlijke
prooi niet uitmaakt, schoon ik niet zeggen kan wat groote honger, als de
sneeuw, gelijk thans het geval was, den grond bedekt, bij hem kan
uitwerken, den mensch, zeg ik, valt hij zelden het eerst aan;
integendeel, zoo gij u met hem niet inlaat, zal hij zich met u niet
bemoeijen. Maar men moet toch zeer beleefd tegen hem zijn, en laten
hem den weg vrij; want hij is zeer trotsch en zou voor geen prins uit
den weg gaan; het best is een anderen weg heen te zien en bedaard
voort te gaan, want zoo men stilstaat en hem stijf aanziet, wil hij dit wel
eens als eene beleediging opnemen. Zoo men hem echter met iets
gooit, dat hem raakt, al ware het maar een takje zoo dun als een pink,
dan wordt hij boos, en laat alles staan om zijne wraak te koelen; want
hij staat magtig op het punt van eer; dit is zijn eerste eigenschap. De
tweede is, dat als gij hem beleedigd hebt, hij u nacht en dag volgen zal,
om zich te wreken, tot hij u ingehaald heeft.
Vrijdag had onzen gids gered, en toen wij bij hem kwamen, was hij
bezig hem van zijn paard te helpen, want de man was zoo wel verschrikt
als gekwetst, vooral het eerste; toen wij eensklaps den beer uit het
bosch zagen komen; het was een monsterachtige; de grootste, dien ik
ooit zag. Wij waren allen een weinig ontsteld bij dit gezigt, maar toen
Vrijdag hem gewaar werd, kon men de vreugde op zijn gelaat lezen. "O!
o! o!" riep hij, "meester, geef mij verlof hem goeden dag te zeggen, gij
zult lagchen om hem."

Ik verwonderde mij over zijne vreugde, en zeide: "Gek, hij zal u
opeten!"—"Mij opeten! mij opeten!" riep Vrijdag. "Ik zal hem opeten
liever, en u laten lagchen. Blijft allen hier staan, ik zal u laten lagchen."
Hij ging zitten en had in een oogenblik zijne laarzen uit en een paar ligte
schoenen aan, die hij in zijn zak had; daarop gaf hij mijn anderen
knecht zijn paard en liep weg als de wind. De beer kuijerde zachtjes
voort, en scheen zich met niemand te willen inlaten, tot Vrijdag nader
gekomen, hem toeriep: "Hoor eens, hoor eens, ik moet u eens spreken!"

alsof de beer hem verstaan kon. Wij volgden op een afstand, want wij
waren nu in een bosch gekomen, waar de grond effen, en vrij open was,
schoon hier en daar verscheidene boomen stonden. Vrijdag, die den
beer achterna liep, was spoedig digt bij hem gekomen, waarop hij een
steen opnam, en hem dien juist op het hoofd wierp, maar het was zoo
goed alsof hij hem tegen een muur had geworpen, schoon Vrijdag er
zijn doel mede bereikte, dat namelijk de beer op hem afkwam, ten einde
ons te laten lagchen, zoo als hij zeide.
Zoodra de beer den steenworp gevoeld had, keerde hij zich om en
kwam met zoo duchtig groote stappen voortschuiven, dat een paard in
een galop hem naauwelijks had kunnen bijhouden. Weg vloog Vrijdag,
en nam zijn weg naar ons toe als om hulp; dus besloten wij allen te
gelijk op den beer te schieten, en mijn knecht te ontzetten; schoon ik
niet weinig boos op hem was, dat hij ons den beer op den hals had
gehaald, terwijl die een anderen weg uitkuijerde, en vooral omdat hij
eerst den beer naar ons toelokte, en toen wegliep. "Is dat ons aan het
lagchen maken, kerel?" riep ik. "Kom hier en neem uw paard, dan zullen
wij op den beer schieten." Hij hoorde mij, en riep: "niet schieten! niet
schieten! Blijf staan, gij zult veel lagchen." En terwijl de vlugge knaap
slechts twee voet voor den beer uit was, keerde hij zich plotseling om,
en een grooten eikenboom ziende, die hij tot zijn oogmerk geschikt
achtte, wenkte hij ons hem te volgen, en zijn gang versnellende, klom
hij vlug in den boom, na zijn geweer op vijf of zes ellen afstands van
den boom nedergelegd te hebben.
Spoedig was de beer bij den boom gekomen, en wij volgden op een
afstand. Eerst bleef hij bij het geweer staan, berook het, maar liet het
liggen, en klom toen als eene kat in den boom, schoon hij zulk een
plomp dier was. Ik stond versteld van de dolheid van mijn knecht, en
kon nog maar niets zien om te lagchen, doch toen wij den beer op den
boom zagen, reden wij allen er digter naar toe. Toen wij er bij kwamen,
was Vrijdag aan het dunne eind van een zwaren arm van den boom
gekomen, en de beer was er halverwege op. Zoodra Vrijdag zag, dat hij
het einde van den tak naderde, riep hij ons toe: "Nu zult gij een beer
zien leeren dansen." Hij begon dus den tak te schudden en er op te
dansen, zoodat de beer begon te waggelen en achterom keek, alsof hij
den aftogt wilde slaan, en wij ons van lagchen niet konden bedwingen.

Maar Vrijdag had nog niet met hem gedaan; toen hij zag, dat hij stil
stond, riep hij hem weder toe, alsof het beest hem verstaan kon: "Kom
wat nader, vriend; kom wat nader als het u belieft!" Daarop bleef hij stil
zitten, waarop de beer wat verder vooruit kwam, toen begon hij weder
te springen, en de beer bleef stokstijf staan.
Wij dachten, dat het nu een geschikt tijdstip was, om hem voor den kop
te schieten, en dus riep ik Vrijdag toe, stil te zitten, dat wij den beer
zouden schieten, maar hij riep: "Niet schieten! niet schieten! Ik zal hem
straks wel schieten." Om kort te gaan Vrijdag danste zoo lustig en de
beer stond zoo uit het veld geslagen, dat wij ons lagchen niet konden
bedwingen, schoon ik nog niet begrijpen kon, wat hij doen wilde. Eerst
dachten wij, dat hij den beer uit den boom zou laten tuimelen, maar
daar was de beer te slim toe, want hij kwam niet ver genoeg, en hield
zich met zijne breede klaauwen zoo stevig vast, dat wij niet begrepen,
hoe het af zou loopen.
Eindelijk maakte Vrijdag er een einde aan, en riep den beer toe: "Komt
gij niet bij mij, dan zal ik bij u komen." Daarop schoof hij achteruit tot
aan het uiterste einde van den tak, die door zijne zwaarte nederboog,
zoodat hij gemakkelijk op den grond kon springen, gelijk hij deed, en
toen zijn geweer halen ging. "Wel Vrijdag, waarom schiet gij hem nu
niet?" vroeg ik. "Nog niet schieten," zeide Vrijdag, "eerst nog wat
lagchen, dan zal ik hem schieten." Toen de beer zijn vijand vertrekken
zag, klom hij van den zijtak af, maar uiterst benaauwd en bij iederen
stap achterom ziende, tot dat hij den stam bereikt had. Toen klom hij
verder zeer langzaam en zeer schroomvallig, voetje voor voetje
achteruit, en even voor hij zijn achterpoot op den grond zette, liep
Vrijdag naar hem toe, stak den tromp van zijn snaphaan in zijn oor en
schoot hem zoo dood als een steen.
Toen keerde de knaap zich naar ons toe, en toen hij zag dat wij
tevreden waren, begon hij hartelijk te lagchen, en zeide: "Zoo schieten
wij de beeren in ons land."—"Hoe wilt gij die schieten zonder geweren?"
vroeg ik.—"Niet met geweer, maar met zeer lange bogen," zeide hij.—Dit
voorval had ons eene aangename afleiding gegeven, maar wij waren
nog altijd in eene woeste streek, onze gids was gekwetst, en wij wisten
naauwelijks wat nu te doen; het gehuil der wolven klonk ons nog in de
ooren, en behalve het geraas, dat ik aan de Afrikaansche kust hoorde,

waarvan ik vroeger gesproken heb, herinner ik mij niet ooit iets gehoord
te hebben, dat zoo afgrijsselijk was. De bedenking hiervan en dat het
duister werd, riep ons van daar, anders hadden wij zeker, gelijk Vrijdag
begeerde, dien monsterachtigen beer de huid afgestroopt, die het wel
waard was, doch wij hadden nog drie mijlen af te leggen en onze gids
haastte ons; dus lieten wij hem liggen en vervolgden onze reis. De
grond bleef nog met sneeuw bedekt, schoon niet zoo diep en gevaarlijk
als op het gebergte, en de wolven waren, gelijk wij naderhand hoorden,
door den honger gedreven tot in de vlakte afgedaald, en hadden in de
dorpen veel kwaads gedaan, schapen en paarden en ook eenige
menschen gedood. Wij moesten nog eene gevaarlijke engte door, waar
wij, gelijk onze gids zeide, zoo er nog wolven in die streek waren, ze
zouden aantreffen; dit was eene kleine vlakte, die tusschen digte
bosschen, als eene lange laan doorliep, en die wij door moesten, om het
dorp te bereiken, waar wij ons nachtverblijf zouden houden.
Een half uur voor zonsondergang trokken wij het eerste bosch door, en
even na zonsondergang kwamen wij in de vlakte. In het eerste vonden
wij niets, dan op eene opene plek van geen twee roeden breed, zagen
wij vijf wolven den weg oversteken, alsof zij eene prooi najaagden. Zij
sloegen op ons geen acht en waren in een oogenblik uit ons gezigt.
Hierop ried onze gids, die in zijn hart een lafaard was, ons aan op onze
hoede te zijn, want dat hij geloofde, dat er meer wolven kwamen.
Wij hielden onze wapenen gereed, doch zagen geen meer wolven voor
wij het bosch door en op de vlakte gekomen waren. Daar gekomen
hadden wij genoeg te zien. In de eerste plaats zagen wij een paard, dat
de wolven gedood hadden, en waar wel een dozijn aan bezig waren de
beenen af te kluiven, want het vleesch was er reeds geheel af. Wij
achtten het niet geraden hen in hunnen maaltijd te storen, en zij
sloegen op ons geen acht. Vrijdag wilde op hen schieten, maar ik
verbood het, want ik begreep, dat wij spoedig genoeg te doen zouden
hebben. Wij waren nog niet halverwege de vlakte door, toen wij in het
bosch aan de linkerzijde van ons, de wolven allerverschrikkelijkst
hoorden huilen; en kort daarop zagen wij een troep van wel honderd
regt op ons aankomen, zoo geregeld als een troep soldaten. Ik wist niet
hoe hen best te ontvangen, maar begreep, dat wij allen een
digtgesloten linie moesten maken. Dit geschiedde in een oogenblik, en

nu gelastte ik, dat men slechts om den anderen man schieten zou,
terwijl de anderen zich gereed zouden houden tot eene tweede
losbranding als zij bleven naderen, terwijl dan de eersten niet hunne
geweren laden, maar ieder met eene pistool gereed zouden staan, want
wij hadden ieder een geweer en twee pistolen, dus konden wij zes maal
achtereen vuur geven. Dit was echter niet noodig, want bij de eerste
laag bleef de vijand staan, verschrikt van het vuur en het schieten; vier
waren doodgeschoten en verscheidenen gewond, gelijk wij aan het
bloed op de sneeuw zagen. Daar zij nu stand hielden en niet
terugtrokken, bragt ik mij te binnen, dat mij wel eens verhaald was, dat
de woestste dieren voor de stem van een mensch vreezen; en liet dus
ons geheele gezelschap een luid geschreeuw aanheffen. Dit middel had
het gewenschte gevolg, zij keerden zich om en begonnen af te trekken.
Eene tweede laag van ons deed hen daarop ijlings wegvlugten.
Dit gaf ons tijd onze wapenen weder te laden, gelijk wij zonder dralen
deden; naauwelijks was dit echter geschied of wij hoorden aan onze
linkerzijde, in hetzelfde bosch doch verder af, weder een verschrikkelijk
geweld, van den kant dien wij moesten heentrekken. De nacht begon in
te vallen, en de duisternis maakte onzen toestand nog hagchelijker;
doch wij konden, toen het rumoer heviger werd, duidelijk het gehuil dier
helsche beesten onderkennen, en plotseling zagen wij twee of drie
troepen wolven, een op zijde, een van achteren en een voor ons uit,
zoodat wij geheel omringd schenen. Daar zij ons echter niet aanvielen,
zetten wij onzen weg voort, zoo snel onze paarden voort komen konden,
hetgeen slechts op een middelmatigen draf was, daar de weg slecht
was. Op deze wijze kwamen wij aan den ingang van het bosch, dat wij
na de vlakte, door moesten trekken, maar wij zagen met leede oogen,
toen wij bij den engen weg of laan, die er door liep, kwamen, dat vlak
aan den ingang eene groote troep wolven stond. Plotseling hoorden wij
van eene andere opening in het bosch een geweerschot, en een paard
met zadel en toom kwam er uitvliegen als de wind met zestien of
zeventien wolven achter zich. Het paard liep sneller, maar kon het niet
lang zoo uithouden, en zij moesten het weldra inhalen.

Toen wij daarop den ingang, waar het paard uitgekomen was, binnengereden
waren, zagen wij een verschrikkelijk tooneel. Wij vonden nog een paard en
twee menschen, die de wolven verscheurden. Ongetwijfeld had een der
mannen het geweer afgeschoten, want dit lag naast hem, doch de wolven
hadden hem reeds half verslonden. Vol afgrijzen wisten wij eerst niet wat te
doen, doch de wolven lieten ons weinig tijd van beraad, want zij verzamelden
zich om ons heen, en schenen ons tot hunne prooi uitgekozen te hebben. Ik
geloof, dat er wel driehonderd waren. Tot ons geluk lagen digt bij den ingang
van het bosch eenige zware boomstammen, die den vorigen zomer zeker
geveld en nog niet weggehaald waren. Ik plaatste mijne kleine troep achter
deze, en vormde zoo een driehoekig front met de paarden in het midden. Het
was tijd, want weldra kwamen zij met een dof gegrom aanzetten en
beklommen onze borstwering, als waren zij zeker van hunnen buit. Het
schijnt, dat zij vooral woedend werden door onze paarden achter ons te zien.
Ik gelastte, dat men om den anderen man weder zou vuren, en ieder mikte
zoo goed, dat bij de eerste losbranding verscheidene wolven sneuvelden,
maar wij moesten aanhoudend doorvuren, want de achtersten dreven de
voorsten aanhoudend als ware duivels vooruit. Bij onze tweede losbranding
schenen zij tot staan gebragt, maar het was slechts voor een oogenblik, want
er kwamen weder anderen opzetten, dus deden wij twee losbrandingen met
onze pistolen, en doodden geloof ik wel zeventien of achttien en kwetsten
zeker eens zooveel, maar toch kwamen er meer opzetten.

Ik wilde ongaarne onze laatste losbranding te haastig geven, dus riep ik mijn
knecht, niet Vrijdag, want die was beter bezig met mijn geweer en het zijne
telkens met de grootste vlugheid weder te laden, maar de ander, gaf hem een
kruidhoorn, en gelastte hem onder den boomstam een breeden loop kruid te
leggen. Hij deed dit en was naauwelijks weg, of de wolven kwamen opzetten
en sommigen er opspringen, toen ik eene pistool op het kruid losbrandde, en
dat ontstak. Die op den stam waren, vielen gezengd neder, verscheidene
sprongen tot midden onder ons. Deze werden dadelijk afgemaakt en de
overigen waren zoo verschrikt van het vuur, dat zij een weinig terugtrokken.
Hierop gelastte ik al onze pistolen gelijk af te vuren en tevens hard te
schreeuwen, waarop de wolven het hazenpad kozen, en wij op een twintig
gekwetsten aanvielen, die op den grond lagen, en ze in een oogenblik
afmaakten, hetwelk een gelukkig gevolg had, want hun gekerm en gehuil
werd door hunne makkers zeer goed begrepen, die de vlugt kozen en ons
verlieten.
Wij hadden zeker zestig wolven gedood, en zouden, zoo het dag geweest
was, er nog meer nedergeveld hebben. Na dus ruim baan gemaakt te hebben,
trokken wij weder vooruit, want wij hadden nog ongeveer een uur gaans voor
ons. Onderweg hoorden wij de hongerige beesten gestadig huilen, en
verbeeldden ons somtijds ze te zien, doch konden dit niet zeker zeggen, daar
onze oogen van de schittering der sneeuw verblind waren. Een uur later
kwamen wij in het dorp, waar wij ons nachtverblijf moesten houden, en hier
vonden wij alles in onrust en beweging, want den vorigen nacht waren eenige
wolven en beeren tot in het dorp doorgedrongen en hadden hun een
doodschrik op het lijf gejaagd, en zij waren verpligt altijd en vooral des nachts
de wacht te houden, ten einde hun vee en hun eigen leven te beveiligen.

Den volgenden morgen was onze gids zoo ziek en zijne kwetsuren zoo
ontstoken, dat wij niet verder voort konden, dus waren wij verpligt een
nieuwen gids aan te nemen en naar Toulouse te gaan, waar wij weder in een
warm luchtgestel en een aangenaam, vruchtbaar land waren. Maar toen wij te
Toulouse ons wedervaren verhaalden, zeide men ons, dat dit in het groote
bosch aan den voet van het gebergte, niets ongewoons was, vooral als de
grond met sneeuw bedekt was. Maar men vroeg ons, welk slag van een gids
wij gevonden hadden, die het had durven wagen ons in dat strenge jaargetij
te geleiden en verzekerde, dat het een wonder was, dat wij niet allen
verongelukt waren. Toen wij verhaalden, welke stelling wij hadden
aangenomen en onze paarden in het midden geplaatst hadden, keurden zij dit
sterk af, en zeiden dat het vijftig tegen een was, dat wij niet allen verscheurd
waren geworden; want de wolven zijn vooral zoo verhit op paarden, maar
anders zeer bang voor geweerschoten. Daar zij echter uitgehongerd waren,
had de trek naar paardenvleesch hen het gevaar doen verachten, en zonder
ons aanhoudend vuur en den loop buskruid zouden wij hoogst waarschijnlijk
allen verscheurd zijn. In allen geval zouden wij, als wij onze paarden in den
steek hadden gelaten, en gezamenlijk afgetrokken waren, veilig hebben
kunnen aftrekken, vooral met onze vuurwapens en in zoo groot getal zijnde.
Wat mij betreft, ik heb nimmer grooter gevaar onder de oogen gezien, want

toen ik driehonderd duivels huilende en met open muil op ons zag afkomen
en geenerlei beschutting of veiligen aftogt voor ons zag, hield ik mij voor
verloren, en liever dan weder het gebergte over te trekken, zou ik duizend
mijlen ter zee afleggen, al wist ik ook, dat ik alle weken een storm zou
moeten doorstaan.
Ik zou van mijne reis door Frankrijk niets kunnen mededeelen, dan hetgeen
anderen beter vóór mij gedaan hebben. Ik reisde van Toulouse naar Parijs en
kwam kort daarop te Calais en landde veilig te Dover den 14 Januarij, na veel
koude uitgestaan te hebben. Thans was mijn doel bereikt, en ik spoedig in het
bezit van mijn sedert kort ontdekten rijkdom, daar de medegebragte wissels
weldra allen betaald werden. Mijne voornaamste raadsvrouw was thans weder
de goede oude weduwe, die vol dankbaarheid voor het geld dat ik haar
gezonden had, geene moeite of zorg te groot voor mij achtte, en daar ik op
hare onkreukbare eerlijkheid bouwen kon, kon ik haar gerust alles
toevertrouwen.
Ik schreef thans aan mijn vriend in Lissabon over den verkoop mijner
plantaadje, en op zijn raad bood ik die aan de zoons van mijne gemagtigden
te koop aan. Deze namen mijn eisch aan, en deden mij door een bankier te
Lissabon drie-en-dertig duizend stukken van achten daarvoor toekomen,
terwijl de lijfrente van honderd moidores aan den kapitein en vijftig aan zijn
zoon als eene grondrente ten laste van de plantaadje bleven.
Aldus eindigde het eerste deel van een wisselvallig leven, een blijk van de
bestieringen der Voorzienigheid, en welks lotwisselingen zelden geëvenaard
zijn. Dwaselijk begonnen, eindigde het gelukkiger dan eenig gedeelte van
hetzelve mij reden gaf te verwachten.
Men zou denken, dat ik in een toestand, zoo gezegend in alle opzigten, buiten
alle gevaren was, en dit zou ook zoo geweest zijn als ik niet tot een zwervend
leven bestemd was geweest. Ik had vrouw noch kinderen, weinig
bloedverwanten, en hoezeer rijk, weinig bekenden, en schoon ik mijne

plantaadje verkocht had, lag Brazilië mij nog altijd in het hoofd. Nog meer
verlangde ik mijn eiland weder te zien en te vernemen of de arme Spanjaards
daar gekomen, en hoe zij door de daar achtergelaten schurken behandeld
waren.
De ernstige raadgevingen der weduwe weêrhielden mij zeven jaren lang
hiervan, gedurende welken tijd ik twee neven, kinderen van een mijner
broeders, naar mij nam. De oudste, die eenig vermogen bezat, voedde ik als
een heer op, en vermaakte hem een deel van mijne bezittingen; den jongste
gaf ik aan een scheepskapitein mede, en toen hij na vijf jaren een knap,
bedaard en ondernemend jongman was, plaatste ik hem op een schip als
kapitein, en zond hem naar zee. Deze jonge knaap verlokte mij naderhand,
zoo oud als ik was, tot verdere avonturen.
Middelerwijl had ik mij in Engeland nedergezet, en was in het huwelijk
getreden, en dat zeer tot mijn genoegen, want mijne vrouw schonk mij twee
zonen en eene dochter. Maar mijne vrouw stierf, en mijn neef kwam terug van
eene voorspoedige reis naar Spanje, en mijne neiging en zijn aanhouden
verlokten mij, om als koopman naar Oost-Indië scheep te gaan. Dit was in
1694.
Op deze reis bezocht ik mijne nieuwe kolonie, zag mijne opvolgers, de
Spanjaarden, vernam hunne geheele geschiedenis en die van de
achtergelaten kerels; hoe zij eerst de Spanjaards plaagden, daarna vrede
maakten, weder twist zochten, dien bijlegden en weder hernieuwden, tot
eindelijk de Spanjaarden, tot geweld genoodzaakt, hen aan zich
onderwierpen; hoe goed zij door deze behandeld werden; een verhaal even
buitengewoon als mijn eigen leven; vooral van hunne gevechten met de
Caraïben, die verscheidene malen op het eiland landden; de verbeteringen
door hen daarop gemaakt, en hoe vijf hunner een togt naar het vasteland
deden, en elf mannen en vijf vrouwen als gevangenen medebragten, waarvan
het gevolg was, dat ik bij mijne komst een twintigtal jonge kinderen op het
eiland vond.
Ik bleef er ongeveer twintig dagen, en liet hen allerlei noodwendigheden,
vooral wapens, kruid en lood, gereedschappen, kleederen en twee
handwerkslieden, een timmerman en een smid, die ik uit Engeland
medegebragt had. Voorts verdeelde ik het eiland onder hen, doch behield den
eigendom van het geheel voor mij, en na alles met hen geschikt en hen
verzocht te hebben het eiland niet te verlaten, verliet ik hen. Daarop deed ik
Brazilië aan, vanwaar ik met een daar gekocht scheepje, behalve vele andere
zaken, hun zeven vrouwen toezond, hetzij als dienstboden of om als

echtgenooten te nemen. Den Engelschen beloofde ik eenige wouwen uit
Engeland te zullen zenden, als zij daar wilden blijven, hetgeen mij later niet
mogelijk was. Deze knapen gedroegen zich zeer goed nu zij onder strenge
tucht stonden. Ook zond ik hun uit Brazilië vijf koeijen, waarvan drie kalven
moesten, eenige schapen en varkens, die bij mijne wederkomst zich
aanmerkelijk vermeerderd hadden.
Doch dit alles, en hoe driehonderd Caraïben het eiland overvielen, hen eerst
versloegen, één hunner doodden, en hunne aanplantingen vernielden; doch
hoe later een storm des vijands kanoes vernielde, deze door honger en hunne
geweren gedood werden, en zij weder in het bezit van het eiland geraakten;
dit alles, met nog eenige buitengewone lotgevallen van mijzelven, gedurende
nog tien jaren, zal ik misschien later verhalen.

*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK HET LEVEN EN DE
LOTGEVALLEN VAN ROBINSON CRUSOE, T. 1 ***
Updated editions will replace the previous one—the old editions will
be renamed.
Creating the works from print editions not protected by U.S.
copyright law means that no one owns a United States copyright in
these works, so the Foundation (and you!) can copy and distribute it
in the United States without permission and without paying
copyright royalties. Special rules, set forth in the General Terms of
Use part of this license, apply to copying and distributing Project
Gutenberg™ electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG™
concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark,
and may not be used if you charge for an eBook, except by following
the terms of the trademark license, including paying royalties for use
of the Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything
for copies of this eBook, complying with the trademark license is
very easy. You may use this eBook for nearly any purpose such as
creation of derivative works, reports, performances and research.
Project Gutenberg eBooks may be modified and printed and given
away—you may do practically ANYTHING in the United States with
eBooks not protected by U.S. copyright law. Redistribution is subject
to the trademark license, especially commercial redistribution.
START: FULL LICENSE

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE

PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work (or
any other work associated in any way with the phrase “Project
Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of the Full
Project Gutenberg™ License available with this file or online at
www.gutenberg.org/license.
Section 1. General Terms of Use and
Redistributing Project Gutenberg™
electronic works
1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree
to and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or
destroy all copies of Project Gutenberg™ electronic works in your
possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a
Project Gutenberg™ electronic work and you do not agree to be
bound by the terms of this agreement, you may obtain a refund
from the person or entity to whom you paid the fee as set forth in
paragraph 1.E.8.
1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people
who agree to be bound by the terms of this agreement. There are a
few things that you can do with most Project Gutenberg™ electronic
works even without complying with the full terms of this agreement.
See paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with
Project Gutenberg™ electronic works if you follow the terms of this
agreement and help preserve free future access to Project
Gutenberg™ electronic works. See paragraph 1.E below.

1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation (“the
Foundation” or PGLAF), owns a compilation copyright in the
collection of Project Gutenberg™ electronic works. Nearly all the
individual works in the collection are in the public domain in the
United States. If an individual work is unprotected by copyright law
in the United States and you are located in the United States, we do
not claim a right to prevent you from copying, distributing,
performing, displaying or creating derivative works based on the
work as long as all references to Project Gutenberg are removed. Of
course, we hope that you will support the Project Gutenberg™
mission of promoting free access to electronic works by freely
sharing Project Gutenberg™ works in compliance with the terms of
this agreement for keeping the Project Gutenberg™ name associated
with the work. You can easily comply with the terms of this
agreement by keeping this work in the same format with its attached
full Project Gutenberg™ License when you share it without charge
with others.
1.D. The copyright laws of the place where you are located also
govern what you can do with this work. Copyright laws in most
countries are in a constant state of change. If you are outside the
United States, check the laws of your country in addition to the
terms of this agreement before downloading, copying, displaying,
performing, distributing or creating derivative works based on this
work or any other Project Gutenberg™ work. The Foundation makes
no representations concerning the copyright status of any work in
any country other than the United States.
1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
1.E.1. The following sentence, with active links to, or other
immediate access to, the full Project Gutenberg™ License must
appear prominently whenever any copy of a Project Gutenberg™
work (any work on which the phrase “Project Gutenberg” appears,
or with which the phrase “Project Gutenberg” is associated) is
accessed, displayed, performed, viewed, copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere in the United
States and most other parts of the world at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away
or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License
included with this eBook or online at www.gutenberg.org. If you
are not located in the United States, you will have to check the
laws of the country where you are located before using this
eBook.
1.E.2. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is derived
from texts not protected by U.S. copyright law (does not contain a
notice indicating that it is posted with permission of the copyright
holder), the work can be copied and distributed to anyone in the
United States without paying any fees or charges. If you are
redistributing or providing access to a work with the phrase “Project
Gutenberg” associated with or appearing on the work, you must
comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through
1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the Project
Gutenberg™ trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.
1.E.3. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any
additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms
will be linked to the Project Gutenberg™ License for all works posted
with the permission of the copyright holder found at the beginning
of this work.
1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project
Gutenberg™ License terms from this work, or any files containing a
part of this work or any other work associated with Project
Gutenberg™.
1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1

Welcome to our website – the perfect destination for book lovers and
knowledge seekers. We believe that every book holds a new world,
offering opportunities for learning, discovery, and personal growth.
That’s why we are dedicated to bringing you a diverse collection of
books, ranging from classic literature and specialized publications to
self-development guides and children's books.
More than just a book-buying platform, we strive to be a bridge
connecting you with timeless cultural and intellectual values. With an
elegant, user-friendly interface and a smart search system, you can
quickly find the books that best suit your interests. Additionally,
our special promotions and home delivery services help you save time
and fully enjoy the joy of reading.
Join us on a journey of knowledge exploration, passion nurturing, and
personal growth every day!
ebookbell.com

Adoption Beyond Borders How International Adoption Benefits Children Compton

About This Presentation

Slide Content

Tags

Categories

Download

Quick Actions

Statistics

Related Slideshows

Adoption Beyond Borders How International Adoption Benefits Children Compton

About This Presentation

Slide Content

Slide 1

Slide 3

Slide 4

Slide 5

Slide 6

Slide 7

Slide 9

Slide 10

Slide 11

Slide 12

Slide 13

Slide 15

Slide 17

Slide 18

Slide 19

Slide 20

Slide 21

Slide 22

Slide 23

Slide 24

Slide 25

Slide 26

Slide 27

Slide 28

Slide 29

Slide 30

Slide 31

Slide 33

Slide 34

Slide 35

Slide 36

Slide 37

Slide 38

Slide 39

Slide 40

Slide 41

Slide 42

Slide 43

Slide 44

Slide 45

Slide 46

Slide 47

Slide 48

Slide 49

Slide 50

Slide 51

Slide 52

Slide 53

Slide 54

Slide 55

Slide 56

Slide 57

Slide 58

Slide 59

Slide 60

Slide 61

Slide 62

Slide 63

Slide 64

Slide 65

Slide 66

Slide 67

Slide 68

Slide 69

Slide 70

Slide 71

Slide 72

Slide 73

Slide 74

Slide 75

Slide 76

Slide 77

Slide 78

Slide 79

Slide 80

Slide 81

Slide 82