bai mau luan van luat hanh chinh

Tải bài mẫu luận văn thạc sĩ vơi đề tài: Hoàn thiện khung pháp luật về Xây dựng cơ bản ở Việt Nam

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ




HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA













NGUYỄN HÙNG HUẾ


PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG THỦ
TỤC HÀNH CHÍNH TRONG GIAI ĐOẠN XÂY
DỰNG VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT Ở VIỆT
NAM HIỆN NAY












LUẬN VĂN THẠC SĨ

LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

2. HÀ NỘI, NĂM 2017

3. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ




HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA













NGUYỄN HÙNG HUẾ


PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG THỦ
TỤC HÀNH CHÍNH TRONG GIAI ĐOẠN XÂY
DỰNG VĂN BẢN QUY PH ẠM PHÁP LUẬT Ở
VIỆT NAM HIỆN NAY












LUẬN VĂN THẠC SĨ: LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

Mã số: 60 38 01 02















HÀ NỘI, NĂM 2017

4. LỜI CAM ĐOAN



Luận văn của tôi được nghiên cứu nghiêm túc, độc lập trên cơ sở sự hỗ trợ,
hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của PGS.TS. Trần Thị Cúc, cùng với sự giúp đỡ của
gia đình, bạn bè, đồng nghiệp công tác tại Cục Kiểm soát thủ tục hành chính. Tôi
xin cam đoan các nội dung và kết quả nghiên cứu trong đề tài này là trung thực
và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nào./.



Hà Nội, ngày tháng 7 năm 2017

Tác giả









Nguyễn Hùng Huế



























2

5. LỜI CẢM ƠN



Để có được luận văn này, em xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành và
sâu sắc nhất tới PGS.TS. Trần Thị Cúc, đã trực tiếp tận tình hướng dẫn em trong
thời gian qua để triển khai, nghiên cứu và hoàn thành đề tài được giao một cách
tốt nhất. Đồng thời, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các thầy, cô giáo của
Học viện Hành chính Quốc gia, các nhà khoa học đã trực tiếp hoặc gián tiếp
giảng dạy truyền đạt những kiến thức khoa học chuyên ngành bổ ích cho bản
thân em trong thời gian học tập, nghiên cứu tại Học viện. Bên cạnh đó, phải kể
đến và xin cảm ơn những đóng góp quý báu và nhiệt tình của bạn bè, đồng
nghiệp; của Lãnh đạo Cục Kiểm soát thủ tục hành chính đã tạo điều kiện, giúp đỡ
trong triển khai nghiên cứu, hoàn thành luận văn; đặc biệt là sự quan tâm động
viên, khuyến khích và cảm thông sâu sắc của gia đình.

Một lần nữa tác giả xin trân trọng cảm ơn về tất cả những sự giúp đỡ quý
báu đó./.

Hà Nội, ngày tháng 7 năm 2017

Tác giả









Nguyễn Hùng Huế















3

6. MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ................................................................................................................................................... 6

CHƯƠNG 1 ........................................................................................................................................ 11

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT CHẤT

LƯỢNG THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG GIAI ĐOẠN XÂY DỰNG

VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT ......................................................................................... 11

1.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM .................................................................................................. 11

1.1.1. Thủ tục hành chính ................................................................................................ 11

1.1.2. Kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính .............................................. 12

1.1.3. Văn bản quy phạm pháp luật.......................................................................... 12

1.2. QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG THỦ

TỤC HÀNH CHÍNH TRONG GIAI ĐOẠN XÂY DỰNG VĂ N BẢN QUY

PHẠM PHÁP LUẬT ................................................................................................................................ 17

1.2.1. Nguyên tắc, yêu cầu và tiêu chí đánh giá chất lượng thủ tục

hành chính ................................................................................................................................................ 17

1.2.2. Nội dung, đối tượng, phạm vi kiểm soát chất lượng thủ tục

hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật ................ 19

1.2.3. Chủ thể và quy trình thực hiện kiểm soát chất lượng thủ tục

hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật ................ 29

CHƯƠNG 2 ........................................................................................................................................ 33

THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ

KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG GIAI

ĐOẠN XÂY DỰNG VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT ...................................... 33

2.1. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG

THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG GIAI ĐOẠN XÂY DỰNG VĂN BẢN

QUY PHẠM PHÁP LUẬT .................................................................................................................. 33

2.1.1. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về kiểm soát chất lượng

thủ tục hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật33

2.1.2. Đánh giá thực trạng pháp luật về kiểm soát chất lượng thủ tục

hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật ................ 34

2.2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT

CHẤT LƯỢNG THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG GIAI ĐOẠN XÂY

DỰNG VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT .................................................................... 43

2.2.1. Thực trạng thực hiện đánh giá tác động thủ tục hành chính…….. 43

7. 2.2.2. Thực trạng lấy ý kiến, thẩm định quy định về thủ tục hành chính ..51


CHƯƠNG 3.......................................................................................... 58

MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT
CHẤT LƯỢNG THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG GIAI ĐOẠN
XÂY DỰNG VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT................................... 58

3.1. XÂY DỰNG BỔ SUNG QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ PHƯƠNG
PHÁP ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG GIAI
ĐOẠN ĐỀ XUẤT CHÍNH SÁCH................................................................ 58
3.1.1. Bổ sung phương pháp, cách thức đánh giá tiêu chí về sự cần
thiết của thủ tục hành chính ..................................................................... 58
3.1.2. Bổ sung phương pháp, cách thức đánh giá tiêu chí về tính hợp
lý của thủ tục hành chính ......................................................................... 59
3.1.3. Bổ sung phương pháp, cách thức đánh giá tiêu chí về tính hợp
pháp của thủ tục hành chính .................................................................... 61
3.1.4. Bổ sung phương pháp, cách thức để đánh giá tính hiệu quả
của thủ tục hành chính ............................................................................. 61
3.2. HOÀN THIỆN QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ PHƯƠNG PHÁP
ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG TRONG GIAI ĐOẠN DỰ THẢO VĂN BẢN...... 63
3.2.1. Hoàn thiện phương pháp, cách thức đánh giá tiêu chí về sự
cần thiết của thủ tục hành chính ............................................................... 63
3.2.2. Hoàn thiện phương pháp, cách thức đánh giá tiêu chí về tính
hợp lý của thủ tục hành chính .................................................................. 63
3.2.3. Hoàn thiện phương pháp, cách thức đánh giá tiêu chí về tính
hợp pháp của thủ tục hành chính ............................................................. 64
3.2.4. Hoàn thiện phương pháp, cách thức tính toán chi phí tuân thủ
của thủ tục hành chính ............................................................................. 64
3.2.5. Quy định rõ việc sử dụng phương pháp đánh giá tác động
trong một số trường hợp đặc thù .............................................................. 65
3.3. XÂY DỰNG BỔ SUNG CÁC QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ
PHƯƠNG PHÁP KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG
THỦ TỤC HÀNH CHÍNH........................................................................... 65
3.3.1. Quy định rõ ràng quy trình kiểm soát chất lượng đánh giá tác
động thủ tục hành chính ........................................................................... 65
3.3.2. Xây dựng bổ sung quy định pháp luật về nội dung kiểm soát
chất lượng hoạt động đánh giá tác động thủ tục hành chính .................... 73
2

8. 3.4. NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THAM GIA Ý KIẾN, THẨM ĐỊNH

QUY ĐỊNH VỀ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH ............................................................................ 77

3.5. TĂNG CƯỜNG SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN, ĐỐI

TƯỢNG CHỊU TÁC ĐỘNG TRONG QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG VĂN BẢN

QUY PHẠM PHÁP LUẬT .................................................................................................................. 80

KẾT LUẬN .......................................................................................................................................... 85

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ .......................................... 87

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 89

PHỤ LỤC 1......................................................................................................................................... 91

PHỤ LỤC 2......................................................................................................................................... 95

PHỤ LỤC 3...................................................................................................................................... 105

PHỤ LỤC 4...................................................................................................................................... 107










































3

9. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT



ĐGTĐ:

QPPL:

KSTTHC:

TTHC:

VBQPPL:

XHCN:



Đánh giá tác động

Quy phạm pháp luật

Kiểm soát thủ tục hành chính

Thủ tục hành chính

Văn bản quy phạm pháp luật

Xã hội chủ nghĩa


































4

10. DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU



Trang
1. Biểu đồ
Biểu đồ 2.1: Kết quả đánh giá tác động TTHC 34
Biểu đồ 2.2: Kết quả tham gia ý kiến, thẩm định TTHC 36
Biểu đồ 2.3: Kết quả tham gia ý kiến, đánh giá tác động TTHC 51
2. Bảng biểu
Bảng số 2.1: Kết quả đánh giá tác động thủ tục hành chính 33
Bảng số 2.2: Biểu mẫu đánh giá tên, trình tự thực hiện TTHC 41
Bảng số 2.3: Biểu mẫu đánh giá tính hợp pháp của TTHC 43
Bảng số 2.4: Biểu mẫu đánh giá sự cần thiết của TTHC 44
Bảng số 3.1: Đánh giá lợi ích – chi phí 61
Bảng số 3.2: Quy trình kiểm soát chất lượng đánh giá tác động thủ tục 67
hành chính trong xây dựng chính sách
Bảng số 3.3: Quy trình kiểm soát chất lượng đánh giá tác động trong dự 71
thảo văn bản
Bảng số 3.4: Kiểm soát tính đầy đủ hoạt động đánh giá tác động TTHC 73
3. Sơ đồ
Sơ đồ 3.1: Quy trình đánh giá sự cần thiết của TTHC 56



















5

11. MỞ ĐẦU


1. Lý do chọn đề tài luận văn

Trong đời sống xã hội, thủ tục hành chính là phương tiện quan trọng bảo
đảm thực hiện các quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức; là công cụ hữu
hiệu góp phần chuyển tải chính sách của Nhà nước vào cuộc sống. Quy định thủ
tục hành chính hay còn gọi là quy phạm thủ tục có mối quan hệ biện chứng với
quy định nội dung trong văn bản quy phạm pháp luật, nói cách khác, thủ tục hành
chính là một cấu thành của nội dung văn bản quy phạm pháp luật. Chất lượng
của quy định nội dung và quy định thủ tục hành chính trong văn bản quy phạm
pháp luật có ảnh hưởng lớn đến người dân, doanh nghiệp và xã hội cũng như ảnh
hưởng lớn đến mục tiêu, hiệu lực và hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước;
quy định về thủ tục hành chính cũng như quá trình thực hiện chính là sự thể hiện
một cách rõ nét, tập trung nhất bộ mặt của chính quyền và sự tiến bộ văn minh,
dân chủ của chính quyền và xã hội. Do vậy, việc đảm bảo chất lượng văn bản
quy phạm pháp luật nói chung, chất lượng của quy định về thủ tục hành chính
nói riêng cần phải được quan tâm ngay từ giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm
pháp luật.

Hiện nay, việc kiểm soát chất lượng quy định thủ tục hành chính trong giai
đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật đã có những nội dung quy định cụ
thể. Tuy nhiên, thực tế cho thấy còn nhiều thủ tục hành chính rườm rà, chồng
chéo, không cần thiết, không khả thi, gây cản trở đến hoạt động sản xuất, kinh
doanh, ảnh hưởng xấu đến môi trường kinh doanh, gây bức xúc trong xã hội vẫn
được ban hành. Một trong những nguyên nhân chính của thực trạng trên là công
tác kiểm soát chất lượng quy định thủ tục hành chính còn bất cập; bên cạnh đó,
Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 có những quy định mới
liên quan đến đánh giá tác động thủ tục hành chính, quy định thủ tục hành chính
trong quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật nên một số quy
định về kiểm soát chất lượng quy định thủ tục hành chính hiện nay không còn

6

12. phù hợp nên không có tác dụng tích cực trong việc kiểm soát, đảm bảo mục tiêu
đặt ra trong việc ban hành thủ tục hành chính.
Chính vì vậy, trong phạm vi luận văn này sẽ tập trung phân tích thực trạng
và đề xuất giải pháp với đề tài “Pháp luật về kiểm soát chất lượng thủ tục
hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật ở Việt
Nam hiện nay”.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn

Kiểm soát thủ tục hành chính được chính thức quy định cụ thể trong văn
bản quy phạm pháp luật từ Nghị định số 63/2010/NĐ-CP ngày 08 tháng 6 năm
2010 của Chính phủ. Chính vì vậy, vấn đề kiểm soát thủ tục hành chính chủ yếu
mới được nghiên cứu để tập hợp, biên soạn thành sổ tay nghiệp vụ hoặc giáo
trình phục vụ cho các đối tượng trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ này như: Sổ tay
nghiệp vụ kiểm soát thủ tục hành chính do Nhà xuất bản tư pháp phát hành; Giáo
trình về kiểm soát thủ tục hành chính (dành cho hệ trung cấp luật),... Nội dung
của các công trình trên bao gồm toàn bộ các hoạt động của kiểm soát thủ tục
hành chính từ kiểm soát quy định đến việc tổ chức thực hiện quy định thủ tục
hành chính. Tuy nội dung của các công trình trên có nội dung về kiểm soát chất
lượng thủ tục hành chính trong dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật
nhưng phần lớn hướng phục vụ vào đối tượng mà công trình đấy phục vụ như:
hướng dẫn kỹ năng, kinh nghiệm thực hiện (Sổ tay nghiệp vụ) hay chỉ đề cập một
phần rất nhỏ (Giáo trình trung cấp luật),... Do đó, hiện nay, chưa có nghiên cứu
sâu, hệ thống, đầy đủ, cụ thể liên quan đến vấn đề kiểm soát chất lượng thủ tục
hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.

Bên cạnh đó, hiện nay, có một số công trình nghiên cứu liên quan đến cải
cách thủ tục hành chính trong từng lĩnh vực, địa bàn cụ thể như: Đề tài “Cải cách
thủ tục hành chính – thông qua thực tiễn tỉnh Nam Định”, Luận văn Thạc sỹ luật
học của Nguyễn Phúc Sơn năm 2014; Đề tài “Cải cách thủ tục hành chính ở Ủy
ban nhân dân xã, thị trấn tại huyện Quảng Xương, Thanh Hóa”, Luận văn Thạc
sỹ luật học của Đặng Ngọc Thanh năm 2014; Đề tài “Cải cách

7

13. thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên”, Luận
văn Thạc sỹ quản lý công của Vũ Thị Thanh Hương năm 2016; Đề tài “Cải cách
thủ tục hành chính lĩnh vực tài nguyên môi trường tại Ủy ban nhân dân huyện
Phú Xuyên, thành phố Hà Nội”, Luận văn Thạc sỹ quản lý công của Chu Văn
Khánh năm 2016,... Các đề tài này chủ yếu đánh giá công tác thực hiện cải cách
thủ tục hành chính là một trong sáu nhiệm vụ của cải cách hành chính mà chưa
đề cập đến nội dung kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính trong giai đoạn xây
dựng văn bản quy phạm pháp luật là một nhiệm vụ quản lý nhà nước về kiểm
soát thủ tục hành chính, nhất là nghiên cứu về pháp luật liên quan đến nội dung
này.

Về tổ chức thực hiện thủ tục hành chính còn có một số đề tài nghiên cứu
đến việc thực hiện thủ tục hành chính chung hoặc trong từng lĩnh vực, địa bàn cụ
thể như: Đề tài “Thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính của cơ
quan nhà nước cấp tỉnh ở Việt Nam hiện nay”, Luận án Tiến sĩ luật học của
Nguyễn Văn Linh, 2015; Đề tài “Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một
cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân cấp phương tại Quận Nam Từ Liêm,
Hà Nội”, Luận văn Thạc sỹ của Bùi Kim Cúc, 2016; Đề tài “Thủ tục cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất ở thành phố Hà Nội”, Luận văn Thạc sỹ Luật
Hiến pháp và Luật Hành chính của Hoàng Thị Hương, 2016,... Các công trình
này chủ yếu nghiên cứu ở giai đoạn tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp
luật, không nghiên cứu pháp luật về kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính
trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.

Như vậy, hiện nay, cũng đã có một số công trình nghiên cứu ít nhiều có sự
liên quan đến đề tài Luận văn và là cơ sở khoa học để tha khảo trong quá trình
thực hiện đề tài. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu đó chưa nghiên cứu một
cách có hệ thống, toàn diện những vấn đề về pháp luật kiểm soát chất lượng thủ
tục hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam
hiện nay.



8

14. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn

Luận văn có mục đích nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn pháp
luật làm cơ sở cho việc đề xuất và luận chứng cho các giải pháp hoàn thiện pháp
luật về kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản
quy phạm pháp luật ở Việt Nam hiện nay.

Từ đó, nhiệm vụ của luận văn như sau:

Thứ nhất, xác định các vấn đề lý luận và quy định của pháp luật hiện hành
liên quan đến kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính trong giai đoạn xây dựng
văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam.

Thứ hai, nghiên cứu, đánh giá thực trạng pháp luật và áp dụng pháp luật về
kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy
phạm pháp luật.

Thứ ba, nghiên cứu, đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật về kiểm
soát chất lượng thủ tục hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm
pháp luật.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn

Đối tượng nghiên cứu: Thực trạng quy định và áp dụng pháp luật về kiểm
soát chất lượng thủ tục hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm
pháp luật ở Việt Nam.

Phạm vi nghiên cứu:

Luận văn tập trung nghiên cứu pháp luật hiện hành, còn hiệu lực và thực
tiễn áp dụng pháp luật về kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính trong giai đoạn
xây dựng văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam. Luận văn không nghiên cứu
về việc kiểm soát chất lượng đối với từng thủ tục hành chính cụ thể,

ở từng lĩnh vực cụ thể; cũng như không nghiên cứu về kiểm soát việc thực hiện
thủ tục hành chính.
Về phạm vi nghiên cứu về mặt thời gian, luận văn nghiên cứu từ khi Chính
phủ ban hành Nghị định số 63/2010/NĐ-CP ngày 08 tháng 6 năm 2010 về kiểm
soát thủ tục hành chính đến nay.

9

15. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn

Luận văn được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác
– Lê Nin và sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: Phương pháp phân tích và
tổng hợp; phương pháp phân loại và hệ thống hóa lý thuyết; phương pháp lịch sử;
phương pháp quan sát khoa học; phương pháp điều tra.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn

Ý nghĩa khoa học: Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về
kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy
phạm pháp luật.
Ý nghĩa thực tiễn:

Thứ nhất, hoàn thiện pháp luật về kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính
trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.
Thứ hai, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân trong quá trình
thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính
trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.

Thứ ba, nâng cao chất lượng thủ tục hành chính trong văn bản quy phạm
pháp luật theo hướng chỉ ban hành và duy trì thủ tục hành chính thật sự cần thiết,
hợp lý, hợp pháp và hiệu quả.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các công trình của tác giả đã công
bố, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục kèm theo, Luận văn gồm 03 Chương
như sau:
Chương 1: Những vấn đề lý luận pháp luật về kiểm soát chất lượng thủ tục
hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.
Chương 2: Thực trạng pháp luật và thực hiện pháp luật về kiểm soát chất
lượng thủ tục hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện pháp luật về kiểm soát chất lượng thủ tục
hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.



10

16. Chương 1

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT CHẤT
LƯỢNG THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG GIAI ĐOẠN XÂY DỰNG
VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT




1.1. Một số khái niệm

1.1.1. Thủ tục hành chính

Dưới góc độ quản lý nhà nước nói chung, thủ tục hành chính là công cụ,
phương tiện quan trọng để các cơ quan hành chính thực hiện việc quản lý đối với
từng ngành, lĩnh vực cụ thể. Còn dưới góc độ xã hội, TTHC là cầu nối để chuyển
tải nhiều quy định cụ thể về chính sách của Nhà nước trong các văn bản pháp
luật đi vào cuộc sống, đảm bảo cho người dân, tổ chức tiếp cận và thực hiện
chính sách, trong đó cơ bản và chủ yếu là các quyền, lợi ích chính đáng, hợp
pháp của công dân, tổ chức.

Với nghĩa chung nhất, thủ tục (procédure) là cách thức, các bước giải
quyết công việc theo một trình tự, nguyên tắc nhất định, gồm một loạt công đoạn
liên quan chặt chẽ với nhau nhằm đạt được một mục đích nào đó [11].

Thủ tục hành chính, trước hết cũng có nghĩa là thủ tục nhưng khác với các
thủ tục khác ở chỗ đây là những thủ tục được đặt ra để giải quyết những việc phát
sinh từ hoạt động quản lý hành chính, chủ yếu do các cơ quan hành chính nhà
nước thực hiện.

Hiện nay, có tương đối nhiều quan điểm khác nhau về khái niệm thủ tục
hành chính nhưng nhìn chung đều thống nhất rằng thủ tục hành chính là những
quy định, quy phạm mang tính hình thức (quy trình, cách thức,..) để phục vụ cho
các quy phạm mang tính nội dung (quy định về nội dung chính sách, các quyền,
nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức, cơ quan nhà nước…) [13, tr11 - 20].

Trong đề tài này, khái niệm thủ tục hành chính được tiếp cận theo các quy
định hiện nay của pháp luật thực định, cụ thể là Nghị định 63/2010/NĐ-CP ngày
08 tháng 6 năm 2010 của Chính phủ về kiểm soát thủ tục hành chính (Nghị định

11

17. 63/2010/NĐ-CP). Theo đó, “Thủ tục hành chính là trình tự, cách thức thực hiện,
hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định
để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức” (Khoản 1
Điều 3 Nghị định số 63/2010/NĐ-CP).

1.1.2. Kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính

Theo Từ điển Tiếng việt, kiểm soát là một động từ, dùng để chỉ hành động
để xem xét, phát hiện, ngăn chặn những gì trái quy định; còn chất lượng là một
danh từ để chỉ cái tạo nên phẩm chất, giá trị của một sự vật, sự việc. [11]
Đối với kiểm soát thủ tục hành chính, theo quy định tại Khoản 5 Điều 3
Nghị định 63/2010/NĐ-CP, kiểm soát thủ tục hành chính là việc xem xét, đánh
giá, theo dõi nhằm bảo đảm tính khả thi của quy định về thủ tục hành chính, đáp
ứng yêu cầu công khai, minh bạch trong quá trình tổ chức thực hiện thủ tục hành
chính. Từ khái niệm này cho thấy, kiểm soát thủ tục hành chính bao gồm kiểm
soát quy định thủ tục hành chính và kiểm soát việc tổ chức thực hiện thủ tục hành
chính. Như vậy, kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính là một nội dung của
kiểm soát thủ tục hành chính, đề cập đến vấn đề kiểm soát chất lượng của các
quy định thủ tục hành chính. Chất lượng của quy định thủ tục hành chính chính
là việc đề cập đến sự cần thiết, tính khả thi, hợp pháp, hiệu quả của thủ tục hành
chính.

Theo đó, kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính có thể được hiểu là việc
xem xét, phát hiện quy định thủ tục hành chính chưa cần thiết, khả thi, hợp pháp
và hiệu quả làm cơ sở cắt giảm hoặc đơn giản hóa quy định thủ tục hành chính.

1.1.3. Văn bản quy phạm pháp luật

Trên thế giới, khái niệm văn bản quy phạm pháp luật được các nước xử lý
theo nhiều cách khác nhau. Trong nghiên cứu, xây dựng dự án Luật ban hành văn
bản quy phạm pháp luật năm 2015, Bộ Tư pháp đã tiến hành sưu tầm các luật
quy định về trình tự, thủ tục ban hành văn bản luật và văn bản pháp quy của trên
16 quốc gia. Nghiên cứu cho thấy, có 9/16 nước không định nghĩa văn bản pháp
luật, có 5/16 nước quy định về khái niệm, chủ yếu là các nước thuộc hệ

12

18. thống xã hội chủ nghĩa trước đây như: Azebaizan, Lào, Kyrgikistan, Gruzia,
Bulgaria. Về cơ bản, khái niệm văn bản pháp luật của các nước có định nghĩa
gần giống với khái niệm văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam, với một số
điểm chung như: Là văn bản có chứa đựng quy tắc chung; do cơ quan nhà nước
ban hành hoặc thông qua; có hiệu lực bắt buộc chung, được áp dụng nhiều lần.
Ngoài ra, một số nước có thêm quy định về xác lập, thay đổi hoặc hủy bỏ các quy
phạm pháp luật,… Đối với những nước không xác định khái niệm văn bản quy
phạm pháp luật, họ chỉ liệt kê hình thức văn bản; quy định thẩm quyền ban hành
(cho chính quyền địa phương, thậm chí trao quyền cho đơn vị hành chính, kinh tế
đặc biệt như Trung Quốc),…

Ở nước ta, khái niệm văn bản quy phạm pháp luật đã được quy định lần
đầu trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 1996. Sau đó, nó tiếp
tục được quy định với một số điểm thay đổi trong Luật sửa đổi, bổ sung một số
điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2002; hai văn bản Luật
năm 2008 và Luật năm 2004 và các nghị định hướng dẫn thi hành. Mặc dù đã có
một số sửa đổi, bổ sung qua các thời kỳ, nhưng về cơ bản, khái niệm văn bản quy
phạm pháp luật được xác định trong hai luật vừa nêu với các đặc trưng như sau:
(i) Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản do cơ quan nhà nước ban hành hoặc
phối hợp ban hành theo thẩm quyền; (ii) Văn bản quy phạm pháp luật chứa đựng
các quy tắc xử sự có hiệu lực bắt buộc chung để điều chỉnh các quan hệ xã hội;
(iii) Hình thức của văn bản và trình tự, thủ tục ban hành theo quy định của luật;
(iv) Văn bản quy phạm pháp luật được Nhà nước bảo đảm thực hiện.

Hiện nay, xuất phát từ ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn của
khái niệm văn bản quy phạm pháp luật, nhằm khắc phục hạn chế trong việc phân
biệt khái niệm văn bản quy phạm pháp luật với văn bản hành chính thông thường
và những văn bản khác của cơ quan nhà nước được ban hành trong thời gian qua,
Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 đã bổ sung khái niệm quy
phạm pháp luật, đồng thời hoàn thiện hơn khái niệm văn bản quy phạm pháp luật.
Cụ thể như sau:

13

19. Về khái niệm “quy phạm pháp luật”, khoản 1 Điều 3 quy định: “Quy phạm
pháp luật là quy tắc xử sự chung, có hiệu lực bắt buộc chung, được áp dụng lặp đi
lặp lại nhiều lần đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phạm vi cả nước hoặc
đơn vị hành chính nhất định, do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy
định trong Luật này ban hành và được Nhà nước bảo đảm thực hiện”.

Về khái niệm “văn bản quy phạm pháp luật”, Điều 2 quy định:

“Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản có chứa quy phạm pháp luật,
được ban hành theo đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định trong
Luật này.

Văn bản có chứa quy phạm pháp luật nhưng được ban hành không đúng
thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định trong Luật này thì không phải là
văn bản quy phạm pháp luật”.
1.1.4. Giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật

Xây dựng và thực thi pháp luật là hai mặt hoạt động cơ bản của nền quản
trị quốc gia. Một cách khái quát nhất, xây dựng pháp luật là hoạt động ban hành,
sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ các quy định của pháp luật (tức là các quy phạm
pháp luật) cho phù hợp với nhu cầu điều chỉnh pháp luật đối với các quan hệ xã
hội. Nói cách khác, xây dựng pháp luật là hoạt động tạo lập mới hoặc thay đổi
các quy phạm pháp luật đã có - tế bào của hệ thống pháp luật. Thông qua hoạt
động xây dựng pháp luật, hệ thống pháp luật có thể “phình” thêm hoặc “teo” đi.
Hoạt động xây dựng pháp luật cũng là hoạt động quyền lực hóa các chuẩn mực
xã hội.

Về bản chất, xây dựng pháp luật là một hoạt động kỹ thuật - pháp lý mang
tính chính trị. Xây dựng pháp luật là hoạt động nhằm tạo ra các quy phạm pháp
luật. Đó là hoạt động đưa ý chí của Nhà nước, ý chí của nhân dân lên thành pháp
luật.

Trong thực tiễn ở Việt Nam, xây dựng pháp luật là hoạt động mang tính tổ
chức rất chặt chẽ, được tiến hành theo những trình tự và thủ tục pháp luật quy
định. Trên cơ sở những nhận thức chung kể trên, đã có nhà khoa học của Việt

14

20. Nam đưa ra định nghĩa về việc xây dựng pháp luật như sau: “Xây dựng pháp luật
ở Việt Nam là một quá trình hoạt động vô cùng quan trọng, phức hợp, bao gồm
rất nhiều các hoạt động kế tiếp nhau, liên hệ chặt chẽ với nhau, do nhiều tổ chức
và cá nhân có vị trí, vai trò, chức năng, quyền hạn khác nhau cùng tiến hành,
nhằm chuyển hóa ý chí của Nhà nước, của nhân dân Việt Nam thành những quy
định pháp luật dựa trên những nguyên tắc nhất định và được thể hiện dưới những
hình thức pháp lý nhất định mà chủ yếu là văn bản quy phạm pháp luật” [7,
tr.13].

Hiện nay, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 đã đổi
mới cơ bản quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo
hướng tách bạch quy trình xây dựng chính sách với quy trình soạn thảo văn bản
quy phạm pháp luật, trong đó tập trung quy định về quy trình xây dựng chính
sách theo hướng chính sách được thông qua, phê duyệt trước khi bắt đầu soạn
thảo văn bản.

Theo đó, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 bổ sung
quy trình xây dựng, phân tích chính sách đối với luật, pháp lệnh và một số loại
nghị định của Chính phủ, nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh. Trong đó,
Luật năm 2015 đã chú trọng hơn đến quy trình phân tích, hoạch định chính sách
bằng việc bổ sung những quy định cụ thể, rành mạch về trách nhiệm của cơ quan,
tổ chức, cá nhân đề xuất chính sách (bao gồm cả thủ tục hành chính là một biện
pháp để thực hiện chính sách) và đề cao sự tham gia rộng rãi của các tầng lớp
nhân dân trong giai đoạn này. Giai đoạn này bao gồm các bước cơ bản sau:

Bước 1: Lập đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (bao gồm nội
dung đánh giá tác động chính sách, trong đó có đánh giá tác động thủ tục hành
chính).

Bước 2: Thẩm định đề xuất chính sách (bao gồm thẩm định nội dung về sự
cần thiết, tính hợp lý, chi phí tuân thủ thủ tục hành chính của chính sách trong đề
nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, nếu chính sách liên quan đến thủ tục
hành chính).

15

21. Bước 3: Trình đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.

Bước 4: Thẩm tra đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.

Bước 4: Thông qua chương trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.
Đối với giai đoạn soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật bao gồm các
bước cơ bản sau:

Bước 1: Soạn thảo dự thảo văn bản quy phạm pháp luật (bao gồm đánh giá
thủ tục hành chính trong dự án, dự thảo văn bản, nếu trong dự án, dự thảo văn
bản có quy định thủ tục hành chính).
Bước 2: Lấy ý kiến đối với dự thảo văn bản quy phạm pháp luật.

Bước 3: Thẩm định dự thảo văn bản quy phạm pháp luật (bao gồm thẩm
định nội dung về sự cần thiết, tính hợp lý và chi phí tuân thủ các thủ tục hành
chính trong dự thảo văn bản, nếu trong dự thảo văn bản có quy định thủ tục hành
chính).

Bước 4: Thẩm tra dự thảo văn bản quy phạm pháp luật.

Bước 5: Ban hành, công bố văn bản quy phạm pháp luật.

Như vậy, trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, thủ tục
hành chính với vai trò là một biện pháp để thực thi chính sách và là một cấu
thành của nội dung văn bản quy phạm pháp luật nên để đảm bảo hiệu quả, hiệu
lực của chính sách, văn bản quy phạm pháp luật thì kiểm soát chất lượng thủ tục
hành chính là một trong những nội dung, yêu cầu tất yếu trong đề xuất chính sách
và soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật. Việc kiểm soát chất lượng thủ tục
hành chính sẽ gắn kết với từng khâu, từng bước của quá trình xây dựng văn bản
quy phạm pháp luật với những nguyên tắc, yêu cầu, tiêu chí, nội dung cụ thể phù
hợp với từng bước, từng đối tượng thực hiện trong quá trình này. Nội dung quy
định cụ thể của pháp luật hiện nay về kiểm soát chất lượng quy định thủ tục hành
chính trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật sẽ được trình bày cụ
thể tại mục 1.2 của chương này.





16

22. 1.2. Quy định pháp luật về kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính
trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật
1.2.1. Nguyên tắc, yêu cầu và tiêu chí đánh giá chất lượng thủ tục
hành chính

Thủ tục hành chính khi được ban hành phải tuân thủ các nguyên tắc, yêu
cầu chặt chẽ và được kiểm soát chất lượng theo các tiêu chí cụ thể với phương
pháp, công cụ kiểm soát riêng. Theo quy định tại Điều 7 Nghị định số
63/2010/NĐ-CP ngày 08 tháng 6 năm 2010 của Chính phủ về kiểm soát thủ tục
hành chính, thủ tục hành chính được quy định phải bảo đảm các nguyên tắc sau:

Thứ nhất, đơn giản, dễ hiểu và dễ thực hiện.

Thứ hai, phù hợp với mục tiêu quản lý hành chính nhà nước.

Thứ ba, bảo đảm quyền bình đẳng của các đối tượng thực hiện thủ tục
hành chính.
Thứ tư, tiết kiệm thời gian và chi phí của cá nhân, tổ chức và cơ quan hành
chính nhà nước.
Thứ năm, đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất, đồng bộ, hiệu quả
của các quy định về thủ tục hành chính; thủ tục hành chính phải được cơ quan
nhà nước có thẩm quyền quy định trên cơ sở bảo đảm tính liên thông giữa các thủ
tục hành chính liên quan, thực hiện phân công, phân cấp rõ ràng, minh bạch, hợp
lý; dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật có quy định về thủ tục hành chính
thuộc thẩm quyền của cơ quan nào, cơ quan đó phải có trách nhiệm hoàn chỉnh.

Đồng thời, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 và Điều
8 Nghị định số 63/2010/NĐ-CP quy định việc quy định thủ tục hành chính phải
đáp ứng các yêu cầu sau:

Thứ nhất, thủ tục hành chính phải được quy định trong văn bản quy phạm
pháp luật. Theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, quy định
cấm các văn bản quy phạm pháp luật của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao,
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan

17

23. ngang bộ; Tổng Kiểm toán Nhà nước; Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các
cấp quy định thủ tục hành chính, trừ trường hợp được luật giao.
Thứ hai, việc quy định một thủ tục hành chính cụ thể chỉ hoàn thành khi
đáp ứng đầy đủ các bộ phận tạo thành cơ bản sau đây: Tên thủ tục hành chính;
Trình tự thực hiện; Cách thức thực hiện; Hồ sơ; Thời hạn giải quyết; Đối tượng
thực hiện thủ tục hành chính; Cơ quan thực hiện thủ tục hành chính; Kết quả thực
hiện thủ tục hành chính. Trường hợp thủ tục hành chính phải có mẫu đơn, mẫu tờ
khai hành chính; mẫu kết quả thực hiện thủ tục hành chính; yêu cầu, điều kiện;
phí, lệ phí thì mẫu đơn, mẫu tờ khai hành chính; mẫu kết quả thực hiện thủ tục
hành chính; yêu cầu, điều kiện; phí, lệ phí là bộ phận tạo thành của thủ tục hành
chính.

Thứ ba, thủ tục hành chính có yêu cầu, điều kiện thì yêu cầu, điều kiện
phải được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền ban
hành của Chính phủ. Đối với yêu cầu, điều kiện thể hiện dưới dạng quy chuẩn kỹ
thuật phải được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền
ban hành của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ.

Thứ tư, khi được Luật giao quy định về thủ tục hành chính, Bộ, cơ quan
ngang Bộ và Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải bảo
đảm quy định đầy đủ, hướng dẫn rõ ràng, chi tiết, cụ thể về các bộ phận tạo thành
của thủ tục hành chính theo quy định.

Về tiêu chí đánh giá thủ tục hành chính, khoản 1 Điều 10 Nghị định số
63/2010/NĐ-CP quy định thủ tục hành chính phải được xem xét, đánh giá theo
các tiêu chí sau:

Một là, sự cần thiết của thủ tục hành chính.

Hai là, tính hợp lý của thủ tục hành chính.

Ba là, tính hợp pháp của thủ tục hành chính.

Bốn là, các chi phí tuân thủ thủ tục hành chính.

Các quy định về thủ tục hành chính được đánh giá là tốt khi:




18

24. Cần thiết: cơ quan chủ trì soạn thảo phải chứng minh được việc ban hành
thủ tục hành chính là cần thiết nhằm giải quyết một hoặc một số những vấn đề cụ
thể, sau khi đã cân nhắc các giải pháp thay thế khác.

Hợp lý: cơ quan chủ trì soạn thảo phải giải trình được vai trò, mục đích
của từng bộ phận, thành phần nhỏ nhất của dự thảo thủ tục hành chính; bảo đảm
sự rõ ràng, cụ thể, không chồng chéo, trùng lặp của các quy định về thủ tục hành
chính; phù hợp với trình độ phát triển kinh tế xã hội, trình độ quản lý.

Hợp pháp: đúng thẩm quyền, đúng hình thức và thống nhất, đồng bộ với
các quy định của pháp luật hiện hành cũng như các cam kết quốc tế mà Việt Nam
đã tham gia.
Hiệu quả: quy định về thủ tục hành chính cần đạt được mục tiêu đề ra với
mức chi phí thấp nhất cho cá nhân, tổ chức.

1.2.2. Nội dung, đối tượng, phạm vi kiểm soát chất lượng thủ tục hành
chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật

Kiểm soát thủ tục hành chính được thực hiện từ giai đoạn xây dựng văn
bản quy phạm pháp luật đến tổ chức thực hiện. Trong giai đoạn xây dựng văn
bản quy phạm pháp luật, việc kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính được thực
hiện thông qua quy trình chặt chẽ gồm các hoạt động: Đánh giá tác động, cho ý
kiến, thẩm định quy định về thủ tục hành chính giúp kiểm soát chặt chẽ chất
lượng quy định về thủ tục hành chính trước khi ban hành nhằm hướng tới hiệu
lực, hiệu quả khi thực thi.

Quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật tại Luật Ban
hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 đã đổi mới cơ bản theo hướng tách
bạch quy trình xây dựng chính sách với quy trình soạn thảo luật, pháp lệnh, nghị
định và nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, trong đó tập trung quy định
về quy trình xây dựng chính sách theo hướng chính sách được thông qua, phê
duyệt trước khi bắt đầu soạn thảo văn bản. Do đó, việc kiểm soát chất lượng quy
định thủ tục hành chính cũng tương ứng thực hiện trong 02 giai đoạn: Giai đoạn
đề xuất chính sách (gắn với đánh giá tác động, cho ý kiến, thẩm định chính

19

25. sách) và giai đoạn soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật (đánh giá tác động, cho
ý kiến, thẩm định văn bản). Bên cạnh đó, Theo quy định tại khoản 1, Điều 2 của
Nghị định 63/2010/NĐ-CP thì các thủ tục hành chính sau đây không thuộc phạm
vi điều chỉnh của Nghị định: Thủ tục hành chính trong nội bộ của từng cơ quan
hành chính nhà nước, giữa các cơ quan hành chính nhà nước với nhau không liên
quan đến việc giải quyết thủ tục hành chính cho cá nhân, tổ chức; thủ tục xử lý vi
phạm hành chính; thủ tục thanh tra và thủ tục hành chính có nội dung bí mật nhà
nước. Tuy nhiên, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 không
giới hạn phạm vi loại thủ tục hành chính phải thực hiện kiểm soát (đánh giá tác
động, cho ý kiến, thẩm định) trong đề nghị và dự thảo văn bản quy phạm pháp
luật.

Trong giai đoạn đề nghị xây dựng pháp luật, Luật ban hành văn bản quy
phạm pháp luật năm 2015 quy định nội dung đánh giá tác động của từng chính
sách phải nêu rõ: vấn đề cần giải quyết; mục tiêu của chính sách; giải pháp để
thực hiện chính sách; tác động tích cực, tiêu cực của chính sách; chi phí, lợi ích
của các giải pháp; so sánh chi phí, lợi ích của các giải pháp; lựa chọn giải pháp
của cơ quan, tổ chức và lý do của việc lựa chọn; đánh giá tác động thủ tục hành
chính; tác động về giới (nếu có). Theo quy định, tác động của thủ tục hành chính
được đánh giá trên cơ sở phân tích, dự báo về sự cần thiết, tính hợp pháp, tính
hợp lý và chi phí tuân thủ của thủ tục hành chính để thực hiện chính sách. Bên
cạnh đó, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật cũng quy định phải tổ chức
lấy ý kiến bằng cách đăng tải báo cáo tổng kết, báo cáo đánh giá tác động của
chính sách trong đề nghị xây dựng pháp luật trên Cổng thông tin điện tử và lấy ý
kiến các cơ quan, tổ chức có liên quan, đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của
chính sách và giải pháp thực hiện chính sách. Trên cơ sở ý kiến góp ý, sẽ tổng
hợp, nghiên cứu, giải trình, tiếp thu các ý kiến góp ý; đăng tải báo cáo giải trình,
tiếp thu trên Cổng thông tin điện tử. Đồng thời, Luật cũng quy định nội dung
thẩm định quy định về thủ tục hành chính bao gồm sự cần thiết, tính



20

26. hợp lý, chi phí tuân thủ thủ tục hành chính của chính sách trong đề nghị xây dựng
luật, pháp lệnh, nếu chính sách liên quan đến thủ tục hành chính.
Trong giai đoạn dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, việc kiểm soát quy
định trong dự án, dự thảo văn bản QPPL được thực hiện thông qua các “bộ lọc”
sau: Đánh giá tác động quy định TTHC trong dự án, dự thảo văn bản QPPL; lấy

ý kiến đối với quy định về TTHC trong dự án, dự thảo văn bản QPPL; thẩm định
quy định về TTHC trong dự án, dự thảo văn bản QPPL. Các hoạt động kiểm soát
quy định về TTHC trong dự án, dự thảo văn bản QPPL trên nhằm tăng cường
trách nhiệm giải trình của cơ quan chủ trì soạn thảo, đảm bảo sự tham gia của các
đối tượng chịu tác động trong quá trình xây dựng, ban hành, từ đó góp phần nâng
cao chất lượng của quy định về TTHC với mục tiêu chỉ ban hành TTHC thật sự
cần thiết, hợp lý, hợp pháp và hiệu quả, cụ thể:

Thứ nhất, đánh giá tác động của thủ tục hành chính là việc nghiên cứu,
xem xét về sự cần thiết, tính hợp lý, tính hợp pháp của thủ tục hành chính cũng
như tính các chi phí mà cá nhân, tổ chức phải bỏ ra khi thực hiện thủ tục hành
chính dự kiến ban hành để cân nhắc, lựa chọn phương án, giải pháp tối ưu cho
việc ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung thủ tục hành chính. Theo quy định, việc
đánh giá về sự cần thiết của TTHC được tiếp cận theo góc độ TTHC là một biện
pháp để đưa chính sách vào cuộc sống. Việc đánh giá tác động sẽ được tiến hành
từ ngay khi dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, trong đó sự cần thiết xác định
ngay từ khi xây dựng đề cương dự thảo. Sự cần thiết của TTHC được đánh giá
theo các nội dung sau đây:

Một là, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước với ngành, lĩnh vực nhất định.
Hai là, bảo đảm quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức.
Ba là, biện pháp tối ưu trong các biện pháp có thể được thực hiện để bảo

đảm yêu cầu quản lý nhà nước và bảo đảm quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp
của cá nhân, tổ chức.
Sau khi xác định được sự cần thiết của việc ban hành quy định TTHC thì
vấn đề tiếp theo là đánh giá sự cần thiết, tính hợp lý, tính hợp pháp của từng bộ

21

27. phận tạo thành TTHC: tên, cách thức thực hiện, trình tự thực hiện, yêu cầu, điều
kiện, hồ sơ... Mỗi bộ phận cấu thành của thủ tục hành chính có vai trò khác nhau
trong việc đảm bảo tính hoàn thiện, khả thi, hiệu quả của một TTHC. Chính vì
thế, tiêu chí đánh giá cụ thể của từng bộ phận cấu thành là khác nhau. Tính hợp
lý của một thủ tục hành chính được đánh giá theo các nội dung sau đây:

Về tên của thủ tục hành chính: Tên của thủ tục hành chính được quy định
rõ ràng, cụ thể, ngắn gọn; chính xác và thống nhất trong tất cả các văn bản quy
phạm pháp luật có quy định về thủ tục hành chính đó.
Tên của thủ tục hành chính gồm: Từ hoặc cụm từ chỉ hành động của cơ
quan nhà nước hoặc cá nhân, tổ chức kết hợp với tên kết quả của thủ tục hành
chính và kết hợp đối với từng đối tượng, lĩnh vực cụ thể (nếu có) hoặc kết hợp
với cụm từ chỉ sự vật, sự việc mà cơ quan nhà nước muốn quản lý hoặc cá nhân,
tổ chức mong muốn đạt được.

Về trình tự thực hiện thủ tục hành chính: Trình tự thực hiện thủ tục hành
chính được quy định rõ ràng, cụ thể các bước thực hiện; phân định rõ trách
nhiệm và nội dung công việc của cơ quan nhà nước và cá nhân, tổ chức khi tham
gia thực hiện. Đồng thời, các bước thực hiện phải được sắp xếp theo thứ tự phù
hợp về thời gian, quy trình và cấp có thẩm quyền xử lý; áp dụng tối đa cơ chế
liên thông.

Về cách thức thực hiện thủ tục hành chính: Cách thức thực hiện thủ tục
hành chính được quy định rõ ràng, cụ thể; phù hợp điều kiện của cơ quan giải
quyết thủ tục hành chính và tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho cá nhân, tổ chức
với chi phí thấp nhất.

Về hồ sơ: Hồ sơ để giải quyết TTHC được quy định rõ ràng, cụ thể về tên,
quy cách, số lượng của từng thành phần hồ sơ, số lượng bộ hồ sơ. Thành phần hồ
sơ, số lượng từng thành phần hồ sơ phải thực sự cần thiết cho việc giải quyết thủ
tục hành chính, đáp ứng được tiêu chuẩn, điều kiện được pháp luật quy định, bảo
đảm mục tiêu quản lý nhà nước; thành phần hồ sơ không trùng với thành phần hồ
sơ của một thủ tục hành chính khác có kết quả là thành phần

22

28. hồ sơ của thủ tục hành chính dự kiến quy định hoặc thành phần hồ sơ là kết quả
do chính cơ quan giải quyết thủ tục hành chính đang quản lý; quy cách của thành
phần hồ sơ đa dạng, dễ thực hiện để tạo thuận lợi cho cá nhân, tổ chức.

Về thời hạn giải quyết thủ tục hành chính: Thời hạn giải quyết thủ tục
hành chính được quy định rõ ràng, cụ thể; bảo đảm tiết kiệm thời gian cho cá
nhân, tổ chức, phù hợp với khả năng của cơ quan thực hiện thủ tục hành chính.
Trong trường hợp một thủ tục hành chính do nhiều cơ quan có thẩm quyền
giải quyết thì quy định rõ ràng, đầy đủ thời hạn giải quyết của từng cơ quan và
thời hạn chuyển giao hồ sơ giữa các cơ quan.

Về đối tượng thực hiện thủ tục hành chính: Đối tượng thực hiện thủ tục
hành chính được quy định rõ ràng, cụ thể; bảo đảm sự công bằng giữa các cá
nhân, giữa các tổ chức, giữa cá nhân với tổ chức, giữa các ngành, lĩnh vực, giữa
các vùng miền, giữa trong nước với ngoài nước và có số lượng đối tượng tuân
thủ được hưởng lợi nhiều nhất.

Về cơ quan thực hiện thủ tục hành chính: Cơ quan thực hiện thủ tục hành
chính được quy định phù hợp với thẩm quyền quản lý nhà nước đối với cấp hành
chính hoặc địa giới hành chính theo quy định của pháp luật; thuận tiện cho cá
nhân, tổ chức tuân thủ thủ tục hành chính trong việc liên hệ với cơ quan có thẩm
quyền giải quyết; bảo đảm áp dụng tối đa các giải pháp phân cấp hoặc ủy quyền
cho cơ quan hành chính cấp dưới hoặc địa phương giải quyết thủ tục hành chính.

Trong trường hợp một thủ tục hành chính do nhiều cơ quan, nhiều cấp
tham gia giải quyết thì quy định rõ ràng, cụ thể trách nhiệm của từng cơ quan,
từng cấp, cơ quan chủ trì, cơ quan phối hợp; áp dụng tối đa cơ chế liên thông
trong giải quyết thủ tục hành chính.

Về phí, lệ phí: Phí, lệ phí và các khoản chi trả khác (nếu có) được quy định
rõ ràng, cụ thể; phù hợp với chi phí mà cơ quan nhà nước bỏ ra để thực hiện thủ
tục hành chính, bảo đảm chi phí thấp nhất đối với cá nhân, tổ chức; có



23

29. tính đến đặc điểm từng vùng miền, từng đối tượng thực hiện, từng lĩnh vực và
thông lệ quốc tế.
Về mẫu đơn, tờ khai: Thủ tục hành chính có quy định đơn, tờ khai thì đơn,
tờ khai phải được mẫu hóa. Mẫu đơn, tờ khai là hợp lý khi từng nội dung thông
tin tại mẫu đơn, tờ khai rõ ràng, ngắn gọn, thực sự cần thiết cho việc giải quyết
thủ tục hành chính, tăng tính chịu trách nhiệm của cá nhân, tổ chức đối với
những nội dung tại đơn, tờ khai. Trong trường hợp đơn, tờ khai cần phải có xác
nhận của cơ quan, người có thẩm quyền thì quy định rõ cơ quan, người có thẩm
quyền xác nhận và nội dung xác nhận.

Về yêu cầu, điều kiện: Yêu cầu, điều kiện của thủ tục hành chính được quy
định rõ ràng, cụ thể, cần thiết đối với yêu cầu quản lý nhà nước, phù hợp với khả
năng đáp ứng của cá nhân, tổ chức; bảo đảm sự công bằng giữa các cá nhân, giữa
các tổ chức, giữa cá nhân với tổ chức, giữa các ngành, lĩnh vực, giữa các vùng
miền, giữa trong nước với ngoài nước; phân định rõ trách nhiệm chứng minh yêu
cầu, điều kiện; không quy định yêu cầu, điều kiện trùng với yêu cầu, điều kiện
của một thủ tục hành chính khác có kết quả là thành phần hồ sơ của thủ tục hành
chính dự kiến quy định.

Về kết quả thực hiện thủ tục hành chính: Hình thức, thời hạn có hiệu lực
và điều kiện có hiệu lực (nếu có) của kết quả của thủ tục hành chính được quy
định rõ ràng, thuận tiện, phù hợp với yêu cầu quản lý nhà nước, với quyền, nghĩa
vụ, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức và tình hình thực tiễn.

Tính hợp pháp của thủ tục hành chính xác định và làm rõ thông qua các
nội dung chủ yếu sau đây:
Một là, văn bản có quy định về thủ tục hành chính được ban hành đúng
thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm
pháp luật và các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật này;

Hai là, TTHC được ban hành theo đúng nguyên tắc, yêu cầu của việc quy
định thủ tục hành chính tại các Điều 7, 8 của Nghị định số 63/2010/NĐ-CP;

24

30. Ba là, nội dung của các quy định về thủ tục hành chính có sự thống nhất
nội tại, không trái với các văn bản pháp lý có hiệu lực cao hơn, hoặc Điều ước
quốc tế mà Việt Nam là thành viên, không mâu thuẫn với các văn bản pháp lý
ngang cấp.

Việc tính toán chi phí tuân thủ thủ tục hành chính sẽ lượng hóa được các chi
phí xã hội để tuân thủ các quy định về thủ tục hành chính. Trên cơ sở đó sẽ đề xuất
giải pháp bảo đảm tính hiệu quả của các quy định về thủ tục hành chính theo hướng
giảm gánh nặng hành chính tối đa cho cá nhân, tổ chức. Việc tiến hành tính toán chi
phí tuân thủ thủ tục hành chính được tiến hành theo bốn công đoạn bao gồm: (i)
phân tích và chia nhỏ thủ tục hành chính thành những hoạt động có thể đo lường
được chi phí; (ii) thu thập số liệu cần thiết phục vụ cho quá trình tính toán; (iii) phân
tích số liệu và tiến hành tính toán chi phí tuân thủ thủ tục hành chính theo quy định
hiện hành (đối thủ tục hành chính sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc hủy bỏ)
hoặc theo quy định dự thảo văn bản quy phạm pháp luật (đối với thủ tục hành chính
mới); và (iv) tính toán chi phí tuân thủ thủ tục hành chính theo phương án mới và lập
biểu đồ so sánh chi phí hiện tại và chi phí theo phương án mới (công đoạn này
không áp dụng đối với thủ tục hành chính mới).
Theo đó, Thông tư số 07/2014/TT-BTP đã đưa ra công thức xác định chi
phí thực hiện từng công việc, chi phí tuân thủ của một TTHC, tổng chi phí tuân
thủ một thủ tục hành chính trong một năm; đã chuẩn hóa cách xác định thu nhập
bình quân theo giờ, cách tính thời gian đi lại, tần suất, đối tượng thực hiện TTHC
để làm cơ sở thực hiện thống nhất trong cả nước, giữa các ngành, lĩnh vực. Đồng
thời, đã đưa ra nguyên tắc tính chi phí tuân thủ, cụ thể: Lựa chọn số liệu ở mức
trung bình thấp nếu có nhiều nguồn số liệu chênh lệch nhau; không tính chi phí
cơ hội.

So với Nghị định số 63/2010/NĐ-CP, bước đầu tại Thông tư số
07/2014/TT-BTP đã đưa ra cách xác định thủ tục hành chính có chi phí phù hợp
khi tổng chi phí của thủ tục hành chính đó trong một năm là thấp nhất. Tổng chi
phí tuân thủ của một thủ tục hành chính trong một năm là thấp nhất khi: Chi phí

25

31. tuân thủ thủ tục hành chính đó thấp nhất; số lần thực hiện thủ tục hành chính đó
trong một năm theo quy định thấp nhất; số lượng đối tượng tuân thủ được hưởng
lợi nhiều nhất.

Thứ hai, việc tham gia ý kiến đối với quy định TTHC tại dự án, dự thảo
VBQPPL được hình thành từ yêu cầu kiểm soát các quy định TTHC và gắn kết
chặt chẽ với công đoạn lấy ý kiến về dự án, dự thảo VBQPPL.
Lấy ý kiến là một công đoạn bắt buộc trong quá trình soạn thảo, ban hành
VBQPPL; được tiến hành trước khi gửi thẩm định và trách nhiệm thuộc về cơ
quan chủ trì soạn thảo. Thời hạn lấy ý kiến được quy định tối thiểu là sáu mươi
ngày. Đối tượng lấy ý kiến gồm: toàn thể công chúng, đặc biệt là các những đối
tượng chịu sự tác động trực tiếp của văn bản và các cơ quan, tổ chức hữu quan.

Tham gia ý kiến về quy định TTHC được xác định là hoạt động chuyên
môn. Người tham gia ý kiến dựa trên kiến thức chuyên môn về TTHC, kiểm soát
TTHC và kinh nghiệm thực tiễn để thể hiện quan điểm đồng ý hay không đồng ý
với cơ quan chủ trì soạn thảo dự án, dự thảo VBQPPL về quy định TTHC trên cơ
sở đánh giá, nhận xét (chỉ ra ưu điểm, hạn chế, bất cập…) của quy định TTHC,
đồng thời đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo chuẩn hóa quy định TTHC theo các
tiêu chí xác định.

Hoạt động tham gia ý kiến về quy định TTHC gắn với trách nhiệm gửi lấy
ý kiến của cơ quan chủ trì soạn thảo và được giới hạn nhất định trong khoảng
thời gian cơ quan chủ trì soạn thảo phải gửi lấy ý kiến về dự án, dự thảo
VBQPPL.

Mục đích tham gia ý kiến về quy định TTHC trong dự án, dự thảo
VBQPPL để giúp cơ quan chủ trì soạn thảo “sàng lọc” các quy định về TTHC,
giảm áp lực về mặt thời gian cũng như trách nhiệm cho các cơ quan chức năng
khác, đảm bảo tính công bằng, khách quan của các quy định; hài hòa các mục
tiêu quản lý nhà nước và tạo thuận lợi tối đa cho đối tượng chịu sự tác động trực
tiếp của quy định TTHC. Trong đó, mục đích quan trọng của hoạt động tham gia
ý kiến là để góp phần tạo lập các quy định TTHC tốt, đạt chất lượng, đáp

26

32. ứng các tiêu chí chuẩn của một TTHC, góp phần nâng cao chất lượng của dự án,
dự thảo VBQPPL, mang lại hiệu lực, hiệu quả cho hoạt động quản lý hành chính
nhà nước.

Thứ ba, thẩm định về quy định TTHC là hoạt động xem xét, đánh giá dự
án, dự thảo VBQPPL dưới góc độ cụ thể về quy định TTHC. Thẩm định về quy
định TTHC có đặc điểm, tính chất sau đây:
Một là, việc thẩm định về quy định TTHC được hình thành từ yêu cầu
kiểm soát các quy định TTHC và gắn kết chặt chẽ với hoạt động thẩm định dự
án, dự thảo VBQPPL.

Hai là, thẩm định về quy định TTHC là hoạt động có tính chuyên môn cao.
Người tham gia thẩm định về quy định TTHC dựa trên kiến thức nghiệp vụ về
cải cách TTHC, kiểm soát TTHC và kinh nghiệm thực tiễn để xem xét, đánh giá
quy định TTHC dưới các tiêu chí cụ thể, đồng thời thể hiện quan điểm đồng

ý hay không đồng ý với nội dung quy định TTHC tại dự án, dự thảo VBQPPL;
trên cơ sở đó, đưa ra các đề nghị thiết thực, cụ thể để hoàn thiện hoặc đơn giản
hóa các quy định TTHC.

Ba là, thẩm định quy định TTHC là kiểm định lại nội dung, kết quả chuẩn
bị của cơ quan chủ trì soạn thảo về quy định TTHC. Thông qua việc thực hiện
thẩm định quy định TTHC, buộc cơ quan chủ trì soạn thảo phải đề cao tinh thần
trách nhiệm khi thiết lập các quy định TTHC cũng như phải chuẩn bị kỹ nội dung
dự án, dự thảo VBQPPL trước và sau khi gửi thẩm định.
Mục đích của việc thẩm định về quy định TTHC như sau:

Một là, thẩm định quy định TTHC để góp phần tạo lập các quy định
TTHC thật sự cần thiết, hợp pháp, thống nhất, đạt chất lượng, đáp ứng các tiêu
chí chuẩn của một TTHC.

Hai là, thẩm định quy định TTHC là cách nhìn nhận, đánh giá khách quan,
công bằng đối với dự án, dự thảo VBQPPL ở góc độ cụ thể về quy định TTHC,
giúp ngăn chặn những quy định TTHC không cần thiết, không hợp lý, không hợp
pháp và không hiệu quả; đồng thời giúp cơ quan chủ trì soạn thảo

27

33. tiếp tục hoàn thiện quy định TTHC đảm bảo chất lượng, khả thi, phục vụ phát
triển kinh tế - xã hội. Nếu một quy định TTHC kém chất lượng, thiếu khả thi thì
không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến một ngành, lĩnh vực mà còn ảnh hưởng đến
toàn hệ thống cơ quan hành pháp và cả nền kinh tế.

Ba là, thẩm định quy định TTHC giúp đánh giá những mặt được, chưa
được của quy định TTHC, từ đó đề xuất giải pháp phù hợp để nâng cao chất
lượng quy định.

Bốn là, trong vai trò độc lập, khách quan, cơ quan có chức năng thẩm định
sẽ đánh giá, nhìn nhận nội dung dự án, dự thảo VBQPPL một cách tổng thể, đảm
bảo lợi ích chung của cộng đồng, xã hội, nhà nước, ngăn ngừa những quy định
nội dung, quy định TTHC có tính chất bản vị, cục bộ chỉ có lợi cho một ngành,
lĩnh vực, hoặc một địa phương mà gây tác động xấu đến lợi ích chung của cả
nước.

Năm là, thẩm định quy định TTHC cũng chính là biện pháp để kiểm định
lại kết quả làm việc của cơ quan chủ trì soạn thảo trong thực hiện các công đoạn
của quy trình soạn thảo, như: ĐGTĐ, lấy ý kiến cơ quan, tổ chức, cá nhân về dự
án, dự thảo VBQPPL, trong đó đặc biệt là việc lấy ý kiến cơ quan có chức năng
kiểm soát TTHC về quy định TTHC, cũng như việc giải trình, tiếp thu ý kiến để
hoàn thiện dự án, dự thảo VBQPPL.

Sáu là, thẩm định quy định TTHC chính là cơ chế để đảm bảo, tăng cường
và nâng cao trách nhiệm phối hợp, giám sát của các cơ quan có thẩm quyền trong
hoạt động xây dựng, ban hành VBQPPL nói chung, TTHC nói riêng.

Bảy là, thẩm định quy định TTHC có ý nghĩa định hướng, chỉ dẫn và cung
cấp các thông tin cần thiết cho cơ quan, người có thẩm quyền ban hành
VBQPPL; giúp cơ quan, người có thẩm quyền ban hành VBQPPL xem xét, quyết
định việc ban hành VBQPPL.

Tám là, thẩm định dự án, dự thảo VBQPPL, trong đó có thẩm định quy
định TTHC đóng vai trò quan trọng trong hoạt động xây dựng, ban hành

28

34. VBQPPL, thể hiện vai trò “tiền kiểm” với mục đích xem xét, đánh giá, phản biện
nhằm chỉ rõ các hạn chế, bất cập trong nội dung dự án, dự thảo VBQPPL, nội
dung quy định TTHC giúp cơ quan chủ trì soạn thảo có biện pháp khắc phục và
cơ quan có thẩm quyền ban hành VBQPPL có thêm thông tin để quyết định ký
ban hành hoặc thông qua VBQPPL.

Và theo quy định của Nghị định 48/2013/NĐ-CP, thẩm định về quy định
TTHC được coi là một phần không thể thiếu của nội dung thẩm định án, dự thảo
VBQPPL. Căn cứ trên cơ sở các tiêu chí chuẩn mực, cụ thể, khoa học về TTHC,
Cơ quan thẩm định xem xét, đánh giá và đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo hoàn
thiện quy định TTHC. Như vậy, cùng với việc thẩm định nội dung, chính sách
pháp luật và hình thức VBQPPL, việc thẩm định quy định TTHC sẽ góp phần
đánh giá dự án, dự thảo VBQPPL một cách chỉnh thể, toàn diện nhưng cũng hết
sức chi tiết, cụ thể.

Như vậy, ba giai đoạn (đánh giá tác động, cho ý kiến, thẩm định quy định
TTHC) chính là “bộ lọc” để trình ban hành quy định thủ tục hành chính có chất
lượng, đảm bảo tính hiệu lực, hiệu quả khi thực thi.
1.2.3. Chủ thể và quy trình thực hiện kiểm soát chất lượng thủ tục
hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật

Trong giai đoạn đề nghị xây dựng pháp luật, Cơ quan, tổ chức có trách
nhiệm tiến hành đánh giá tác động của từng chính sách. Đại biểu Quốc hội tự
mình hoặc yêu cầu cơ quan có thẩm quyền tiến hành đánh giá tác động của từng
chính sách trong đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh. Trong quá trình soạn thảo,
thẩm định, thẩm tra, xem xét, cho ý kiến về dự án, dự thảo văn bản quy phạm
pháp luật, nếu có chính sách mới được đề xuất thì cơ quan đề xuất chính sách đó
có trách nhiệm đánh giá tác động của chính sách.

Cơ quan, tổ chức, đại biểu Quốc hội khi đánh giá tác động của chính sách
trong đề nghị xây dựng pháp luật có trách nhiệm nghiên cứu, soạn thảo dự thảo
báo cáo đánh giá tác động; lấy ý kiến góp ý, phản biện dự thảo báo cáo; tiếp thu,
chỉnh lý dự thảo báo cáo.

29

35. Trong giai đoạn dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, việc đánh giá tác
động của thủ tục hành chính được tiến hành trong giai đoạn dự thảo văn bản quy
phạm pháp luật và phải hoàn thành trước khi gửi Cơ quan thẩm định văn bản quy
phạm pháp luật. Cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật có quy
định về thủ tục hành chính thực hiện đánh giá tác động của thủ tục hành chính
theo các bước sau:

Bước 1: Tiến hành đánh giá tác động của thủ tục hành chính

Cơ quan chủ trì soạn thảo sử dụng các biểu mẫu đánh giá tác động do Bộ
Tư pháp ban hành để đánh giá về sự cần thiết, tính hợp lý, tính hợp pháp và chi
phí tuân thủ của thủ tục hành chính.

Bước 2: Hoàn thiện các quy định về thủ tục hành chính

Trong quá trình đánh giá tác động, nếu thủ tục hành chính được xác định
là không cần thiết thì cơ quan chủ trì soạn thảo ngừng việc đánh giá và không
quy định thủ tục hành chính trong dự án, dự thảo văn bản. Nếu thủ tục hành
chính được xác định là cần thiết thì tiếp tục đánh giá và căn cứ kết quả đánh giá,
cơ quan chủ trì soạn thảo chỉnh sửa, hoàn thiện quy định về thủ tục hành chính
nhằm bảo đảm thủ tục hành chính tại dự án, dự thảo văn bản thực sự cần thiết,
hợp lý, hợp pháp và hiệu quả.

Bước 3: Tổng hợp kết quả đánh giá tác động của thủ tục hành chính

Sau khi đánh giá tác động của thủ tục hành chính, cơ quan chủ trì soạn
thảo tổng hợp kết quả đánh giá vào nội dung Báo cáo đánh giá tác động của dự
án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Đối với dự thảo Thông tư, Thông tư liên
tịch, dự thảo Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có quy định về thủ tục
hành chính, cơ quan chủ trì soạn thảo tổng hợp kết quả đánh giá tác động của thủ
tục hành chính thành báo cáo riêng.

Theo quy định, các cơ quan sau đây có trách nhiệm tham gia ý kiến về quy
định TTHC:





30

36. Văn phòng Chính phủ: cho ý kiến về TTHC quy định trong dự án

VBQPPL do Chính phủ trình Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, dự thảo

VBQPPL thuộc thẩm quyền ban hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Văn phòng Bộ, cơ quan ngang Bộ: cho ý kiến về TTHC quy định trong dự
thảo VBQPPL thuộc thẩm quyền ban hành của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan
ngang Bộ;
Tổ chức thực hiện chức năng kiểm soát TTHC thuộc cơ quan: Bảo hiểm
xã hội Việt Nam, Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội
cho ý kiến về thủ tục giải quyết công việc được hướng dẫn trong dự thảo văn bản
thuộc thẩm quyền của Tổng Giám đốc: Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Ngân hàng
Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội.

Văn phòng Ủy ban nhân dân cấp tỉnh: cho ý kiến về TTHC quy định trong
dự thảo VBQPPL thuộc thẩm quyền ban hành của UBND cấp tỉnh; Phòng
KSTTHC thuộc Sở Tư pháp chịu trách nhiệm chuẩn bị ý kiến góp ý về quy định
TTHC.

Các tổ chức được cơ quan chủ trì soạn thảo xin ý kiến.

Về thẩm định quy định TTHC, Bộ Tư pháp, Tổ chức pháp chế Bộ, cơ quan
ngang Bộ và Sở Tư pháp có chức năng thẩm định dự án, dự thảo VBQPPL, cụ
thể như sau:

Bộ Tư pháp có trách nhiệm thẩm định dự án luật, dự án pháp lệnh, dự thảo
nghị quyết do Chính phủ trình Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội; dự thảo
nghị định của Chính phủ; dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ;
Tổ chức pháp chế Bộ, cơ quan ngang Bộ có trách nhiệm thẩm định dự thảo
thông tư do các đơn vị khác thuộc bộ, cơ quan ngang bộ chủ trì soạn thảo;
Sở Tư pháp có trách nhiệm thẩm định nghị quyết của Hội đồng nhân dân
cấp tỉnh do Uỷ ban nhân dân cùng cấp trình; dự thảo quyết định, chỉ thị của Uỷ
ban nhân dân cấp tỉnh.

Ngoài việc thẩm định nội dung dự án, dự thảo VBQPPL theo quy định của
Luật Ban hành VBQPPL, các cơ quan nêu trên còn có trách nhiệm thẩm

31

37. định quy định về TTHC theo quy định của Nghị định 48/2013/NĐ-CP. Thẩm
định quy định về TTHC là nhiệm vụ bắt buộc đòi hỏi cơ quan thẩm định phải tổ
chức thực hiện đồng thời với việc thẩm định nội dung dự án, dự thảo VBQPPL.




























































32

38. Chương 2

THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ KIỂM
SOÁT CHẤT LƯỢNG THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG GIAI ĐOẠN
XÂY DỰNG VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT


2.1. Thực trạng pháp luật về kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính
trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật

2.1.1. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về kiểm soát chất lượng
thủ tục hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật

Về văn bản luật, hiện nay, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm
2015 là văn bản luật đang có hiệu lực điều chỉnh về việc xây dựng văn bản quy
phạm pháp luật ở Việt Nam. Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm
2015 điều chỉnh 02 nội dung liên quan đến kiểm soát chất lượng thủ tục hành
chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, gồm: Thẩm quyền
quy định thủ tục hành chính (khoản 4 Điều 14 Luật) và việc đánh giá tác động
thủ tục hành chính trong đề nghị xây dựng pháp luật, dự án, dự thảo văn bản quy
phạm pháp luật.

Về văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Nghị định của Chính
phủ điều chỉnh về kiểm soát thủ tục hành chính là Nghị định số 63/2010/NĐ-CP
ngày 08 tháng 6 năm 2010 của Chính phủ về kiểm soát thủ tục hành chính.
Chương II Nghị định số 63/2010/NĐ-CP điều chỉnh về việc quy định thủ tục
hành chính, trong đó có các quy định về kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính
trong dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Nghị định số 63/2010/NĐ-CP
sau đó được sửa đổi, bổ sung bởi các Nghị định số 48/2013/NĐ-CP ngày 14
tháng 5 năm 2013, Nghị định số 92/2017/NĐ-CP ngày 07 tháng 8 năm 2017 về
sửa đổi Nghị định liên quan đến kiểm soát thủ tục hành chính.


Bên cạnh đó, Nghị định số 34/2016/NĐ-CP ngày 14 tháng 5 năm 2016 của Chính
phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật ban hành văn bản
quy phạm pháp luật có quy định về tiêu chí đánh giá tác động thủ 33

39. tục hành chính và hồ sơ phải kiểm soát trong thẩm định thủ tục hành chính trong
lập đề nghị và dự thảo văn bản quy phạm pháp luật.

Về văn bản của Bộ trưởng và Ủy ban nhân dân các cấp, Thông tư số
07/2014/TT-BTP ngày 24/02/2014 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp hướng dẫn việc
đánh giá tác động của thủ tục hành chính và rà soát, đánh giá thủ tục hành chính
quy định về kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính ở dự án, dự thảo văn bản
quy phạm pháp luật và thủ tục hành chính đang có hiệu lực thi hành. Đối với thủ
tục hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, Thông tư
số 07/2014/TT-BTP hướng dẫn cụ thể về phương pháp, công cụ đánh giá tác
động thủ tục hành chính trong dự thảo văn bản quy phạm pháp luật theo các tiêu
chí sự cần thiết, tính hợp lý, tính hợp pháp và chi phí tuân thủ thủ tục hành chính.
Bên cạnh đó, một số Bộ, địa phương trên cơ sở Luật, Nghị định, hướng dẫn tại
Thông tư số 07/2014/TT-BTP cũng có hướng dẫn tổ chức cụ thể tại Bộ, địa
phương như: Thông tư số 21/2016/TT-BGTVT ngày 30 tháng 8 năm 2016 của
Bộ Giao thông vận tải quy định về xây dựng, ban hành, hợp nhất văn bản quy
phạm pháp luật, kiểm soát thủ tục hành chính, kiểm tra, xử lý văn bản, rà soát, hệ
thống hóa văn bản quy phạm pháp luật và theo dõi thi hành pháp luật trong lĩnh
vực giao thông vận tải,….

2.1.2. Đánh giá thực trạng pháp luật về kiểm soát chất lượng thủ tục
hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật

2.1.2.1. Ưu điểm

Thứ nhất, là bộ công cụ đầu tiên, cụ thể, khoa học giúp cơ quan chủ trì
soạn thảo và các cơ quan có liên quan có căn cứ, phương pháp để xem xét, kiểm
soát chất lượng quy định về TTHC, từ đó làm cơ sở cho việc hoàn thiện quy định
về TTHC trong dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật và các quy định về
TTHC.

Thứ hai, tăng cường trách nhiệm giải trình của các cơ quan chủ trì soạn
thảo quy định về TTHC đối với các đối tượng bị tác động, cũng như giải trình

34

40. trước cơ quan, người có thẩm quyền xét duyệt, ban hành văn bản quy phạm pháp
luật.

Thứ ba, định hướng cho việc quy định TTHC theo hướng tối ưu để đảm
bảo mục tiêu chỉ ban hành và duy trì TTHC thật sự cần thiết, hợp lý, hợp pháp và
hiệu quả.

Thứ tư, nâng cao chất lượng quy định về TTHC và đảm bảo tính hiệu lực,
hiệu quả khi thực hiện.

2.1.2.2. Hạn chế

Thứ nhất, phương pháp, công cụ hiện nay mới xây dựng phục vụ cho giai
đoạn dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, có nghĩa là thừa nhận việc đã có chính
sách và TTHC là một trong những biện pháp để thực hiện chính sách. Trong khi
đó, quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật tại Luật Ban hành
văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 đã đổi mới cơ bản theo hướng tách bạch
quy trình xây dựng chính sách với quy trình soạn thảo luật, pháp lệnh, nghị định
và nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, trong đó tập trung quy định về
quy trình xây dựng chính sách theo hướng chính sách được thông qua, phê duyệt
trước khi bắt đầu soạn thảo văn bản; sửa đổi một số quy định trong quy trình soạn
thảo, thẩm định, thẩm tra, xem xét, thông qua văn bản quy phạm pháp luật và đổi
mới quy trình xây dựng, ban hành văn bản pháp luật của một số chủ thể khác.
Như vậy, quy trình chia làm 02 giai đoạn: Giai đoạn đề xuất chính sách (gắn với
đánh giá tác động chính sách) và giai đoạn soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật
(đánh giá tác động văn bản). Vì vậy, phương pháp, công cụ hiện hành không đáp
ứng được toàn diện đòi hỏi trong xây dựng văn bản của Luật ban hành văn bản
quy phạm pháp luật năm 2015; đồng thời, những nội dung của Bộ công cụ hiện
nay cũng sẽ không còn thực sự phù hợp khi áp dụng Luật năm 2015 do cách thức
xây dựng văn bản quy phạm pháp luật của Luật năm 2015 khác quy định của
Luật trước đây. Cụ thể như sau:



35

41. Một là, bộ công cụ đánh giá TTHC đầu tiên nên chưa có thực tiễn áp dụng
(nhất là đánh giá tác động quy định TTHC trong giai đoạn dự thảo) do đó thực tế
cho thấy cách thức đánh giá, tiêu chí đánh giá của một số nội dung, bộ phận cấu
thành còn chưa rõ, chưa thật sự phù hợp với thực tiễn công tác xây dựng, ban
hành văn bản quy phạm pháp luật hiện nay như: Quy định yêu cầu phải đánh giá
sự cần thiết của TTHC trong dự thảo VBQPPL hướng dẫn chi tiết hoặc sửa đổi,
bổ sung là không phù hợp vì sự cần thiết đã được đánh giá trong VBQPPL được
hướng dẫn hoặc sửa đổi, bổ sung; chưa có hướng dẫn cụ thể về phương pháp
đánh giá tính hợp lý của tên TTHC,...

Hai là, nhiều nội dung thông tin tại biểu mẫu đánh giá còn trùng lặp, khó

điền.

Ví dụ: Việc đánh giá sự cần thiết, tính hợp lý, tính hợp pháp của tên, trình
tự thực hiện thủ tục hành chính đang được đánh giá thông qua việc trả lời các câu
hỏi trong biểu mẫu đánh giá tác động, cụ thể như sau:
































36

42. Bảng 2.2. Biểu mẫu đánh giá tên, trình tự thực hiện TTHC






37

43. Tuy nhiên, việc xác định cách đặt tên như thế nào để đạt được yêu cầu rõ
ràng, cụ thể thì chưa rõ nên gây khó khăn trong việc đánh giá tiêu chí này. Thực
tế, hiện nay, tên thủ tục hành chính đang được đặt theo từ hoặc cụm từ chỉ hành
động của cơ quan nhà nước hoặc cá nhân, tổ chức kết hợp với:

(1) Tên kết quả của thủ tục hành chính và kết hợp đối với từng đối tượng,
lĩnh vực cụ thể (nếu có) như: “Cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động cho
cơ sở kinh doanh thể thao”; “Cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động cho
cơ sở kinh doanh thể thao đối với cơ sở thể thao tổ chức hoạt động bơi, lặn”.
(2) Hoặc kết hợp với cụm từ chỉ sự vật, sự việc mà cơ quan nhà nước
muốn quản lý hoặc cá nhân, tổ chức mong muốn đạt được như: “Đăng ký giá”;
“Thông báo tạm ngừng kinh doanh của hộ kinh doanh cá thể”.

Bên cạnh đó, các nội dung câu hỏi còn có sự trùng lặp về thông tin. Chẳng
hạn, trình tự thực hiện thủ tục hành chính rõ ràng, cụ thể bao gồm có các bước
thực hiện quy định cụ thể nội dung công việc cần thực hiện, trách nhiệm thực
hiện của các cơ quan tham gia giải quyết thủ tục hành chính. Tuy nhiên, việc yêu
cầu trả lời 03 câu hỏi sau: “Có được quy định rõ ràng và cụ thể về các bước thực
hiện không?”; “Có được quy định hợp lý giữa các bước thực hiện để tạo thuận
lợi, tiết kiệm chi phí cho cơ quan nhà nước, cá nhân, tổ chức khi thực hiện?”;
“Có được quy định, phân định rõ trách nhiệm và nội dung công việc của cơ quan
nhà nước và cá nhân, tổ chức khi thực hiện không?” là có sự trùng lặp, đôi khi
khó phân định nội dung trả lời.

Ba là, biểu mẫu đánh giá tác động mới chỉ tập trung đánh giá các nội dung
nội tại của TTHC mà chưa có sự liên kết xem xét các nội dung này với các
TTHC có liên quan. Ví dụ, các nội dung của thủ tục thẩm định thiết kế kỹ thuật,
thiết kế thi công của công trình xây dựng với các thủ tục khác như thẩm định
thiết kế cơ sở, cấp phép xây dựng,...

Thực tế, việc thiết kế đánh giá theo quy định hiện nay mới chỉ tập trung
vào đánh giá tính hợp pháp khi so sánh với các quy định có liên quan mà chưa có
sự liên kết, đánh giá sự cần thiết, tính hợp lý, hiệu quả với các thủ tục hành

38

44. chính có liên quan trong quy trình thủ tục hành chính để giải quyết triệt để một
công việc của cá nhân, tổ chức. Cụ thể, hiện nay chỉ phải trả lời các nội dung sau:


































Bảng 2.3. Biểu mẫu đánh giá tính hợp pháp của TTHC

Bốn là, bộ công cụ hiện nay mới xây dựng phục vụ cho giai đoạn dự thảo
văn bản quy phạm pháp luật, có nghĩa là thừa nhận việc đã có chính sách và
TTHC là một trong những biện pháp để thực hiện chính sách. Trong khi đó, quy
trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật tại Luật Ban hành văn bản
quy phạm pháp luật năm 2015 đã đổi mới cơ bản theo hướng tách bạch quy trình
xây dựng chính sách với quy trình soạn thảo VBQPPL. Vì vậy, Bộ công cụ hiện
hành không đáp ứng được đòi hỏi có tính toàn diện trong xây dựng văn bản của
Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015.

Thực tế, hiện nay việc đánh giá sự cần thiết của thủ tục hành chính được
thực hiện theo biểu mẫu sau:


39

45. Bảng 2.4. Biểu mẫu đánh giá sự cần thiết của TTHC

Như vậy, việc đánh giá được xem xét trên cơ sở thủ tục hành chính tại dự
thảo là để thực hiện chính sách đã có nên sự cần thiết của một thủ tục hành chính
được đánh giá trực tiếp theo các nội dung sau đây: Đáp ứng yêu cầu quản lý nhà
nước đối với ngành, lĩnh vực nhất định; Bảo đảm quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp
pháp của cá nhân, tổ chức; Là biện pháp tối ưu trong các biện pháp có

40

46. thể được thực hiện để bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước và bảo đảm quyền,
nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức.
Năm là, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 quy định về
thẩm quyền, hình thức văn bản quy phạm pháp luật theo hướng tiếp tục tinh gọn
hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, so với Luật năm 2008 và Luật năm 2004,
Luật mới đã giảm được một số hình thức văn bản quy phạm pháp luật, đồng thời
quy định rõ ràng, cụ thể và chặt chẽ hơn về nội dung ban hành các hình thức văn
bản quy phạm pháp luật. Về quy định thủ tục hành chính, Luật năm 2015 quy
định cấm các văn bản quy phạm pháp luật của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao,
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan
ngang bộ; Tổng Kiểm toán Nhà nước; Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các
cấp quy định thủ tục hành chính, trừ trường hợp được luật giao, nhằm bảo đảm
tốt hơn quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân theo tinh thần mới của Hiến pháp
năm 2013. Chính vì vậy, Bộ công cụ hiện nay sẽ không còn hoàn toàn phù hợp
để sử dụng trong kiểm soát quy định về TTHC trong từng loại văn bản quy phạm
pháp luật khác nhau theo quy định.

Sáu là, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 bổ sung một
điều để quy định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền
tham gia vào quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật từ khâu
lập đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, chủ trì, tham gia soạn thảo,
thẩm định, thẩm tra, chỉnh lý, trình dự án, dự thảo đến ban hành văn bản quy
phạm pháp luật. Trong đó, quy định cụ thể mối quan hệ về trách nhiệm giữa các
chủ thể trong từng quy trình (chịu trách nhiệm trước ai?) và nội dung chịu trách
nhiệm (chịu trách nhiệm về vấn đề gì?). Do đó, Bộ công cụ hiện nay cũng cần có
sự điều chỉnh để phù hợp với trách nhiệm, thẩm quyền các cơ quan, tổ chức,
người có thẩm quyền tham gia.

Bảy là, bộ công cụ đánh giá tác động TTHC hiện nay thì chưa có sự tương
tác trở lại từ kết quả đánh giá tác động đến tính hiệu quả, cần thiết của chính sách
(vì thực tế đã mặc định có chính sách). Do đó, hầu như chưa phát

41

47. hiện ra được các chính sách bất hợp lý từ việc đánh giá các biện pháp để tổ chức
thực thi chính sách, mà TTHC là một trong các biện pháp đó. Ví dụ: Chính sách
hỗ trợ quy định mức hỗ trợ cụ thể nhưng chi phí để thực hiện TTHC để nhận hỗ
trợ còn lớn hơn mức hỗ trợ được nhận thì cần phải xem xét lại sự cần thiết của
TTHC và chính sách hỗ trợ (mức hỗ trợ).

Tám là, bộ công cụ hiện nay chỉ dành cho các cơ quan, cán bộ, công chức
thuộc cơ quan hành chính nhà nước mà chưa có công cụ thích hợp dành cho đối
tượng chịu tác động để họ sử dụng hiệu quả trong quá trình tham gia góp ý xây
dựng VBQPPL hoặc đánh giá TTHC, từ đó có những ý kiến góp ý xác đáng, hiệu
quả trong quá trình xây dựng chính sách, văn bản quy phạm pháp luật của cơ
quan nhà nước. Ví dụ: Chưa có biểu mẫu đánh giá tác động TTHC cho người
dân, doanh nghiệp,...

Chín là, trong tính toán chi phí tuân thủ TTHC, việc xác định một số loại
chi phí là tương đối khó khăn, chưa có sự thống nhất chung nên thực hiện còn
lúng túng, ví dụ: chi phí cơ hội (trong trường hợp hàng nhập khẩu phải lưu kho
hải quan); thời gian, chi phí đi lại để thực hiện TTHC,...

Thứ hai, quy trình thực hiện đánh giá tác động TTHC đã được xác định
các bước cơ bản nhưng nội dung chi tiết về trách nhiệm thực hiện, cơ chế phối
hợp chưa được hướng dẫn cụ thể nên thực tế thực hiện còn lúng túng.

Thứ ba, cơ chế kiểm soát chất lượng đánh giá tác động thủ tục hành chính
còn yếu nên chưa phát huy hết được hiệu quả của công cụ đánh giá tác động thủ
tục hành chính trong việc nâng cao chất lượng thủ tục hành chính. Thực tế theo
báo cáo kết quả cho ý kiến, thẩm định cho thấy, có đến hơn 70 % số TTHC đã
được đánh giá tác động nhưng số lượng TTHC phải tiếp tục cắt giảm, đơn giản
hóa theo yêu cầu của công tác thẩm định cũng lên tới hơn 60%. Rõ ràng, hiệu
quả công tác đánh giá tác động còn thấp, thực hiện còn hình thức để đảm bảo đủ
hồ sơ gửi thẩm định. Do đó, vấn đề nâng cao hiệu quả hoạt động đánh giá tác
động là một yêu cầu cấp thiết để nâng cao chất lượng chính sách, dự thảo văn
bản. Ngoài những yếu tố tự thân thì cần phải có một cơ chế kiểm soát chất

42

48. lượng hoạt động đánh giá tác động độc lập, hậu kiểm nhằm nâng cao chất lượng,
hiệu quả của hoạt động này.

2.2. Thực trạng thực hiện pháp luật về kiểm soát chất lượng thủ tục
hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật

2.2.1. Thực trạng thực hiện đánh giá tác động thủ tục hành chính

Hoạt động đánh giá tác động TTHC chính thức triển khai thực hiện sau khi
Nghị định số 63/2010/NĐ-CP có hiệu lực thi hành (ngày 14/10/2010). Tuy nhiên,
phải bắt đầu từ năm 2012 thì hoạt động này mới được triển khai có nề nếp. Qua
tổng hợp số liệu, kết quả thực hiện đánh giá tác động TTHC của các Bộ, ngành,
địa phương cụ thể như sau:

2.2.1.1. Về mặt số lượng

Theo báo cáo của các Bộ, ngành, địa phương, hoạt động đánh giá tác động
thủ tục hành chính đạt được một số kết quả như sau:
Năm 2012, Bộ, ngành, địa phương đã thực hiện đánh giá tác động 2.114
TTHC được quy định tại 560 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Trong đó, Bộ,
ngành đã đánh giá tác động đối với 1.100 TTHC quy định tại 222 dự thảo văn
bản quy phạm pháp luật (VBQPPL); các địa phương đã đánh giá tác động đối với
1.014 TTHC quy định tại 338 dự thảo VBQPPL.

Năm 2013, các Bộ, ngành, địa phương đã thực hiện đánh giá tác động
1.413 TTHC quy định tại 397 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật (giảm 701
TTHC và 163 văn bản so với năm 2012). Các Bộ, ngành đã đánh giá tác động đối
với 819 TTHC quy định tại 199 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, địa phương
đã thực hiện đánh giá tác động đối với 594 TTHC quy định tại 198 dự thảo văn
bản quy phạm pháp luật.

Năm 2014, các Bộ, ngành, địa phương đã thực hiện đánh giá tác động
1.873 TTHC quy định tại 426 dự thảo VBQPPL. Trong đó, các Bộ, ngành đã
đánh giá tác động 1.161 TTHC tại 193 VBQPPL; các địa phương đã đánh giá tác
động 712 TTHC tại 233 VBQPPL.



43

49. Năm 2015, các Bộ, ngành, địa phương ước tính đã thực hiện đánh giá tác
động 2.087 TTHC quy định tại 409 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, tăng 61
thủ tục so với năm 2014.

6 tháng đầu năm 2016, các Bộ, ngành, địa phương đã thực hiện đánh giá
tác động 692 TTHC quy định tại 152 dự thảo VBQPPL, giảm 144 TTHC tương
đương 18% so với cùng kỳ năm 2015.[2]
Kết quả trên phản ánh nỗ lực thực hiện đánh giá tác động TTHC về mặt số
lượng. Tuy nhiên, khi rà soát, thống kê so sánh với số lượng TTHC đã được ban
hành của các Bộ, ngành thì còn nhiều TTHC chưa được đánh giá tác động theo
đúng quy định, cụ thể như sau:


TT Năm TTHC được ban hành TTHC được đánh giá tác Tỷ lệ
hoặc tham gia ý kiến, động
thẩm định
01 2013 1.129 819 72,5%
02 2014 1.504 1.161 77,1%
03 2015 2.646 2.087 78,9%
04 6 1.096 692 63,1%
tháng/2016




Bảng 2.1. Kết quả đánh giá tác động thủ tục hành chính

















44

50. 80

70
60

50

40

30

20

10

0

2013 2014 2015 6M-
2016








TTHC đã đánh giá
tác động



TTHC chưa đánh
giá tác động




Biểu đồ 2.1. Kết quả đánh giá tác động TTHC

Rõ ràng, theo kết quả trên, số lượng TTHC chưa được đánh giá tác động
trong quá trình dự thảo, ban hành hàng năm vẫn còn cao trên 21%. Hệ quả của
tình trạng trên sẽ ảnh hưởng tới chất lượng ban hành các quy định về TTHC, làm
phát sinh thêm TTHC, gây khó khăn, lãng phí và cản trở sự phát triển kinh tế - xã
hội của địa phương, của đất nước.

2.2.1.2. Về chất lượng đánh giá tác động

Về mặt chất lượng, đánh giá tác động TTHC bước đầu tạo ra sự nề nếp
trong việc kiểm soát chất lượng quy định về thủ tục hành chính; đồng thời, tạo ra
thói quen, phương pháp khoa học cho việc xem xét, đánh giá chất lượng thủ tục
hành chính của cán bộ, công chức. Việc đánh giá tác động đã giúp ngăn chặn,
hạn chế ngay từ đầu việc ban hành các quy định về TTHC không thật sự cần
thiết, hợp lý, hợp pháp và hiệu quả. Ví dụ như năm 2012, các Bộ, ngành, địa
phương đã thực hiện đánh giá tác động 2.114 TTHC được quy định tại 560 dự
thảo văn bản quy phạm pháp luật. Trong đó, Bộ, ngành đã đánh giá tác động đối

45

51. với 1.100 TTHC quy định tại 222 dự thảo văn bản QPPL; Các địa phương đã
đánh giá tác động đối với 1.014 TTHC quy định tại 338 dự thảo văn bản QPPL.
Qua đánh giá đánh giá tác động, đã phát hiện, đề xuất sửa đổi, bổ sung 1.004
TTHC (chiếm 47,5%); đề nghị xem xét lại sự cần thiết và không ban hành 97
TTHC.

Tuy nhiên, hầu hết các TTHC được đánh giá tác động khi dự thảo đã hoàn
thiện và chuẩn bị gửi cho ý kiến, thẩm định nên việc đánh giá tác động còn nặng
tính hình thức, đối phó và chất lượng đánh giá tác động thấp chưa đáp ứng được
mục tiêu là cơ sở để ngăn ngừa TTHC không cần thiết, không hợp lý, không hợp
pháp, không hiệu quả giúp hoàn thiện dự thảo VBQPPL. Thực tế này chứng minh
qua công tác cho ý kiến, thẩm định của hệ thống các cơ quan kiểm soát thủ tục
hành chính. Theo số liệu thống kê, mặc dù nhiều dự thảo VBQPPL đã được đánh
giá tác động nhưng kết quả cho ý kiến, thẩm định quy định về TTHC đã phát hiện
tới khoảng 70% TTHC tại các dự thảo VBQPPL là không cần thiết, không hợp
lý, không hợp pháp. Ví dụ, năm 2014, Bộ Tư pháp đã tham gia ý kiến đối với 918
TTHC quy định tại 113 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật quy định TTHC,
trong đó, đề nghị bỏ 199 và sửa đổi 474 TTHC (chiếm 73% số TTHC quy định
trong dự thảo); thẩm định 716 TTHC tại 95 văn bản quy phạm pháp luật quy định
TTHC, trong đó, đề nghị bỏ 108 và sửa đổi 380 TTHC không cần thiết, không
hợp lý (chiếm 68% số TTHC quy định tại dự thảo văn bản). Năm 2015, Bộ Tư
pháp đã tham gia ý kiến đối với 796 TTHC quy định tại 125 dự thảo văn bản quy
phạm pháp luật quy định TTHC, trong đó, đề nghị không quy định 121 thủ tục,
sửa đổi, bổ sung 464 thủ tục (chiếm 73,5% số TTHC quy định trong dự thảo);
nghiên cứu, tiến hành thẩm định 528 TTHC tại 72 văn bản quy phạm pháp luật
quy định TTHC, trong đó, kiến nghị không quy định 114 thủ tục, sửa đổi 392 thủ
tục hành chính không cần thiết, không hợp lý (chiếm 95,8% số TTHC quy định
tại văn bản).





46

52. 100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

Năm 2014
Năm 2015














TTHC tham gia ý
kiến phải sửa

TTHC thẩm định phải
sửa





Biểu đồ 2.2. Kết quả tham gia ý kiến, thẩm định TTHC




Như vậy, biểu đồ 2.1 và 2.2 cho thấy ảnh hưởng của kết quả đánh giá tác
động thủ tục hành chính đến chất lượng quy định thủ tục hành chính tại dự thảo
văn bản quy phạm pháp luật. Số lượng văn bản quy phạm pháp luật không được
đánh giá tác động TTHC có chiều hướng giảm, tuy nhiên vẫn còn ở mức cao
(biểu đồ 2.1); đồng thời với việc thực hiện đánh giá tác động còn hình thức dẫn
đến số lượng quy định TTHC phải chỉnh sửa khi thẩm định năm 2015 tăng hơn
27% so với năm 2014 và chỉ có gần 4% quy định TTHC là không phải sửa đổi,
hoàn thiện khi thẩm định.


47

53. Bên cạnh đó, thực hiện triển khai Luật ban hành văn bản quy phạm pháp
luật năm 2015, việc đánh giá tác động TTHC trong đề nghị chính sách chưa có
hướng dẫn cụ thể; đồng thời nội dung đánh giá tác động TTHC trong quá trình
soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật theo quy định hiện nay cũng chưa hoàn
toàn phù hợp với quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo
quy định của Luật mới, từ đó dẫn đến việc lúng túng trong thực hiện, ảnh hưởng
không nhỏ đến hiệu quả và chất lượng đánh giá tác động TTHC.

2.2.1.3. Kiểm soát chất lượng đánh giá tác động thủ tục hành chính

Do quy định về kiểm soát chất lượng đánh giá tác động TTHC hiện nay
còn sơ sài, chưa có công cụ, phương pháp cụ thể nên việc kiểm soát chất lượng
còn hạn chế, cụ thể:

Đối với các TTHC đã thực hiện đánh giá tác động thì phần lớn được thực
hiện theo đúng biểu mẫu tại Thông tư số 07/2014/TT-BTP ngày 24/02/2014 của
Bộ Tư pháp hướng dẫn việc đánh giá tác động của thủ tục hành chính và rà soát,
đánh giá thủ tục hành chính. Tuy nhiên, việc kiểm soát chất lượng các nội dung
đánh giá theo các câu hỏi trong biểu mẫu và kiểm soát chất lượng kết quả tính
toán chi phí tuân thủ thủ tục hành chính chưa được thực hiện do chưa có quy
định, công cụ, phương pháp cụ thể. Vì vậy, chất lượng hoạt động đánh giá tác
động chưa cao, chưa là cơ sở để hoàn thiện quy định TTHC ngay từ giai đoạn dự
thảo VBQPPL.

Đối với vai trò của cơ quan thẩm định, theo quy định tại Nghị định số
48/2013/NĐ-CP, Cơ quan thẩm định sẽ không tiếp nhận hồ sơ gửi thẩm định nếu
dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật có quy định về thủ tục hành chính
chưa có bản đánh giá tác động về thủ tục hành chính. Tuy nhiên, thực tế rất ít cơ
quan thẩm định trả hồ sơ, yêu cầu bổ sung bản đánh giá tác động mới tiến hành
thẩm định mà chủ yếu yêu cầu phải thực hiện đúng quy định về đánh giá tác
động trong văn bản thẩm định. Hệ quả của vấn đề này là không tạo ra được thói
quen, thay đổi cách làm việc, tạo sự nghiêm túc, kỷ luật trọng hoạt động đánh giá
tác động TTHC của các cơ quan chủ trì soạn thảo.

48

54. Đối với các cơ quan khác (cơ quan cho ý kiến, cơ quan có thẩm quyền ban
hành,...), hiện nay, vai trò của các cơ quan này tham gia trong việc kiểm soát chất
lượng đánh giá tác động thủ tục hành chính chưa có quy định cụ thể. Trước đây,
theo quy định tại Nghị định số 63/2010/NĐ-CP thì khi xin ý kiến cơ quan kiểm
soát thủ tục hành chính phải có bản đánh giá tác động về TTHC, tuy nhiên Nghị
định số 48/2013/NĐ-CP đã bỏ quy định này. Do đó, giai đoạn cho ý kiến, cơ
quan kiểm soát thủ tục hành chính chỉ góp ý trên cơ sở dự thảo văn bản và không
thực hiện kiểm soát việc đánh giá tác động thủ tục hành chính như trước đây.
Việc quy định như hiện nay tuy đã làm rõ thời gian phải hoàn thành việc đánh giá
tác động nhưng các cơ quan, đơn vị tham gia trong quá trình xây dựng VBQPPL
sẽ khó khăn hơn trong việc tiếp cận thông tin lý luận, thực tiễn để đánh giá, phân
tích, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện quy định TTHC vì bản đánh giá tác động
TTHC chính là một bản giải trình, chứng minh của cơ quan chủ trì soạn thảo về
sự cần thiết, tính hợp lý, hợp pháp và hiệu quả của TTHC.

Bên cạnh đó, quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật tại
Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 có sự đổi mới nhưng
phương pháp, công cụ để triển khai, trong đó có kiểm soát chất lượng đánh giá
tác động TTHC, chưa có hướng dẫn cụ thể nên chưa thể triển khai hiệu quả các
nội dung quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

2.2.1.4. Đánh giá việc thực hiện đánh giá tác động thủ tục hành chính

Thực trạng xây dựng, ban hành thủ tục hành chính thời gian qua cho thấy
vẫn còn tồn tại sự tùy tiện trong ban hành TTHC, tự đặt ra các TTHC không đúng
thẩm quyền, không đánh giá tác động và kiểm soát quy định TTHC tại dự thảo
nên một số TTHC được ban hành còn mang dấu ấn của cơ chế quản lý cũ, nặng
về “xin - cho”; cơ quan quản lý dành thuận lợi cho mình, đẩy khó khăn cho cá
nhân, tổ chức; nhất là, hiện tượng “cài cắm”, làm phát sinh, “đẻ” thêm các
TTHC, giấy phép con trong các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành
luật, pháp lệnh. Ví dụ, theo báo cáo kết quả rà soát về điều kiện kinh doanh trong
quá trình xây dựng trình Quốc hội Luật Đầu tư của Bộ Kế hoạch và

49

55. Đầu tư công bố thì đối với 251 ngành, nghề đầu tư kinh doanh thuộc phạm vi
quản lý nhà nước của 17 Bộ, cơ quan ngang Bộ, được chia thành 16 lĩnh vực,
phân thành 3 cấp với số lượng như sau: 1.706 điều kiện cấp I, 2.592 điều kiện
cấp II và 1.945 điều kiện cấp III; hay so sánh với chính các nước trong khu vực
ASEAN, nhiều TTHC của Việt Nam vẫn còn rườm rà, phức tạp như: Thời gian
nộp thuế hiện nay của Việt Nam sau khi Luật sửa đổi một số điều các Luật Thuế
có hiệu lực là 167 giờ/năm, vẫn lớn hơn mức trung bình của ASEAN-6 là 121
giờ/năm,… Bên cạnh đó, thực tế vừa qua cho thấy, có nhiều quy định thủ tục
hành chính vừa mới ban hành ra đã bất cập, không thể thực hiện được như: Nghị
định số Nghị định số 36/2014/NĐ-CP ngày 29 tháng 4 năm 2014 của Chính phủ
về nuôi, chế biến và xuất khẩu sản phẩm cá tra; Thông tư số 32/2012/TT-
BNNPTNT ngày 20/7/2012 của Bộ Nông nghiệp và PTNT quy định điều kiện vệ
sinh, bảo đảm an toàn thực phẩm đối với cơ sở kinh doanh thịt và phụ phẩm ăn
được của động vật ở dạng tươi sống dùng làm thực phẩm,…

Bên cạnh đó, thực tế với bộ công cụ đánh giá tác động TTHC hiện nay thì
chưa có sự tương tác trở lại từ kết quả đánh giá tác động đến tính hiệu quả, cần
thiết của chính sách (vì thực tế đã mặc định có chính sách). Do đó, hầu như chưa
phát hiện ra được các chính sách bất hợp lý từ việc đánh giá các biện pháp để tổ
chức thực thi chính sách, mà TTHC là một trong các biện pháp đó.

Cơ chế kiểm soát chất lượng đánh giá tác động thủ tục hành chính còn yếu
nên chưa phát huy hết được hiệu quả của công cụ đánh giá tác động thủ tục hành
chính trong việc nâng cao chất lượng thủ tục hành chính.
Hơn nữa, những yêu cầu mới về xây dựng, ban hành quy định thủ tục hành
chính tại Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật vừa được Quốc hội thông
qua năm 2015 cũng đặt ra việc đổi mới, nâng cao chất lượng đánh giá tác động
thủ tục hành chính, xây dựng và hoàn thiện các bộ công cụ, phương pháp kiểm
soát thủ tục hành chính, trong đó có Bộ công cụ đánh giá tác động thủ tục hành
chính đầy đủ, toàn diện, phù hợp hơn.



50

56. 2.2.2. Thực trạng lấy ý kiến, thẩm định quy định về thủ tục hành

chính

2.2.2.1. Kết quả thực hiện

Tham gia ý kiến, thẩm định VBQPPL là một nhiệm vụ trong quy trình xây
dựng, ban hành VBQPPL được quy định tại Luật Ban hành VBQPPL. Trên cơ sở
luật định, Chính phủ đã quy định cụ thể nhiệm vụ, nội dung thẩm định đối với
quy định về TTHC trong dự án, dự thảo VBQPPL; đồng thời quy định công cụ
đánh giá tác động TTHC theo các tiêu chí về sự cần thiết, tính hợp lý, tính hợp
pháp và tính hiệu quả (Nghị định số 63/2010/NĐ-CP về kiểm soát TTHC).
Thông qua hoạt động đánh giá tác động, tham gia ý kiến và thẩm định quy định
về TTHC trong các dự án, dự thảo VBQPPL, chất lượng của quy định về TTHC
được bảo đảm theo hướng chỉ ban hành TTHC thật sự cần thiết, hợp lý, hợp pháp
với chi phí tuân thủ thấp nhất. Nội dung quy định này giúp đảm bảo tính toàn
diện, tính chuyên sâu trong công tác thẩm định VBQPPL.

Việc tham gia ý kiến, thẩm định quy định TTHC trong dự án, dự thảo văn
bản QPPL giúp cơ quan chủ trì soạn thảo “sàng lọc” và xác lập các quy định
TTHC đạt chất lượng, đáp ứng các tiêu chí chuẩn của một TTHC, góp phần nâng
cao chất lượng dự án, dự thảo văn bản QPPL, mang lại hiệu lực, hiệu quả cho
hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Theo báo cáo kết quả thực hiện công tác
kiểm soát thủ tục hành chính của Bộ Tư pháp các năm từ 2014 đến 2016, kết quả
thực hiện cho ý kiến, thẩm định quy định về thủ tục hành chính như sau [2]:

Năm 2014, Tổ chức Pháp chế các Bộ, ngành, Sở Tư pháp các tỉnh, thành
phố trực thuộc trung ương đã tham gia ý kiến đối với 1.851 TTHC quy định tại
430 dự thảo văn bản QPPL. Bộ Tư pháp đã tham gia ý kiến đối với 918 TTHC
quy định tại 113 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật quy định TTHC, trong đó,
đề nghị bỏ 199 và sửa đổi 474 TTHC (chiếm 73% số TTHC quy định trong dự
thảo). Các cơ quan đã thẩm định 1.818 TTHC quy định tại 446 dự thảo văn bản
QPPL. Bộ Tư pháp đã nghiên cứu, tiến hành thẩm định 716 TTHC tại 95 văn

51

57. bản quy phạm pháp luật quy định TTHC, trong đó, đề nghị bỏ 108 và sửa đổi 380
TTHC không cần thiết, không hợp lý (chiếm 68% số TTHC quy định tại văn
bản).

Năm 2015, Tổ chức Pháp chế các Bộ, ngành, Sở Tư pháp các tỉnh, thành
phố trực thuộc trung ương đã tham gia ý kiến đối với 1.850 TTHC quy định tại
470 dự thảo văn bản QPPL. Bộ Tư pháp đã tham gia ý kiến đối với 796 TTHC
quy định tại 125 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật quy định TTHC, trong đó,
đề nghị không quy định 121 thủ tục, sửa đổi, bổ sung 464 thủ tục (chiếm 73,5%
số TTHC quy định trong dự thảo). Các cơ quan đã thẩm định 1.616 TTHC quy
định tại 383 dự thảo văn bản QPPL, giảm gần một nửa so với năm 2014, trong đó
Bộ Tư pháp đã nghiên cứu, tiến hành thẩm định 528 TTHC tại 72 văn bản quy
phạm pháp luật quy định TTHC, kiến nghị không quy định 114 thủ tục, sửa đổi
392 thủ tục hành chính không cần thiết, không hợp lý (chiếm 95,8% số TTHC
quy định tại văn bản).

Trong 6 tháng đầu năm 2016, Tổ chức Pháp chế các Bộ, ngành, Sở Tư
pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tham gia ý kiến đối với 717
TTHC quy định tại 194 dự thảo văn bản QPPL; trong đó, Tổ chức Pháp chế các
Bộ, cơ quan ngang Bộ đã tham gia ý kiến đối với 379 TTHC quy định tại 99 dự
thảo văn bản QPPL thuộc thẩm quyền ban hành của Bộ trưởng, thủ trưởng cơ
quan ngang Bộ; Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tham
gia ý kiến đối với 338 TTHC quy định tại 95 dự thảo văn bản QPPL thuộc thẩm
quyền ban hành của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Các cơ quan
đã thực hiện thẩm định 490 TTHC quy định tại 122 dự thảo văn bản QPPL. Bộ
Tư pháp đã nghiên cứu, thẩm định đối với 606 TTHC quy định tại 108 dự án, dự
thảo văn bản QPPL, tăng 113 thủ tục tương đương 12% so với cùng kỳ năm
2015, trong đó, kiến nghị không quy định 99 thủ tục không cần thiết, xem xét
tính hợp pháp, hợp lý đối với 438 TTHC (chiếm 88,61% số TTHC quy định tại
dự thảo văn bản QPPL).



52

58. Kết quả trên cho thấy các Tổ chức pháp chế mới chỉ thống kê được số
lượng thủ tục hành chính, số lượng văn bản tham gia ý kiến, thẩm định mà chưa
đánh giá được hiệu quả thực hiện công việc này. Kết quả trên cụ thể như sau:



2500



2000



1500



1000



500



0














số dự thảo
VBQPPL Số TTHC

Năm 2014 Năm 2015 6 tháng năm
2016



Biểu đồ 2.3. Kết quả tham gia ý kiến, đánh giá tác động TTHC

2.2.2.2. Những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân

Công tác xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã có những
tiến bộ rõ rệt. Việc tham gia ý kiến, thẩm định văn bản quy phạm pháp luật đã tác
động tích cực đến quá trình ra quyết định, giúp nâng cao chất lượng VBQPPL.

Tuy nhiên, thời gian qua, hoạt động ban hành và thẩm định dự thảo văn
bản quy phạm pháp luật của các cơ quan hành chính nhà nước ở cả trung ương và
địa phương vẫn còn không ít sai sót và hạn chế. Nhiều nội dung quy định về
TTHC trong nhiều văn bản QPPL hiện chất lượng vẫn còn thấp, tồn tại nhiều bất
cập. Chất lượng nhiều VBQPPL chưa ngang tầm với yêu cầu của thực tế,

53

59. nhưng vẫn được ban hành, có không ít văn bản do một số cơ quan chức năng ban
hành để hướng dẫn công việc đã gây ra phản cảm trong dư luận, thiếu tính hợp
pháp, một số văn bản thiếu tính khả thi trên thực tế.

Chẳng hạn, quy định của Thông tư số 16/2010/TT-BXD ngày 01/09/2010
của Bộ Xây dựng quy định hợp đồng về nhà ở, khi hướng dẫn lập hợp đồng mua
bán căn hộ chung cư phần kê khai diện tích sàn căn hộ mua bán (được xác định
theo nguyên tắc tính kích thước thông thủy của căn hộ hoặc tính từ tim tường
bao, tường ngăn chia các căn hộ) cũng có nhiều ý kiến khác nhau ngay tại Quốc
hội. Có ý kiến cho rằng, quy định về cách tính diện tích sàn căn hộ mua bán tại
Thông tư nói trên của Bộ Xây dựng là chưa phù hợp với Điều 70 Luật Nhà ở và
Điều 225 Bộ luật Dân sự.

Điều này cho thấy, “tuổi thọ” của hệ thống VBQPPL là hết sức lo ngại,
còn rất nhiều vấn đề cần phải bàn, như: Chất lượng một số luật ban hành còn
thấp, số lượng văn bản dưới luật quá lớn, dẫn đến khó kiểm soát được tính hợp
hiến, hợp pháp, gây chồng chéo, mâu thuẫn. Bởi vậy, nếu chất lượng tham gia ý
kiến và thẩm định dự thảo VBQPPL được đảm bảo và kỹ lưỡng, thì sẽ nâng cao
được chất lượng, hiệu quả công việc của các cơ quan và hoạt động quản lý nhà
nước. Ngược lại, khi chất lượng của các VBQPPL được ban hành thấp, không
được tham gia ý kiến, thẩm định nghiêm túc, thì không chỉ hoạt động của các cơ
quan gặp khó khăn, mà còn ảnh hưởng đến nhiều mặt khác nhau của đời sống xã
hội, thậm chí để lại nhiều hậu quả khó khắc phục. Như vậy, tham gia ý kiến,
thẩm định quy định TTHC tại dự thảo VBQPPL đóng vai trò vô cùng quan trọng
trong việc đảm bảo chất lượng quy định TTHC tại VBQPPL. Đây chính là hoạt
động xem xét, đánh giá về nội dung và hình thức của dự thảo nhằm đảm bảo tính
sự cần thiết, tính hợp lý, hợp pháp và hiệu quả của TTHC khi được ban hành.


Một số bất cập, hạn chế hoạt động tham gia ý kiến, thẩm định quy định
TTHC trong dự thảo VBQPPL có thể thấy như: Tính minh bạch, tính thống nhất
của hệ thống văn bản chưa cao; một số văn bản được ban hành chưa tuân thủ

54

60. đúng quy trình, thủ tục theo quy định của pháp luật; chất lượng của các dự thảo
VBQPPL còn hạn chế; việc lấy ý kiến của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp
vào dự thảo văn bản chưa được quan tâm đúng mức; hồ sơ gửi thẩm định chưa
đầy đủ thường thiếu tờ trình dự thảo văn bản, bản tổng hợp đóng góp ý kiến của
các cơ quan hữu quan và đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của văn bản, do
vậy, người thực hiện công tác thẩm định thiếu thông tin về tình hình thực tế mà
các quy phạm pháp luật sẽ điều chỉnh. Một số cơ quan, đơn vị được giao nhiệm
vụ soạn thảo VBQPPL chưa xác định dự thảo do đơn vị mình đang soạn thảo là
VBQPPL hay văn bản hành chính cá biệt, nên đã không tuân thủ đúng các quy
định về trình tự, thủ tục xây dựng và thẩm định dự thảo VBQPPL, do đó đã dẫn
đến việc một số VBQPPL được ban hành có nội dung và hình thức chưa đạt yêu
cầu, nội dung thẩm định còn nặng về hình thức, chất lượng thẩm định đôi khi
không đáp ứng yêu cầu, việc tổ chức thẩm định chưa khoa học, sự phối hợp giữa
các cơ quan trong quá trình thẩm định chưa chặt chẽ… Vẫn còn một số văn bản
có nội dung chưa phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước,
của từng địa phương, còn tồn tại “lợi ích nhóm” hoặc mâu thuẫn, chồng chéo…

Nguyên nhân của tình trạng trên có thể chỉ ra là:

Thứ nhất, sự phối hợp, gắn kết chưa cao trong công tác thẩm định
VBQPPL và công tác kiểm soát TTHC dẫn đến chưa phát huy được hết vai trò
“tấm thảm lọc” trong quá trình xây dựng, ban hành văn bản QPPL.
Thứ hai, việc xây dựng Chương trình xây dựng văn bản quy phạm pháp
luật chưa đảm bảo đúng trình tự, thủ tục luật định. Số lượng văn bản đăng ký ban
hành theo các Chương trình này đạt tỷ lệ không cao, vì vậy chương trình còn
mang tính hình thức.

Thứ ba, dự thảo văn bản gửi thẩm định không đúng quy định làm ảnh
hưởng đến thời gian thẩm định và bị động cho cơ quan thực hiện chức năng thẩm
định. Đội ngũ cán bộ làm công tác thẩm định còn nhiều hạn chế về trình độ, năng
lực. Nội dung thẩm định phần lớn về thể thức, kỹ thuật trình bày văn bản, chưa đi
sâu phân tích nội dung TTHC của văn bản.

55

61. Thứ tư, công tác rà soát và hệ thống hoá VBQPPL hàng năm chưa được
quan tâm đúng mức. Việc gửi văn bản phục vụ cho công tác kiểm tra chưa kịp
thời và chưa đầy đủ theo quy định của pháp luật;

Thứ năm, mặc dù nội dung thẩm định chủ yếu phát hiện các lỗi về hình
thức, kỹ thuật trình bày, nhưng hầu hết các văn bản ban hành vẫn chưa đảm bảo
về mặt trình tự, thủ tục và thể thức, kỹ thuật trình bày theo quy định của pháp
luật.

Thứ sáu, nhiều địa phương còn né tránh việc kiểm tra văn bản, nên đã
không ban hành VBQPPL, mà thay vào đó là ban hành nhiều văn bản cá biệt có
chứa quy phạm pháp luật.
Thứ bảy, các quy định về phân cấp, phân quyền của trung ương cho địa
phương chưa rõ ràng, thậm chí còn chồng chéo, mâu thuẫn giữa thẩm quyền của
tập thể Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh với cá nhân Chủ tịch UBND tỉnh hoặc có
chồng chéo về thẩm quyền của Hội đồng nhân dân với UBND.

Thứ tám, một bộ phận cán bộ lãnh đạo vẫn còn lối tư duy cũ trong việc
soạn thảo ban hành VBQPPL; chưa thấy được tầm quan trọng của công tác soạn
thảo, ban hành VBQPPL đối với hoạt động quản lý điều hành.

Thứ chín, đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác văn bản còn thiếu và
yếu về trình độ năng lực. Còn nhận thức máy móc về công tác soạn thảo và ban
hành VBQPPL, khi xây dựng dự thảo VBQPPL còn thiếu rà soát, đối chiếu với
quy định của cấp trên; thiếu khâu điều tra, khảo sát, phân tích đánh giá tình hình
thực tế, việc ban hành VBQPPL có tình trạng sao chép lại các quy định của cấp
trên, dẫn đến có sự chồng chéo trong hệ thống, nên nhìn chung tính khả thi của
VBQPPL (nhất là ở cấp tỉnh) sau khi được ban hành không cao.

Mười là, các dự thảo văn bản đăng ký theo chương trình lập quy chưa
đúng trọng tâm, trọng điểm, chưa bám sát thực tiễn cũng như khả năng thực hiện
của mình.

Bên cạnh đó, vai trò của các luật sư, luật gia, đối tượng chịu tác động trong
việc tham gia vào hoạt động ban hành VBQPPL còn nhiều hạn chế. Các

56

62. địa phương chưa có chính sách thu hút đội ngũ luật sư, luật gia và người có trình
độ trong việc tham gia vào hoạt động ban hành VBQPPL.
Cuối cùng, việc hỗ trợ kinh phí cho công tác xây dựng và ban hành
VBQPPL chưa tương xứng với “hàm lượng chất xám” bỏ ra từ khi xây dựng cho
đến khi ban hành văn bản và đưa vào áp dụng trong thực tế.























































57

63. Chương 3

MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT
CHẤT LƯỢNG THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG GIAI ĐOẠN XÂY
DỰNG VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT


3.1. Xây dựng bổ sung các quy định pháp luật về phương pháp đánh

giá tác động thủ tục hành chính trong giai đoạn đề xuất chính sách

3.1.1. Bổ sung phương pháp, cách thức đánh giá tiêu chí về sự cần

thiết của thủ tục hành chính

TTHC là một biện pháp để đưa chính sách vào cuộc sống. Do đó để xác
định sự cần thiết của TTHC, quy trình tiếp cận từ việc phân tích chính sách, trong
đó có xác định các giải pháp thực hiện chính sách (bao gồm cả giải pháp là
TTHC). Trên cơ sở đó, sẽ tiến hành đánh giá tính hiệu quả, tối ưu của các giải
pháp thực hiện chính sách và TTHC chỉ được chọn khi là giải pháp tối ưu nhất để
đưa chính sách vào cuộc sống.

Quy trình đánh giá sự cần thiết của TTHC như sau:




























Sơ đồ 3.1. Quy trình đánh giá sự cần thiết của TTHC



58

64. Theo đó, mẫu phân tích sự cần thiết của thủ tục hành chính trong đánh giá
tác động chính sách sẽ được thiết kế theo biểu mẫu tại phụ lục 1.

3.1.2. Bổ sung phương pháp, cách thức đánh giá tiêu chí về tính hợp

lý của thủ tục hành chính

Trong giai đoạn đề nghị chính sách, bộ phận cấu thành của TTHC mới chỉ
xác định sơ lược, chưa đầy đủ chi tiết. Về cơ bản, bộ phận cấu thành TTHC có
thể được đề cập đến trong giai đoạn này gồm: Tên TTHC; cơ quan thực hiện
TTHC; đối tượng thực hiện TTHC. Do đó, việc đánh giá tính hợp lý của TTHC
trong giai đoạn này chỉ dừng lại ở việc đánh giá 03 bộ phận cấu thành trên của
TTHC.

Về tên TTHC:

Tên của thủ tục hành chính được quy định rõ ràng, cụ thể, ngắn gọn. Cách
thức đặt tên của thủ tục hành chính gồm: Từ hoặc cụm từ chỉ hành động của cơ
quan nhà nước hoặc cá nhân, tổ chức kết hợp với tên kết quả của thủ tục hành
chính và đối tượng, lĩnh vực thực hiện cụ thể (nếu có) hoặc kết hợp với cụm từ
chỉ sự vật, sự việc mà cơ quan nhà nước muốn quản lý hoặc cá nhân, tổ chức
mong muốn đạt được. Cụ thể như sau:

Quy định dưới dạng hành động “cho phép” mang tính chủ động của phía
cơ quan hành chính nhà nước đối với việc thực hiện các quyền/nghĩa vụ mà pháp
luật quy định cho cá nhân, tổ chức:


[Cấp/Phêduyệt/Chứng nhận/Thẩm định/Thẩm tra/Chấp thuận/Xác
nhận/Bổ nhiệm…] + [Kết quả thực hiện] hoặc [Danh từ/Cụm từ mô tả sự vật/sự
việc liên quan đến quyền/nghĩa vụ của đối tượng thực hiện]

Hoặc quy định về hành động cụ thể của phía cá nhân, tổ chức để mong

được cơ quan có thẩm quyền quản lý hành chính nhà nước giải quyết công việc

cho mình:



[Đề nghị/Đăng ký/Thông báo…] + [Danh từ/Cụm từ mô tả sự vật/sự
việc mà đối tượng thực hiện mong muốn đạt được]


59

65. Theo đó, biểu mẫu đánh giá tính hợp lý của tên TTHC sẽ được thiết kế
theo phụ lục 1.
Về cơ quan thực hiện TTHC:

Xác định rõ ràng, cụ thể nội dung công việc, trách nhiệm của các cơ quan
thực hiện TTHC, bao gồm: Cơ quan có thẩm quyền quyết định; cơ quan hoặc
người có thẩm quyền được uỷ quyền hoặc phân cấp thực hiện (nếu có); cơ quan
trực tiếp thực hiện TTHC và cơ quan phối hợp (nếu có). Trong đó, áp dụng tối đa
các giải pháp phân cấp hoặc ủy quyền cho cơ quan hành chính cấp dưới hoặc địa
phương giải quyết; thực hiện xã hội hóa, chuyển giao cho khu vực tư thực hiện
dịch vụ công nhằm đảm bảo hiệu quả trong thực thi, tạo thuận lợi cho cá nhân, tổ
chức.

Theo đó, biểu mẫu đánh giá tính hợp lý của cơ quan thực hiện TTHC sẽ
được thiết kế theo biểu mẫu tại phụ lục 1.
Về đối tượng thực hiện TTHC:

Đối tượng thực hiện thủ tục hành chính phải được quy định rõ ràng, cụ thể;
bảo đảm sự công bằng giữa các cá nhân, giữa các tổ chức, giữa cá nhân với tổ
chức, giữa các ngành, lĩnh vực, giữa các vùng miền, giữa trong nước với ngoài
nước. Cụ thể:

Một là, mô tả rõ về từng đối tượng cá nhân, tổ chức, trong, ngoài nước;
Hai là, mô tả rõ phạm vi áp dụng: toàn quốc, vùng, địa phương, ngành;
hay mang tính đặc thù: nông thôn, đô thị, miền núi, biên giới, hải đảo.

Trong đó, xác định và nêu rõ lý do về khả năng mở rộng hoặc thu hẹp đối
tượng, phạm vi để tăng số đối tượng thực hiện được hưởng lợi. Dự báo, dự kiến
về số lượng đối tượng tuân thủ hàng năm.

Theo đó, biểu mẫu đánh giá tính hợp lý của đối tượng thực hiện TTHC sẽ
được thiết kế theo biểu mẫu tại phụ lục 1.







60

66. 3.1.3. Bổ sung phương pháp, cách thức đánh giá tiêu chí về tính hợp

pháp của thủ tục hành chính

Việc xác định tính hợp pháp của TTHC trong đề nghị chính sách được
xem xét dựa trên các tiêu chí sau:
Thứ nhất, việc đề xuất chính sách phải được thực hiện đúng thẩm quyền
theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015.
Thứ hai, nội dung của các quy định về thủ tục hành chính trong đề xuất
chính sách có sự thống nhất nội tại, không trái với các văn bản pháp lý có hiệu
lực cao hơn, hoặc Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, không mâu thuẫn
với các văn bản pháp lý ngang cấp.

Theo đó, biểu mẫu đánh giá tính hợp pháp của TTHC sẽ được thiết kế theo
biểu mẫu tại phụ lục 1.

3.1.4. Bổ sung phương pháp, cách thức để đánh giá tính hiệu quả của

thủ tục hành chính

Việc đánh giá tính hiệu quả của thủ tục hành chính trong đề nghị chính
sách được xác định dựa trên so sánh chi phí – lợi ích. Việc đánh giá này sẽ kế
thừa phương pháp tính toán chi phí tuân thủ TTHC hiện nay và chỉ tập trung
đánh giá phần chi phí, lợi ích của đối tượng thực hiện TTHC.

Do các bộ phận cấu thành của TTHC trong giai đoạn đề nghị chính sách
không đầy đủ nên giai đoạn này cách xác định chi phí tuân thủ TTHC dự kiến có
thể được thực hiện dựa trên các dữ liệu đã có, trong đó chính là chi phí tuân thủ
của những TTHC tương tự, cụ thể như sau:

Phương án 1: Xác định dựa trên chi phí của TTHC tương tự

Chi phí tuân = Chi phí tuân X Tần suất thực X Số lượng
thủ thủ tục thủ của TTHC hiện TTHC đối tượng
hành chính tương tự cho trong 1 năm tuân thủ
01 đối tượng

thực hiện

Trong đó, chi phí tuân thủ của TTHC tương tự được xác định là TTHC có
cùng tính chất (ngành, lĩnh vực,...), cùng loại đối tượng thực hiện.

61

67. Phương án 2: Xác định dựa trên chi phí của các TTHC trong cùng lĩnh

vực

Chi phí tuân =
thủ thủ tục hành
chính

Chi phí tuân
thủ TTHC
trung bình

của c ác
TTHC trong
cùng lĩnh vực
(tính cho 01
đối tượng
thực hiện)

X Tần suất thực X Số lượng

hiện TTHC đối tượng

trong 1 năm tuân thủ

Trong đó, chi phí tuân thủ TTHC trung bình của các TTHC trong cùng
lĩnh vực được tính bằng trung bình cộng chi phí tuân thủ TTHC tính cho 01 đối
tượng thực hiện của các TTHC trong lĩnh vực đó.

Với hai phương án trên sẽ được áp dụng theo hướng ưu tiên lựa chọn được
TTHC tương tự, gần nhất để đảm bảo tính xác thực của kết quả tính.

Để đánh giá được hiệu quả của TTHC thì phải tính được lợi ích mà đối
tượng thực hiện TTHC được thụ hưởng. Đối với các thủ tục mà kết quả giải
quyết là các lợi ích vật chất bằng tiền hoặc các ưu đãi vật chất thì lợi ích chính là
các ưu đãi và hỗ trợ. Đối với các TTHC khác thì lợi ích có thể được xác định
bằng chi phí cơ hội mà đối tượng thực hiện TTHC mất đi nếu TTHC này không
được giải quyết hoặc thực hiện. Trên cơ sở dự kiến lợi ích và chi phí bỏ ra để
đánh giá hiệu quả của TTHC, cũng như chính sách, cụ thể:


Đánh giá lợi ích – chi phí Kết luận

Lợi ích <= Chi phí thực hiện Đề nghị xem xét lại sự cần thiết ban

hành chính sách và TTHC.

0.5 <= (chi phí / lợi ích) < 1 Đề nghị đơn giản hóa TTHC, bằng quy

định TTHC với hình thức nhẹ hơn như:


62

68. chuyển từ cấp phép sang thông báo,...


(Chi phí / lợi ích) < 0.5

Có thể xem xét ban hành TTHC là biện
pháp thực hiện chính sách.

Bảng 3.1. Đánh giá lợi ích – chi phí

3.2. Hoàn thiện quy định pháp luật về phương pháp đánh giá tác động
thủ tục hành chính trong giai đoạn dự thảo văn bản
3.2.1. Hoàn thiện phương pháp, cách thức đánh giá tiêu chí về sự cần
thiết của thủ tục hành chính

Do giai đoạn đề xuất chính sách đã xác định sự cần thiết của thủ tục hành
chính nên ở giai đoạn dự thảo văn bản, là giai đoạn cụ thể hóa quy định thủ tục
hành chính, sẽ không phải thực hiện lại việc đánh giá tác động về sự cần thiết của
TTHC.

Đối với những TTHC phát sinh trong giai đoạn dự thảo văn bản do chính
sách có sửa đổi, bổ sung so với giai đoạn đề xuất chính sách thì phải thực hiện
đánh giá tác động về sự cần thiết của TTHC như giai đoạn đề xuất chính sách.

3.2.2. Hoàn thiện phương pháp, cách thức đánh giá tiêu chí về tính

hợp lý của thủ tục hành chính

Đánh giá tính hợp lý của TTHC chính là đánh giá sự cần thiết, tính hợp lý,
tính hợp pháp của từng bộ phận tạo thành TTHC và hiệu quả của quy định
TTHC: tên, cách thức thực hiện, trình tự thực hiện, yêu cầu, điều kiện, hồ sơ...

Mỗi bộ phận cấu thành của thủ tục hành chính có vai trò khác nhau trong việc
đảm bảo tính hoàn thiện, khả thi, hiệu quả của một TTHC. Chính vì thế, tiêu chí
đánh giá cụ thể của từng bộ phận cấu thành là khác nhau. Việc thiết kế các tiêu
chí đánh giá phải phù hợp với từng bộ phận cấu thành của thủ tục hành chính,
gồm: Tên gọi của TTHC; trình tự và cách thức thực hiện TTHC; thành phần hồ
sơ; thời hạn giải quyết TTHC; cơ quan thực hiện TTHC; đối tượng thực hiện;
mẫu đơn, tờ khai; phí, lệ phí; yêu cầu, điều kiện giải quyết TTHC; kết quả giải
quyết TTHC.

63

69. Theo đó, trên cơ sở kế thừa ưu điểm của biểu mẫu đã ban hành tại Thông
tư số 07/2014/TT-BTP, biểu mẫu đánh giá tính hợp lý của TTHC sẽ được thiết kế
lại để đảm bảo phù hợp yêu cầu hiện nay (Biểu mẫu tại phụ lục kèm theo).

3.2.3. Hoàn thiện phương pháp, cách thức đánh giá tiêu chí về tính

hợp pháp của thủ tục hành chính

Việc đánh giá tính hợp pháp của thủ tục hành chính cần phải xác định và
làm rõ các nội dung chủ yếu sau đây:
Thứ nhất, văn bản có quy định về thủ tục hành chính được ban hành đúng
thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm
pháp luật năm 2015 và các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật
này. Trong đó, Bộ, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Hội đồng nhân dân và Ủy ban
nhân dân các cấp chỉ được quy định thủ tục hành chính trong trường hợp được
giao trong luật.

Thứ hai, nội dung của các quy định về thủ tục hành chính có sự thống nhất
nội tại, không trái với các văn bản pháp lý có hiệu lực cao hơn, hoặc Điều ước
quốc tế mà Việt Nam là thành viên, không mâu thuẫn với các văn bản pháp lý
ngang cấp.

3.2.4. Hoàn thiện phương pháp, cách thức tính toán chi phí tuân thủ

của thủ tục hành chính

Tính toán chi phí tuân thủ để lượng hóa được các chi phí mà đối tượng
thực hiện thủ tục hành chính phải bỏ ra để tuân thủ các quy định về thủ tục hành
chính dự kiến sẽ ban hành hoặc đang được thực thi. Trên cơ sở đó, đề xuất giải
pháp bảo đảm tính hiệu quả của các quy định về thủ tục hành chính theo hướng
tạo thuận lợi và giảm gánh nặng chi phí tối đa cho cá nhân, tổ chức khi thực hiện
thủ tục hành chính.

Việc tiến hành việc tính toán chi phí tuân thủ thủ tục hành chính cơ bản
được tiến hành và thực hiện theo phương pháp đang được hướng dẫn hiện nay,
tuy nhiên để đảm bảo phù hợp với quy trình 02 bước trong xây dựng văn bản quy
phạm pháp luật thì cần bổ sung việc đánh giá, so sánh, kiểm soát để tránh

64

70. phát sinh chi phí tuân thủ TTHC trong giai đoạn dự thảo so với giai đoạn quyết
định chính sách; đồng thời, hoàn thiện một số định mức, tiêu chuẩn tính toán phù
hợp với tình hình thực tế khi phân tích, tính toán chi phí tuân thủ TTHC.

3.2.5. Quy định rõ việc sử dụng phương pháp đánh giá tác động trong

một số trường hợp đặc thù

Trong trường hợp Luật của Quốc hội, Pháp lệnh của Ủy ban Thường vụ
Quốc hội, Nghị định của Chính phủ, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ chưa
quy định đầy đủ các bộ phận tạo thành một thủ tục hành chính và Luật giao cho
cơ quan cấp dưới quy định đầy đủ, chi tiết, thì việc đánh giá tác động chỉ thực
hiện đối với những bộ phận tạo thành của thủ tục hành chính được giao quy định
đầy đủ, chi tiết.

Đối với thủ tục hành chính được sửa đổi, bổ sung, phải tiến hành đánh giá
tác động đối với những bộ phận tạo thành của thủ tục hành chính được sửa đổi,
bổ sung. Ngoài việc đánh giá tác động, phải thuyết minh rõ tính đơn giản cũng
như những ưu điểm của thủ tục hành chính được sửa đổi, bổ sung và lợi ích về
chi phí.

Đối với người dân, doanh nghiệp, đặc biệt là đối tượng chịu tác động của
thủ tục hành chính, do phạm vi công việc, sự hiểu biết về TTHC của mỗi đối
tượng khác nhau nên để khuyến khích các đối tượng này tham gia thực hiện thì
biểu mẫu dành cho họ phải thiết kế tương đối đơn giản, dễ thực hiện. Theo đó
biểu mẫu này được thiết kế theo phụ lục số 3.

3.3. Xây dựng bổ sung các quy định pháp luật về phương pháp kiểm
soát chất lượng đánh giá tác động thủ tục hành chính
3.3.1. Quy định rõ ràng quy trình kiểm soát chất lượng đánh giá tác
động thủ tục hành chính

Theo quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015,
đánh giá tác động thủ tục hành chính được thực hiện trong 02 giai đoạn: Giai
đoạn xây dựng chính sách và giai đoạn soạn thảo, cho ý kiến, thẩm định, thẩm
tra, xem xét, thông qua văn bản quy phạm pháp luật. Tương ứng với 02 giai

65

71. đoạn trên, quy trình kiểm soát chất lượng hoạt động đánh giá tác động thủ tục
hành chính cần được thực hiện cụ thể như sau:

3.3.1.1. Trong quy trình xây dựng chính sách


TT Tên bước Nội dung đánh giá tác động Nội dung kiểm soát

chất lượng

01 Lập đề
nghị xây
dựng

chính sách


- Đối với Luật, Pháp lệnh: Cơ quan lập đề nghị xây
+ Xây dựng nội dung của chính sách dựng chính sách có
trong dự án luật, pháp lệnh; các giải trách nhiệm:
pháp để thực hiện chính sách; đánh - Xác định nội dung
giá tác động của chính sách, các giải chính sách cần phải
pháp và lý do của việc lựa chọn thực hiện đánh giá tác
chính sách; động thủ tục hành
+ Chuẩn bị hồ sơ đề nghị xây dựng chính.
luật, pháp lệnh: Báo cáo đánh giá - Xác định các biểu
tác động của chính sách trong đề mẫu, công cụ phù hợp
nghị xây dựng luật, pháp lệnh; với nội dung, yêu cầu

- Đối với Nghị định: Xây dựng nội
đánh giá tác động thủ
dung
của chính sách trong đề nghị
tục hành chính trong
xây dựng
nghị định; đánh giá tác
quá trình đề nghị xây


động của chính sách.
dựng chính sách.

- Đối với quy trình xây dựng chính
- Kiểm soát chất lượng
sách
của nghị quyết của Hội đồng
hoạt động đánh giá tác
nhân dân cấp
tỉnh: Xây dựng nội
động thủ tục hành chính
dung của chính sách
trong đề nghị
trong suốt quá trình lập
xây dựng nghị quyết; đánh
giá tác
đề nghị xây dựng chính

động của chính sách.
sách.

- Chuẩn bị đầy đủ hồ
sơ, tài liệu liên quan
đến nội dung đánh giá
tác động thủ tục hành
chính trong hồ sơ đề
nghị xây dựng luật,
pháp lệnh, nghị định,
nghị quyết của Hội
66

72. 2 Thẩm định
đề xuất
chính sách



Hồ sơ đề nghị xây dựng bao gồm:


a) Tờ trình;

b) Báo cáo đánh giá tác động của
chính sách;

c) Báo cáo tổng kết việc thi hành
pháp luật hoặc đánh giá thực trạng
quan hệ xã hội liên quan đến đề nghị
xây dựng;

d) Bản tổng hợp, giải trình, tiếp thu
ý kiến góp ý; bản chụp ý kiến góp ý;

đ) Đề cương dự thảo.

Nội dung thẩm định tập trung vào
các vấn đề sau đây:

a) Sự cần thiết ban hành; đối tượng,
phạm vi điều chỉnh;

b) Sự phù hợp của nội dung chính
sách với đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách của Nhà nước;

c) Tính hợp hiến, tính hợp pháp, tính
thống nhất của chính sách với hệ
thống pháp luật và tính khả thi, tính
dự báo của nội dung chính sách, các
giải pháp và điều kiện bảo đảm thực
hiện chính sách dự kiến trong đề
nghị xây dựng luật, pháp lệnh;

d) Tính tương thích của nội dung
chính sách trong đề nghị xây dựng
văn bản với điều ước quốc tế có liên
quan mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam là thành viên;

đ) Sự cần thiết, tính hợp lý, chi phí
tuân thủ thủ tục hành chính của
đồng nhân dân.

Cơ quan thẩm định đề
xuất chính sách có trách
nhiệm:

- Kiểm tra tính đầy đủ,
hợp lệ của hồ sơ đánh
giá tác động thủ tục
hành chính.

- Kiểm soát chất lượng
đánh giá tác động thủ
tục hành chính.

- Đề xuất, kiến nghị giải
pháp khắc phục tồn tại,
hạn chế trong việc thực
hiện hoạt động đánh giá
tác động thủ tục hành
chính.

67

73. chính sách, nếu chính sách liên quan

đến thủ tục hành chính; việc lồng

ghép vấn đề bình đẳng giới, nếu

chính sách liên quan đến vấn đề bình

đẳng giới;

e) Việc tuân thủ trình tự, thủ tục lập

đề nghị xây dựng.

03 Xem xét, Hồ sơ trình gồm các tài liệu như giai Cơ quan thẩm tra có
thông qua đoạn thẩm định; Báo cáo thẩm định trách nhiệm:
đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh; - Kiểm tra tính đầy đủ,
Báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến hợp lệ của hồ sơ đánh
thẩm định và các tài liệu khác (nếu giá tác động thủ tục
có).
hành chính.


- Đánh giá kết quả tiếp
thu, giải trình, các biện
pháp khắc phục tồn tại,
hạn chế trong đánh giá
tác động thủ tục hành
chính.
- Đề xuất phương án
(giải pháp) đối với các
nội dung còn ý kiến
khác nhau hoặc các nội
dung khác phát hiện
trong quá trình thẩm tra
phát hiện.



Bảng 3.2. Quy trình kiểm soát chất lượng đánh giá tác động thủ tục
hành chính trong xây dựng chính sách

3.3.1.2. Quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật


TT Tên bước Nội dung đánh giá tác động Nội dung kiểm soát

chất lượng

68

74. 01 Soạn thảo - Tổ chức đánh giá tác động Cơ quan chủ trì soạn thảo
thủ tục hành chính. có trách nhiệm:
- Chuẩn bị hồ sơ xin ý kiến, - Xác định dự án, dự thảo
thẩm định, thẩm tra, trình xem văn bản quy phạm pháp
xét, ban hành văn bản quy luật phải đánh giá tác
phạm pháp luật. động thủ tục hành chính.
- Hoàn thiện các quy định về - Xác định biểu mẫu,
thủ tục hành chính trong quá công cụ phù hợp để thực
trình soạn thảo. hiện đánh giá tác động
thủ tục hành chính đối
với những nội dung dự
định quy định trong dự
án, dự thảo văn bản quy
phạm pháp luật.
- Kiểm soát chất lượng
hoạt động đánh giá tác
động thủ tục hành chính
trong suốt quá trình đánh
giá tác động.
- Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ,
tài liệu đánh giá tác động
thủ tục hành chính trong
hồ sơ gửi xin ý kiến,
thẩm định, thẩm tra, trình
xem xét, ban hành văn
bản quy phạm pháp luật
theo quy định.
02 Lấy ý kiến Cơ quan chủ trì soạn thảo phải Khuyến khích gửi cả bản
lấy ý kiến các đối tượng chịu đánh giá tác động thủ tục
sự tác động trực tiếp của văn hành chính để các cá
bản và các cơ quan có liên nhân, tổ chức cho ý kiến
quan theo quy định có cơ sở góp ý, đồng thời
kiểm chứng kết quả đánh
giá tác động với thực tế
thực hiện.
69

75. 3 Thẩm định Hồ sơ gửi thẩm định bao gồm:

a) Tờ trình về dự án, dự thảo;

b) Dự thảo văn bản;

c) Bản đánh giá thủ tục hành
chính trong dự án, dự thảo văn
bản, nếu trong dự án, dự thảo
văn bản có quy định thủ tục
hành chính;

d) Báo cáo về lồng ghép vấn đề
bình đẳng giới trong dự án, dự
thảo, nếu trong dự án, dự thảo
có quy định liên quan đến vấn
đề bình đẳng giới;

đ) Bản tổng hợp, giải trình, tiếp
thu ý kiến góp ý; bản chụp ý
kiến góp ý của các bộ, cơ quan
ngang bộ;

e) Tài liệu khác (nếu có).

Nội dung thẩm định tập trung
vào các vấn đề sau đây:

a) Sự phù hợp của nội dung dự
thảo văn bản với mục đích, yêu
cầu, phạm vi điều chỉnh, chính
sách trong đề nghị xây dựng
chính sách đã được thông qua;

b) Tính hợp hiến, tính hợp
pháp, tính thống nhất của dự
thảo văn bản với hệ thống pháp
luật; tính tương thích với điều
ước quốc tế có liên quan mà
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam là thành viên;

c) Sự cần thiết, tính hợp lý và
chi phí tuân thủ các thủ tục

Cơ quan thẩm định đề
xuất chính sách có trách
nhiệm:

- Kiểm tra tính đầy đủ,
hợp lệ của hồ sơ đánh giá
tác động thủ tục hành
chính.

- Kiểm soát chất lượng
đánh giá tác động thủ tục
hành chính.

- Đề xuất, kiến nghị giải
pháp khắc phục tồn tại,
hạn chế trong việc thực
hiện hoạt động đánh giá
tác động thủ tục hành
chính.



































70

76. hành chính trong dự thảo văn

bản, nếu trong dự thảo văn bản

có quy định thủ tục hành chính;

d) Điều kiện bảo đảm về nguồn

nhân lực, tài chính để bảo đảm

thi hành văn bản quy phạm

pháp luật;

đ) Việc lồng ghép vấn đề bình

đẳng giới trong dự thảo văn

bản, nếu trong dự thảo văn bản

có quy định liên quan đến vấn

đề bình đẳng giới;

e) Ngôn ngữ, kỹ thuật và trình

tự, thủ tục soạn thảo văn bản.

04 Thẩm tra Hồ sơ: hồ sơ gửi thẩm định và Cơ quan thẩm tra có trách
bổ sung thêm báo cáo thẩm nhiệm:
định; báo cáo tiếp thu, giải - Kiểm tra tính đầy đủ,
trình ý kiến thẩm định.
hợp lệ của hồ sơ đánh giá

Nội dung thẩm tra tập trung tác động thủ tục hành
vào các vấn đề sau đây: chính.
a) Phạm vi, đối tượng điều - Đánh giá kết quả tiếp
chỉnh của văn bản; thu, giải trình, các biện
b) Nội dung của dự thảo văn pháp khắc phục tồn tại,
bản và những vấn đề còn có ý hạn chế trong đánh giá
kiến khác nhau; việc giao và tác động thủ tục hành
chuẩn bị văn bản quy định chi chính.
tiết (nếu có); - Đề xuất phương án (giải
c) Sự phù hợp của nội dung dự pháp) đối với các nội
thảo văn bản với chủ trương, dung còn ý kiến khác
đường lối của Đảng; tính hợp nhau hoặc các nội dung
hiến, tính hợp pháp, tính thống khác phát hiện trong quá
nhất của dự thảo văn bản với hệ trình thẩm tra phát hiện.
thống pháp luật; tính tương
thích với điều ước quốc tế có
71

77. liên quan mà Cộng hòa xã hội

chủ nghĩa Việt Nam là thành

viên;

d) Tính khả thi của các quy
định trong dự thảo văn bản;

e) Điều kiện bảo đảm về nguồn
nhân lực, tài chính để bảo đảm
thi hành văn bản quy phạm
pháp luật;

g) Việc lồng ghép vấn đề bình
đẳng giới trong dự thảo văn
bản, nếu dự thảo văn bản có
quy định liên quan đến vấn đề
bình đẳng giới;

h) Ngôn ngữ, kỹ thuật và trình
tự, thủ tục soạn thảo văn bản.

05

Xem xét,

thông qua

- Quốc hội xem xét, thông qua

dự án luật.

- Ủy ban Thường vụ Quốc hội

xem xét, thông qua dự thảo

pháp lệnh.

- Chính phủ xem xét, thông qua

dự thảo Nghị định.

- Thủ tướng Chính phủ xem

xét, thông qua Quyết định của

Thủ tướng Chính phủ.

- Bộ trưởng xem xét, thông qua

Thông tư.

- Ủy ban nhân dân các cấp xem

xét, thông qua Quyết định của

Ủy ban nhân dân các cấp.

- Hội đồng nhân dân xem xét,

thông qua Nghị quyết của Hội

72

78. đồng nhân dân.

Bảng 3.3. Quy trình kiểm soát chất lượng đánh giá tác động trong dự
thảo văn bản

3.3.2. Xây dựng bổ sung quy định pháp luật về nội dung kiểm soát
chất lượng hoạt động đánh giá tác động thủ tục hành chính
3.3.2.1. Kiểm soát thời gian thực hiện đánh giá tác động

Theo quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015,
việc đánh giá tác động thủ tục hành chính (nếu có) trong quá trình xây dựng
chính sách được thực hiện ngày từ giai đoạn lập đề nghị xây dựng chính sách và
phải hoàn thành trước khi gửi thẩm định chính sách.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 5 Thông tư số 07/2014/TT-BTP, đối với
giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, việc đánh giá tác động của thủ
tục hành chính được tiến hành trong giai đoạn dự thảo văn bản quy phạm pháp
luật và phải hoàn thành trước khi gửi Cơ quan thẩm định văn bản quy phạm pháp
luật.

Như vậy, thời gian thực hiện đánh giá tác động thủ tục hành chính phải
tuân thủ đúng quy định về thời gian thực hiện như trên. Cơ quan chủ trì đề nghị
xây dựng pháp luật, cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản phải thực hiện kiểm soát
theo đúng quy định về thời gian nêu trên; cơ quan thẩm định, thẩm tra sẽ căn cứ
vào hồ sơ thẩm định, thẩm tra để xác định thời gian thực hiện đánh giá tác động
thủ tục hành chính đúng theo quy định.

3.3.2.2. Kiểm soát tính đầy đủ trong hoạt động đánh giá tác động thủ

tục hành chính

Để kiểm soát tính đầy đủ trong việc đánh giá tác động thủ tục hành chính,
trước hết, phải nhận diện, xác định được thủ tục hành chính trong giai đoạn xây
dựng chính sách và trong dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Trên cơ sở
phương pháp nhận diện thủ tục hành chính, chúng ta tiến hành kiểm soát tính đầy
đủ trong thực hiện hoạt động đánh giá tác động thủ tục hành chính theo các bước
cụ thể như sau:

73

79. TT Tên bước Nội dung

01 Xác định số lượng thủ tục Dựa trên phương pháp nhận diện thủ tục

hành chính hành chính để xác định số lượng thủ tục
hành chính phải thực hiện đánh giá tác
động. Việc xác định phải chỉ ra được tổng
số thủ tục hành chính và tên gọi chi tiết của
từng thủ tục hành chính.

2 Xác định công cụ, biểu mẫu Kiểm tra biểu mẫu, công cụ sử dụng đã được
sử dụng để đánh giá tác phù hợp với nội dung quy định thủ tục động đối
với từng thủ tục hành chính cần đánh giá tác động.
hành chính

03 Xác định tính đầy đủ trong - Kiểm tra hồ sơ để xác định đã thực hiện hoạt
động đánh giá tác động đánh giá tác động thủ tục hành chính. Trong đó, thể
hiện việc đã thực hiện đánh
giá tác động thông qua báo cáo đánh giá

tác động và bản đánh giá tác động thủ tục

hành chính. Nếu trong hồ sơ gửi thẩm

định, thẩm tra chưa có báo cáo đánh giá tác

động, bản đánh giá tác động thủ tục hành

chính thì kết luận là chưa thực hiện đánh

giá tác động và trả hồ sơ yêu cầu thực hiện

theo đúng quy định.

- Kiểm tra số lượng thủ tục hành chính
được đánh giá tác động đã đầy đủ so với số
lượng thủ tục hành chính cần phải đánh giá.
Nếu số lượng thủ tục được đánh giá ít hơn
thì kết luận là việc đánh giá tác động còn
chưa đầy đủ và yêu cầu bổ sung.

Bảng 3.4. Kiểm soát tính đầy đủ hoạt động đánh giá tác động TTHC
3.3.2.3. Kiểm soát chất lượng đánh giá tác động theo tiêu chí cần

thiết, hợp lý, hợp pháp

3.3.2.3.1. Đối với giai đoạn xây dựng chính sách



74

80. Trong giai đoạn xây dựng chính sách, để kiểm soát được việc đánh giá sự
cần thiết của thủ tục hành chính có đảm bảo chất lượng không thì phải trả lời các
câu hỏi sau:

Thứ nhất, đã xác định rõ chính sách cần ban hành, sửa đổi hoặc bổ sung,
thay thế;
Thứ hai, đã xác định được các vấn đề bất cập của chính sách, trong đó đã
đưa ra các số liệu, bằng chứng chứng minh mang tính thuyết phục;
Thứ ba, đã xác định được nguyên nhân của các bất cập chính sách, trong
đó đã xác định được những nguyên nhân chủ yếu cần giải quyết theo cơ chế
20/80;
Thứ tư, đã liệt kê đầy đủ các giải pháp để thực hiện chính sách, trong đó
có giải pháp là ban hành thủ tục hành chính;
Thứ năm, đã đánh giá tác động của các giải pháp chưa và việc đánh giá có
chính xác;
Thứ sáu, so sánh, đánh giá các giải pháp để lựa chọn giải pháp tối ưu cho
việc thực thi chính sách, trong đó chỉ lựa chọn thủ tục hành chính khi đây là
phương pháp tối ưu và hiệu quả nhất để giải quyết các vấn đề bất cập, đưa chính
sách vào cuộc sống.

Đối với trường hợp giải pháp để thực thi chính sách bao gồm nhiều thủ tục
hành chính thì ngoài việc so sánh với các giải pháp khác không phải là thủ tục
hành chính thì cần phải so sánh, đánh giá các giải pháp là thủ tục hành chính với
nhau để tìm ra được giải pháp tối ưu, đơn giản hóa thủ tục hành chính cho cá
nhân, tổ chức.

Trường hợp sau khi đánh giá mà xác định phải ban hành thủ tục hành
chính để thực thi chính sách thì chúng ta tiếp tục đánh giá tính hợp lý của một số
bộ phận cấu thành của thủ tục hành chính trong giai đoạn này, bao gồm: tên thủ
tục hành chính; đối tượng thực hiện thủ tục hành chính. Cụ thể như sau:

Cuối cùng, kiểm tra cách đặt tên đã tuân thủ theo nguyên tắc đặt tên tại
mục I.2.

75

81. 3.3.2.3.2. Đối với giai đoạn dự thảo văn bản quy phạm pháp luật

Việc đánh giá tác động theo tiêu chí cần thiết, hợp lý, hợp pháp đã có biểu
mẫu theo quy định tại Thông tư số 07/2014/TT-BTP. Vì vậy, việc kiểm soát chất
lượng thực hiện đối với từng mục trong các biểu mẫu đánh giá tác động TTHC
tại Thông tư số 07/2014/TT-BTP.

3.3.2.4. Kiểm soát chất lượng tính toán chi phí tuân thủ

Tương ứng với mục đích và các bước thực hiện tính toán chi phí tuân thủ
thủ tục hành chính như phần đánh giá tác động, việc kiểm soát chất lượng sẽ tập
trung vào một số nội dung sau:

(1) Đã thực hiện phân tích chia nhỏ thủ tục hành chính thành các hoạt
động có thể đo lường được.
Việc phân tích, chia nhỏ một thủ tục hành chính thường bao gồm: chi phí
trong việc chuẩn bị hồ sơ, yêu cầu, điều kiện, đón tiếp đoàn kiểm tra, thẩm định;
chi phí đi lại nộp hồ sơ và nhận kết quả giải quyết TTHC; chi phí trực tiếp như
phí, lệ phí.
(2) Tính chính xác của các số liệu thu thập.

Cần kiểm tra tính tin cậy của nguồn cung cấp số liệu. Đối với một số số
liệu đã có cách thức tính và quy ước công thức tính cụ thể thì xác định việc áp
dụng có đúng quy định, ví dụ: thời gian điền mẫu đơn, tờ khai; công thức tính thu
nhập,…

(3) Kiểm tra tính chính xác của việc nhập liệu.

Kiểm tra tính chính xác của từng chi phí với nội dung của hoạt động được
đo lường; tính chính xác của phân số liệu theo đối tượng thực hiện, tần suất thực
hiện thực hiện thủ tục hành chính.

(4) Kiểm tra việc vận dụng kết quả tính chi phí tuân thủ để nghiên cứu, đề
xuất giải pháp cải cách, đơn giản hóa quy định thủ tục hành chính.
Sắp xếp chi phí tuân thủ đối với cá nhân, tổ chức khi thực hiện thủ tục
hành chính theo mức độ giảm dần. Từ đó, phát hiện các trọng số có ảnh hướng
quyết định đến tổng số chi phí khi thực hiện thủ tục hành chính của cá nhân, tổ

76

82. chức và khuyến cáo các vấn đề trọng tâm cần nghiên cứu để đơn giản hóa thủ tục
hành chính.
Xem xét, đánh giá đề xuất phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính:

Thứ nhất, xem xét mức độ ảnh hưởng và tính cần thiết của một thủ tục
thuộc nhóm thủ tục hành chính có liên quan đến nhau cùng giải quyết một công
việc của cá nhân, tổ chức: Xác định mức độ gánh nặng chi phí của thủ tục so với
tổng số chi phí tuân thủ của nhóm thủ tục và phân tích tính đáp ứng mục tiêu
quản lý của thủ tục để khuyến cáo giải pháp tiếp tục duy trì hay bãi bỏ, thay thế
thủ tục.

Thứ hai, đối với từng thủ tục hành chính: Xác định ảnh hưởng của gánh
nặng chi phí của từng hoạt động tuân thủ đối với tổng số chi phí của thủ tục.
Đồng thời xem xét tính cần thiết của từng hoạt động đối với việc xem xét, xử lý
ra quyết định giải quyết của cơ quan hành chính nhà nước để khuyến cáo phương
án đơn giản hóa cụ thể đối với từng bộ phận cấu thành của TTHC.

(Phân tích, kiểm chứng tại phụ lục 4)

3.4. Nâng cao chất lượng tham gia ý kiến, thẩm định quy định về thủ

tục hành chính

Chất lượng tham gia ý kiến, thẩm định quy định về thủ tục hành chính phụ
thuộc vào trách nhiệm thực hiện của cá nhân, cơ quan cho ý kiến, thẩm định và
cơ quan chủ trì soạn thảo; đồng thời, phụ thuộc vào công cụ và phương pháp
giúp các cơ quan này kiểm soát chất lượng tham gia ý kiến, thẩm định, tiếp thu,
giải trình. Do đó, để nâng cao chất lượng tham gia ý kiến, thẩm định, cần tập
trung thực hiện một số giải pháp sau:

Thứ nhất, thực hiện đúng các quy định của pháp luật về ban hành và thẩm
định VBQPPL. Phải kịp thời xử lý những cơ quan, cá nhân liên quan đến việc
ban hành VBQPPL. Cần có cơ chế rõ ràng khi ban hành văn bản, chỉ rõ biện
pháp xử lý sai lầm, chỉ rõ trách nhiệm thuộc về ai nếu có sai lầm và phải có phản
hồi cụ thể. Trên thực tế, pháp luật hiện hành không thiếu các quy định về xử lý
việc ban hành văn bản trái pháp luật, thậm chí luật còn xác định rõ nếu

77

83. người nào ban hành VBQPPL sai, thì tùy mức độ có thể bị kỷ luật hoặc truy cứu
trách nhiệm hình sự trong trường hợp cố tình ban hành VBQPPL sai trái. Theo
quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (có hiệu lực
thi hành kể từ ngày 01/7/2016), thì các VBQPPL phải được cơ quan nhà nước có
thẩm quyền giám sát, kiểm tra, xử lý thường xuyên nhằm phát hiện những nội
dung sai trái hoặc không còn phù hợp để kịp thời đình chỉ việc thi hành, sửa đổi,
bổ sung, huỷ bỏ hoặc bãi bỏ nội dung các văn bản sai trái, đồng thời kiến nghị cơ
quan có thẩm quyền xác định trách nhiệm của cơ quan, cá nhân đã ban hành,
thẩm định văn bản sai trái đó; nếu gây hậu quả nghiêm trọng có thể bị đề nghị
xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có một
trường hợp nào được xử lý đúng như quy định của pháp luật.

Thứ hai, đổi mới quy trình xây dựng luật và nâng cao chất lượng các đạo
luật được ban hành. Luật xây dựng thiếu cụ thể thì chưa ban hành, không nên lấy
số lượng luật được ban hành làm thành tích trong quản lý nhà nước. Vấn đề cốt
lõi là làm thế nào để luật đi vào cuộc sống. Nhận thức về xây dựng văn bản trong
cơ chế thị trường cần có những thay đổi cho phù hợp. Cùng với các tư tưởng
được phản ánh đúng đắn trong văn bản, phải có cách làm hợp lý, tránh việc ban
hành văn bản luật với các quy định chung chung mà không kịp thời có hướng dẫn
cụ thể.

Thứ ba, loại bỏ các lực cản trong việc sửa chữa sai lầm khi ban hành văn
bản, không để lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm chi phối việc ban hành và điều chỉnh
văn bản. Nếu không có các biện pháp cần thiết và đủ mạnh để loại bỏ nguyên
nhân này thì sẽ rất khó khăn trong việc làm chuyển biến tình trạng ban hành văn
bản hướng dẫn trái với luật hoặc thiếu tính khả thi trong thực tiễn.

Thứ tư, cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ soạn thảo văn bản
cũng như nâng cao tinh thần trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ, công chức trước
công việc. Hiện nay, có nhiều chương trình bồi dưỡng về lĩnh vực này, nhưng do
nặng về lý thuyết nên thiếu tính thực tế, hiệu quả thấp. Chương trình bồi dưỡng
về xây dựng văn bản không thể chỉ đặt ra với các cơ quan xây dựng luật,

78

84. trường dạy luật, mà cần mở rộng hơn để phổ biến kiến thức này cho nhiều người.
Đó là cơ sở để phát hiện các sai trái trong văn bản; những người có trách nhiệm
soạn thảo văn bản và giám sát công việc này cần được bồi dưỡng thường xuyên
để tránh các sai lầm không đáng có.

Thứ năm, cần có chính sách thu hút đội ngũ luật sư, luật gia và người có
trình độ trong việc tham gia vào hoạt động tham gia ý kiến và thẩm định
VBQPPL ở trung ương và địa phương.

Thứ sáu, cần có cách làm cụ thể để tăng cường mạnh mẽ sự phản hồi từ
phía người sử dụng văn bản, tạo điều kiện để người dân thể hiện nguyện vọng
của mình và cơ quan có liên quan phải có trách nhiệm giải trình cụ thể. Điều này
sẽ làm cho cơ quan ban hành văn bản chịu trách nhiệm thực tế hơn trong công
việc của mình trước nhân dân.

Thứ bảy, phải thay đổi cơ chế thẩm định và giám sát việc ban hành văn
bản. Để có hiệu quả thì việc giám sát phải có tính độc lập và công khai; tổ chức
giám sát có đủ quyền hạn trong công việc, được hỗ trợ về cơ chế, ngân sách và
các điều kiện cần thiết để hoạt động. Nghiên cứu hoàn thiện cơ chế thẩm định nội
bộ nhằm góp phần hạn chế các sai lầm của văn bản được ban hành.

Thứ tám, liên quan đến các công cụ được sử dụng đã được xem xét ở các
mục trên của luận văn, tuy nhiên hiện nay việc theo sát các ý kiến góp ý, thẩm
định đến khi ban hành văn bản quy phạm pháp luật còn yếu, trong đó nguyên
nhân chính là việc kiểm soát tiếp thu, giải trình còn hạn chế. Vì vậy, cần bổ sung
một số nội dung liên quan đến kiểm soát việc tiếp thu, giải trình ý kiến góp ý,
thẩm định, trong đó tập trung thực hiện: Xác định những nội dung đã được cơ
quan chủ trì soạn thảo tiếp thu và thể hiện rõ trong dự án, dự thảo văn bản quy
phạm pháp luật; những nội dung không tiếp thu và có giải trình; những nội dung
chưa tiếp thu và chưa có giải trình; phân tích, làm rõ nguyên nhân vì sao cơ quan
chủ trì soạn thảo không tiếp thu; xác định những quy định mới bổ sung hoặc sửa
đổi về thủ tục hành chính trong dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Trên
cơ sở nội dung so sánh, đối chiếu nêu trên, đánh giá việc thực hiện

79

85. trách nhiệm của cơ quan chủ trì soạn thảo; đồng thời, nghiên cứu, đề xuất các giải
pháp đối với các vấn đề còn ý kiến khác nhau để đảm bảo chất lượng quy định
thủ tục hành chính khi được ban hành.

3.5. Tăng cường sự tham gia của người dân, đối tượng chịu tác động

trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật

Xây dựng pháp luật là một quy trình phức tạp và phải bảo đảm tuân thủ
các yêu cầu chặt chẽ khác nhau tùy thuộc vào thể chế và quan điểm của mỗi quốc
gia, mỗi giai đoạn phát triển của lịch sử và những điều kiện kinh tế - xã hội thực
tại. Tuy nhiên, dù quy trình nào hay thể chế nào thì các nguyên tắc nguyên nghĩa
của pháp luật cũng phải được tôn trọng và nhằm thực hiện mục tiêu vì con người,
hướng tới xây dựng một xã hội, một quốc gia phồn vinh và văn minh. Chính vì
vậy, trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế thế giới sâu rộng và xu hướng
dân chủ hóa, minh bạch trong quản lý nhà nước hiện nay đã và đang đặt ra những
yêu cầu mới, đòi hỏi các nhà lập pháp, các nhà hoạch định chính sách phải đổi
mới nhiều hơn nữa không chỉ về nội dung của pháp luật, hệ thống pháp luật mà
còn cả quy trình lập pháp để bảo đảm sự tham gia nhiều hơn của các chủ thể
trong xã hội, huy động tối đa sáng kiến, trí tuệ của mọi công dân, tổ chức trong
xã hội.

Tuy không nên nói rằng chỉ đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của văn
bản mới là người hiểu rõ nhất về tính khả thi của văn bản, nhưng chúng ta phải
khẳng định rằng, họ là một trong những chủ thể hiểu rõ nhất những loại tác động
mà văn bản có thể mang đến cho nhóm đối tượng này.

Trong thực tế nước ta thời gian qua, công tác tham vấn công chúng và đối
tượng chịu sự tác động cũng đã có những bước cải thiện đáng kể, nhất là khi
chúng ta có Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008 đã quy định
khá chi tiết các bước, nội dung và thời gian tham vấn. Mặc dù vậy, công tác tham
vấn công chúng và đối tượng chịu sự tác không vẫn có thể được cải thiện hơn
nếu thực sự chúng ta muốn thực chất hóa hoạt động này.



80

86. Sự thực, việc tiếp cận với hồ sơ, tư liệu để công chúng, đối tượng chịu sự
tác động của văn bản có thể tham gia góp ý, phản biện chính sách vẫn không hề
dễ dàng. Việc giải trình, tiếp thu ý kiến đối tượng đã xin ý kiến vẫn còn không ít
điểm hạn chế. Các báo cáo về chỉ số MEI do Phòng Công nghiệp và Thương mại
Việt Nam tiến hành khảo sát và công bố trong thời gian qua đều cho thấy điểm
hạn chế này.

Đối với khía cạnh cải thiện tính khả thi của văn bản QPPL, nếu hoạt động
tham vấn được tiến hành một cách thực chất, mà đại đa số người được tham vấn
đều băn khoăn của tính khả thi của dự thảo văn bản QPPL thì khi ấy, người làm
công tác soạn thảo rất nên tính lại về tính khả thi của văn bản mà mình đang soạn
thảo.

Để tăng cường sự tham gia của đối tượng chịu tác động vào quá trình xây
dựng quy định TTHC cần tập trung thực hiện tốt các giải pháp sau:
Thứ nhất, về nhận thức, đã đến lúc có cách nhìn xa hơn về vai trò của các
chủ thể khi tham gia xây dựng pháp luật với tư cách là các kênh phản hồi ý kiến
công chúng, hay nói khác đi đó là một trong những kênh tham vấn công chúng.
Vấn đề đặt ra ở đây chính là kênh phản hồi ý kiến này có khách quan hay không?
Để chứng minh điều này, không có cách nào khác là phải đòi hỏi cả hai phía: Các
chủ thể trong đó có các tổ chức xã hội phải thực sự khách quan và không phụ
thuộc các nhóm lợi ích; các cơ quan quản lý nhà nước sẽ giới hạn đến đâu trong
hoạt động này của các tổ chức xã hội.Xã hội mở và xu hướng dân chủ sẽ có
những hạn chế là đề cao quyền cá nhân, song cũng có những mặt tích cực đó là
sự tồn tại đa dạng của các chủ thể khác nhau và dẫn đến đa dạng ý kiến phản hồi
đối với các chính sách, pháp luật của Nhà nước. Vì vậy, cần có những chuẩn bị
sớm để ứng phó có trách nhiệm và đầy đủ với các nhu cầu thực tế của các chủ thể
trong xã hội.

Bên cạnh đó, xu thế tất yếu của xây dựng chính sách, pháp luật phải dựa
trên bằng chứng khoa học và thực tiễn. Điều này đã trở thành yêu cầu bắt buộc
và ngày một đòi hỏi cao hơn, hoàn thiện hơn đối với các cơ quan quản lý nhà

81

87. nước, các nhà hoạch định chính sách, đặc biệt đối với yêu cầu xây dựng và hoàn
thiện nhà nước pháp quyền XHCN trong thời đại hội nhập và phát triển. Các quy
định cần đảm bảo các yêu cầu bảo đảm tính khách quan, khả thi thông qua việc
đòi hỏi phải có đánh giá tác động kinh tế - xã hội, quy trình lấy ý kiến đối tượng
bị điều chỉnh, công khai trước khi thông qua, sự tham gia của các chuyên gia, nhà
khoa học trong Ban soạn thảo, Tổ biên tập các dự án luật,...

Thứ hai, Chương trình xây dựng pháp luật được tổng hợp từ nhiều bên,
được tham vấn công chúng rộng rãi hơn, có sự tham gia của các cá nhân, rõ ràng
sẽ góp phần khắc phục được những hạn chế hiện nay về tính khả thi của Chương
trình.

Thứ ba, cần đơn giản hóa quy trình, thủ tục lấy ý kiến đối tượng chịu tác
động. Theo quy định hiện hành, các tổ chức xã hội có thể gửi kiến nghị xây dựng
luật, pháp lệnh đến bộ, cơ quan ngang bộ quản lý ngành, lĩnh vực để xem xét đưa
vào chuẩn bị đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh. Còn thực tế xây dựng pháp luật
cho đến nay, Quốc hội mới ghi nhận có hai Ủy ban chủ trì đề xuất, soạn thảo và
trình dự án luật trước Quốc hội và thực tế từ hai dự án Luật này cho thấy sự phức
tạp, vất vả khi đảm đương vai trò này với hệ thống quy trình hiện nay. Quy trình
xây dựng pháp luật sẽ thay đổi, cải tiến thế nào để có thể thực hiện quyền trình
các dự án luật của cá nhân đại biểu Quốc hội hay các cá nhân, tổ chức khác trong
xã hội? Điều này đòi hỏi phải có những quy định pháp lý để các cơ quan của
Quốc hội có những quyền hạn và thực tế hơn, chuyên nghiệp thực sự, kèm theo
điều kiện bảo đảm về huy động nguồn lực trong việc xây dựng mạng lưới các nhà
khoa học, chuyên gia, các viện nghiên cứu và các tổ chức khác trong xã hội mới
đủ cơ chế pháp lý và nguồn lực để đảm đương việc chủ động hơn trong xây dựng
pháp luật thực định một cách thuận lợi. Đây sẽ là điều rất khó khăn vì đặc thù của
mô hình Quốc hội không chuyên trách toàn bộ, song cũng là những vấn đề sẽ
hướng tới trong tương lai.

Thứ tư, quy trình tham vấn công chúng và cung cấp bằng chứng nên được
luật hóa cụ thể hơn trong quá trình xây dựng pháp luật, bao gồm cả quá trình đề

82

88. nghị pháp luật, soạn thảo trước khi ban hành. Có thể các quy định chi tiết để
tham vấn công chúng, cung cấp bằng chứng về các phản hồi của xã hội có hướng
dẫn kỹ thuật chi tiết trong tổ chức thực hiện và bảo đảm tính khả thi.

Tham gia vào quá trình này, để bảo đảm khách quan sẽ có nhiều sự lựa
chọn trong đó có các đơn vị nghiên cứu (công và tư), các tổ chức, cá nhân trong
xã hội và tổ chức xã hội là những lựa chọn khách quan. Việc lựa chọn tư vấn
chính sách, đánh giá tác động chính sách, TTHC đã được thực hiện trên thực tế
dưới nhiều hình thức khác nhau và cũng khá phổ biến ở Việt Nam, nhất là đối
với các cơ quan, tổ chức của Liên hiệp quốc, các bộ, ngành, vì vậy cần có những
tổng kết đánh giá về vấn đề này để có thể chuyển hóa thành quy định pháp lý
trong quá trình lập pháp, hoạch định chính sách.

Thứ năm, mở rộng sự tham gia của các cá nhân, tổ chức có uy tín vào Ban
soạn thảo và Tổ biên tập. Quy định hiện hành đã bước đầu đáp ứng được yêu cầu
về sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học trong quá trình xây dựng pháp
luật. Tuy nhiên, việc quy định này chỉ mang tính chất khung, định hướng và
không bắt buộc, nhất là đối với Tổ biên tập chủ yếu phụ thuộc vào cơ quan chủ
trì soạn thảo. Vì vậy, nên sửa đổi để quy định bắt buộc có sự tham gia của các
chuyên gia, nhà khoa học và đại diện các tổ chức có liên quan trực tiếp. Thậm
chí, quy định một số tiêu chí, nguyên tắc để lựa chọn các chuyên gia, nhà khoa
học, đại diện các tổ chức xã hội trong việc tham gia Ban soạn thảo và Tổ biên
tập. Vì như vậy sẽ đáp ứng được yêu cầu về tính đại diện, yêu cầu về uy tín và
đặc biệt, họ sẽ chính là những kênh chuyển tải ý kiến tập hợp của cộng đồng xã
hội đến với các cơ quan soạn thảo pháp luật.

Thứ sáu, tăng cường trách nhiệm tổng hợp, tiếp thu và giải trình. Quy định
của pháp luật hiện hành trong việc lấy ý kiến đối với dự án, dự thảo văn bản quy
phạm pháp luật vẫn còn chung chung và thực tế thực hiện vẫn mang tính hình
thức (công khai trên Website 60 ngày). Mặt khác, cách hiểu và áp dụng các quy
định về việc lấy ý kiến tham gia vào dự án, dự thảo văn bản đối với đối tượng
chịu sự điều chỉnh, cơ quan có liên quan cũng còn khác nhau và

83

89. không thống nhất khi áp dụng vào các dự án, dự thảo văn bản cụ thể. Thậm chí,
người được lấy ý kiến, được tham vấn cũng không biết ý kiến của mình có được
xem xét hay xử lý không. Vì vậy, nên chăng cần tính tới quy định bắt buộc có
đánh giá về quá trình tham vấn công chúng rõ ràng hơn

Cuối cùng, cần tăng cường trách nhiệm của các bên. Để đổi mới quy trình
xây dựng pháp luật, nâng cao chất lượng, tính khả thi của pháp luật, ngoài những
vấn đề mang tính kỹ thuật hay pháp lý, còn vấn đề về con người và trách nhiệm
của cá nhân, tổ chức tham gia trong quá trình xây dựng pháp luật, mà trước hết là
những cá nhân, tổ chức trực tiếp tham gia, chủ trì. Do đó, tăng cường trách nhiệm
của tất cả các bên và công tác đào tạo, chuẩn bị cho một đội ngũ chuyên nghiệp
về xây dựng pháp luật là hết sức cần thiết. Điều này đòi hỏi bản thân các cơ quan
quản lý nhà nước phải đi trước trong việc đổi mới công tác xây dựng pháp luật,
tránh để tình trạng chạy theo và tụt hậu với thực tiễn xã hội. Đối với các tổ chức,
cá nhân trong xã hội phải thực sự đổi mới và có nhận thức đúng đắn, khách quan
về xây dựng pháp luật và trách nhiệm, nghĩa vụ tham gia vào quá trình này dưới
nhiều hình thức khác nhau một cách khách quan, độc lập, thậm chí phải kiên trì
và có kỹ năng trong công tác tuyên truyền, vận động chính sách để có những
đóng góp hữu ích vào sự phát triển của cộng đồng, của quốc gia.


























84

90. KẾT LUẬN


Kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản
quy phạm pháp luật có vai trò rất quan trọng trong việc sàng lọc, đảm bảo ban
hành thủ tục hành chính thật sự cần thiết, hợp lý, hợp pháp và hiệu quả với mức
chi phí tuân thủ thấp nhất. Kết quả nghiên cứu của đề tài đã đánh giá việc quy
định và thực hiện công tác kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính trong giai
đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật hiện nay, từ đó chỉ rõ một số hạn
chế, nguyên nhân tồn tại của công tác này.

Bên cạnh đó, đề tài đã chỉ ra các nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện quy định
pháp luật liên quan đến việc kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính trong giai
đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, cụ thể: Bổ sung phương pháp đánh
giá tác động thủ tục hành chính trong giai đoạn đề xuất chính sách; hoàn thiện
phương pháp đánh giá tác động thủ tục hành chính trong giai đoạn dự thảo văn
bản quy phạm pháp luật; bổ sung phương pháp kiểm soát chất lượng đánh giá tác
động thủ tục hành chính; nâng cao chất lượng tham gia ý kiến, thẩm định quy
định về thủ tục hành chính; tăng cường sự tham gia của đối tượng chịu tác động
trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật. Đây là các nhóm giải pháp
để hoàn thiện quy định liên quan đến kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính
trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật hiện nay, khắc phục những
hạn chế, bất cập, cũng như đảm bảo phù hợp, đáp ứng yêu cầu mới của Luật ban
hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015.

Tuy nhiên, phạm vi của đề tài này còn có một số giới hạn như sau:

Thứ nhất, đề tài mới chủ yếu tập trung hoàn thiện quy định pháp luật mà
chưa thật sự đánh giá sâu và đề ra các giải pháp liên quan đến khâu tổ chức thực
hiện (bố trí con người, tài chính,…) việc kiểm soát chất lượng quy định thủ tục
hành chính trong giai đoạn xây dựng văn bản quy phạm pháp luật ở các cơ quan
đề nghị, cơ quan soạn thảo, cơ quan tham gia ý kiến, thẩm định, ban hành văn
bản quy phạm pháp luật. Các nội dung công tác tổ chức thực hiện cũng rất quan

85

91. trọng đảm bảo hiệu lực, hiệu quả của các quy định pháp luật về kiểm soát thủ tục
hành chính.
Thứ hai, việc kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính theo suốt một quá
trình từ xây dựng, ban hành đến tổ chức thực thi văn bản quy phạm pháp luật. Đề
tài chỉ giới hạn trọng quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật nên vấn đề
kiểm soát trong quá trình tổ chức thực thi cũng là vấn đề đang được đặt ra hiện
nay để giảm việc “tự đặt ra”, thực hiện không đúng, không đầy đủ, tiêu cực,
nhũng nhiễu trong thực hiện thủ tục hành chính. Đây chính là vấn đề quan trọng
gắn liền với mục tiêu xây dựng Chính phủ liêm chính, hành động, phục vụ nhân
dân hiện nay.

Nói tóm lại, với phạm vi của đề tài đã giải quyết được một phần những tồn
tại, hạn chế trong việc kiểm soát chất lượng thủ tục hành chính trong quá trình
xây dựng văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, để đảm bảo tính toàn diện, bao
quát, giúp đảm bảo việc kiểm soát chất lượng thực sự hiệu lực, hiệu quả thì ngoài
những nội dung đề tài đã nghiên cứu, đề xuất giải pháp thì việc khắc phục những
hạn chế trong phạm vi thực hiện của đề tài như đã chỉ ra ở trên cần được tiếp tục
nghiên cứu trong thời gian tới.




























86

92. DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ



1. Các đề tài, đề án khoa học đã tham gia:




TT Tên đề tài, đề án Năm Đề tài cấp Trách nhiệm tham gia
hoàn (NN, Bộ, trong đề tài
thành ngành,
trường)
01 Đề tài Cải cách thủ tục hành 2012 Bộ Thành viên
chính trong lĩnh vực tài
nguyên và môi trường
02 Đề án Xây dựng Bộ công cụ 2014 Bộ Thành viên
đánh giá tác động và tính
toàn chi phí tuân thủ thủ tục
hành chính
03 Đề án Cải cách thủ tục hành 2014 Bộ Thành viên
chính trong hình thành và
thực hiện dự án đầu tư có sử
dụng đất
04 Đề án Đơn giản hóa thủ tục 2013 - Thủ tướng Thành viên
hành chính, giấy tờ công dân 2020 Chính phủ
và các cơ sở dữ liệu quốc gia
liên quan đến quản lý dân cư



2. Các công trình khoa học đã công bố (sách, giáo trình, bài tạp chí…)




TT Tên công trình Năm Nơi công Tác giả/Đồng tác giả
công bố bố
01 Áp dụng mô hình chi phí 2010 Đại học Tác giả
chuẩn trong xây dựng và ban Kinh tế
hành thủ tục hành chính lĩnh Quốc dân
vực nông nghiệp ở Việt Nam (Luận văn
Thạc sĩ
Kinh tế)
02 Sổ tay nghiệp vụ kiểm soát 2012, Nhà xuất Đồng tác giả
thủ tục hành chính 2013 bản Tư
87

93. pháp
03 Giáo trình pháp luật về kiểm 2014 Nhà xuất Đồng tác giả
soát thủ tục hành chính bản Tư
(dành cho hệ trung cấp luật) pháp



























































88

94. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO



Tài liệu Tiếng Việt

1. Bộ Tư pháp (2013), Sổ tay nghiệp vụ kiểm soát thủ tục hành chính, NXB Tư pháp,
Hà Nội

2. Bộ Tư pháp (2012, 2013, 2014, 2015, 2016), Báo cáo tình hình, kết quả thực hiện
công tác kiểm soát thủ tục hành chính, Hà Nội.

3. Chính phủ Việt Nam (2010), Báo cáo về việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính
trên một số lĩnh vực liên quan trực tiếp đến công dân và doanh nghiệp theo chương
trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2000 – 2010, Hà Nội.

4. Nguyễn Đăng Dung (2014), Sự hạn chế quyền lực nhà nước, NXB Đại học Quốc gia,
Hà Nội.

5. Nguyễn Đăng Dung, Đặng Minh Tuấn (2013), Giáo trình Luật Hiến pháp Việt Nam,
NXB Đại học Quốc gia, Hà Nội.

6. Nguyễn Đăng Dung, Vũ Công Giao, Lã Khánh Tùng (2015), Giáo trình Lý luận và
pháp luật về quyền con người, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.

7. Nguyễn Minh Đoan (2011), Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam
trong bối cảnh xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, NXB Chính trị quốc
gia, Hà Nội.

8. Học viện Hành chính Quốc gia (2002), Hoạch định và phân tích chính sách công,
NXB Thống kê, Hà Nội.

9. Học viện Hành chính Quốc gia (2003), Giáo trình hành chính công, NXB Thống kê,
Hà Nội.

10. Ramon Mallon (2005), Cẩm nang thực hiện quá trình đánh giá dự báo tác động
pháp luật (RIA), Khuôn khổ hợp tác giữa GTZ và Ban Nghiên cứu của Thủ tướng
Chính phủ, Hà Nội.

11. Hoàng Phê (2016), Từ điển Tiếng Việt, Viện Ngôn ngữ học, Hà Nội.




89

95. 12. Hoàng Thị Kim Quế (2015), Giáo trình Lý luận nhà nước và Pháp luật, NXB Đại
học quốc gia, Hà Nội.

13. Nguyễn Văn Thâm, Võ Kim Sơn (2002), Thủ tục hành chính - Lý luận và thực tiễn,
NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.

14. Lê Thị Hoài Thu (2014), Quyền an sinh xã hội và đảm bảo thực hiện trong pháp
luật Việt Nam, NXB Đại học quốc gia, Hà Nội.

15. Trịnh Quốc Toản, Vũ Công Giao (2015), Thực hiện các quyền hiến định trong Hiến
pháp năm 2013, NXB Hồng Đức, Hà Nội.

16. Đoàn Trọng Truyến (1997), Giáo trình Hành chính học đại cương, NXB Chính trị
quốc gia, Hà Nội.

17. Đoàn Trọng Truyến (1999), So sánh hành chính các nước ASEAN, NXB Chính trị
quốc gia, Hà Nội.

18. Nguyễn Minh Tuấn (2015), Giới hạn chính đáng đối với các quyền con người,
quyền công dân trong pháp luật quốc và pháp luật Việt Nam, NXB Hồng Đức, Hà Nội.

19. Tổ công tác chuyên trách Cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ
(2008), Giới thiệu tổng quan về Đề án 30 và hướng dẫn việc thống kê, rà soát thủ tục
hành chính, phiên bản 5.6, Hà Nội.

20. Đào Trí Úc (2015), Giáo trình Nhà nước pháp quyền, NXB Đại học quốc gia, Hà
Nội.

21. Nguyễn Cửu Việt (2011), Luật Hành chính nước ngoài, NXB Đại học Quốc gia, Hà
Nội.

22. Văn phòng Quốc hội. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật Nước cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam [Trực tuyến]. Địa chỉ: http://vietlaw.gov.vn/LAWNET/ [Truy cập:
12/2016].

Tài liệu Tiếng Anh

23. Better Regulation Executive, Cabinetoffice (2005), Measuring Administrative
Costs: UK Standard Cost Model Manual, United Kingdom.



90

96. Phụ lục 1

BIỂU MẪU ĐÁNH GIÁ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH

(Sử dụng trong giai đoạn đánh giá chính sách)


I. Về sự cần thiết của thủ tục hành chính

1. Thủ tục hành chính …………………………………...................
này được đặt ra nhằm ……………………………………………
thực hiện chính sách cụ
thể nào?
2. Thủ tục hành chính
này nhằm giải quyết
Mô tả rõ: (những) vấn đề nào trong
quá trình thực hiện hoặc ………………………………………………………
dự kiến thực hiện chính ……………………….........................................
sách nói trên? Mô tả rõ Lưu ý: Trường hợp không xác định được vấn đề cần
vấn đề và cung cấp số giải quyết trong quá trình thực hiện chính sách, cơ
liệu, bằng chứng cụ thể quan quản lý nhà nước không cần phải can thiệp bằng
để chứng minh mức độ biện pháp ban hành thủ tục hành chính. Như vậy, quy
nghiêm trọng của định về thủ tục hành chính này là không cần thiết và
(những) vấn đề đó hoặc cơ quan chủ trì soạn thảo dừng việc trả lời ở đây.
mô tả những tác động dự
kiến.

3. Nêu rõ nguyên nhân ………………………………………………………

của các vấn đề nêu tại ……………………….........................................

câu 2.

4. Thủ tục hành chính ………………………………………………………

này nhằm giải quyết ……………………….........................................

nguyên nhân nào trong số
các nguyên nhân nêu tại
câu 3?

5. Lựa chọn một giải a. Duy trì hiện trạng

pháp tối ưu trong số các
b. Ban hành TTHC như đề xuất
trong đề nghị chính giải pháp sau đây để giải sách
quyết nguyên nhân nêu

91

97. tại câu 4.





6. Nêu rõ lý do tại sao
giải pháp lựa chọn giúp
giải quyết được nguyên
nhân nêu tại câu 4?

7. Nêu rõ lý do tại sao
các giải pháp còn lại nêu
tại câu 5 không được lựa
chọn?
c. Sử dụng các biện pháp can thiệp khác mà không
phải quy định bằng TTHC, nêu cụ thể:

……………………………………………

Lý do:

………………….....................................................

……………………………………………………


Giải pháp 1:

……………………………………………………

Lý do 1:

……………………………………………………

Giải pháp n:

……………………………………………………

Lý do n:

……………………………………………………

II. Tính hợp lý của thủ tục hành chính

1. Tên thủ tục hành chính: ……………………………………………………………

(Ghi rõ tên cụ thể của TTHC dự kiến)

a) Cách thức đặt tên có theo đúng phương
thức: Từ hoặc cụm từ chỉ hành động của
cơ quan nhà nước hoặc cá nhân, tổ
chức kết hợp với tên kết quả của thủ tục
hành chính và đối tượng, lĩnh vực thực
hiện cụ thể (nếu có) hoặc kết hợp với
cụm từ chỉ sự vật, sự việc mà cơ quan
nhà nước muốn quản lý hoặc cá nhân,
tổ chức mong muốn đạt được.

Có Không

Nếu KHÔNG, nêu rõ lý do:

………………………….............................

……………………………………………

b) Có được quy định rõ ràng và cụ thể
không?

2. Cơ quan thực hiện

Có Không

Nếu KHÔNG, nêu rõ lý do:

……...………………………….

a) Quy định về - Cơ quan có thẩm quyền quyết định: …………………
cơ quan thực - Cơ quan hoặc người có thẩm quyền được uỷ quyền hoặc phân
92

98. hiện thủ tục cấp thực hiện (nếu có): ……………….
hành chính cụ - Cơ quan trực tiếp thực hiện TTHC: ……………………
thể như thế nào? - Cơ quan phối hợp (nếu có): …………………………
b) Đã quy định rõ Có Không
công việc, trách Nêu rõ lý do:………………………………………………
nhiệm của các cơ
quan?

c) Có thể thực
hiện phân cấp
hoặc ủy quyền
cho cơ quan
hành chính cấp
dưới hoặc địa
phương giải
quyết?


Có Không

Nếu CÓ nêu rõ định hướng phân cấp hoặc ủy quyền (nội dung phân
cấp hoặc ủy quyền; cơ quan được phân cấp, ủy quyền; đánh giá khả
năng thực hiện); nếu KHÔNG nêu rõ lý do:

………………………………………… …………………….

d) Có thể thực Có

Không

hiện xã hội hóa Nếu CÓ nêu rõ định hướng xã hội hóa (nội dung công việc được xã
được không? hội hóa; cơ quan thực hiện; đánh giá khả năng thực hiện); nếu
KHÔNG nêu rõ lý do:
……………………………………………………………….

3. Đối tượng thực hiện
a) Đối tượng thực hiện:
- Tổ chức: Trong nước Nước ngoài

Mô tả rõ: ……………………………………..

- Cá nhân: Trong nước Nước ngoài

Mô tả rõ: ……………………………………..

b) Phạm vi áp dụng:
- Toàn quốc Vùng Địa phương
- Nông thôn Đô thị Miền núi

Biên giới, hải đảo

c) Dự kiến số lượng đối tượng thực hiện/1
năm:…………


III. Tính hợp pháp của thủ tục hành chính


- Lý do quy định:
+ Về đối tượng:
…………………………………

+ Về phạm vi:

…………………………………

- Có thể mở rộng hoặc thu hẹp đối
tượng, phạm vi để tăng số đối
tượng thực hiện được hưởng lợi
không?:

Có Không

Nêu rõ lý do:

…………………………………

………………………………

1. Chính sách
được đề xuất có
đúng thẩm quyền
theo quy định?

Có Không

Nếu CÓ nêu rõ căn cứ pháp lý của việc đề xuất chính sách; nếu

KHÔNG nêu rõ lý do:

……………………………………………………………….

(Trường hợp chính sách không ban hành đúng thẩm quyền thì

93

99. không phải trả lời các câu tiếp theo)

2. Nội dung của các quy định về thủ tục hành chính trong đề xuất chính sách có
mâu thuẫn, chồng chéo hoặc không phù hợp, thống nhất với quy định tại các văn bản khác
không?

a) Với văn bản của - Có
cơ quan cấp trên

Không





b) Với văn bản của Có cơ
quan khác



Không
+ Nội dung quy định: …………………………….
+ Nêu rõ điều, khoản, tên văn bản tương ứng và lý do vẫn quy định
như tại đề nghị: ………...
c) Với Điều ước Có Không
quốc tế mà Việt
- Nếu CÓ, đề nghị nêu rõ:
Nam gia nhập, ký
+ Nội dung quy định: ………………………….
kết
+ Nêu rõ điều, khoản, tên văn bản tương ứng và lý do vẫn quy định
như tại đề nghị: ………...
94
- Nếu CÓ, đề nghị nêu rõ:
+ Nội dung quy định: …………………………….
+ Nêu rõ điều, khoản, tên văn bản tương ứng và lý do vẫn quy định
như tại đề nghị: ………….
- Nếu CÓ, đề nghị nêu rõ:

100. Phụ lục 2

BIỂU MẪU ĐÁNH GIÁ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH

(Sử dụng trong giai đoạn dự thảo văn bản quy phạm pháp luật)




I. Mô tả các bộ phận của thủ tục hành chính
1. Trình tự Mô tả chi tiết các bước tiến hành
thực hiện ……………………………………………………………………
……………………………………………………………….
2. Cách thức Mô tả chi tiết các cách thức thực hiện
thực hiện ………………………………… …………………………………
……………………………………………………………….
3. Hồ sơ Tên thành phần hồ sơ Số
Yêu cầu của
(liệt kê rõ

lượng/ thành phần hồ sơ
các loại giấy 1 bộ hồ
tờ phải nộp sơ
và xuất
Tên thành phần hồ sơ 1: ……… …………………
trình)


……………………………………..
……… …………………

Tên thành phần hồ sơ 2: ……… …………………
………………..………………. ……… …………………
Tên thành phần hồ sơ n: ……… …………………
………..…………………………. ……… …………………
Số lượng bộ hồ sơ: ……... bộ
4. Thời hạn Nêu rõ:
giải quyết
…………………………………………………………… ………

……………………………………………………....
5. Cơ quan a) Cơ quan có thẩm quyền quyết định:
thực hiện ……………………………………………………………………
thủ tục hành …………
chính
b) Cơ quan hoặc người có thẩm quyền được uỷ quyền hoặc phân

95

101. 6. Đối
tượng thực
hiện thủ tục
hành chính




7. Phí, lệ phí




8. Mẫu đơn,
tờ khai




9. Yêu cầu,
điều kiện




10. Kết quả
thực hiện
thủ tục hành
chính
cấp thực hiện (nếu có): ……………………………………..


c) Cơ quan trực tiếp thực hiện TTHC:

……………………………………………………………………

d) Cơ quan phối hợp (nếu có):

……………………………………………………………………

Nêu rõ: ………………………………………………

……………………………………………………………………




Có

Nếu có, nêu cụ thể mức phí, lệ phí (hoặc đính kèm biểu phí, lệ phí):
……………………………………………………………

Không
Có Không

Nếu có, đính kèm mẫu đơn, mẫu tờ khai.

Có

Liệt kê đầy đủ các yêu cầu hoặc điều kiện:

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Không

Mô tả rõ: …………………….………………………………….

……………………………………………………………………

11. Với các thông tin nêu trên, thủ tục hành chính có đầy đủ các bộ phận theo quy
định tại khoản 2 Điều 8 Nghị định 63/2010/NĐ-CP hay không?

Có Không

Nếu không, liệt kê các nội dung còn thiếu và giải thích lý do:

……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

96

102. II. Đánh giá tính hợp lý của thủ tục hành chính

1. Quy định Nội dung Lý do về tính hợp lý
về trình tự
thực hiện Tên bước 1: Lý do: .................................................
có hợp lý
...............................

không?



Tên bước 2:

..............................

Tên bước n:

..............................

2. Cách thức thực hiện
a) Nộp hồ sơ:
Trực tiếp Bưu điện Mạng
b) Nhận kết quả:
Trực tiếp Bưu điện Mạng

Lý do: ..........................................




Lý do: ..................................................





- Có được quy định rõ ràng, cụ thể không?

Có Không
Nêu rõ lý do:

………………………………………………

………………………………..…

- Có được quy định phù hợp và tạo thuận lợi,
tiết kiệm chi phí cho cơ quan nhà nước, cá
nhân, tổ chức khi thực hiện không?

Có Không
Nêu rõ lý do:

………………………………………………

……………………………………

3. Giải trình lý
do quy định
thành phần hồ sơ
như nội dung dự
thảo?

Nội dung Nêu lý do tại sao cần có thành phần hồ

sơ như dự thảo quy định

Tên thành phần hồ - Lý do cần có thành phần hồ sơ:

sơ 1: ............ .................................................................

- Lý do về số lượng hồ sơ cần cung cấp:

.................................................................

- Lý do về yêu cầu quy cách của thành
phần hồ sơ:

.................................................................



97

103. Tên thành phần hồ

sơ 2: ............














Tên thành phần hồ

sơ n: ...........














Số lượng bộ hồ sơ:

....................
- Lý do cần có thành phần hồ sơ:

.................................................................

- Lý do về số lượng hồ sơ cần cung cấp:

.................................................................

- Lý do về yêu cầu quy cách của thành
phần hồ sơ:

.................................................................

- Lý do cần có thành phần hồ sơ:

.................................................................

- Lý do về số lượng hồ sơ cần cung cấp:

.................................................................

- Lý do về yêu cầu quy cách của thành
phần hồ sơ:

.................................................................

Lý do:

.................................................................

4. Trường hợp
thành phần hồ sơ
có đơn, tờ khai
nhưng nội dung
đơn, tờ khai chưa
được mẫu hóa, đề
nghị nêu rõ lý do.

Nêu rõ lý do tại sao không quy định mẫu đơn, tờ khai nhưng
vẫn bảo đảm thuận lợi cho đối tượng thực hiện TTHC và
đáp ứng nhu cầu thu thập thông tin của cơ quan quản lý nhà
nước:

………………………………………………………………

……………………………………………………

………………………………… ……………………………

……………………………………………………

………………………………………………………………

……………………………………………………








98

104. 5. Tại sao cần các Nội dung Tại sao cần các nội Có trùng lặp với các
nội dung thông tin dung thông tin như thông tin chứa đựng
như quy định trong quy định trong trong thành phần hồ
mẫu đơn, mẫu tờ mẫu đơn, mẫu tờ sơ phải nộp hoặc với
khai? Đề nghị khai? hồ sơ lưu tại cơ quan
chứng minh cụ thể giải quyết TTHC
về lý do của việc không?
quy định từng nội
Nội dung Lý do: Có dung thông tin có
trong mẫu đơn, thông tin
Không
.................................
mẫu tờ khai. 1: ......... ................................. Nếu có, nêu rõ trùng lặp
.... với thành phần hồ sơ
nào: ...............................
Nội dung Lý do: Có

thông tin
Không
.................................
2: ......... ................................. Nếu có, nêu rõ trùng lặp
.... với thành phần hồ sơ
nào: ...............................
Nội dung Lý do: Có

thông tin
Không
.................................
n: ......... ................................. Nếu có, nêu rõ trùng lặp
..... với thành phần hồ sơ
nào: ...............................

6. Thời hạn giải quyết

- Có được quy định rõ ràng và cụ thể không?

Có

Không

Nêu rõ lý do:

…………………………...………………………………………

…………………………

- Thời hạn: …….…. ngày/ ngày làm việc

(Nêu rõ từng thời hạn nếu TTHC do nhiều cơ quan, nhiều cấp có
thẩm quyền giải quyết)
Nêu rõ lý do:

………………..…………………… ……………………………

…………………………
7. Cơ quan thực hiện

99

105. a) Quy định
về cơ quan
thực hiện thủ

tục hành
chính cụ thể
như thế nào?

- Cơ quan có thẩm quyền quyết định: …………………

- Cơ quan hoặc người có thẩm quyền được uỷ quyền hoặc phân
cấp thực hiện (nếu có): ……………….

- Cơ quan trực tiếp thực hiện TTHC: ……………………

- Cơ quan phối hợp (nếu có): …………………………


b) Đã quy Có Không
định rõ công Nêu rõ lý do:………………………………………………
việc, trách
nhiệm của các

cơ quan?

c) Có thể thực
hiện phân cấp

hoặc ủy quyền
cho cơ


Có Không

Nếu CÓ nêu rõ định hướng phân cấp hoặc ủy quyền (nội dung phân cấp
hoặc ủy quyền; cơ quan được phân cấp, ủy quyền; đánh giá khả năng
thực hiện); nếu KHÔNG nêu rõ lý do:
quan hành ……………………………………………………………….
chính cấp
dưới hoặc
địa phương
giải quyết?
d) Có thể Có Không
thực hiện xã Nếu CÓ nêu rõ định hướng xã hội hóa (nội dung công việc được xã hội
hội hóa được hóa; cơ quan thực hiện; đánh giá khả năng thực hiện); nếu KHÔNG
không? nêu rõ lý do:

……………………………………………………………….

8. Đối tượng thực hiện

a) Đối tượng thực hiện:
- Tổ chức:

Trong nước Nước ngoài

Mô tả rõ:

……………………………………..

- Cá nhân:
Trong nước Nước ngoài
Mô tả rõ:
……………………………………..
b) Phạm vi áp dụng:
- Toàn quốc Vùng Địa
phương
- Nông thôn Đô thị Miền
núi


- Lý do quy định:

+ Về đối tượng: ………………………………

+ Về phạm vi: ………………

- Có thể mở rộng/ thu hẹp đối tượng, phạm vi
để tăng số đối tượng thực hiện được hưởng lợi

không?: Có Không
Nêu rõ lý do:

………………………………………………

………………………………………………

100

106. Biên giới, hải đảo

c) Dự kiến số lượng đối tượng thực
hiện/1 năm:……
9. Phí, lệ phí

a) TTHC có quy định về phí, lệ phí
không?
- Phí: Không Có

Nếu CÓ, nêu rõ lý do:

……………………………..…

……………………………………

- Lệ phí: Không Có

Nếu CÓ, nêu rõ lý do:

……………………………..…

………………………………… …











b) Ngoài phí, lệ phí cá nhân, tổ chức

có các chi trả nào khác? Không

Có

Nếu CÓ, nội dung này được quy định
tại:
- Dự thảo

- Văn bản khác

Nêu rõ điều, khoản và tên văn bản
tương ứng: …….…









c) Dự kiến chi phí tuân thủ TTHC:

…………………







- Mức phí, lệ phí:

+ Mức phí (hoặc đính kèm biểu phí):

…………………………..…………….

+ Mức lệ phí (hoặc đính kèm biểu lệ phí):

…………………………………..

+ Mức phí, lệ phí có phù hợp không: Có
Không

Lý do:

………………………………………………

……..…………………

- Mức phí, lệ phí được quy định tại:

+ Dự án, dự thảo

+ Văn bản khác

(i) Nêu rõ điều, khoản và tên văn bản tương
ứng: ……………….…………….
(ii) Nếu chưa ban hành, nêu rõ lý do:

………………….………………………

- Nội dung chi trả:

………………………..………………………

……………

Lý do chi trả:

………………………………………………

……….………….

- Mức chi trả:

………………………………………………

……….…………

Mức chi trả này có phù hợp không:

Có Không
Lý do:
………………………………….……………

…………………………

Mức chi phí này có phù hợp không:

Có Không

Lý do:………………

10. Tại sao Tên yêu Tại sao Có dễ dàng Có trùng lặp với các
cần các yêu cầu, điều cần có tuân thủ yêu yêu cầu, điều kiện
101

107. cầu, điều kiện yêu cầu, cầu, điều kiện khác có liên quan hay
kiện của điều này hay không? không?
thủ tục
kiện

hành


này?

chính? Đề


nghị chứng Tên yêu Lý do: Có Có
minh cụ thể cầu, điều
...............
Không Không
về lý do
kiện 1: Nếu có, đề nghị Nếu có, nêu rõ trùng lặp quy định ...............
đối với ................. ............... chứng minh: với yêu cầu, điều kiện
từng yêu

....
nào:
.................
cầu, điều ..........
kiện.
Tên yêu Lý do: Có Có

cầu,
điều
...............
Không Không

Nếu có, đề nghị Nếu có, nêu rõ trùng lặp kiện 2: ...............
................. ............... chứng minh: với yêu cầu, điều kiện

....
nào:
.................
..........
Tên yêu Lý do: Có Có

cầu,
điều
...............
Không Không

Nếu có, đề nghị Nếu có, nêu rõ trùng lặp kiện n: ...............
................. ............... chứng minh: với yêu cầu, điều kiện
nào:
................. ....

..........

11. Trường
hợp yêu
cầu, điều
kiện phải
được chứng
minh thông
qua thành
phần hồ sơ,
đề nghị nêu
rõ lý do.

Tên yêu cầu, điều kiện 1:

............................................................................................................

Lý do:

Tên yêu cầu, điều kiện n:

............................................................................................................

Lý do:

............................................................................................................





102

108. 12. Yêu a) Có Không
cầu,

điều
b) Nếu câu trả lời a) là CÓ, thì có miễn trừ cụ thể nào đối với hoạt
kiện này
khi áp dụng động hoặc sản phẩm theo các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham
có tạo ra sự
gia không?
phân biệt Có Không
giữa

cá
c) Nếu câu trả lời b) là CÓ, đề nghị nêu rõ nội dung miễn trừ, tên,
nhân,
số ký hiệu của điều ước quốc tế đó:
doanh
nghiệp ............................................................................................................

nước ngoài
d) Nếu câu trả lời b) là KHÔNG, đề nghị giải thích cụ thể tại sao
với

cá
yêu cầu, điều kiện này phù hợp với (các) điều ước quốc tế mà Việt
nhân,
Nam tham gia:
doanh
nghiệp Việt ............................................................................................................

Nam

không?

13. Kết quả

- Giấy phép - Có quy định về thời hạn có giá trị hiệu lực:
- Giấy chứng nhận
Có Không
- Giấy đăng ký + Nếu CÓ, nêu thời hạn cụ thể:…….… tháng/
- Chứng chỉ
năm.
- Thẻ + Nếu KHÔNG, nêu rõ lý do:
- Quyết định hành chính
………………………… ……………………
……….…………..
- Văn bản xác nhận/chấp thuận
- Phạm vi có giá trị hiệu lực:
- Loại khác:
Toàn quốc Địa phương
Đề nghị nêu rõ: ………………………
Lý do:

………………………………………………

…………………………………..

- Có thể kéo dài thời hạn/ thay đổi phạm vi giá

trị hiệu lực: Có Không

Lý do:

………………………………………………

………………………………..

- Có quy định điều kiện có hiệu lực của kết

quả: Có Không

Lý do:

………………………………………………

…………………………………..

103

109. - Mẫu kết quả TTHC có phù hợp về nội dung,

hình thức: Có Không
Lý do:

…………………………… …………………

…………………………….……………..
III. Tính hợp pháp của thủ tục hành chính

1. Việc quy định
thủ tục hành chính
có đúng thẩm quyền
không?

Có Không

Nếu CÓ nêu rõ căn cứ pháp lý của việc đề xuất chính sách; nếu

KHÔNG nêu rõ lý do:

……………………………………………………………… .

2. Các bộ phận tạo thành của thủ tục hành chính có mâu thuẫn, chồng chéo hoặc
không phù hợp, thống nhất với quy định tại các văn bản khác không?

a) Với văn bản của
cơ quan cấp trên





b) Với văn bản của
cơ quan khác





c) Với Điều ước
quốc tế mà Việt
Nam gia nhập, ký
kết

- Có Không

- Nếu CÓ, đề nghị nêu rõ:

+ Nội dung quy định: …………………………….

+ Nêu rõ điều, khoản, tên văn bản tương ứng và lý do vẫn quy
định như tại dự thảo: ………….

Có Không

- Nếu CÓ, đề nghị nêu rõ:

+ Nội dung quy định: …………………………….

+ Nêu rõ điều, khoản, tên văn bản tương ứng và lý do vẫn quy
định như tại dự thảo: ………...

Có Không

- Nếu CÓ, đề nghị nêu rõ:

+ Nội dung quy định: ………………………….

+ Nêu rõ điều, khoản, tên văn bản tương ứng và lý do vẫn quy
định như tại dự thảo: ………...





















104

110. Phụ lục 3

BIỂU MẪU ĐÁNH GIÁ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
(Dành cho đối tượng tuân thủ thủ tục hành chính)




BIỂU MẪU ĐÁNH GIÁ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH

(Sử dụng cho đối tượng chịu tác động của thủ tục hành chính)

Tên thủ tục hành chính: ……………………………………………… ……………

(Nêu cụ thể tên thủ tục được góp ý, đánh giá trong dự thảo)

1. Trong lĩnh vực Tên thủ tục hành chính số 1:
công việc của anh ……………………………………………………………….
(chị), ngoài thủ tục Được quy định tại văn bản: …………………………………
hành chính này thì
Tên thủ tục hành chính số n: anh (chị) phải
thực hiện những ……………………………………………………………….
thủ tục hành chính Được quy định tại văn bản: …………………………………
nào khác liên quan
trực tiếp hoặc
tương tự thủ tục
này?

2. Theo anh (chị), nội dung quy định thủ tục hành chính này tại dự thảo có
những bất cập hoặc có thể gây khó khăn,vướng mắc gì cho việc thực hiện công
việc của anh (chị)?

Nội dung số 1: Mô tả bất cập hoặc khó khăn, vướng mắc:

…………………. ………………………………………………………………..

Đề xuất giải pháp sửa đổi (nếu có):

………………………………………………………………..

Nội dung số 2: Mô tả bất cập hoặc khó khăn, vướng mắc:

…………………. ………………………………………………………………..

Đề xuất giải pháp sửa đổi (nếu có):

………………………………………………………………..

Nội dung số n: Mô tả bất cập hoặc khó khăn, vướng mắc:

…………………. …………… …………………………………………………..

Đề xuất giải pháp sửa đổi (nếu có):

………………………………………………………………..

3. Mô tả dự kiến - Mô tả chi phí thứ nhất (nội dung và mức chi phí):
chi phí thực hiện
……………………………………………………………….
mà anh (chị) phải

105

111. bỏ ra khi thực hiện - Mô tả chi phí thứ n (nội dung và mức chi phí):
thủ tục hành chính
……………………………………………………………….
này?

Tên, địa chỉ liên hệ (nếu có):

………………………………………………………………………………………..



























































106

112. Phụ lục 4

PHÂN TÍCH, KIỂM CHỨNG K IỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG

TÍNH TOÁN CHI PHÍ TUÂN THỦ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH




Ví dụ 1: Phân tích đối với thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký lưu
hành thuốc thú y

- Nhập dữ liệu và tính toán chi phí tuân thủ theo quy định hiện tại trước
khi phân tích, đơn giản hóa:



































- Phân tích kết quả tính toán để xác định các hoạt động phải thực hiện để
tuân thủ thủ tục hành chính có gánh nặng chi phí lớn nhất từ đó khuyến cáo vấn
đề trọng tâm nghiên cứu đơn giản hóa thủ tục hành chính ở những nội dung này.
Đối với thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký lưu hành thuốc thú y có kết quả cụ
thể như sau:





107

113. Đọc bảng kết quả dễ thấy hoạt động thử nghiệm, khảo nghiệm thuốc thú y
chiếm tỷ trọng chi phí cao nhất trong thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký lưu
hành thuốc thú y, tiếp theo là các hoạt động như thực hiện kiểm nghiệm thuốc,
chi phí cơ hội để đợi đưa thuốc vào danh mục thuốc thú y được phép lưu hành,
hoàn thành các thông tin về độ an toàn và hiệu lực của sản phẩm, … Từ kết quả
đưa ra các trọng số này, chúng ta sẽ phát hiện ra các trọng tâm ưu tiên nghiên cứu
để cắt giảm gánh nặng chi phí tuân thủ thủ tục hành chính giúp xác định chính
xác, đỡ mất thời gian trong việc đi nghiên cứu, đánh giá tràn lan tất cả các vấn
đề, gây tốn kém nguồn lực và không hiệu quả. Để chỉ ra chính xác nội dung đơn
giản hóa thủ tục hành chính, việc nghiên cứu các trọng tâm ưu tiên được thực
hiện dựa trên sự cân nhắc tính cần thiết của hoạt động tuân thủ với mục tiêu quản
lý, trong đó có xem xét cả các vấn đề phạm vi, quy mô, mức độ quản lý để đánh
giá đưa ra phương án nhằm giảm tối đa gánh nặng chi phí tuân thủ.

108

114. Theo đó, kết quả phân tích và đề xuất các phương án đối với các hoạt động
tuân thủ của thủ tục cấp giấy chứng nhận lưu hành thuốc thú y sẽ như sau:



HOẠT
TÍNH CẦN THIẾT Phân tích Phương án

STT ĐỘNG
Mục tiêu Phạm vi, mức


CHI TIẾT


quản lý độ quản lý


Các trường hợp - Gánh nặng Mở rộng phạm
miễn thử chi phí tuân vi đối tượng
nghiệm, khảo thủ cao nhất; thuốc thú y
nghiệm: Thuốc - Có nhiều được miễn thử
thú y sản xuất quốc gia, nghiệm, khảo
Để xác hoàn toàn theo vùng lãnh thổ nghiệm ở các
Thực hiện định các sản phẩm gốc có điều kiện, quốc gia, vùng
thử đặc tính, (thuốc generic); năng lực sản lãnh thổ có điều
1 nghiệm, hiệu lực, thuốc mang tên xuất thuốc có kiện, năng lực
khảo độ an toàn gốc (đối với chất lượng tốt sản xuất thuốc
nghiệm của thuốc thuốc dược tương đương có chất lượng
thú y phẩm, hoá Châu Âu tốt tương
chất); thuốc thú (ước tính đương với
y (trừ vắc xin) khoảng 40% Châu Âu.
đã được phép đối tượng
lưu hành ở thuộc diện
châu Âu nhập này).
khẩu
Thực hiện Kiểm tra, Thuốc thú y - Gánh nặng Không
kiểm xác định chưa có trong chi phí cao.
nghiệm các tiêu danh mục được - Việc xác
thuốc thú y chuẩn kỹ phép lưu hành định là cần
tại Trung thuật của tại Việt Nam, thiết là căn
2 tâm kiểm thuốc thú khi đăng ký lưu cứ thẩm định,
nghiệm y, chế hành, nhập ra quyết định
thuốc (đối phẩm sinh khẩu phải được thử nghiệm,
với thuốc học, vi kiểm nghiệm.
khảo nghiệm


được miễn sinh vật,


và đăng ký


thử

hóa chất


lưu hành.


nghiệm, dùng


109

115. khảo

nghiệm)
























Đưa vào 3
danh mục
thuốc thú y

trong thú
y
Đảm bảo Tất cả các loại - Gánh nặng Quy định thuốc
quản lý thuốc thú y chi phí tuân thú y được lưu
thuốc thú đăng ký lưu thủ cao hành ngay sau
y theo hành. - Hội đồng khi được Hội
danh mục khoa học đã đồng khoa học
thống xét duyệt, có xét duyệt, chấp
nhất, có nghĩa thuốc thuận cấp giấy
hiệu lực đó đã chứng chứng nhận
pháp lý minh được đăng ký (số
cao. chất lượng đăng ký).
đảm bảo.
- Chờ đợi đưa
vào danh
mục chỉ
mang tính
hình thức,
gây ra sự tốn
kém về chi
phí cơ hội
(hạn chế
quyền kinh
doanh của
doanh
nghiệp, làm
mất tính mới,
tính cạnh
tranh của
thuốc).


- Kết quả tính toán chi phí tuân thủ theo phương án mới: Từ kết quả
phân tích trên, ta sẽ đưa ra được phương án mới đơn giản hóa thủ tục hành chính
cấp giấy chứng nhận đăng ký lưu hành thuốc thú y, gồm 02 nội dung:




110

116. + Mở rộng phạm vi đối tượng thuốc thú y được miễn thử nghiệm,
khảo nghiệm ở các quốc gia, vùng lãnh thổ có điều kiện, năng lực sản xuất thuốc
có chất lượng tốt tương đương với Châu Âu.

+ Quy định thuốc thú y được lưu hành ngay sau khi được Hội đồng
khoa học xét duyệt, chấp thuận cấp giấy chứng nhận đăng ký (số đăng ký).

Kết quả thể hiện sẽ là:





































Biểu đồ so sánh sẽ là:

















111

117. Rõ ràng, qua sử dụng phương pháp phân tích, đánh giá đơn giản hóa thủ
tục cấp giấy chứng nhận đăng ký lưu hành thuốc thú y hỗ trợ chúng ta trong việc
xác định cơ quan soạn thảo đã xác định đúng trọng tâm ưu tiên xem xét để
nghiên cứu, đề xuất các phương án tối ưu nhằm giảm gánh nặng chi phí tuân thủ
thủ tục hành chính cho cá nhân, doanh nghiệp. Đồng thời, phương pháp này còn
chỉ rõ mức độ gánh nặng chi phí tuân thủ mà cá nhân, doanh nghiệp phải chịu
theo quy định hiện tại và theo phương án mới, cũng như tính được với mức độ đề
xuất phương án như vậy sẽ tiết kiệm được bao nhiêu chi phí.

Ví dụ 2: Phân tích đối với nhóm thủ tục hành chính lĩnh vực quản lý
giống cây trồng

Sử dụng tính toán chi phí tuân thủ ta sẽ tính toán chi phí theo quy định
hiện tại của tất cả các thủ tục hành chính trong lĩnh vực quản lý giống cây trồng.
Kết quả ta sẽ có bảng tổng hợp như sau:














112

118. Dựa vào phương pháp phân tích trọng số, nhóm thủ tục lĩnh vực
quản lý giống cây trồng có kết quả đánh giá như sau:








113

119. Từ phân tích trên dễ thấy để giảm gánh nặng chi phí tuân thủ thủ tục hành
chính của nhóm thủ tục quản lý giống cây trồng cần ưu tiên nghiên cứu đơn giản
hóa các thủ tục có tỷ trọng chi phí lớn như: công nhận giống cây trồng cho sản
xuất thử (27,6%); đăng ký bảo hộ quyền đối với giống cây trồng (24,6%); công
nhận chính thức giống cây trồng mới (17,1%),… Đồng thời để khuyến cáo giải
pháp tiếp tục duy trì hay bãi bỏ, thay thế thủ tục, có thể xem xét mức độ ảnh
hưởng và tính cần thiết của một thủ tục thuộc nhóm thủ tục quản lý giống cây
trồng. Kết quả xem xét như sau:


Stt
Tên thủ
Tính cần thiết Phân tích Phương án

tục hành
Mục tiêu quản Mức độ ảnh



114

120. chính lý hưởng với
nhóm
Nắm được đặc - Giống cây - Sản xuất thử Bãi bỏ thủ
điểm sinh trồng nông chỉ là một tục này và
trưởng, phát nghiệp mới đã bước trong quy định
triển, khả năng qua khảo trình tự khảo các điều
sử dụng giống nghiệm, đáp nghiệm, công kiện để việc
Công nhận để cho phép ứng đủ điều nhận để đưa khảo
giống cây khảo nghiệm kiện, được vào sản xuất nghiệm cơ
1 trồng cho trên diện rộng công nhận cho một giống cây bản và khảo
sản xuất những giống sản xuất thử. trồng mới nghiệm sản
thử cây trồng có - Kết quả sản (khác khảo xuất được
triển vọng, phù xuất thử là cơ nghiệm ở diện tiến hành
hợp với điều sở để công tích lớn hơn). đồng thời.
kiện sinh thái nhận chính - Gánh nặng
và điều kiện thức giống cây chi phí lớn
sản xuất ở Việt trồng mới nhất.
Nam
Bảo hộ cho - Bảo vệ - Cần thiết, Đơn giản
Đăng ký quyền chủ sở quyền, lợi ích đáp ứng nhu hóa các bộ
bảo hộ hữu đối với hợp pháp của cầu của cá phận cấu
2 quyền đối giống cây trồng chủ sở hữu nhân, tổ chức. thành của
với giống cho cá nhân, tổ giống cây trồng - Chi phí tuân thủ tục này.
cây trồng chức có đủ điều
thủ lớn.


kiện.


Xác định được - Là giai đoạn - Cần thiết Đơn giản
giống cây trồng cuối cùng, nhằm đảm hóa các bộ

Công nhận
có một trong các quan trọng để bảo yêu cầu phận cấu
đặc tính tốt để đưa giống cây quản lý và thành của
3 chính thức đưa vào Danh trồng vào sản nhu cầu của thủ tục này.
giống cây mục giống cây xuất – kinh cá nhân, tổ
trồng mới
trồng được phép doanh

hợp chức.


sản xuất kinh pháp.
- Chi phí tuân


doanh
thủ lớn.

115

121. Công nhận Đảm bảo - Quản lý vấn - Cần thiết để Đơn giản
nguồn nguồn gốc, tính đề sản xuất đảm bảo mục hóa các bộ
giống (đối đúng giống và giống cây trồng tiêu quản lý phận cấu
với giống chất lượng cây bằng phương riêng cho thành của
4
công giống khi sản pháp vô tính. nguồn giống thủ tục này. cây
nghiệp và xuất bằng sản xuất theo
cây ăn quả phương pháp phương pháp
lâu năm) vô tính. vô tình



Như vậy, kết quả phân tích trên sẽ giúp đánh giá chung tính cần thiết của
các thủ tục, gắn với việc cắt giảm gánh nặng chi phí. Kết quả đánh giá theo nhóm
sẽ giúp việc đề xuất phương án bãi bỏ, thay thế hay chỉ đơn giản hóa các bộ phận
cấu thành của một thủ tục hành chính. Phương pháp này sẽ giúp chúng ta kiểm
tra cơ quan soạn thảo đã đánh giá, lựa chọn đúng thủ tục cần ưu tiên trong nhóm
thủ tục hành chính có liên quan để nghiên cứu, đơn giản hóa; cũng như giúp xem
xét việc đánh giá, phân tích chi phí, hiệu quả của thủ tục hành chính trong nhóm;
đặc biệt là chất lượng đánh giá tác động thủ tục hành chính theo tính hiệu quả đã
đầy đủ, toàn diện và triệt để.
































116