Biofilms in the Food Environment Institute of Food Technologists Series 1st Edition Hans P. Blaschek

Biofilms in the Food Environment Institute of Food Technologists Series 1st Edition Hans P. Blaschek
Biofilms in the Food Environment Institute of Food Technologists Series 1st Edition Hans P. Blaschek
Biofilms in the Food Environment Institute of Food Technologists Series 1st Edition Hans P. Blaschek

1. Biofilms in the Food Environment Institute of
Food Technologists Series 1st Edition Hans P.
Blaschek pdf download
https://ebookname.com/product/biofilms-in-the-food-environment-
institute-of-food-technologists-series-1st-edition-hans-p-
blaschek/
Get Instant Ebook Downloads – Browse at https://ebookname.com

2. Instant digital products (PDF, ePub, MOBI) available
Download now and explore formats that suit you...
Nutraceuticals Glycemic Health and Type 2 Diabetes
Institute of Food Technologists Series 1st Edition
Vijai K. Pasupuleti
https://ebookname.com/product/nutraceuticals-glycemic-health-and-
type-2-diabetes-institute-of-food-technologists-series-1st-
edition-vijai-k-pasupuleti/
Bioactive Proteins and Peptides as Functional Foods and
Nutraceuticals Institute of Food Technologists Series
1st Edition Yoshinori Mine Ph.D
https://ebookname.com/product/bioactive-proteins-and-peptides-as-
functional-foods-and-nutraceuticals-institute-of-food-
technologists-series-1st-edition-yoshinori-mine-ph-d/
Food in the Ancient World Joan P. Alcock
https://ebookname.com/product/food-in-the-ancient-world-joan-p-
alcock/
College Algebra 1st Edition Sheldon Axler
https://ebookname.com/product/college-algebra-1st-edition-
sheldon-axler/

3. The Discourse of Politics in Action Politics as Usual
1st Edition Ruth Wodak
https://ebookname.com/product/the-discourse-of-politics-in-
action-politics-as-usual-1st-edition-ruth-wodak/
Game Time Understanding Temporality in Video Games
Christopher Hanson
https://ebookname.com/product/game-time-understanding-
temporality-in-video-games-christopher-hanson/
King Henry IV Part II Webster s French Thesaurus
Edition William Shakespeare
https://ebookname.com/product/king-henry-iv-part-ii-webster-s-
french-thesaurus-edition-william-shakespeare/
Before Windrush Recovering an Asian and Black Literary
Heritage within Britain Pallavi Rastogi
https://ebookname.com/product/before-windrush-recovering-an-
asian-and-black-literary-heritage-within-britain-pallavi-rastogi/
Handbook of Research on Healthcare Administration and
Management 1st Edition Nilmini Wickramasinghe
https://ebookname.com/product/handbook-of-research-on-healthcare-
administration-and-management-1st-edition-nilmini-wickramasinghe/

4. Educating for Global Competence Preparing Our Students
to Engage the World 2nd Edition Edition Veronica Boix
Mansilla
https://ebookname.com/product/educating-for-global-competence-
preparing-our-students-to-engage-the-world-2nd-edition-edition-
veronica-boix-mansilla/

6. Biofilms in the Food
Environment

7. TheIFT Pressseries reflects the mission of the Institute of Food Technologists—
advancing the science and technology of food through the exchange of knowledge.
Developed in partnership with Blackwell Publishing,IFT Pressbooks serve as essential
textbooks for academic programs and as leading edge handbooks for industrial appli-
cation and reference. Crafted through rigorous peer review and meticulous research,
IFT Presspublications represent the latest, most significant resources available to food
scientists and related agriculture professionals worldwide.
IFT Book Communications Committee
Dennis R. Heldman
Joseph H. Hotchkiss
Ruth M. Patrick
Terri D. Boylston
Marianne H. Gillette
William C. Haines
Mark Barrett
Jasmine Kuan
Karen Banasiak
IFT Press Editorial Advisory Board
Malcolm C. Bourne
Fergus M. Clydesdale
Dietrich Knorr
Theodore P. Labuza
Thomas J. Montville
S. Suzanne Nielsen
Martin R. Okos
Michael W. Pariza
Barbara J. Petersen
David S. Reid
Sam Saguy
Herbert Stone
Kenneth R. Swartzel

8. Biofilms in the Food
Environment
EDITORS
Hans P. BlaschekHua H. Wang

Meredith E. Agle

9. Hans P. Blaschek, Ph.D.is Professor of Food Microbiology and Assistant Dean of the College of
Agricultural, Consumer and Environmental Sciences, University of Illinois, Urbana-Champaign,
Urbana, IL.
Hua H. Wang, Ph.D.is Assistant Professor, Food Microbiology, in the Department of Food
Science and Technology, The Ohio State University, Columbus, OH.
Meredith E. Agle, Ph.D.is a Food Scientist in Bakery Research and Development at Rich
Products, Buffalo, New York.
Copyright
CBlackwell Publishing and the Institute of Food Technologists 2007
All rights reserved
Blackwell Publishing Professional
2121 State Avenue, Ames, Iowa 50014, USA
Orders: 1-800-862-6657
Office: 1-515-292-0140
Fax: [phone]
Web site: www.blackwellprofessional.com
Blackwell Publishing Ltd
9600 Garsington Road, Oxford OX4 2DQ, UK
Tel.: [phone]
Blackwell Publishing Asia
550 Swanston Street, Carlton, Victoria 3053, Australia
Tel.: [phone]
Authorization to photocopy items for internal or personal use, or the internal or personal use
of specific clients, is granted by Blackwell Publishing, provided that the base fee is paid di-
rectly to the Copyright Clearance Center, 222 Rosewood Drive, Danvers, MA 01923. For those
organizations that have been granted a photocopy license by CCC, a separate system of pay-
ments has been arranged. The fee codes for users of the Transactional Reporting Service are
ISBN-13: 978-0-8138-2058-3/2007.
First edition, 2007
Library of Congress Cataloging-in-Publication Data
Blaschek, Hans.
Biofilms in the food environment/Hans Blaschek, Hua Wang, Meredith Agle. – 1st ed.
p. cm.
Includes index.
ISBN-13: 978-0-8138-2058-3 (hardcopy)
1. Biofilms. 2. Food–Microbiology. 3. Food–Safety measures. I. Wang, Hua, 1965–
II. Agle, Meredith. III. Title.
QR100.8.B55B62 2007
579

.17—dc22
2006025830
The last digit is the print number:987654321

10. Titles in theIFT Pressseries

Accelerating New Food Product Design and Development(Jacqueline H.P.
Beckley, J.C. Huang, Elizabeth J. Topp, M. Michele Foley, and Witoon Prinyawi-
watkul)

Biofilms in the Food Environment(Hans P. Blaschek, Hua H. Wang, and
Meredith E. Agle)

Food Carbohydrate Chemistry(Ronald E. Wrolstad)

Food Irradiation Research and Technology(Christopher H. Sommers and
Xuetong Fan)

Foodborne Pathogens in the Food Processing Environment: Sources, Detec-
tion and Control(Sadhana Ravishankar and Vijay K. Juneja)

High Pressure Processing of Foods(Christopher J. Doona, C. Patrick Dunne,
and Florence E. Feeherry)

Hydrocolloids in Food Processing(Thomas R. Laaman)

Microbiology and Technology of Fermented Foods(Robert W. Hutkins)

Multivariate and Probabilistic Analyses of Sensory Science Problems
(Jean-Francois Meullenet, Rui Xiong, and Chris Findlay)

Nondestructive Testing of Food Quality(Joseph Irudayaraj and Christoph Reh)

Nonthermal Processing Technologies for Food(Howard Q. Zhang, Gustavo V.
Barbosa-Canovas, V.M. Balasubramaniam, Editors; C. Patrick Dunne, Daniel F.
Farkas, James T.C. Yuan, Associate Editors)

Packaging for Nonthermal Processing of Food(J. H. Han)

Preharvest and Postharvest Food Safety: Contemporary Issues and Future
Directions(Ross C. Beier, Suresh D. Pillai, and Timothy D. Phillips, Editors;
Richard L. Ziprin, Associate Editor)

Regulation of Functional Foods and Nutraceuticals: A Global Perspective
(Clare M. Hasler)

Sensory and Consumer Research in Food Product Design and Development
(Howard R. Moskowitz, Jacqueline H. Beckley, and Anna V.A. Resurreccion)

Thermal Processing of Foods: Control and Automation(K.P. Sandeep)

Water Activity in Foods: Fundamentals and Applications(Gustavo V. Barbosa-
Canovas, Anthony J. Fontana Jr., Shelly J. Schmidt, and Theodore P. Labuza)

11. CONTENTS
List of Contributors ix
Preface xiii
Chapter 1.Biofilms in the Food Industry 3
Meredith E. Agle
Chapter 2.Shigella: Survival on Produce and Biofilm Formation 19
Meredith E. Agle and Hans P. Blaschek
Chapter 3.Biofilm Development byListeria monocytogenes 47
Scott E. Hanna and Hua H. Wang
Chapter 4.Inactivation ofListeria monocytogenesBiofilms using
Chemical Sanitizers and Heat 73
Revis A.N. Chmielewski and Joseph F. Frank
Chapter 5.Mixed Culture Biofilms 105
Michele Y. Manuzon and Hua H. Wang
Chapter 6.Prokaryote Diversity of Epithelial Mucosal Biofilms
in the Human Digestive Tract 127
Denis O. Krause, H. Rex Gaskins, and
Roderick I. Mackie
Chapter 7.Beneficial Bacterial Biofilms 153
Gregor Reid, Pirkka Kirjavainen, and
Bryan Richardson
Chapter 8.Applications of Biofilm Reactors for Production of
Value-added Products by Microbial Fermentation 167
Ali Demirci, Thunyarat Pongtharangkul, and
Anthony L. Pometto III
Index 191
vii

12. LIST OF CONTRIBUTORS
Meredith E. Agle
Rich Products, One Robert Rich Way, Buffalo, NY 14213, U.S.A.
Chapter 1, Chapter 2
Hans P. Blaschek
Department of Food Science and Human Nutrition, University of Illinois,
Urbana-Champaign, 1207 W. Gregory Drive, 488 ASL, MC-630, Urbana,
IL 61801, U.S.A.
Chapter 2
Revis A. N. Chmielewski
313 Food Science Building, Department of Food Science, University of
Georgia, Athens, GA 30602-7610, U.S.A.
Chapter 4
Ali Demirci
Department of Agricultural and Biological Engineering, 231 Agricultural
Engineering Building, The Pennsylvania State University, University Park,
PA 16802, U.S.A.
Chapter 8
Joseph F. Frank
Department of Food Science and Technology, University of Georgia, 211
Food Science Bldg., Athens, GA 30602-7610, U.S.A.
Chapter 4
H. Rex Gaskins
University of Illinois at Urbana-Champaign, Department of Animal
Sciences, 1207 W. Gregory Drive, Urbana, IL 61801, U.S.A.
Chapter 6
ix

13. x List of Contributors
Scott E. Hanna
5117 Crestwood Hill, San Antonio, TX 78244, U.S.A.
Chapter 3
Pirkka Kirjavainen
Canadian R&D Centre for Probiotics, Lawson Health Research Institute,
268 Grosvenor Street, London, Ontario, N6A 4V2, Canada
School of Public Health and Clinical Nutrition,
University of Kuopio, Finland
Chapter 7
Denis Krause
236 Animal Science Building, University of Manitoba, Winnipeg, MB,
R3T 2N2, Canada
Chapter 6
Roderick I. Mackie
University of Illinois, 1207 W. Gregory Drive, Urbana, IL 61801, U.S.A.
Chapter 6
Michele Y. Manuzon
Department of Food Science and Technology, Ohio State University,
2015 Fyffe Ct., Columbus, OH 43210-1007, U.S.A.
Chapter 5
Anthony L. Pometto III
Department Food Science and Human Nutrition, 2312 Food Sciences
Building, Iowa State University, Ames, IA 50011, U.S.A.
Chapter 8
Thunyarat Pongtharangkul
249 Agricultural Engineering Building, The Pennsylvania State University,
University Park, PA 16802, U.S.A.
Chapter 8
Gregor Reid
Lawson Health Research Institute, Room H214, 268 Grosvenor Street,
London, Ontario, N6A 4V2, Canada
Chapter 7

14. List of Contributors xi
Bryan Richardson
St. Joseph’s Health Care London, 268 Grosvenor Street, London, Ontario,
N6A 4V2, Canada
Chapter 7
Hua H. Wang
Department of Food Science and Technology, Ohio State University,
2015 Fyffe Court, 219 Parker Food Science Bldg., Columbus,
OH 43210-1007, U.S.A.
Chapter 3, Chapter 5

15. PREFACE
This book examines biofilms produced by food-borne microorganisms,
the risks associated with biofilms in the food chain, the beneficial appli-
cations of biofilms in the food environment, and approaches for biofilm
removal to improve sanitation and safety in the food environment. Specif-
ically, this book provides an introduction into the emerging and exciting
field of biofilm research in the food environment, a summary of advanced
knowledge in medical microbiology and engineering and its applicability
to food biofilm research, and potential directions for biofilm intervention
and industrial beneficial applications that may have direct impact on food
safety and public health.
This book is intended to serve as a comprehensive reference source for
the food science community including industry scientists, university re-
searchers, and regulatory agencies. Not only are general concepts regard-
ing biofilms in the food environment covered herein, but also included
are in-depth reviews on biofilm structures, the correlation between strain
virulence and biofilm-forming abilities, cutting-edge technologies to inves-
tigate microbial compositions in ecosystems and cell-to-cell interactions,
and updated findings on molecular attributes and mechanisms involved in
biofilm development which might lead to targeted approaches for biofilm
prevention and removal. The topics covered and approaches discussed
are truly interdisciplinary in nature.
Biofilm formation involving food-borne pathogens present on surfaces
in the food environment and its correlation to pathogen persistence
and food-borne illnesses were examined inListeria monocytogenesand
Shigella; results from various studies suggest that biofilm-related cells are
more resistant to adverse environments, and stress responses may trigger
biofilm formation. It is possible that stress responses and biofilm formation
share some common metabolic pathways. Therefore, further characteri-
zation of molecular regulatory mechanisms involved in stress responses
and biofilm formation may shed light on identification of new targets and
development of new strategies for biofilm intervention.
xiii

16. xiv Preface
Biofilm intervention is a universal theme and this is an important area
in food-related research as well. A comprehensive discussion on the types
of physical treatments and chemical sanitizers, their mode of action on
biofilm removal, and a summary of the effectiveness of various treatments
will be very useful for industry scientists and academic researchers.
While the formation of biofilms by pathogenic or spoilage microor-
ganisms may have a negative impact on food safety and quality, biofilm
formation can also have beneficial applications in the food environment.
Attachment of beneficial microbes to the host intestinal tissues or gut
microbiota can improve the overall health of the gut microenvironment.
While microbial resistance to extreme environmental conditions is con-
sidered problematic in sanitation, such features have great application in
fermentation where the production yield can be significantly improved by
culture immobilization via biofilm formation and such biofilm-producing
cultures are able to withstand high acid and low oxygen environment
often associated with batch fermentation.
The animal gastrointestinal ecosystem is considered one of the most
complicated biofilms in nature. It is evident that food intake has a major
impact on the ecosystem formulation but our knowledge in this area still
remains at the infant stage. Due to the availability of the population genetic
tools and its significance in public health, this area is inevitably becoming
a research focus for microbiologists and food scientists in the coming
years. We hope an overview of the human gut biofilms will help interested
parties, particularly scientists new to the field to have a jump start in this
fascinating research area.
Biofilms in the food environment is still very much an emerging re-
search area and the systems to be studied are complicated. In many cases,
researchers are not just dealing with a pure bacterial culture, but rather
consortia made up of a broad spectrum of organisms, i.e. food-borne
pathogens, spoilage microbes, commensals, starters, and beneficial or-
ganisms. In addition, food processing and storage conditions, food ingre-
dients, the host response, and immune system can all affect the behavior
of these microorganisms. Therefore, a comprehensive knowledge of the
food system, the microbiology, the host and environment, as well as the
availability of cutting-edge research tools is a must for advancement in this
field. We hope this book can serve as a reference source for applied and
regulatory scientists and as well as academic researchers contemplating
their future work.
Hans P. Blaschek
Hua H. Wang
Meredith E. Agle

17. Biofilms in the Food
Environment
1
Biofilms in the Food Environment
Edited by Hans P. Blaschek, Hua H. Wang, Meredith E. Agle
Copyright © 2007 by Blackwell Publishing and the Institute of Food Technologists

18. Chapter 1
BIOFILMS IN THE FOOD INDUSTRY
Meredith E. Agle
Introduction
The first microbial biofilms were discovered on the surface of teeth by
A. van Leeuwenhoek using primitive microscopes. The theory of biofilms
was first described by J.W. Costerton in 1978. Abiofilmis defined as a mi-
crobially derived sessile community which is characterized by cells that
are irreversibly attached to a substratum, interface, or each other. The
biofilm is irreversibly attached to the surface and rinsing cannot remove
it. These cells are embedded in an extracellular polymeric matrix. Cells
in a biofilm exhibit an altered growth and gene transcription compared
to unattached cells (Donlan and Costerton 2002). Biofouling is the unde-
sirable formation of a layer of microorganisms and their decomposition
products on surfaces in contact with liquids. In the food industry this may
lead to reduced heat transfer, increased resistance to flow, and corrosion.
Biofilm formation can result in postprocessing contamination and cross
contamination (Kumar and Anand 1998).
Bacteria grow preferentially in the biofilm mode in industrial and natural
systems. Bacteria have the ability to attach in turbulent conditions with
Reynolds number greater than 5,000. High shear may serve to impinge
bacteria on the surface (Donlan and Costerton 2002). Under conditions
of higher flow and higher shear, cell clusters may be elongated and form
streamers. Biofilms grown under high-shear conditions were smoother
and denser than those grown under low-shear conditions (Stoodley and
others 2002). Bacteria can colonize smooth as well as rough surfaces. Cells
have been reported to attach more rapidly to hydrophobic surfaces—
nonpolar surfaces such as plastic—rather than hydrophilic surfaces, such
as glass or metal (Donlan 2002). Materials exposed to aqueous medium
are conditioned by polymers in the medium increasing the rate and extent
of attachment (Donlan 2002). Bacterial cells, organic molecules (such as
3
Biofilms in the Food Environment
Edited by Hans P. Blaschek, Hua H. Wang, Meredith E. Agle
Copyright © 2007 by Blackwell Publishing and the Institute of Food Technologists

19. 4 Biofilms in the Food Environment
proteins), and inorganic molecules can absorb to surfaces forming a con-
ditioning film. These components can be transferred to the surface via
turbulent fluid flow. This results in a higher concentration of nutrients
at the surface when compared to the bulk fluid. The presence of the
conditioning film alters the surface free energy, electrostatic charge, and
hydrophobicity of the surface. A conditioning film is not, however, re-
quired for bacterial attachment (Kumar and Anand 1998). After a biofilm
has been formed it is very viscoelastic and rubbery. Biofilms in low-shear
environments have low tensile strength, while biofilms in high-sheer en-
vironments are very strong and resist mechanical breakage (Donlan and
Costerton 2002).
Confocal microscopy revealed that biofilms are not homogeneous
monolayers of cells. Biofilms are heterogeneous and consist of micro-
colonies, which are the basic units of the biofilm. Biofilms are approx-
imately 15% cells and 85% matrix by volume. The cells are enclosed in
matrix which forms mushrooms and towers. Interspersed between these
towers are water channels. These water channels can carry nutrients,
dissolved oxygen, and antimicrobials to the cells in the microcolonies.
The exchange of nutrients in the biofilm structure allows the biofilm to
develop a high degree of thickness and complexity. Individual cells are
maintained in optimal nutritional conditions in locations throughout the
biofilm (Stoodley and others 2002). Measurements using microelectrodes
reveal that the pH and the dissolved oxygen content of the biofilm are re-
duced near the substratum (Watnick and Kolter 2000). Biofilms can form
as both single and multispecies communities, all of which share the same
general organization (Donlan and Costerton 2002). Multispecies biofilms
tend to be thicker than those of a single species. Microcolonies can break
off the biofilm and serve as a seed to form new biofilms elsewhere. Cells
that have shed may also revert to the planktonic mode. Upon attachment
a variety of genes are up- and down-regulated in the cells (Donlan 2002).
The formation of a biofilm can occur by one of three mechanisms:
redistribution of attached cells by surface motility, binary division of at-
tached cells, or the recruitment of cells from the bulk fluid to the devel-
oping biofilm. Biofilms can take over 10 days to reach structural maturity
(Stoodley and others 2002). InPseudomonas putidaandEscherichia
colibiofilms the cells in the center of the clusters decreased as clusters
grew larger, but increased when carbon was supplied. This implies that
the activity in the inside of the cluster may be limited by the amount of
nutrients present.E. coligrow in the biofilm mode under conditions of
nutrient availability. Other organisms grow preferentially in biofilms un-
der conditions of nutrient deprivation. When nutrient deprivation occurs
cells detach and return to the planktonic mode. Environmental factors

20. Biofilms in the Food Industry 5
such as temperature, osmolarity, pH, iron, and oxygen can also influence
biofilm formation (O’Toole and others 2000).
Biofilms form in a stepwise fashion. First, individual cells adhere to a
surface by only a small amount of exopolysaccharide. This phase is re-
versible and cells may leave the surface and become planktonic again.
As the biofilm grows the microcolonies and water channels form. Cells
in the biofilm can alter their physiological state according to their niche.
Long-range forces such as van der Waals, electrostatic, and hyrdropho-
bic are involved in reversible attachment. At this point, cell can still be
removed by rinsing. After initial attachment the organism must maintain
contact with the surface, attach irreversibly, and grow to form a biofilm.
Irreversible attachment is mediated by short-range forces such as dipole–
dipole, hydrogen, ionic, and covalent bonds as well as hydrophobic inter-
actions. After irreversible attachment, rinsing will no longer remove the
cells. Cells must be removed by scraping (Kumar and Anand 1998). The
transition from weak to strong interactions with the surface is often medi-
ated by the production of exopolymeric substances (EPS), which consists
of a diverse array of biosynthetic polymers which may include substi-
tuted and unsubstituted polysaccharides, substituted and unsubstituted
proteins, nucleic acids, and phospholipids. No population growth in the
biofilm may be normal because cell division may be impeded by the sur-
rounding exopolysaccharide. As biofilms mature, channels and pores are
developed and the bacteria are redistributed away from the substratum.
Acyl-homoserine lactone autoinducers have been detected in naturally oc-
curring biofilms, implying that bacteria in biofilms may undergo density-
dependent regulation. Cells in biofilms also have the ability to exchange
genetic elements at an increased rate. This may allow for the acquisition of
new genes for antibiotic resistance, virulence, and environmental survival
(Watnick and Kolter 2000).
Antimicrobial Resistance
Biofilms are more resistant to antimicrobials, such as antibiotics and disin-
fectants, than planktonic cells. Cells in biofilms may also exhibit increased
resistance to UV light (O’Toole and others 2000). This increased resis-
tance may be due to delayed penetration of the antimicrobial through the
biofilm, altered rate of growth of cells in the biofilm, and other physi-
ological changes that occur in the biofilm mode of growth. In order to
kill cells in a biofilm the antimicrobial must penetrate the biofilm. The
extracellular polymeric substance surrounding the cells may hinder diffu-
sion. Ciprofloxacine required only 40 sec to treat a sterile surface, whereas

21. 6 Biofilms in the Food Environment
21 min was needed to penetrate aPseudomonas aeruginosabiofilm. A 2%
solution of alginate, the polysaccharide found inPseudomonasbiofilms,
inhibited the diffusion of several antibiotics. Additionally, the biofilm ma-
trix may inactivate the antibiotic. Positively charged compounds such
as aminoglycoside antibiotics may bind the negatively charged polymers
of the biofilm, resulting in slower penetration (Stewart and Costerton
2001).
Biofilm cells grow at a slower rate than planktonic cells and therefore
take up antimicrobials more slowly. The slowest growingE. colicells in
a biofilm were more resistant to antibiotics. OlderP. aeruginosa(10-day-
old) biofilms were more resistant to antibiotics than younger (2-day-old)
biofilms of the same organism (Donlan and Costerton 2002). The het-
erogeneous nature of biofilms that consist of cells representing a wide
variety of different metabolic states allows cells to survive a metabolically
directed attack (Costerton and others 1999). Certain antibiotics affect
growing cells, such as penicillin which targets cell wall synthesis. Cells in
biofilms that are not growing would be resistant to such an antibiotic. Con-
ditions such as nutrient limitation and the build-up of toxic by-products
favor the expression of stress-induced genes and the formation of biofilms
(Donlan and Costerton 2002). Cells in a biofilm may develop a protected
phenotype in response to growing on a surface, similar to spore formation
(Costerton and others 1999). Cells in biofilms do not exhibit the familiar
mechanisms for antibiotic resistance, such as efflux pumps, modifying
enzymes, and target mutations (Stewart and Costerton 2001). Cells that
detach from the biofilm do not exhibit the resistance of cells in the biofilm
and quickly become susceptible to antibiotics. The resistance, therefore,
is not acquired through mutations or mobile genetic elements (Stewart
and Costerton 2001).
Multispecies Biofilms
Biofilms in nature are generally multispecies. Mixed species biofilms are
frequently thicker and more stable than biofilms consisting of a single
species. Siebel and Characklis (1991) reported thatP. aeruginosaand
Klebsiella pneumoniaeform biofilms of 30 and 15μm, respectively, but
form a 40-μm-thick biofilm together. Cells in multispecies biofilms dis-
tribute themselves based on the ability to survive in the various microen-
vironments in the biofilm and based on the symbiotic relationships among
the groups of microorganisms. Organisms in multispecies biofilms are not
randomly distributed, but are organized to meet the needs of each species
(Watnick and Kolter 2000).

22. Biofilms in the Food Industry 7
Carpentier and Chassaing (2004) examined the ability of 29 microor-
ganisms isolated from food processing environments to interact with
Listeria monocytogenes.Sixteen strains decreased the ability ofL. mono-
cytogenesto form biofilms. Eleven strains had no effect and four strains
increased the ability ofL. monocytogenesto form biofilms. No correlation
was observed between the amount of EPS produced by the different strains
and their effect on the biofilm formation ofL. monocytogenes, implying
that not the quantity of EPS produced, but rather the type of EPS produced
that is important for formation ofL. monocytogenesbiofilms in coculture.
This work confirms that the resident microflora in a food processing
environment has a strong effect on the presence ofL. monocytogenes.
Disinfectants
Bremer and others (2002) reported that pH-adjusted chlorine solutions
were more effective in reducing the number ofL. monocytogenesand
Flavobacteriumcells than unadjusted solutions. Cell death increased with
increasing chlorine concentration and increased exposure time. Chlorine
was more effective against cells on stainless steel compared to cells at-
tached to conveyor belt material. This may be attributed to the inability
of the chlorine to reach cells in the “pores” of the belt.
Parkar and others (2004) examined the effectiveness of various clean-
ing regimes on the biofilms of the sporeforming thermophile,Bacillus
flavothermuson stainless steel. Cleaning with caustic (2% NaOH, 75
◦
C,
30 min, dH
2O rinse) followed by acid (1.8% HNO3,75
◦
C, 30 min, dH2O
rinse) was the most effective caustic acid treatment for biofilm removal.
This treatment killed all cells in the biofilm and removed most cells and
polysaccharide from the stainless steel. Reducing concentrations of caus-
tic or acid or reducing temperatures resulted in increased bacterial survival
and increased detection of polysaccharide remaining on the surface of the
stainless steel. Residue remaining on the surface after cleaning may serve
as an attachment site for microorganisms or organic material, which may
result in more rapid biofilm formation or product spoilage. The effective-
ness of the cleaning process should be monitored not only by the number
of cells remaining, but also by the presence of any cell residue on the
cleaned surface.
Langsrud and others (2003) isolated 14 strains ofSerratia marcescens
from disinfecting footbaths found in dairy plants. These strains were
able to form biofilms on stainless steel. The strains were resistant to
TEGO—an amphoteric disinfectant—and benzalkonium chloride. The
strains, however, were sensitive to other disinfectants (peracetic acid and

23. 8 Biofilms in the Food Environment
hypochlorite). This suggests that rotation of disinfectants may be useful
in eliminating resistant microorganisms (Lansgrud and others 2003).
Food Processing Surfaces
Arnold and others (2004) reported significantly fewer bacterial cells at-
tached to electropolished stainless steel when compared to the control,
untreated stainless steel surface. Electropolished samples exhibited de-
creased surface roughness. Both electropolished stainless steel samples
and untreated controls were treated with a corrosive treatment to mimic
processing conditions. All samples exhibited increased reddish-brown dis-
coloration. The electropolished samples were less discolored than the
controls and seemed to resist surface oxidation. After the corrosive treat-
ment the control stainless steel surface was much smoother and exhibited
reduced bacterial attachment. The electropolished stainless steel samples
also exhibited reduced bacterial attachment after the corrosive treatment.
Stainless steel is frequently used in the construction of food processing
equipment. Regular mechanical or chemical cleaning can damage
stainless steel surfaces. Microorganisms and organic material can gather
in these sites and be protected from disinfectants. Boyd and others (2001)
examined the surface of worn stainless steel. Four samples were exam-
ined: 316 grade, 316 grade abraded with 240 grit, 304 brushed grade, and
304 quartz paste abraded. Samples were treated with a 1% starch solution
or with full fat milk powder to mimic food soil and then cleaned by
spraying or brushing. The 316 abraded stainless steel sample exhibited
unidirectional wear on the surface and the 304 abraded sampled exhibited
bidirectional wear. Microscopic examination revealed that spray-cleaned
samples retained soiling material. Greater amounts of soil absorption were
observed on the damaged portion of the steel samples. Brush cleaning
removed more soil than spray cleaning. The 304 brushed grade sample
retained the most soil because this surface had the deepest grooves, fol-
lowed by the 316 abraded with 240 grit and then the 304 quartz abraded
sample. The retention of material was greater for surfaces with sharp
deep scratches compared to surfaces with wider defects. Samples soiled
with fat milk powder were spray cleaned or bushed cleaned, and then
analyzed using ToF-SIMS (time of flight secondary ion mass spectrometry).
This technique provided elemental, molecular, and polymer structure
information by bombarding a sample with ions and then mass analyzing
the secondary particles that are emitted. Spray cleaning left a larger
amount of fatty acid material and removed more proteinaceous material
when compared to samples cleaned by brushing (Boyd and others 2001).

24. Biofilms in the Food Industry 9
Moretro and others (2003) examined the ability ofStaphylococcusiso-
lated from food and food processing environments to form biofilms. Strains
formed thicker biofilms when sodium chloride or glucose was added to
the medium. Biofilm formation was examined on polystyrene, which is
hydrophobic and may be used for food packages, and on stainless steel,
which is hydrophlilic. Biofilm formation on polystyrene and stainless steel
were correlated. The authors reported a higher prevalence inqacgenes
among biofilm forming strains ofStaphylococcus.These genes encode
efflux pumps which confer resistance to quaternary ammonium com-
pounds.
Borucki and others (2003) examined the ability of different strains of
L. monocytogenesto form biofilms. Persistent strains ofListeria, those
that were repeatedly isolated from bulk milk samples from the same dairy,
were better biofilm formers than strains that were sporadically isolated
from bulk milk samples. The authors demonstrated thatL. monocytogenes
does indeed produce EPS by staining with ruthenium red, a stain specific
for carbohydrates.
Midelet and Carpentier (2004) examined the ability ofPseudomonas
fluorescensandStaphylococcus sciuribiofilms to transfer from stainless
steel to a solid model food. These authors reported that the addition
of calcium chloride to the liquid used to establish the biofilm led to in-
creased surface coverage. This may be attributed to the calcium ions cross-
linking between the anionic polysaccharides.S. sciuriwas observed to
have weaker attachment thanP. fluorescens.Microcolonies were found
to preferentially detach from the biofilm compared to single cells. When
biofilms were treated with a chlorinated alkaline agentP. fluorescenscells
detached more readily, but the attachment strength ofS. sciuriincreased.
When biofilms were treated with a disinfectant containing glutaraldehyde
and a quaternary ammonia, compound attachment strength and micro-
colony cohesion were increased due to the fixative action of glutaralde-
hyde (Midlet and Carpentier 2004).
Exopolysaccharides
The main cement for cells in biofilms is a mixture of polysaccharides
known as exopolysaccharides (EPS), which are secreted by cells in the
biofilm. The types of EPS secreted vary from organism to organism. The
majority of EPS are polyanionic owing to the presence of uronic acids
or ketal-linked pyruvate. The primary configuration of the EPS is deter-
mined by composition. The secondary configuration often takes the form
of aggregated helices. Exopolysaccharide is normally found in ordered

25. 10 Biofilms in the Food Environment
conformations. The EPS are long chains with molecular masses of (0.5–
2.0)×10
6
Da, which can associate in a variety of ways. Electrostatic
forces and hydrogen bonds are the dominant forces that govern these
interactions. The increased EPS production in biofilms may be a result
of a stress response as in the case of colonic acid production inE. coli.
The amount of EPS produced depends on the nutrients present. Synthe-
sis of EPS is promoted by excess carbon sources with limiting nitrogen,
potassium, and phosphorus. Bacterial mutants that are unable to produce
EPS are unable to form biofilms. They may, however, be able to attach
to surfaces. Exopolysaccharides allow for the binding of large amounts
of water and contribute to mechanical stability of the biofilm, allowing
it to withstand shear forces (Sutherland 2001). The EPS from several or-
ganisms have been characterized. Danese and others (2000) reported that
thewcaFgene product was required for the production of colonic acid.
Colonic acid was not required for initial attachment like the polysaccha-
rides ofShewannella putrefaciensandVibrio cholerae.It was, however,
necessary for the establishment of the complex three-dimensional (3-D)
structure of theE. colibiofilm. Mutants that could not produce colonic
acid were still able to attach to abiotic surfaces (Danese and others 2000).
Alginate is the primary component ofP. aeruginosabiofilms. ThealgC
gene involved in the production of alginate is transcribed at a higher
rate (∼fourfold) inP. aeruginosacells grown in biofilms compared to
planktonic cells (Davies and others 1993). Genes in the intercellular ad-
hesion locus (icaADBC)inStaphylococcus aureusandStaphylococcus
epidermisencode genes involved in the synthesis ofβ-1-6-linked poly-N-
acetylglucosamine referred to as PNAG.Staphylococcusstrains deficient
in PNAG production do not exhibit mushroom-like colonies and wide
water channel-like strains, which produce larger amounts of PNAG.
Quorum Sensing
Microbial biofilms provide a suitable environment for cell-to-cell signaling
due to the large cell density. This quorum sensing occurs in a density-
dependent manner via low-molecular-weight signaling compounds. The
concentration of these compounds depends on population density. When
a critical concentration is reached certain genes are turned on or off in the
bacterial cells. There are several different molecules involved in cell-to-cell
signaling. The most common autoinducer in Gram-negative microorgan-
ism isN-acyl-homoserine lactones (AHL). 2-Heptyl-3-hydroxy-4-quinolone
(PQS) is involved in quorum sensing inP. aeruginosa.Amino acids and
short posttranslationally modified peptides are used by Gram-positive

26. Biofilms in the Food Industry 11
microorganisms. Autoinducer-2 (AI-2) first discovered inVibriois pro-
duced by both Gram-positive and Gram-negative microorganisms (Van
Houdt and others 2004).
P. aeruginosapossesses two cell-to-cell signaling systems:lasR-lasIand
rhlR-rhlI. ThelasIgene product directs the synthesis of autoinducer
N-(3-oxododecanoyl)-
L-homoserine lactone. ThelasRgene product re-
quires a certain level of homoserine lactones to activate the transcription
of virulence genes in this organism. The system directs the production of
N-butryl homoserine lactone, which causes the transcription of virulence
genes and RpoS. Davies and others (1998) examined biofilm production
in knockout mutants, which were unable to produce either of the au-
toinducers described above. The biofilm produced by mutant cells was
80% thinner than the wild-type and the cells were densely packed. This
phenotype was attributed tolasIgene. When thelasIgene productN-(3-
oxododecanoyl)-
L-homoserine lactone was added tolasImutant, biofilms
that were similar to the wild-type were formed. These authors concluded
that the quorum sensing moleculeN-(3-oxododecanoyl)-
L-homoserine lac-
tone is required for biofilm formation. No significant difference was ob-
served between the EPS of the mutant and wild-typeP. aeruginosacells
(Davies and others 1998).
Van Houdt and others (2004) isolated 68 strains of Gram-negative bacte-
ria from a plant processing fresh vegetables. These strains were examined
for their ability to form biofilms. Various degrees of biofilm-forming ability
were observed and all strains were significantly better at forming biofilms
thanE. coliDH5α. The 68 strains were examined for their ability to pro-
duce AHL, PQS, or AI-2. No bacteria tested produced PQS, 26 isolates
produced AI-2, and 5 isolates were positive for AHL production. These
strains were identified asVibrio diazotrophicus,Serratia plymuthica(2),
andPanthoea agglomerans(2). The authors did not find a correlation be-
tween biofilm formation and the production of autoinducers (Van Houdt
and others 2004).
Microscopic Examination of Biofilms
Biofilms are often not very homogeneous, resulting in a specimen that is
difficult to visualize. Thick biofilms may be problematic because the bac-
teria in lower layers cannot be observed or quantified and organisms in
the upper layers may be lost if harsh fixation and staining techniques are
used. Additional difficulties may occur depending on the surface on which
the biofilm is located. Opaque and irregularly shaped surfaces require op-
tics with a large depth of field. A variety of microscopic techniques such

27. 12 Biofilms in the Food Environment
as scanning electron microscopy (SEM), environmental scanning electron
microscopy (ESEM), atomic force microscopy (AFM), and confocal scan-
ning laser microscopy (CSLM) can be used to image biofilms.
The inventors of the ESEM wanted to observe liquid and hydrated sam-
ples. The operational pressure must be at least 4.6 torr at 0
◦
C, as this
is the minimum pressure needed to maintain liquid water. This is pos-
sible with multiple pressure-limiting apertures as well as environmental
secondary electron detectors. In ESEM the use of multiple apertures per-
mits smaller pressure differences, allowing for larger diameters at each
aperture and maintaining a greater total pressure difference between the
sample chamber and the column. By dividing the column into differential
pressure zones separated by pressure-limiting apertures the electron gun
can remain under a high vacuum and the sample chamber may contain a
gas (Cameron and Donald 1994).
The use of larger apertures does not place limits on the beam current.
In ESEM water is the most common imaging gas and a separate vacuum
pump permits fine control of its vapor pressure in the chamber. The elec-
tron beam emits primary electrons which strike the sample, resulting in
the emission of secondary electrons. These secondary electrons collide
with water molecules that serve as a cascade amplifier delivering the sec-
ondary electron signal to the positively biased gaseous secondary electron
detector. The water molecules, which are positively charged due to the
loss of electrons, are attracted to the specimen where a negative charge
has been produced by the electron beam. This serves to suppress charging
artifacts. The field emission gun produces a brighter filament image, or
electron beam, than other sources. The accelerating voltage of the beam
can be reduced to permit the imaging of fragile samples.
Environmental SEM is a modification of conventional SEM. The speci-
men chamber can operate with up to 10 torr of vapor pressure, allowing
for the examination of hydrated samples. Sample preparation such as fix-
ation or staining is not required for ESEM. This technique allows intact
biofilms to be examined in fully hydrated state at high magnifications.
ESEM allows for the visualization of the biofilm in its naturally hydrated
state. The electron beam, however, can cause damage to the sample. This
damage occurs very quickly in ESEM samples. ESEM can also be used to
image plant tissue in its hydrated state. Hamm and others (2002) examined
alfalfa stems with ESEM as they were dehydrated.
Conventional SEM allows for visualization of complex surface struc-
tures at very high magnifications. Samples are fixed with an aldehyde
such as glutaraldehyde or formaldehyde, stained with a heavy metal stain,
dehydrated using a graded ethanol or acetone series, and coated with
a conductive material. Transmission electron microscopy (TEM) allows

28. Biofilms in the Food Industry 13
for the visualization of internal cross-sectional detail of the biofilm. TEM
specimens are also fixed and stained as in SEM and are often embedded.
Biological specimens such as biofilms tend to be sensitive to the harsh
treatments required to prepare samples for SEM and TEM. The dehydra-
tion process may cause the biofilm to shrink, resulting in shrinking of
components of the glycolax to 1% of their original volume (Surman and
others 1996). The polymeric substances in the biofilm appear more fi-
brous rather than a thick gelatinous matrix when biofilms are dehydrated
for SEM (Donlan and Costerton 2002). Care must be taken when interpret-
ing these micrographs because of the presence of artifacts. Comparative
visualization by other techniques is recommended. Both SEM and TEM
offer high resolution and give information on spatial arrangement and
cellular ultrastructure.
Little and others (1991) examined biofilms with both ESEM and SEM.
In the ESEM mode individual bacteria could not be distinguished in the
hydrated biofilm, whereas in SEM, bacteria were observed as an individual
monolayer. The authors reported that it was impossible to image individual
cells in the monolayer in the ESEM mode. When a biofilm that had been
examined using ESEM was treated with solvents much of the polymeric
material was removed, revealing the bacteria as well as decreasing the
surface area of the biofilm (Little and others 1991). In ESEM the biofilm was
observed to have diatoms on the surface. These diatoms were removed
with an acetone wash, demonstrating the negative effects that the harsh
preparation protocol required for SEM may have on the sample (Little and
others 1991).
Atomic force microscopy (AFM) uses a sharp probe to map the con-
tours of a sample. An AFM has a silicon nitride tip located on a flexible
cantilever. The tip is scanned over a sample with a small repulsive force
between the tip and the sample. Undulations in the surface topography
of the sample result in the deflection of the cantilever. The undulations
are detected by a laser located on the back of the cantilever, which is
reflected onto a split photodetector. A feedback signal is then applied to
the pizeoscanner, which is converted to a false color image that depicts
the surface topography of the sample. AFM imaging in air results in very
high resolution images of the surface of the biofilm. Imaging can also be
carried out in liquid, but image quality is often poor. AFM also allows for
the construction of 3-D images.
Modulation contrast microscopy, which is a modification of bright-field
microscopy, allows for noninvasive imaging of biofilms without the need
for staining. The image has high-contrast resolution, a 3-D appearance,
and does not contain the halos or artifacts that are often present in phase-
contrast microscopy. This technique revealed a heterogeneous matrix

29. 14 Biofilms in the Food Environment
with a diverse group of viable bacteria. Since a coverslip was used some
compression of the biofilm occurred. The advantages of this technique are
minimal sample preparation and capability to observe an intact, hydrated
biofilm (Surman and others 1996).
The differential interference contrast (DIC) and fluorescence micro-
scope consists of a conventional light microscope with UV fluorescence
and differential interference contrast through a mercury lamp. This sys-
tem allows for the examination of biofilms without prior preparation and
without a coverslip, so good topographical data are obtained without the
compression of the biofilm by a coverslip. This technique allows for the
measurement of the depth of the biofilm. The use of stains permitted dif-
ferentiation between viable and nonviable cells (Surman and others 1996).
Confocal scanning laser microscopy (CSLM) allows for optical section-
ing and the construction of 3-D images. The optical sectioning capabilities
are based on the confocal pinhole principle, which removes light that does
not originate from the specimen plane in focus. Using several different
fluorophores, a confocal microscope equipped with different detectors
can produce multiple images simultaneously with the optical series. In
this way spatial relationships of differential structures can be determined
(Surman and others 1996). The resolution of a confocal microscope is
1.4 times greater than that of other optical microscopes (Carmichael and
others 1999). CSLM can provide detailed information on location and
viability of microorganisms without disturbing the physical location of
the organism relative to the plant structure (Takeuchi and Frank 2001).
Reisner and others (2003) used CSLM to examine the architecture ofE. coli
K-12 biofilms in continuous flow cell cultures over time. The presence of
IncF plasmids induced biofilm formation similar to that ofP. aeruginosa.
MatureE. coliK-12 biofilms possessed 70–100-μm structures that extend
into the liquid phase.
Mattila and others (1997) used SEM, TEM, and confocal microscopy to
observe seawater biofilms on stainless steel. Using microscopy, biofilms
were observed forming in a stepwise fashion. First individual rods at-
tached, next came the attachment of oval-shaped organisms, followed by
spiral-shaped bacteria. Finally, a thin layer covered the surface. This layer
was visible only in SEM when it was disturbed. It was not visible in TEM
or using the light microscope. This demonstrates the advantage of using
several microscopic imaging techniques. SEM also revealed the presence
of mushroom-like microcolonies. TEM sections of the interior of the film
showed small cells packed in an exopolymeric material and CSLM demon-
strated the presence of polysaccharide in the matrix. Development of
biofilm was also observed using CSLM, with total coverage of the stainless
steel surface reaching 10–20%.

30. Another Random Document on
Scribd Without Any Related Topics

34. The Project Gutenberg eBook of Η
Ευρώπη κατά τον 19ον αιώνα

35. This ebook is for the use of anyone anywhere in the United States
and most other parts of the world at no cost and with almost no
restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it
under the terms of the Project Gutenberg License included with this
ebook or online at www.gutenberg.org. If you are not located in the
United States, you will have to check the laws of the country where
you are located before using this eBook.
Title: Η Ευρώπη κατά τον 19ον αιώνα
Author: Paulos Karolides
Release date: July 7, 2012 [eBook #40150]
Most recently updated: October 23, 2024
Language: Greek
Credits: Produced by Sophia Canoni. Thanks to George Canonis for
his major work in proofreading.
*** START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK Η ΕΥΡΏΠΗ ΚΑΤΆ
ΤΟΝ 19ΟΝ ΑΙΏΝΑ ***

36. Note: The tonic system has been changed from polytonic to monotonic,
the spelling of the book has not been changed otherwise. A correction at
the end of the book has been taken into account.// Σημείωση: Ο
τονισμός έχει αλλάξει από πολυτονικό σε μονοτονικό. Κατά τα άλλα έχει
διατηρηθεί η ορθογραφία του βιβλίου. Μία διόρθωση στο τέλος του
βιβλίου έχει ληφθεί υπόψη.
Π. ΚΑΡΟΛΙΔΟΥ
Η  Ε Υ Ρ Ω Π Η
ΚΑΤΑ ΤΟΝ 19ον ΑΙΩΝΑ

37. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣ ΔΙΑΔΟΣΙΝ ΩΦΕΛΙΜΩΝ
ΒΙΒΛΙΩΝ
ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ
1900
ΕΚΔΟΣΕΙΣ TOΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
ΠΡΟΣ ΔΙΑΔΟΣΙΝ
ΩΦΕΛΙΜΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ
ΑΡΙΘ. 10. — ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1900

38. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ ΡΑΦΤΑΝΗ — ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Ευρώπη προ του 19 μ. Χ. αιώνος
Η Ευρώπη, η οποία σήμερον είναι το κέντρον της ιστορίας
του κόσμου και κατοικείται υπό των ισχυροτάτων και μάλλον
πολιτισμένων λαών, είχε το πάλαι δύο μόνον σπουδαίους και
πολιτισμένους λαούς, τους Έλληνας και τους Ρωμαίους. Αλλ'
ο πολιτισμός και των δύο τούτων λαών, μάλιστα ο των
Ελλήνων, είχε την καταγωγήν του εν μέρει εκ της Ασίας και
εκ της Αιγύπτου. Εκεί ανεπτύχθη ο αρχαιότατος ιστορικός
βίος, εκεί αι αρχαιόταται θρησκείαι και πoλιτείαι. Η Κίνα, η
Ινδία, η Βαβυλωνία, η Ασσυρία, η Μηδία, η Περσία εις την
μεγάλην Ασιατικήν ήπειρον, και η Αίγυπτος εις την Αφρικήν
ήσαν αι χώραι και τα κράτη, όπου εγεννήθη κατά πρώτον ο
πολιτισμός. Αλλ' ο πολιτισμός εκείνος εστερείτο τριών
πραγμάτων, τα οποία δημιουργούν τον αληθή πνευματικόν
βίον του ανθρώπου, δηλαδή της Φιλοσοφίας εις τας γνώσεις,

39. της ελευθερίας εις την πολιτείαν και της καλαισθησίας εις
την τέχνην. Υπό τοιούτον πνεύμα εμορφώθη μόνον ο
Ελληνικός πολιτισμός.
Οι Έλληνες κατοικούντες κατά την αρχαιότητα τας ιδίας
περίπου χώρας, τας οποίας κατοικούν και σήμερον, υπήρξαν
οι αρχηγοί και δημιουργοί του Ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Ούτοι ανέπτυξαν εις ανώτατον βαθμόν τας τέχνας, την
ποίησιν, τας επιστήμας, την φιλοσοφίαν και όλον εν γένει
τον πνευματικόν βίον, μετά δε την εμφάνισιν του
Χριστιανισμού ούτοι ανέπτυξαν και ετελειοποίησαν την
διδασκαλίαν της νέας πίστεως και διέδωκαν αυτήν εις όλην
την άλλην Ευρώπην.
Οι δε Ρωμαίοι, κάτοικοι μιας πόλεως της Ιταλίας, της Ρώμης,
διά σώφρονος πολιτείας και διά μεγάλων στρατιωτικών
αρετών κατέκτησαν βαθμηδόν όλην την Ιταλίαν και αφού
ούτως εδημιούργησαν ισχυρόν κράτος Ιταλικόν, υπέταξαν
εις αυτό και τας Ελληνικάς χώρας. Η Ελλάς υπετάχθη
πολιτικώς και στρατιωτικώς εις την Ρώμην, αλλά και η Ρώμη
υπετάχθη ηθικώς και πνευματικώς εις την Ελλάδα. Τα
Ελληνικά γράμματα και ο Ελληνικός πολιτισμός διεδόθησαν
εις τους Ρωμαίους, και από των Ρωμαίων εις όλα τα έθνη της
Ευρώπης, τα οποία αυτοί υπέταξαν.
Τα έθνη ταύτα ήσαν οι πρόγονοι των σημερινών Γάλλων,
Ισπανών και οι αρχαίοι κάτοικοι της Αγγλίας. Αλλά και οι
πρόγονοι των σημερινών λαών της Γερμανίας, αν και δεν
υπετάχθησαν στρατιωτικώς και πολιτικώς εις τους Ρωμαίους,
ήλθαν όμως εις σχέσεις και συνάφειαν πολλήν προς αυτούς
και έλαβαν παρ' αυτών τον Ελληνορρωμαϊκόν πολιτισμόν
Όλοι ούτοι οι αρχαίοι λαοί της δυτικής Ευρώπης προ της
υποταγής των εις τους Ρωμαίους ευρίσκοντο εις
βαρβαρότητα. Παρά των Ρωμαίων έλαβαν τα σπέρματα του
πολιτισμού και αυτόν τον χριστιανισμόν, αφού διεδόθη και
εστερεώθη εις το Ρωμαϊκόν κράτος.
Το παγκόσμιον τούτο Ρωμαϊκόν κράτος έλαβε βαθμηδόν
τόσην έκτασιν, ώστε προς ευκολίαν της διοικήσεώς του
εθεωρήθη αναγκαίον ν' αποκτήση νέαν δευτέραν
πρωτεύουσαν. Η νέα αύτη πρωτεύουσα ήτο η υπό του
αυτοκράτορος Κωνσταντίνου του Μεγάλου κτισθείσα (το 323

40. μ. Χ.) Κωνσταντινούπολις, η οποία κειμένη εν μέσω του
Ελληνικού κόσμου ήτο εξ αρχής Ελληνική. Εις την ιδίαν
θέσιν έκειτο η παλαιά Ελληνική πόλις Βυζάντιον. Μετά την
ίδρυσιν της νέας εις την Ανατολήν πρωτευούσης, επήλθε
βαθμηδόν η διαίρεσις του Ρωμαϊκού κράτους εις δύο
τμήματα, το Δυτικόν και το Ανατολικόν. Το εις την Ανατολήν
κράτος κατεστάθη πράγματι Ελληνικόν, μολονότι
εξηκολούθησε μέχρι τέλους να λέγεται Ρωμαϊκόν, εκ τούτου
δε και οι Έλληνες συνείθισαν να λέγωνται Ρωμαίοι.
Ονομάζεται δε το κράτος τούτο και Βυζαντινόν εκ του
Βυζαντίου, της παλαιάς ονομασίας της πρωτευούσης. Το
Βυζαντινόν, ήτοι το Ελληνικόν Ρωμαϊκόν κράτος, διήρκεσε
μέχρι του 1453 μ. Χ., ενώ το δυτικόν μέρος του Ρωμαϊκού
κράτους κατελύθη περί το 500 μ.Χ. υπό των βαρβάρων, οι
οποίοι ήλθαν από την ανατολικήν και βόρειον Ευρώπην.
Αλλά και αφού διελύθη το Ρωμαϊκόν Κράτος της Δύσεως,
δεν έπαυσεν η υπεροχή της Ρώμης. Αντί της πολιτικής και
στρατιωτικής αρχής, την οποίαν έχασεν, ήρχισεν έκτοτε να
υποτάσση θρησκευτικώς τους πρώην βαρβάρους εκείνους
λαούς. Από του 5ου μέχρι του 8ου μ. Χ. αιώνος όλοι
βαθμηδόν οι λαοί της δυτικής Ευρώπης (εκτός των Σλαυικών
λαών, οι οποίοι κατώκουν εις τα Ανατολικά της), έγειναν
Χριστιανοί και ως ανώτατον αρχηγόν της Χριστιανικής
Εκκλησίας ανεγνώριζαν τον επίσκοπον της Ρώμης, ο οποίος
ελέγετο και λέγεται συνήθως Πάπας, ήτοι πατήρ. Η εξουσία
αύτη του Πάπα δεν ανεγνωρίζετο υπό των Ελλήνων. Μη
παραδεχόμενοι τον Πάπαν ως υπέρτατον αρχηγόν της
Εκκλησίας και Επίτροπον του Χριστού επί της γης, όπως
εθεωρείτο υπό των λαών της δυτικής Ευρώπης, οι Έλληνες
έμειναν πιστοί εις τους θεσμούς και τα δόγματα της αρχαίας
ορθοδόξου Εκκλησίας, ήτις διά τούτο ωνομάσθη και
Ελληνική ορθόδοξος, ή Ανατολική. Εξ αυτής δε έλαβαν τον
χριστιανισμόν και πολλοί Σλαυικοί λαοί, ιδίως οι Ρώσοι, οι
Σέρβοι και οι Βούλγαροι.
Αλλά και εις την λοιπήν Ευρώπην το κράτος της παπικής
Εκκλησίας δεν έμεινε μέχρι τέλους ακέραιον. Κατά τον 16ον
αιώνα μ. Χ. επήλθε μέγα σχίσμα, ήτοι διαίρεσις, εις την
παπικήν ή δυτικήν Εκκλησίαν, διά του Προτεσταντισμού.
Τολμηροί τινες θεολόγοι της δυτικής Εκκλησίας,
περιφημότατος των οποίων είναι ο Λούθηρος,
κατεπολέμησαν τας έως τότε επικρατούσαι γνώμας περί της

41. υπεροχής του Πάπα, και χωρισθέντες από της παπικής
Εκκλησίας ίδρυσαν την Εκκλησίαν των Προτεσταντών, ήτοι
των Διαμαρτυρομένων.
Κατά τους χρόνους του σχίσματος τούτου των
Προτεσταντών, ήτοι κατά τον 16ον αιώνα μ. Χ. και ολίγον
πρότερον, συνέβησαν πολλά άλλα σπουδαία γεγονότα, τα
οποία μετέβαλαν την όψιν του κόσμου.
Το 1492 μ. Χ. ανεκαλύφθη η Αμερική, εις την οποίαν έκτοτε
πολλοί Ευρωπαϊκοί λαοί, ιδίως Ισπανοί, Πορτογάλλοι,
Άγγλοι, Γάλλοι έκαμαν μεγάλας αποικίας. Δια τούτων δε η
νέα ήπειρος έγεινε χώρα Ευρωπαϊκή υπό έποψιν του
πολιτισμού και της καταγωγής των κατοίκων. Διότι οι αρχαίοι
κάτοικοι, οι ιθαγενείς Αμερικανικοί λαοί, τινές των οποίων
είχαν προοδεύσει και εις βαθμόν τινα πολιτισμού,
καταπιεζόμενοι υπό των Ευρωπαίων αποίκων, κατέφευγαν
εις τα δάση και τα όρη και ήρχισαν να εξαφανίζωνται κατά
μικρόν.
Κατά τους χρόνους της ανακαλύψεως της Αμερικής
ετελειοποιήθη η ναυτική τέχνη. Προ δύο ήδη αιώνων είχεν
εφευρεθή η ναυτική πυξίς, και οι θαλασσοπόροι της
Ευρώπης ήρχισαν έκτοτε να διατρέχουν πάσας τας θαλάσσας
ανακαλύπτοντες νέας χώρας και πολλαπλασιάζοντες τας
συγκοινωνίας μεταξύ των διαφόρων λαών του κόσμου.
Κατά τους χρόνους των μεγάλων τούτων ανακαλύψεων
προώδευσαν εις Ευρώπην και τέχναι και επιστήμαι και τα
γράμματα εν γένει, ιδρύθησαν δε εις πολλάς πόλεις
πανεπιστήμια, όπου εισήχθη και η σπουδή της αρχαίας
Ελληνικής γλώσσης και φιλολογίας. Η σπουδή αύτη, η οποία
τόσον συνετέλεσε και συντελεί μέχρι σήμερον εις την
πνευματικήν πρόοδον και εξημέρωσιν της ανθρωπότητος,
διεδόθη ιδίως από του 15ου και του 16ου αιώνος μ. Χ. εκ
του εξής γεγονότος.
Ενώ το Ελληνικόν κράτος της Κωνσταντινουπόλεως ήτο
ακόμη εις μεγάλην ακμήν, κατά τον 7ον αιώνα μ. Χ. νέα
εφάνη θρησκεία εις την Αραβίαν της Ασίας. Η νέα θρησκεία
ωνομάσθη υπό του θεμελιωτού αυτής Μωάμεθ Ισλάμ=
«Αφοσίωσις εις τον Θεόν», από το όνομα δε του Μωάμεθ
ωνομάσθη και Μωαμεθανική. Ο Μωαμεθανισμός διεδόθη κατ'

42. αρχάς μεν εις την Αραβίαν, έπειτα δε και εις πολλά άλλα
μέρη της Ασίας και Αφρικής. Ούτως εδημιουργήθη μέγα
κράτος Αραβικόν, το οποίον κατέστη επικινδυνότατον διά το
Ελληνικόν κράτος. Πολλαί επαρχίαι εις Ασίαν και Αφρικήν, η
Παλαιστίνη, η Συρία, η Μεσοποταμία, η Αίγυπτος και όλη η
βόρειος Αφρική εκυριεύθησαν υπό των Αράβων. Αυτή η
Κωνσταντινούπολις επολιορκήθη δις υπ' αυτών, το πρώτον
επί επτά έτη (669 — 676 μ.Χ.) και κατόπιν επί έν έτος (717
— 718 μ.Χ.) Οι Άραβες κατά μικρόν παρήκμασαν. Αλλ'
εφάνη τότε νέον έθνος Μωαμεθανικόν, το Τουρκικόν. Τούτο
είχε δεχθή το Ισλάμ από τους Άραβας, παρήχθησαν δε εξ
αυτού διαδοχικώς διάφορα Τουρκικά κράτη, μέχρις ου
ιδρύθη το κράτος των Οσμάνων, το επικινδυνότατον όλων
των προ αυτού διά τους Έλληνας.
Το 1453 μ. Χ. οι Οσμάνοι Τούρκοι (Οθωμανοί) εκυρίευσαν
την Κωνσταντινούπολιν και κατέλυσαν το μέγα
Ελληνορρωμαϊκόν κράτος της Ανατολής, το οποίον, ως
είδομεν, είχεν ιδρύσει ο Μέγας Κωνσταντίνος (εις τα 323 π.
Χ.) Εννοείται ότι οι Τούρκοι πριν να κυριεύσουν την
πρωτεύουσαν του κράτους, την Κωνσταντινούπολιν, είχαν
αρχίσει πολύ πρότερον να κυριεύουν τας διαφόρους
επαρχίας του, πανταχού φέροντες καταστροφήν και
εμπνέοντες τον τρόμον.
Μετά την άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως πολλοί ευγενείς
Έλληνες λόγιοι εκ διαφόρων χωρών του Ελληνικού κράτους,
και από την Κωνσταντινούπολιν αυτήν, κατέφυγαν εις την
δυτικήν Ευρώπην και ιδίως εις την Ιταλίαν. Οι λόγιοι ούτοι
εύρισκαν πανταχού θερμήν και έντιμον υποδοχήν και εκ
μέρους των λαών και εκ μέρους των ηγεμόνων, διδάσκοντες
δε την Ελληνικήν γλώσσαν και φιλολογίαν και την
φιλοσοφίαν προσείλκυαν μέγα πλήθος ακροατών, ιδίως εκ
των αριστοκρατικών τάξεων. Ούτως εις Ιταλίαν και εις άλλας
Ευρωπαϊκάς χώρας πολλοί σπουδαίοι άνδρες διά της
Ελληνικής γλώσσης συνετέλεσαν μεγάλως εις την
πνευματικήν ανάπτυξιν και πρόοδον των λαών. Η επίδρασις
των Ελληνικών γραμμάτων εις την πνευματικήν πρόοδον της
Ευρώπης υπήρξε τόσον μεγάλη, ώστε οι χρόνοι ούτοι
ωνομάσθησαν εποχή της Αναγεννήσεως, της πνευματικής
δηλαδή αναγεννήσεως. Εκ τούτου δε και η ιστορία από των
χρόνων τούτων, από του 15ου δηλονότι και του 16ου
αιώνος, ονομάζεται ιστορία των νεωτέρων χρόνων, ενώ η

43. προ αυτής, από του 5ου μ. Χ. αιώνος μέχρι του 15ου,
ονομάζεται μεσαιωνική, ή ιστορία των μέσων αιώνων, διότι
κείται εν τω μέσω της αρχαίας ιστορίας, ήτοι της ιστορίας
του αρχαίου Ελληνικού και Ρωμαϊκού πολιτισμού, και της
νεωτέρας ιστορίας της Ευρώπης.
Καθ' όλην την ιστορίαν των νεωτέρων χρόνων, από του
15ου μ. Χ. αιώνος μέχρι του 19ου αιώνος οι λαοί της
Ευρώπης εξηκολούθησαν να κάμνουν μεγάλας προόδους εις
τον πολιτισμόν, εις τα γράμματα, τας τέχνας, τας επιστήμας
και τας διαφόρους εφευρέσεις· η βιομηχανία και το εμπόριον
ανεπτύχθησαν, συγχρόνως δε και η υλική ευημερία των
λαών. Το μόνον, το οποίον έλειπεν από τον πολιτισμόν
τούτον ήτο η ελευθερία των λαών, δηλαδή ελεύθεροι
πολιτικοί θεσμοί, διά των οποίων να δύναται ο λαός να
λαμβάνη μέρος εις την κυβέρνησιν της πατρίδος, ασκών
δικαιώματα πολιτικά. Όλη η πολιτική εξουσία ευρίσκετο εις
τας χείρας μοναρχίας απολύτου, και αριστοκρατίας η οποία
περιεκύκλωνε τον θρόνον τον βασιλικόν και εχρησίμευεν ως
στήριγμα αυτού. Όλα σχεδόν τα μεγάλα πολιτικά και
στρατιωτικά και δικαστικά αξιώματα κατείχοντο από τους
ευγενείς, εις αυτούς δε ανήκε και όλη σχεδόν η έγγειος
ιδιοκτησία. Οι χωρικοί οι εργαζόμενοι εις τα κτήματα των
ευγενών ήσαν απλώς καλλιεργηταί, πληρώνοντες φόρους εις
τους κυρίους των κτημάτων.
Ούτε δε οι χωρικοί ούτοι, ούτε οι εις τας πόλεις
κατοικούντες, έμποροι ή βιομήχανοι ή άνδρες ελευθέρων
επαγγελμάτων, — ιατροί, δικηγόροι, διδάσκαλοι, οι εν γένει
λεγόμενοι αστοί, — είχαν πολιτικά δικαιώματα όμοια προς τα
σημερινά. Αντιπροσωπείαι λαού, βουλαί, εκλεγόμεναι διά της
ψήφου του λαού, δεν υπήρχαν. Αι μόναι αντιπροσωπείαι
ήσαν τότε συνελεύσεις των ευγενών, συνερχόμεναι οσάκις
ήθελεν ο μονάρχης διά να συσκεφθούν μετ' αυτού περί των
πραγμάτων της χώρας, χωρίς αι αποφάσεις των
συνελεύσεων τούτων να έχουν υποχρεωτικόν κύρος διά τον
μονάρχην. Μόνον εις την Αγγλίαν, ένεκα του χαρακτήρος
του Αγγλικού έθνους, και των εξαιρετικών περιστάσεων υπό
τας οποίας εμορφώθη, είχαν αναπτυχθή θεσμοί φιλελεύθεροι
πολιτικοί, επιτρέποντες εν μέρει και εις τον λαόν ν'
αντιπροσωπεύεται εις τα μεγάλα συμβούλια της χώρας (το
Κοινοβούλιον ή Παρλαμέντον), και δι' αυτών να επιδρά εις
την κυβέρνησίν της.

44. Ο τύπος, ήτοι η δημοσιογραφία, η οποία σήμερον έγεινε
μεγάλη δύναμις εις τον δημόσιον βίον των λαών, καθό
εκπροσωπούσα την δημοσίαν γνώμην, υπήρχε και από του
15ου και 16ου αιώνος, αλλά δεν είχε την σημερινήν
σπουδαιότητα και περιωρίζετο ως επί το πλείστον εις
αναγραφήν ειδήσεων. Και η απονομή της δικαιοσύνης εις
τον λαόν ήτο πολύ ελαττωματική. Δεν υπήρχαν όπως
σήμερον δικαστήρια τακτικά του κράτους, ούτε δικαστήρια
λαϊκά των ενόρκων. Ο λαός εδικάζετο υπό δικαστηρίων των
ευγενών, οι οποίοι ήσαν και κύριοι αυτού. Και η θρησκευτική
δε ελευθερία ήτο πολύ περιωρισμένη και εις τας Καθολικάς
και εις τας Προτεσταντικάς χώρας. Αλλ' η ακατάπαυστος
πρόοδος του πολιτισμού εβελτίωνε βαθμηδόν τα πάντα.
Aι παραμοναί του 19ου αιώνος
Η πρόοδος αύτη, όσον ήτο ταχεία εις τα γράμματα και τας
επιστήμας, τόσον βραδεία ήτο εις την πολιτικήν ανάπτυξιν
των Ευρωπαϊκών κρατών, ιδίως εις τα της ελευθερίας και
των ελευθέρων θεσμών.
Μεγάλα και ισχυρά κράτη ήσαν τότε εις την Ευρώπην η
Γαλλία, η Αγγλία, η Ρωσία (η οποία ήρχισε να λαμβάνη,
πολιτισμόν και δύναμιν μεγάλην από του μεγάλου Πέτρου,
προς τα τέλη του 17ου αιώνος.)
Η νυν Γερμανία ήτο τότε διηρημένη από των μεσαιωνικών
χρόνων εις πολυάριθμα κράτη, τα περισσότερα πολύ μικρά
και κατά την έκτασιν και κατά τον πληθυσμόν. Το
μεγαλείτερον και ισχυρότερον εκ των κυρίως Γερμανικών
κρατών εκείνων κατά τα τέλη του 18ου αιώνος ήτο η
Πρωσσία, η οποία όμως πολύ ακόμη απείχεν από την ακμήν
εις την οποίαν έφθασε βραδύτερον, και μάλιστα επί των
ημερών μας. Ώστε δεν υπήρχε κράτος Γερμανικόν συμπαγές
και ισχυρόν. Αλλά τα διάφορα Γερμανικά κράτη, μικρά και
μεγάλα, συναπετέλουν την λεγομένην ιεράν Ρωμαϊκήν
αυτοκρατορίαν. Αύτη είχεν ιδρυθή προ αιώνων ως διάδοχος
δήθεν της Ρώμης και ως αντίζηλος ή αντίπαλος της
εξελληνισθείσης Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας της Ανατολής.

45. Ώστε η Γερμανία απετέλει είδος ομοσπονδίας, της οποίας την
προεδρίαν είχεν αυτοκράτωρ εκλεγόμενος από τινας των
ηγεμόνων των Γερμανικών κρατών. Επειδή δε το
αυτοκρατορικόν τούτο αξίωμα είχε δοθή αλληλοδιαδόχως εις
ηγεμόνας του Αυστριακού οίκου των Χαβσβούργων, οι δε
ηγεμόνες ούτοι εν τω μεταξύ ηύξησαν μεγάλως τας
ιδιαιτέρας κτήσεις των, γενόμενοι συγχρόνως και της
Ουγγαρίας βασιλείς, οι κατ' εκλογήν αυτοκράτορες εκείνοι
της ιεράς Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας απέκτησαν δύναμιν
μεγάλην ως ηγεμόνες της Αυστρίας και κατείχαν θέσιν
υψηλήν εις την ολομέλειαν της Ευρώπης. Και η Αυστρία δε
εθεωρείτο ως Γερμανικόν κράτος, και μάλιστα ως έχον τα
πρωτεία εις την Γερμανίαν.
Άλλα κράτη Ευρωπαϊκά έχοντα σημασίαν ήσαν η Ισπανία, η
Ολλανδία, η Σουηδία, και εις την Ιταλίαν η δημοκρατία της
Βενετίας, η οποία έπνεε τότε τα λοίσθια, αφού επί πολλούς
αιώνας ήκμασε και υπέταξε μάλιστα εις την κυριαρχίαν της
διαφόρους κατά καιρόν Ελληνικάς χώρας. Η Τουρκία ήτο
ακόμη ικανώς ισχυρά, αν και η εσωτερική παρακμή και οι
μεγάλοι πόλεμοι προς την Ρωσίαν και την Αυστρίαν την
είχαν εξασθενίσει αρκούντως και δεν ήτο πλέον η Τουρκία
του 15ου και 16ου αιώνος, ότε την εφοβείτο η Ευρώπη.
Η συνθήκη του Κάρλοβιτζ, η γενομένη το 1699 μ.Χ. (μετά
πόλεμον, κατά τον οποίον η Τουρκία αντέστη επί 16 έτη
κατά της Αυστρίας και άλλων Γερμανικών κρατών, της
Πολωνίας, της Ρωσίας, εν μέρει και της Βενετίας), έπειτα η
συνθήκη του Κουτζούκ-Καϊναρδζή εις το 1774 μ. Χ., την
οποίαν επέβαλεν η Αικατερίνη Β' της Ρωσίας εις την
Τουρκίαν, αφήρεσαν πολλάς επαρχίας από το Οθωμανικόν
κράτος (την Ουγγαρίαν, την Κροατίαν, την Τρανσυλβανίαν,
την Κριμαίαν, και την Γεωργίαν εις Ασίαν). Χώρα Ευρωπαϊκή
έχουσα αληθώς ελευθέρους θεσμούς ήτο τότε μόνον η
Αγγλία· εις όλα δε τα άλλα κράτη (εξαιρουμένης της
Βενετίας, Ολλανδίας και Ελβετίας) υπήρχε το λεγόμενον
απολυταρχικόν σύστημα, ήτοι εν γένει απόλυτος μοναρχία.
Τοιαύτη ήτο εν συνόψει η κατάστασις της Ευρώπης κατά τα
τέλη του 18ου αιώνος, ότε δύο μεγάλα γεγονότα
συνετέλεσαν ώστε ο 19ος αιών να εγκαινισθή υπό οιωνούς
υποσχομένους μεγάλας και σπουδαίας μεταβολάς προς
αύξησιν της ευημερίας των Ευρωπαϊκών λαών.

46. Το πρώτον των γεγονότων τούτων ήτο ο υπέρ ελευθερίας
αγών των βορείων Αμερικανών.
Εις την βόρειον Αμερικήν οι Άγγλοι είχαν ιδρύσει από τας
αρχάς του 17ου αιώνος πολλάς αποικίας, αι οποίαι
εχρησίμευαν ως άσυλον εις τους εξ Ευρώπης
καταδιωκομένους διά λόγους και ιδέας θρησκευτικής και
πολιτικής ελευθερίας, και ζητούντας χώραν, όπου να
δύνανται να ζήσουν ελευθέρως σύμφωνα προς τας ιδέας
των. Αι αποικίαι αυταί είχαν μεν αυτονόμους τινάς θεσμούς,
αλλ' επί του όλου εξηρτώντο από της μητροπόλεως, ήτοι από
της Αγγλίας, η οποία και επέβαλλε βαρείς φόρους, ενώ δεν
είχαν το δικαίωμα να αντιπροσωπεύωνται εις το
Κοινοβούλιον το Αγγλικόν. Πιεζόμεναι υπό τοιαύτης
φορολογίας και άλλων καταχρήσεων, αι αποικίαι αύται
εξηγέρθησαν κατά της μητροπόλεως και ηγωνίσθησαν επί
επτά έτη ενδοξότατον υπέρ ελευθερίας αγώνα, επί τέλους
δε, βοηθούμεναι και υπό της Γαλλίας, ηνάγκασαν την
Αγγλικήν Κυβέρνησιν ν' αναγνωρίση την έλευθερίαν των. Ο
υπέρ ελευθερίας αγών ούτος των βορείων Αμερικανών
εξήγειρεν ενθουσιασμόν εις όλους τους λαούς της Ευρώπης,
και η ελευθερία των Αμερικανών εχαιρετίσθη ως αρχή της
ελευθερίας της Ευρώπης. Πράγματι οι ελευθερωθέντες από
της Αγγλικής κυριαρχίας Αμερικανοί ίδρυσαν πολιτείαν
δημοκρατικήν, η οποία υπήρξε πρότυπον ελευθέρας
πολιτείας. Η βάσις της πολιτείας ταύτης υπήρξεν η
ανακήρυξις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπό της
Συνελεύσεως της συνελθούσης προς σύνταξιν του νέου
πολιτεύματος. Πάντες δηλαδή οι άνθρωποι οι οικούντες εις
την πολιτείαν, οιασδήποτε φυλής, καταγωγής ή θρησκείας,
εθεωρήθησαν ως πολίται ελεύθεροι της δημοκρατίας. Το
τοιούτον πολίτευμα μεγάλως συνετέλεσεν εις την ταχείαν
αύξησιν και κραταίωσιν του πολιτισμού εις τας Ηνωμένας
Αμερικανικάς πολιτείας.
Όταν λέγωμεν σήμερον Αμερικανούς, εννοούμεν όχι όλους
τους κατοίκους της μεγάλης ηπείρου της Αμερικής, αλλά
κυρίως τους κατοίκους των Ηνωμένων Πολιτειών της
βορείου Αμερικής, οίτινες ιδίως είναι απόγονοι Άγγλων
αποίκων και λαλούν την Αγγλικήν, μολονότι ηύξησαν τον
αριθμόν των μεγάλαι μεταναστεύσεις εκ των διαφόρων
εθνών της Ευρώπης, ιδίως Ιρλανδών και Γερμανών.
Εννοείται ότι τα σπέρματα του μεγάλου πολιτισμού και των

47. φιλελευθέρων ιδεών είναι Ευρωπαϊκά, εξ Ευρώπης
μεταφυτευθέντα. Ιδιαίτεραι περιστάσεις έκαμαν ώστε τα
σπέρματα ταύτα ταχύτερον ν' αναπτυχθούν και
καρποφορήσουν εις την βόρειον Αμερικήν παρά εις την
Ευρώπην, όπου από της Γαλλικής επαναστάσεως άρχεται ο
μέγας αγών των ιδεών της ελευθερίας.
Το δεύτερον μέγα γεγονός είναι η Γαλλική Επανάστασις. Η
επανάστασις αύτη επέφερε ριζικάς μεταβολάς εις την
κατάστασιν όχι μόνον της Γαλλίας, άλλα και της Ευρώπης
όλης. Το κίνημα ήρχισε κατά το 1789 και διήρκεσε μέχρι του
1815· διά τούτο ανήκει εις την ιστορίαν και των δύο αιώνων
και είναι τρόπον τινά σύνδεσμος μεταξύ αυτών.
Η αθλία κατάστασις των οικονομικών της Γαλλίας έπεισε τον
βασιλέα Λουδοβίκον ΙΣΤ' να συγκαλέση συνέλευσιν των
ευγενών καί τινων αντιπροσώπων του λαού, διά να
σκεφθούν περί των μέσων της διορθώσεως. Αλλ' η μεγάλη
πρόοδος των γραμμάτων, και ιδίως των φιλοσοφικών
θεωριών περί πολιτείας και κοινωνίας, έκαμαν ώστε οι
εκλεγέντες αντιπρόσωποι να έχουν γενικωτέρας και
βαθυτέρας ιδέας περί της όλης πολιτικής καταστάσεως της
πατρίδος των. Διά τούτο η Συνέλευσις, ενώ είχε συγκληθή
διά να σκεφθή και προτείνη εις τον βασιλέα τα κατάλληλα
μέτρα της οικονομικής ανορθώσεως του Κράτους, εκήρυξεν
εαυτήν, επαναστατικώ τω τρόπω και δικαιώματι, Συνέλευσιν
Συντακτικήν, δηλαδή συνέλευσιν έχουσαν δικαίωμα να
συντάξη και να διοργανώση το πολίτευμα του Γαλλικού
κράτους. Ούτως η Συνέλευσις καθίστατο ανωτέρα του
βασιλέως, ο οποίος έως τότε εθεωρείτο απόλυτος δεσπότης
και κύριος πάντων των Γάλλων. Αλλ' η φορά των
πραγμάτων ήτο υπέρ της Συνελεύσεως και η δημοσία γνώμη
την υπεστήριζεν ισχυρώς. Διά τούτο η βασιλεία μετά ασθενή
αντίστασιν υπετάχθη εις την Συνέλευσιν, η οποία ήρχισε το
μεταρρυθμιστικόν της έργον. Δύο μεγάλας αρχάς εκήρυξεν η
Συνέλευσις, επί τη βάσει των οποίων συνέταξε το νέον
πολίτευμα της Γαλλίας. Αι αρχαί αύται αποτελούν σήμερον
την βάσιν των φιλελευθέρων συνταγματικών πολιτειών,
είναι δε:
1ον) Η αναγνώρισις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η
απονομή ίσων δικαιωμάτων εις όλους τους υπηκόους μιας
πολιτείας, ανεξαρτήτως του θρησκεύματος της καταγωγής

48. και της φυλής. Είπομεν δε ότι την αρχήν ταύτην είχε κηρύξει
ως βάσιν της πολιτείας και η Συνέλευσις η συντάξασα το
πολίτευμα της βορείου Αμερικανικής δημοκρατίας.
2ον) Η αναγνώρισις της κυριαρχίας του λαού. Κατά την
αρχήν ταύτην, η υπερτάτη εξουσία ανήκει εις τον λαόν, ο
οποίος διά των αντιπροσώπων του εις Συντακτικήν
Συνέλευσιν συντάσσει το πολίτευμα, όλοι δε οι του κράτους
άρχοντες, και αυτός ο βασιλεύς, είναι κατ' ουσίαν
εντολοδόχοι του λαού. Η αρχή αυτή, η οποία αποτελεί
σήμερον την βάσιν και του Ελληνικού συντάγματος, ήτο
άγνωστος εις την Ευρώπην προ της Γαλλικής επαναστάσεως.
Η εξουσία του βασιλέως έως τότε εθεωρείτο (ως και τώρα
ακόμη θεωρείται είς τινα μοναρχικά κράτη) ως θεία, ως από
του Θεού προερχομένη, και εις ουδένα υποκειμένη
περιορισμόν ή έλεγχον εκ μέρους άλλης δυνάμεως και
εξουσίας λαϊκής· και διά τούτο οι βασιλείς εκαλούντο, και
καλούνται ακόμη είς τινα κράτη, «ελέω Θεού βασιλείς.»
Επί τη βάσει των δύο τούτων μεγάλων αρχών η Συντακτική
Συνέλευσις διωργάνωσε το πολίτευμα της Γαλλίας και όλους
τους κλάδους της διοικήσεως, πολιτικής και δικαστικής, και
αυτής ακόμη της εκκλησιαστικής. Το ούτω συνταχθέν
πολιτικόν και διοικητικόν σύστημα εχρησίμευσεν ύστερον ως
τύπος εις τα φιλελεύθερα κράτη· και το ιδικόν μας πολιτικόν
και διοικητικόν σύστημα, ιδίως από του 1864, είναι σχεδόν
αυτό το σύνταγμα της Γαλλίας, το ψηφισθέν το 1791 μ. Χ.
Αλλ' εις την Γαλλίαν το έργον της μεγάλης πολιτικής
αναμορφώσεως προεκάλεσε και μεγάλην αντίδρασιν, ιδίως
εκ μέρους της τάξεως των ευγενών και του κλήρου. Και
αυτός δε ο βασιλεύς, καίτοι ανεγνώρισεν όλα τα υπό της
Συνελεύσεως γενόμενα, ουχ ήττον αντενήργει κατά βάθος
κατ' αυτών. Και ενόσω μεν ειργάζετο η Συντακτική
Συνέλευσις (1789 — 1791), δεν επήλθε πολύ σοβαρά
σύγκρουσις μεταξύ αυτής και της βασιλείας. Αλλά κατόπιν
άλλαι Συνελεύσεις, η λεγομένη Νομοθετική (1791 — 1792)
και η Συμβατική (1792 — 1795), ήλθαν εις μεγάλας
συγκρούσεις προς την βασιλείαν. Και η μεν πρώτη των
Συνελεύσεων τούτων καθήρεσε τον βασιλέα, η δε δευτέρα
εκήρυξε την δημοκρατίαν και κατεδίκασεν εις θάνατον του
βασιλέα.

49. Την καρατόμησιν του βασιλέως συνώδευσαν πολλαί άλλαι
θανατικαί εκτελέσεις και άγριαι σφαγαί των οπαδών του
παλαιού συστήματος. Ταύτα προεκάλεσαν αντίδρασιν εις την
Γαλλίαν, εξήγειραν δε και την άλλην Ευρώπην εναντίον της
Γαλλίας. Διότι οι βασιλείς της Ευρώπης δεν ηδύναντο να
βλέπουν μετ' αδιαφορίας τον λαόν μιας οιασδήποτε
Ευρωπαϊκής χώρας να κηρύττη νέας αρχάς πολιτικάς, να
εκθρονίζη, καταδικάζη και θανατώνη βασιλείς. Αι δυνάμεις
εφοβούντο ευλόγως ότι αι νέαι επαναστατικαί πολιτικαί
αρχαί, αι κηρυχθείσαι υπό της Γαλλίας, ηδύναντο να
μεταδοθούν και εις άλλους λαούς. Διά τούτο αι Κυβερνήσεις
της Ευρώπης, προ πάντων αι της Αυστρίας και της
Πρωσσίας, εκίνησαν πόλεμον κατά της Γαλλίας,
επανειλημμένως δε εσχηματίσθησαν μεγάλαι συμμαχίαι, αι
λεγόμεναι συστάσεις ή συνασπισμοί των δυνάμεων, κατά της
Γαλλίας. Συγχρόνως πολλαχού της Γαλλίας έγειναν
επαναστάσεις κατά της εν Παρισίοις αιματηράς κυβερνήσεως
της δημοκρατίας. Αλλ' αύτη ενίκησε και τους εσωτερικούς
και τους εξωτερικούς εχθρούς. Αι εσωτερικαί στάσεις
κατεστάλησαν με φοβεράν αυστηρότητα και εκατοντάδες
χιλιάδες Γάλλων εφονεύθησαν υπ' αλλήλων εις τους
εμφυλίους τούτους πολέμους. Οι δε εξωτερικοί εχθροί, αφού
εισέβαλαν εις την Γαλλίαν, εξεδιώχθησαν πέραν των
συνόρων αυτής διά των στρατευμάτων της δημοκρατίας, τα
οποία μετ' ενθουσιασμού και φανατισμού επολέμουν
εναντίον των εισβαλλόντων εις το Γαλλικόν έδαφος
στρατευμάτων των ξένων ηγεμόνων. Διότι τους ξένους
τούτους δεν εθεώρουν απλώς εχθρούς της πατρίδος, αλλά
και εχθρούς της ελευθερίας και όλων των μεγάλων
πολιτικών ιδεών, τας οποίας ως δόγματα πίστεως εκήρυξεν η
Γαλλική επανάστασις.
Εις τους χρόνους τούτους ανήκει το περίφημον υπέρ
ελευθερίας και κατά της τυραννίας Γαλλικόν άσμα, το
λεγόμενον «Μασσαλιώτις», το οποίον είναι σήμερον ο
εθνικός ύμνος των Γάλλων.
Αλλά τα ενθουσιώδη και φανατικά στρατεύματα της Γαλλικής
δημοκρατίας δεν ηρκέσθησαν απλώς να εκδιώξουν τους
πολεμίους πέραν των ορίων της Γαλλίας, αλλ' έλαβαν και
επιθετικήν κατ' αυτών θέσιν, διέβησαν τα σύνορα και
εισέβαλαν εις τας εχθρικάς χώρας.

50. Το 1795 έπαυσαν όλαι αι εσωτερικαί εις την Γαλλίαν ταραχαί
και ιδρύθη τακτική δημοκρατική Κυβέρνησις, η λεγομένη το
«Διευθυντήριον»· αυτή διωργάνωσε μεγάλους στρατούς και
επεχείρησε μεγάλας εκστρατείας εις τας χώρας της
Γερμανίας και της Ιταλίας. Αι εκστρατείαι εκείναι απέβησαν
νικηφόροι. Κατά τα επόμενα έτη οι Γάλλοι εκυρίευσαν
μεγάλας χώρας εις Γερμανίαν, κατέλαβαν το Βέλγιον και την
Ολλανδίαν και όλην σχεδόν την Ιταλίαν. Εις τας εκστρατείας
ταύτας ανεδείχθησαν πολλοί μεγάλοι στρατηγοί, μέγιστος
και επιφανέστατος των οποίων ήτο ο από της νήσου
Κορσικής καταγόμενος Ναπολέων Βοναπάρτης. Ο Ναπολέων
τόσον διέπρεψε, καίτοι νεώτατος έτι, εις τους πρώτους
πολέμους της δημοκρατίας, μετέπειτα δε και εις την
καταστολήν των εσωτερικών ταραχών, ώστε το 1795, ότε
ήτο μόλις 28 ετών, διωρίσθη αρχιστράτηγος του εν Ιταλία
στρατού· εκεί έμελλε να πολεμήση κατά των διαφόρων
μικρών κρατών, εις τα οποία ήτο διηρημένη τότε η Ιταλία,
και κατά της Αυστρίας, η οποία εξουσίαζε μέρος της άνω
Ιταλίας και επροστάτευε τα λοιπά Ιταλικά κράτη.
Αλλ' ο Ναπολέων εντός ολίγου χρόνου ενίκησε και τα
Αυστριακά και τα Ιταλικά στρατεύματα, κατέλυσε τα
μοναρχικά Ιταλικά κράτη και ίδρυσεν αντί αυτών Ιταλικάς
δημοκρατίας. Έπειτα δε εισβαλών από την Ιταλίαν εις τας
κυρίως Αυστριακάς χώρας και προχωρήσας από νότου προς
την διεύθυνσιν της πρωτευούσης της Αυστρίας, ηνάγκασε
την Αυστρίαν, η οποία από του 1792 ευρίσκετο εις πόλεμον
προς την επαναστατικήν Γαλλίαν, να συνομολογήση το 1797
ειρήνην και να αναγνωρίση την Γαλλικήν δημοκρατίαν, κατά
της οποίας τοσαύτα έτη επολέμει. Κατά τον χρόνον τούτον ο
Ναπολέων κατέλυσε και την περίφημον εις την ιστορίαν της
Ευρώπης και της Ελλάδος Βενετικήν δημοκρατίαν και
παρέδωκε την Βενετίαν εις την Αυστρίαν, αντί των άλλων
Ιταλικών χωρών, τας οποίας αφήρεσε παρ' αυτής.
Είναι γνωστόν ότι η Βενετία κατά τους χρόνους της
Τουρκοκρατίας είχεν υπό την εξουσίαν της πολλάς
Ελληνικάς χώρας, ιδίως νήσους, τας οποίας μικρόν κατά
μικρόν εκυρίευσαν οι Τούρκοι. Αλλ' η Επτάνησος κατείχετο
ακόμη κατά τους χρόνους τούτους υπό της Βενετίας. Ο
Ναπολέων λοιπόν καταλύσας το κράτος της Βενετίας εθεώρει
ότι και αι Ελληνικαί νήσοι, αι υπαγόμεναι έως τότε εις το
κράτος τούτο, έπρεπε να καταληφθούν υπό των Γάλλων.

51. Welcome to our website – the ideal destination for book lovers and
knowledge seekers. With a mission to inspire endlessly, we offer a
vast collection of books, ranging from classic literary works to
specialized publications, self-development books, and children's
literature. Each book is a new journey of discovery, expanding
knowledge and enriching the soul of the reade
Our website is not just a platform for buying books, but a bridge
connecting readers to the timeless values of culture and wisdom. With
an elegant, user-friendly interface and an intelligent search system,
we are committed to providing a quick and convenient shopping
experience. Additionally, our special promotions and home delivery
services ensure that you save time and fully enjoy the joy of reading.
Let us accompany you on the journey of exploring knowledge and
personal growth!
ebookname.com