Cell of Plant-Animal for Primary to Secondary Student

Cell of Plant-Animal for Primary to Secondary Student

1. “สิ่งมีชีวิตทั้งหลายประกอบด้วยเซลล์ และเซลล์คือหน่วยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิตทุกชนิด”
ทฤษฎีเซลล์
1สิ่งมีชีวิตต่างๆ อาจมีเซลล์เดียวหรือมีหลายเซลล์ โดยภายในเซลล์มีสารพันธุกรรมและมีกระบวนการเมแทบอลิซึม ท าให้สิ่งมีชีวิตสามารถด ารงชีวิตอยู่ได้
เซลล์เป็นหน่วยพื้นฐานที่เล็กที่สุดของสิ่งมีชีวิต ที่มีการจัดระบบการท างานภายในเซลล์และโครงสร้างของเซลล์
เซลล์ต่าง ๆ มีก าเนิดมาจากเซลล์เริ่มแรกโดยการแบ่งเซลล์ของเซลล์เดิม
ทฤษฎีเซลล์ (cell theory)มีใจความส าคัญว่า
ทฤษฎีเซลล์ในปัจจุบันครอบคลุมใจความส าคัญ 3 ประการ
2
3
ตัวอย่างเซลล์บางชนิด
ไวรัส
แบคทีเรีย
อะมีบา
เซลล์ประสาท
เซลล์กล้ามเนื้อ
เซลล์คุม
Cell (เซลล์) -> Tissue (เนื้อเยื่อ) -> Organ (อวัยวะ)-> Organ System (ระบบอวัยวะ)-> Organism (สิ่งมีชีวิต)

2. กล้องจุลทรรศน์ใช้แสง
1กล้องจุลทรรศน์ใช้แสงแบบธรรมดา
(bright field microscope)
ใช้ศึกษาวัตถุที่มีขนาดเล็กมากจนไม่สามารถมองเห็น
ด้วยตาเปล่า ท าให้เกิดภาพเสมือนหัวกลับ ขนาดใหญ่
กว่าวัตถุ
ปุ่มปรับภาพหยาบ : ใช้หมุนเพื่อเลื่อนต าแหน่ง
แท่นวางวัตถุ
ปุ่มปรับภาพละเอียด : ใช้หมุนเพื่อท าให้เห็นภาพ
ได้ชัดยิ่งขึ้น
แขนกล้อง : ใช้จับขณะเคลื่อนย้ายกล้องจุลทรรศน์
แท่นวางวัตถุ : ใช้วางสไลด์ที่ต้องการศึกษา
โดยทั่วไปจะมีก าลังขยาย 10x
ท าหน้าที่ขยายภาพที่ได้จาก
เลนส์ใกล้วัตถุให้มีขนาดใหญ่ขึ้น
มีก าลังขยายต่างๆ ได้แก่ 4x 10x 40x
และ 100x ท าหน้าที่ขยายภาพของวัตถุ
สามารถปรับระยะห่างของนัยน์ตาทั้งสองข้างได้
และมีสเกลบอกก าลังขยายของเลนส์อยู่บริเวณ
รอบกระบอกตา
มีก าลังขยายน้อยกว่า 10x
เลนส์ใกล้วัตถุ
(objective lens)
2กล้องจุลทรรศน์ใช้แสงแบบสเตอริโอ
(stereoscopic microscope)
ใช้ศึกษาวัตถุที่มีขนาดเล็กมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า
แต่เห็นรายละเอียดไม่เพียงพอ ท าให้เกิดภาพเสมือน
หัวตั้งขนาดใหญ่กว่าวัตถุ และเป็นภาพ 3 มิติ
ปุ่มปรับขยายภาพ : ใช้หมุนเพื่อขยายภาพ
ให้มีขนาดตามต้องการ
ปุ่มปรับความคมชัดของภาพ : ใช้หมุนเพื่อให้
เห็นภาพชัดยิ่งขึ้น
ไฟส่องบน : ใช้ส่องไฟลงบนแผ่นรองรับวัตถุ
แผ่นรองรับวัตถุ : ใช้วางวัตถุที่ต้องการศึกษา
วิธีใช้กล้องจุลทรรศน์ใช้แสงแบบธรรมดา วิธีใช้กล้องจุลทรรศน์ใช้แสงแบบสเตอริโอ
วางกล้องบนพื้นที่เรียบ เพื่อให้ล ากล้องตั้งตรงและ
มั่นคง แล้วเปิดสวิตช์ไฟส่องบน และไฟฐาน
1 น าวัตถุวางบนแผ่นรองรับวัตถุ2
ตั้งระยะห่างของเลนส์ใกล้ตาให้มีระยะพอเหมาะกับ
นัยน์ตา ซึ่งจะท าให้เห็นจอภาพอยู่ในวงเดียวกัน
3 ปรับโฟกัสเลนส์ใกล้ตาทีละข้าง
จนชัดเจน
4
หากต้องการศึกษาจุดใดจุดหนึ่งของตัวอย่าง ให้ปรับโฟกัสของเลนส์ใกล้วัตถุ
ที่มีก าลังขยายสูงก่อน
5
วางกล้องบนพื้นที่เรียบ หมุนเลนส์
ใกล้วัตถุที่มีก าลังขยายต ่าสุดมาอยู่
ตรงกับล ากล้อง
1
หมุนปุ่มปรับภาพหยาบให้แท่นวางวัตถุเลื่อน
มาอยู่ใกล้กับเลนส์ใกล้วัตถุมากที่สุด แล้วมอง
วัตถุผ่านเลนส์ใกล้ตา
3
ถ้าต้องการเห็นภาพใหญ่ขึ้น ให้หมุนเลนส์ใกล้วัตถุที่มีก าลังขยายสูงเข้าในแนวล ากล้อง
แล้วหมุนปุ่มปรับภาพละเอียด
5
ปรับกระจกเงาหรือเปิดสวิตช์ไฟให้
แสงเข้าสู่กล้อง จากนั้นน าสไลด์วาง
บนแท่นวางวัตถุ
2
หมุนปุ่มปรับภาพหยาบช้า ๆ จนมอง
เห็นวัตถุค่อนข้างชัดเจน จากนั้นหมุน
ปุ่มปรับภาพละเอียด
4
ภาพที่ได้จากการมองผ่านกล้องจุลทรรศน์
ใช้แสงแบบธรรมดา
ภาพที่ได้จากการมองผ่านกล้องจุลทรรศน์
ใช้แสงแบบสเตอริโอ
เลนส์ใกล้ตา
(eyepiece lens)
ฐาน (base)

3. โครงสร้างของเซลล์
โครงสร้างพื้นฐานของเซลล์ที่ส าคัญมี 3 ส่วน ได้แก่ นิวเคลียส ไซโทพลาซึม และส่วนที่ห่อหุ้มเซลล์
โครงสร้าง
ของ
เซลล์สัตว์
โครงสร้าง
ของ
เซลล์พืช
ไซโทพลาซึม
มีส่วนประกอบที่ส าคัญ 2 ส่วน
คือ ออร์แกเนลล์ (organelle)
และไซโทซอล (cytosol)
นิวเคลียส
มีลักษณะเป็นทรงกลมอยู่ตรงกลางหรือค่อนไปข้างใด
ข้างหนึ่งของเซลล์ เมื่อย้อมสีจะติดสีเข้มทึบ โดยทั่วไป
เซลล์จะมี 1 นิวเคลียส แต่บางเซลล์อาจมีหลาย
นิวเคลียส
ส่วนที่ห่อหุ้มเซลล์
เป็นโครงสร้างที่ห่อหุ้มไซโทพลาซึม และแสดงขอบเขต
ของเซลล์ ซึ่งได้แก่ ผนังเซลล์ และเยื่อหุ้มเซลล์
เยื่อหุ้มเซลล์ : ห่อหุ้มเซลล์ และควบคุม
การผ่านเข้าออกของสาร
ไมโทคอนเดรีย : สร้างพลังงานให้แก่เซลล์
ผนังเซลล์ : ห่อหุ้มเซลล์ ช่วยให้เซลล์
คงรูปร่างอยู่ได้
คลอโรพลาสต์ : เกี่ยวข้องกับ
กระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง
กอลจิคอมเพล็กซ์ : รวบรวม
บรรจุ และขนส่งสาร
แวคิวโอล : ถุงบรรจุสาร
ไรโบโซม : แหล่งสร้างโปรตีน
เอนโดพลาสมิกเรติคูลัม : ผลิตและล าเลียงสาร
นิวเคลียส : ควบคุมกระบวนการต่างๆ ภายในเซลล์
ไลโซโซม : ขนส่งเอนไซม์
เซนทริโอล : ท าให้โครมาทิดแยกออกจากกัน
ในขณะที่มีการแบ่งเซลล์