Encyclopedia Of Creativity Mark A Runco Steven R Pritzker

Encyclopedia Of Creativity Mark A Runco Steven R Pritzker
Encyclopedia Of Creativity Mark A Runco Steven R Pritzker
Encyclopedia Of Creativity Mark A Runco Steven R Pritzker

1. Encyclopedia Of Creativity Mark A Runco Steven R
Pritzker download
https://ebookbell.com/product/encyclopedia-of-creativity-mark-a-
runco-steven-r-pritzker-46476066
Explore and download more ebooks at ebookbell.com

2. Here are some recommended products that we believe you will be
interested in. You can click the link to download.
Encyclopedia Of Creativity Second Edition Twovolume Set 2nd Mark A
Runco
https://ebookbell.com/product/encyclopedia-of-creativity-second-
edition-twovolume-set-2nd-mark-a-runco-2330846
Encyclopedia Of Creativity Invention Innovation And Entrepreneurship
1st Edition Elias G Carayannis Eds
https://ebookbell.com/product/encyclopedia-of-creativity-invention-
innovation-and-entrepreneurship-1st-edition-elias-g-carayannis-
eds-4270314
Encyclopedia Of Creativity Invention Innovation And Entrepreneurship
2nd Edition Elias G Carayannis Editor
https://ebookbell.com/product/encyclopedia-of-creativity-invention-
innovation-and-entrepreneurship-2nd-edition-elias-g-carayannis-
editor-12212870
Encyclopedia Of Giftedness Creativity And Talent 1st Edition Barbara
Kerr
https://ebookbell.com/product/encyclopedia-of-giftedness-creativity-
and-talent-1st-edition-barbara-kerr-24000016

3. Encyclopedia Of Domestic Assassinations The Usuk Smear Harass
Blackmail Bribe Incarcerate Or Murder All Influential Dissidents Moti
Nissani
https://ebookbell.com/product/encyclopedia-of-domestic-assassinations-
the-usuk-smear-harass-blackmail-bribe-incarcerate-or-murder-all-
influential-dissidents-moti-nissani-44863890
Encyclopedia Of Ancient Myths And Culture Unknown
https://ebookbell.com/product/encyclopedia-of-ancient-myths-and-
culture-unknown-44899054
Encyclopedia Of Early Modern Philosophy And The Sciences Dana
Jalobeanu
https://ebookbell.com/product/encyclopedia-of-early-modern-philosophy-
and-the-sciences-dana-jalobeanu-44992576
Encyclopedia Of Teacher Education Michael A Peters Ed
https://ebookbell.com/product/encyclopedia-of-teacher-education-
michael-a-peters-ed-45004028
Encyclopedia Of Philosophy 10 Volume Set Donald M Borchert
https://ebookbell.com/product/encyclopedia-of-philosophy-10-volume-
set-donald-m-borchert-45351800

8. ENCYCLOPEDIA OF
CREATIVITY
THIRD EDITION
This page intentionally left blank
ENCYCLOPEDIA OF
CREATIVITY
THIRD EDITION
EDITORS IN CHIEF
Steven Pritzker
Saybrook University, Pasadena, CA, United States
Mark Runco
Southern Oregon University, Ashland, OR, United States
VOLUME 1
Elsevier
Radarweg 29, PO Box 211, 1000 AE Amsterdam, Netherlands
The Boulevard, Langford Lane, Kidlington, Oxford OX5 1GB, United
Kingdom
50 Hampshire Street, 5th Floor, Cambridge MA 02139, United States
Copyright Ó 2020 Elsevier Inc. All rights reserved
No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or
by any means, electronic or mechanical, including

9. photocopying, recording, or any information storage and retrieval system,
without permission in writing from the publisher. Details on how to seek
permission, further information about the Publisher’s permissions policies
and our arrangements with organizations such as the Copyright Clearance
Center and the Copyright Licensing Agency, can be found at our website:
www.elsevier.com/permissions.
This book and the individual contributions contained in it are protected
under copyright by the Publisher (other than as may be noted herein).
Notices
Knowledge and best practice in this field are constantly changing. As new
research and experience broaden our understanding, changes in research
methods, professional practices, or medical treatment may become
necessary.
Practitioners and researchers may always rely on their own experience and
knowledge in evaluating and using any information, methods, compounds,
or experiments described herein. In using such information or methods they
should be mindful of their own safety and the safety of others, including
parties for whom they have a professional responsibility.
To the fullest extent of the law, neither the Publisher nor the authors,
contributors, or editors, assume any liability for any injury and/or damage to
persons or property as a matter of products liability, negligence or otherwise,
or from any use or operation of any methods, products, instructions, or ideas
contained in the material herein.
Library of Congress Cataloging-in-Publication Data
A catalog record for this book is available from the Library of Congress
British Library Cataloguing-in-Publication Data
A catalogue record for this book is available from the British Library
ISBN 978-0-12-815614-8

10. For information on all publications visit our website
at http://store.elsevier.com
Publisher: Oliver Walter
Acquisition Editor: Blerina Osmanaj
Content Project Manager: Gemma Taft
Associate Content Project Managers: Ebin Clinton and Fizza Fathima
Designer: Christian Bilbow
EDITORIAL BOARD
Arthur Cropley
University of Hamburg, Hamburg, Germany
Vlad Glaveanu
Webster University Geneva, Geneva, Switzerland
Ning Hao
East China Normal University, Shanghai, People’s Republic of China
Maciej Karwowski
University of Wroclaw, Wroclaw, Poland
Aaron Kozbelt
Brooklyn College, Brooklyn, NY, United States
Weihua Niu
Pace University, New York, NY, United States

11. Roni Reiter-Palmon
University of Nebraska at Omaha, Omaha, NE, United States
Robert W. Weisberg
Temple University, Philadelphia, PA, United States
v
This page intentionally left blank
PREFACE
The first two editions of The Encyclopedia of Creativity were enormously
successful. They provided easily-
accessible and trustworthy information about creativity and various topics
related to creativity, such as inno-
vation. The second edition, published in 2011, was named a 2012
Outstanding Academic Title by the American
Library Association’s Choice publication. The 3rd edition was inspired by
the vast amount of new research
about creativity. The field is expanding very rapidly. Much of this research is
related to the increased complexity
of each of our lives. Creativity helps each of us deal with such complexity. It
also helps businesses, schools, and
other organizations as the demands placed on them move faster and becomes
more urgent. In addition,
creativity provides new answers to such difficult problems as climate
change, limited resources, religious and

12. territorial conflicts, and poverty. For these reasons the Encyclopedia of
Creativity includes articles that describe the
creativity of individuals as well as organizations.
The Encyclopedia captures the full range of approaches to creativity.
Creativity research is being conducted
throughout the world in many different disciplines, including psychology,
arts and humanities, health sciences,
education, and business. The global interest is reflected in the number of
authors throughout the world who
have contributed to this edition as well as the topics covered.
Some countries such as China, Korea, Singapore and New Zealand have
made understanding, teaching, and
encouraging creativity part of their national goals. Europe proclaimed 2009
the year of creativity. The leaders of
these countries recognize that their primary natural resource is the ability of
their citizens and organizations to
develop new products and innovative concepts. As competition becomes
more and more intense, the business
community in the United States is finally accepting the concept that
creativity can contribute directly to the
bottom line. A poll of CEOs in the United States by IBM’s Institute for
Business Value indicated that creativity is
the most important characteristic being sought in new executive hires. We
have responded to the increased

13. interest in the business community by including more entries on
organizational creativity.
The Encyclopedia of Creativity is designed to inspire further recognition of
the personal as well as professional
benefits that accrue from encouraging creativity. We know, for example, that
individuals who are more creative
are healthier and more adaptive, and in some instances may even have a
longer life expectancy. We also know
that many innovations and ways of solving problems have already led to
incredible benefits, such as cures for
diseases, improved technologies, and higher living standards for billions of
people.
If we want a more creative world, then we must construct an environment
that allows creativity to flourish.
This requires knowledge that crosses disciplines. The increased quantity and
diversity of research continues for
the most part to be focused on a specific area of interest. Most scientific
research is still released only in academic
journals. There is still not a broad cross-fertilization of knowledge that
enhances the development of new ideas.
One of the axioms in creativity research is that breakthroughs often occur
when information or concepts from
one field are applied to a different one. Darwin’s theory of evolution was
partially inspired by his reading
Malthus’ theory of population growth and Lyell on geological change. Jean
Piaget, noted developmental

14. psychologist, borrowed heavily from biology and epistemology. Freud used
a medical model to understand the
psyche. Our hope is that readers will roam outside their usual areas of
interest in a search for new ways of
thinking. The comprehensive nature of the encyclopedia offers readers the
opportunity to find new perspectives,
which we hope will suggest fresh insights about themselves, their work, and
their place in the world.
In the first edition we stated that there was enough known about creativity
that it could be integrated into
every level of our educational system. Unfortunately “teaching to the test”
has become more prevalent in the
United States while arts programs have been all too often dropped. We are
obviously losing a great deal of
the creative potential on this planet by leaving so many of our children
uneducated and unable to cope with the
vii
viii
Preface
problems they face. The Encyclopedia continues to place an emphasis on
education and cognition. It is our
hope that teachers at the elementary and high school level will learn about
their own creativity and how to value
and encourage students. It is not always an easy task, but it can help enhance
and even save the lives of some

15. creative students who are at risk.
There has been some progress. The increased recognition of the importance
of creativity in education was
exemplified by its inclusion as number 8 in the top 20 competencies for
teachers by the American Psychological
Association. A 2019 Gallup poll in the United States reported that “Eighty-
seven percent of teachers and 77% of
parents agree that teaching approaches that inspire creativity in the learning
process have a bigger payoff for
students.”
Improvement is also evident at the college and post-graduate levels where
courses in creativity are taught in
many schools throughout the country. There is still a tremendous need for
degree earning programs and
specializations in creativity. The Torrance Center at The University of
Georgia, Saybrook University, Buffalo
State, and Drexel University are among the schools that currently allow a
specialization in creativity studies. We
hope that soon there will be many more universities and professional schools
which include courses and
specialties in creativity studies.
Audience
This Encyclopedia was designed for use by students of creativity, as well as
researchers, teachers, scientists,

16. coaches and consultants, architects and designers, trainers, managers, actors,
writers, directors, painters and
other individuals in the creative arts, inventors, therapists and other
professionals who utilize creativity in their
work. Anyone who is interested in learning more about their own creativity
and the creative process can benefit
from the articles presented here. None of this implies that there are quick and
easy self-help answers - individual
creative growth requires work, time, serious thought and a commitment to
deeper understanding of the process.
Still, creativity can be fun and it adds to the quality of life. Creativity can
help us experience the highest levels of
involvement in work and play that ultimately leads to great joy. Readers are
encouraged to follow their own
interests and inclinations in exploring these volumes.
Topics and Contents
Creativity is often viewed as a syndrome or complex. This perspective is
described in various contributions to
this volume, as are the various processes that are thought to make up or
contribute to creativity. Other entries
focus on particular methods and disciplinary approaches. In fact, one
significant difference between this edition
and the last one is that of sections devoted to the neurosciences and to
technology and creativity. In addition,

17. this edition is organized as a kind of hybrid, with overarching topics,
including the two just mentioned, but also
with various articles subsumed under Measurement and Personality
headings. Specific topics include the
following:
• There are reviews of a number of domain-specific areas, such as acting,
dance, expressive arts, film, food,
music, religion, science, sports, theater, and writing.
• Creativity and education are examined in articles about thought processes,
such as developmental trends in
creative abilities and potentials, the enhancement of creativity, intelligence,
knowledge, play, prodigies,
programs and courses, talent and teaching creativity.
• Cognitive aspects of creativity can be investigated in articles about altered
and transitional states, analogies,
attention, cognitive style, divergent thinking, flow and optimal experience,
metacognition, metaphors,
problem-finding, problem-solving, and remote associates.
• Those interested in business and organizational creativity can view articles
about advertising with art creative
visuals, business/management, creativity coaching, creativity exercises,
entrepreneurship, group dynamics,
innovation, leadership, organizational culture, organizational development,
teams, and training, among

18. others.
• Many articles examine the creative process across domains including areas
such as discovery, emotion/affect,
gender differences, incubation, inspiration, insight, novelty and paradigm
shifts.
Preface
ix
• The complex interrelationship between society and creativity is explicitly
examined in articles about awards,
conformity and conventionality, the creative sector and class of society,
cultural diversity, the dark side of
creativity, East vs. West, networking, social psychology, war, zeitgeist, and
others.
• Personal and interpersonal creativity is discussed in articles relating to
collaboration, family, life stages,
mentors, networking, personal creativity and self-actualization.
• Because the encyclopedia focuses on scientific information about
creativity, there are also articles that discuss
concepts of creativity, definitions of creativity, expertise, longitudinal
studies, researching art, artists and art
audiences, research methods, phenomenology research and qualitative
research.
• Articles which look at theoretical perspectives include behavioral
approaches, chaos theory, componential

19. models, economic perspectives, the evolving systems approach, the four P’s
of creativity, and implicit
theories.
• The creative process is examined in contrarianism, climate for creativity,
discovery, dreams, heuristics,
invention, motivation/drive, multiple discovery, novelty, time and rewards.
• Mental and physical health and creativity are reviewed in mental health:
affective disorders, health, mad
genius controversy, schizophrenia and psychosis, stress, suicide, and
transforming illness and visual art.
• Some subjects are grouped together in the Table of Contents. These
clusters include the increasingly
important Neurosciences and Technology, as well as Personality and
Regional Creativity.
More than any other kind of book an encyclopedia is a collaborative effort.
We thank our eminent panel of
Subject Editors: Arthur Cropley, Vlad Glaveanu, Ning Hao, Maciej
Karwowski, Aaron Kozbelt, Weihua Nui, Roni
Reiter-Palmon, and Robert Weisberg.
Mark A. Runco and Steven R. Pritzker,
Editors in Chief
This page intentionally left blank
LIST OF CONTRIBUTORS

20. Ahmed M Abdulla Alabbasi
Matthijs Baas
Arabian Gulf University, Department of Gifted
Department of Psychology, University of Amsterdam,
Education, Manama, Bahrain
Amsterdam, the Netherlands
Oguz A Acar
Donna Bacon
Cass Business School, City, University of London,
The University of New Mexico, Albuquerque, NM,
London, United Kingdom
United States
Selcuk Acar
John Baer
International Center for Studies in Creativity Buffalo
Rider University, College of Education, Lawrenceville,
State, State University of New York, Buffalo, NY,
NJ, United States
United States; and Buffalo State College, State
Baptiste Barbot

21. University of New York, Buffalo, NY, United States
UCLouvain, Psychological Sciences Research Institute,
Patrick Adler
Louvain-la-Neuve, Belgium; and Yale University, Child
Study Center, New Haven, CT, United States
Department of Urban Planning, UCLA, Los Angeles,
Canada
David Bashwiner
Sergio Agnoli
The University of New Mexico, Albuquerque, NM,
Marconi Institute for Creativity, University of Bologna,
United States
Bologna, Italy
Roger E Beaty
Darija Aleksic
Department of Psychology, Pennsylvania State
University of Ljubljana, School of Economics and
University, University Park, PA, United States
Business, Academic Unit for Management and
Bianca Beersma

22. Organization, Ljubljana, Slovenia
Department of Organization Sciences, Vrije Universiteit
Andrew P Allen
Amsterdam, Amsterdam, the Netherlands
ADAPT Centre, Trinity College Dublin, Dublin, Ireland;
Ronald A Beghetto
and Department of Psychology, Bournemouth
Mary Lou Fulton Teachers College, Arizona State
University, Poole, Dorset, United Kingdom
University, Tempe, AZ, United States
Julian B Allen
Mathias Benedek
The Pennsylvania State University, University Park, PA,
Institute of Psychology, University of Graz, Graz,
United States
Austria; and BioTechMed Graz, University of Graz,
TM Amabile
Graz, Austria
Harvard Business School, Boston, MA, United States
Maud Besançon

23. Ross C Anderson
Université de Rennes 2, Rennes, France
University of Oregon, Eugene, OR, United States
Edward M Bowden
Lionel Artige
University of WisconsineParkside, Kenosha, WI,
University of Liège, Liège, Belgium
United States
xi
xii
List of Contributors
Richard Brower
Arthur Cropley
Wagner College, Staten Island, NY, United States
University of Hamburg, Hamburg, Germany
Kris Byron
David H Cropley
Managerial Sciences Department, Robinson School of
School of Engineering, University of South Australia,
Business, Georgia State University, Atlanta, GA, United

24. Adelaide, SA, Australia; and School of Engineering,
States
University of South Australia, Mawson Lakes, South
Sarah Marie Catalana
Australia
Winthrop University, Rock Hill, SC, United States
Yi Cui
William & Mary, Williamsburg, VA, United States
Nur Cayirdag
Mohawk Valley Community College, School of Public
Frédéric Darbellay
and Human Services, Utica, NY, United States
Inter- and Transdisciplinarity Unit, Centre for
Children’s Rights Studies, University of Geneva, Geneva,
Karen Chan Barrett
Switzerland
Sound and Music Perception Lab, Department of
Otolaryngology
Tanja R Darden
dHead & Neck Surgery, University of

25. California, San Francisco, CA, United States
Managerial Sciences Department, Robinson School of
Business, Georgia State University, Atlanta, GA, United
Liang Chaoyun
States
National Taiwan University, Taipei, Department of Bio-
Industry Communication and Development, Taipei,
Subrata Dasgupta
Taiwan
School of Computing & Informatics, Emeritus,
University of Louisiana at Lafayette, Lafayette, LA,
Ip Ching Yin
United States
National Taiwan University, Taipei, Department of Bio-
Tatiana de Cassia Nakano
Industry Communication and Development, Taipei,
Pontificia Universidade Católica de Campinas,
Taiwan
Campinas, Sao Paulo, Brazil
Costin Chiru

26. Elena de Prada Creo
University Politehnica of Bucharest, Bucuresti,
Faculty of Business and Tourism, University of Vigo,
Romania
Spain
Ji Young Cho
Constance de Saint-Laurent
Department of Housing and Interior Design, Kyung Hee
University of Bologna, Marconi Institute for Creativity,
University, Seoul, Korea
Bologna, Italy
Dowon Choi
Annie S Ditta
Florida State University, Tallahassee, FL,
Department of Psychology, University of California,
United States
Santa Cruz, CA, United States
BT Christensen
Gabrielle Donnelly
Copenhagen Business School, Frederiksberg, Denmark

27. Acadia University, Wolfville, NS, Canada
Kelly Christian
Viktor Dörfler
Lawrence School, Broadview Heights, OH, United
Senior Lecturer in Information & Knowledge
States
Management, Department of Management Science,
MM Clapham
University of Strathclyde Business School, Glasgow,
United Kingdom
Drake University, Des Moines, IA, United States
Edward P Clapp
Gayle T Dow
Christopher Newport University, Newport News, VA,
Project Zero, Harvard Graduate School of Education,
United States
Cambridge, MA, United States
Giovanni Emanuele Corazza
Denis Dumas
Department of Research Methods and Information

28. University of Bologna, Marconi Institute for Creativity,
Science, University of Denver, Denver, CO, United
Bologna, Italy
States
List of Contributors
xiii
Jacob Eisenberg
Adrian Furnham
College of Business, University College Dublin, Dublin,
Norwegian Business School, Oslo, Norway
Ireland
David W Galenson
Samantha Elliott
University of Chicago, Chicago, IL, United States; and
The University of Oklahoma, Norman, OK, United
Universidad del CEMA, Buenos Aires, Argentina
States
Tim George
Samantha England
Department of Psychology, University of Illinois at

29. The University of Oklahoma, Department of Psychology,
Chicago, Chicago, IL, United States
Norman, OK, United States
Vlad P Glaveanu
Ronald M Epstein
Webster University Geneva, Bellevue, Switzerland
University of Rochester School of Medicine and
Dentistry, Departments of Family Medicine, Psychiatry,
Ma1gorzata A Goc1owska
Oncology and Medicine (Palliative Care), Rochester,
Department of Psychology, University of Bath, Bath,
NY, United States
United Kingdom
K Anders Ericsson
Maurice Godin
Department of Psychology, Florida State University,
California State University, Northridge, Mike Curb
Tallahassee, Florida
College of Arts, Media, and Communication,
Mahsa Ershadi

30. Department of Music, Northridge, CA, United States
Department of Psychology, Boston College, Chestnut
Gabriela Goldschmidt
Hill, MA, United States
Faculty of Architecture and Town Planning, Technion e
Yeter Yildiz Esener
Israel Institute of Technology, Haifa, Israel
University of North Texas, Denton, TX, United States
Terri Goslin-Jones
Theron E Fairchild
Faculty, Creativity Studies, Saybrook University,
Kanagawa University, Yokohama, Kanagawa, Japan
Pasadena, CA, United states
Toni Falbo
Shan Guisinger
University of Texas at Austin, Department of
Private Practice and University of Montana, Missoula,
Educational Psychology, Austin, TX, United States
MT, United States
Gregory J Feist

31. Yash Gujar
Department of Psychology, San Jose State University,
Department of Psychology, The University of Oklahoma,
San Jose, CA, United States
Norman, OK, United States
Mark W Fichtel
Gary Gute
Department of Psychology, The University of Oklahoma,
University of Northern Iowa, Cedar Falls, IA, United
Norman, OK, United States
States
Andreas Fink
Paul H. P. Hanel
Institute of Psychology, University of Graz, Graz,
Department of Psychology, University of Bath, Bath,
Austria; and BioTechMed Graz, University of Graz,
United Kingdom
Graz, Austria
Michael Hanchett Hanson
Richard Florida

32. Teachers College, Columbia University, New York, NY,
School of Cities, University of Toronto, Toronto Ontario
United States
Kathryn B Francis
Ning Hao
Division of Psychology, University of Bradford, Bradford,
East China Normal University, Shanghai, China
United Kingdom; and CogNovo, Cognition Institute at
University of Plymouth, Plymouth, United Kingdom
David M Harrington
University of California, Santa Cruz, Santa Cruz, CA,
Caroline Fryer
United States
The Creativity Centre, Paignton, United Kingdom
Richard W Hass
Marilyn Fryer
College of Humanities and Sciences, Thomas Jefferson
The Creativity Centre, Paignton, United Kingdom
University, Philadelphia, PA, United States
xiv

33. List of Contributors
Rachel L Heinen
Maciej Karwowski
The Pennsylvania State University, University Park, PA,
Institute of Psychology, University of Wroclaw, Wroclaw,
United States
Poland
BA Hennessey
Allison B Kaufman
Wellesley College, Wellesley, MA, United States
University of Connecticut, Storrs, CT, United States
Leslie A Hennessy
James C Kaufman
University of San Diego, San Diego, CA, United States;
University of Connecticut, Storrs, CT, United States
and Penn State University, University Park, PA, United
States
Geir Kaufmann
Eva V Hoff
Norwegian Business School, Oslo, Norway

34. Department of Psychology, Lund University, Lund,
Ryuta Kawashima
Sweden
Division of Developmental Cognitive Neuroscience,
Jessica D Hoffmann
Institute of Development, Aging and Cancer, Tohoku
University, Sendai, Japan; and Smart Ageing
Yale University, New Haven, CT, United States
International Research Centre, Institute of Development,
Rainer M Holm-Hadulla
Aging and Cancer, Tohoku University, Sendai, Japan
Heidelberg University, Heidelberg, Germany; and Pop-
Academy, Mannheim, Germany
Fatih Kaya
Independent Researcher, Tokat, Turkey
Nicola J Holt
Department of Health and Social Sciences, University of
Jared B Kenworthy
the West of England (UWE), Bristol, United Kingdom
University of Texas at Arlington, Arlington, TX, United

35. Eunsook Hong
States
University of Nevada, Las Vegas, NV, United States
Mark Kilgour
Samuel T Hunter
University of Waikato, Hamilton, New Zealand
The Pennsylvania State University, University Park, PA,
Daehyun Kim
United States
Torrance Center for Creativity and Talent Development,
Thea Ionescu
University of Georgia, Athens, GA, United States
Developmental Psychology Laboratory, Department of
Jinwoo Kim
Psychology, Babes-Bolyai University, Cluj-Napoca,
Seoul National University, Seoul, South Korea
Romania
Stephen J. Dollinger
Dennis K Kinney
McLean Hospital, Belmont, MA, United States; and

36. Southern Illinois University Carbondale, Carbondale, IL,
University of Massachusetts Lowell, Lowell, MA, United
United States
States
Kimberly S Jaussi
A Kohanyi
School of Management and Bernard M. and Ruth R.
Kwantlen Polytechnic University, Surrey, BC, Canada
Bass Center for Leadership Studies, Binghamton
University, Binghamton, NY, United States
Gamze Koseoglu
Yuan Jiang
Department of Management and Marketing, University
of Melbourne, Parkville, VIC, Australia
School of Management, Harbin Institute of Technology,
Harbin, PR China
Aaron Kozbelt
Keri Jones
Department of Psychology, Brooklyn College of the City
University of New York, Brooklyn, NY, United States

37. Private Practice, Los Angeles, CA,
United States
Stanley Krippner
Christian Julmi
Saybrook University, Oakland, CA, United States; and
Saybrook University, Pasadena, CA, United States
FernUniversität in Hagen, Fakultät für
Wirtschaftswissenschaft, Hagen, Germany
Shu-Guang Kuai
Tomas Kacerauskas
East China Normal University, Shanghai, China
Vilnius Gediminas Technical University, Faculty of
Simon Kyaga
Creative Industries, Department of Philosophy and
Department of Epidemiology and Biostatistics,
Cultural Studies, Vilnius, Lithuania
Karolinska Institutet, Stockholm, Sweden
List of Contributors
xv
Seon-Young Lee

38. Mercedes Mareque Álvarez-Santullano
Seoul National University, Seoul, South Korea
Faculty of Business and Tourism, University of Vigo,
Andreas C Lehmann
Spain
Hochschule für Musik Würzburg, Würzburg, Germany
Robert W Martin
Salvatore Anthony Leone
Department of Psychology, The University of Oklahoma,
Norman, OK, United States
University of Nebraska Omaha, Omaha, NE, United
States
Øyvind Lund Martinsen
Tong Li
Norwegian Business School, Oslo, Norway
The University of Georgia, Athens, GA, United States
Alexander S McKay
Qianlin Liang
Department of Management and Entrepreneurship,
Department of Psychology, Pace University, New York,

39. School of Business, Virginia Commonwealth University,
NY, United States; and Pace University, New York, NY,
Richmond, VA, United States
United States
Peter Merrotsy
Charles J Limb
The University of Western Australia, Crawley, WA,
Sound and Music Perception Lab, Department of
Australia
OtolaryngologydHead & Neck Surgery, University of
Jiyeon Min
California, San Francisco, CA, United States
Seoul National University, Seoul, South Korea
Shengjie Lin
Kevin S Mitchell
University of Texas at Austin, Department of
University of Nebraska Omaha, Omaha, NE, United
Educational Psychology, Austin, TX, United States
States
James Lloyd-Cox

40. Alfonso Montuori
Department of Psychology, Pennsylvania State
California Institute of Integral Studies, San Francisco,
University, University Park, PA, United States
CA, United States
Frank Loesche
JS Mueller
CogNovo, Cognition Institute at University of Plymouth,
University of San Diego School of Business, San Diego,
Plymouth, United Kingdom
CA, United States
Haiying Long
Michael D Mumford
School of Education and Human Development, Florida
Department of Psychology, The University of Oklahoma,
International University, Miami, FL, United States
Norman, OK, United States
Paul Louis March
Tanner R Newbold
Keble College, University of Oxford, Oxford, United

41. Department of Psychology, The University of Oklahoma,
Kingdom
Norman, OK, United States
Todd Lubart
Tiffani Ng
Université de Paris, Paris, France; and University of
Northwestern University, Evanston, IL, United States
Paris (Paris Descartes), Paris, France
Tin L Nguyen
Sarah F Lynch
The Pennsylvania State University, University Park, PA,
Boston University, Boston, MA, United States
United States
Nora Madjar
Bernard A Nijstad
University of Connecticut, Management Department,
University of Groningen, Faculty of Economics and
Storrs, CT, United States
Business, Groningen, The Netherlands
Nadine Maliakkal

42. Weihua Niu
University of Nebraska at Omaha, Nebraska, United
Department of Psychology, Pace University, New York,
States
NY, United States
Eric L Mann
Ivonne Chand O’Neal
Hope College, Holland, Michigan
MUSE Research, Silver Spring, MD, United States
xvi
List of Contributors
Uzeyir Ogurlu
Ludvig JT Rasmussen
University of Wisconsin-Whitewater, School of
Aalborg University, Aalborg, Denmark
Education, Educational Foundations, Whitewater,
Traian Rebedea
United States; and University of Wisconsin-Stevens
University Politehnica of Bucharest, Bucuresti, Romania
Point, Stevens Point, WI, United States

43. Amitash Ojha
Roni Reiter-Palmon
Department of Psychology, University of Nebraska at
Indian Institute of Technology Jammu, Jammu, India
Omaha, Omaha, NE, United States
Michelle L Oppert
Veronique Richard
School of Engineering, University of South Australia,
Center for Circus Arts Research, Innovation and
Adelaide, SA, Australia
Knowledge Transfer - Montreal National Circus School,
Sue Hyeon Paek
Montreal, QC, Canada
University of Northern Colorado, School of Psychological
Sciences, Greeley, CO, United States
Ruth L Richards
Saybrook University, San Francisco, CA, United States
Massimiliano Palmiero
Department of Life, Health and Environmental Sciences,
Ruth Richards

44. University of L’Aquila, L’Aquila, Italy; and Cognitive
Saybrook University, Pasadena, CA, United States
and Motor Rehabilitation and Neuroimaging Unit,
Sophia Richman
IRCCS Fondazione Santa Lucia, Rome, Italy
New York University Postdoctoral Program in
Paul B Paulus
Psychotherapy and Psychoanalysis, New York, NY,
University of Texas at Arlington, Arlington, TX, United
United States
States
Linda Riebel
Jeremiah Piña
Creativity Studies, Saybrook University, Pasadena, CA,
Smith College, Northampton, MA, United States
United States
Jonathan A Plucker
Eric F Rietzschel
Johns Hopkins University, Baltimore, MD, United
University of Groningen, Department of Psychology,

45. States; and American Institute of Behavioral Research &
Groningen, The Netherlands
Technology, Vista, CA, United States
Simone M Ritter
David D Preiss
Radboud University, Behavioural Science Institute,
Pontificia Universidad Católica de Chile, Santiago, Chile
Nijmegen, the Netherlands
Dirk J Primus
Carla Rocavert
Bryant University, Smithfield, RI, United States
University of Tasmania, Hobart, TAS, Australia
Steven R Pritzker
Wida Rogh
Saybrook University, Pasadena, CA, United States; and
University of Zurich, Zurich, Switzerland
Saybrook University, San Francisco, CA, United States
Joanne P Rojas
Gerard J Puccio
Human Development Institute, University of Kentucky,

46. International Center for Studies in Creativity, Buffalo
Lexington, KY, United States
State, The State University of New York, Buffalo, NY,
Manuela Romo
United States
Universidad Autónoma de Madrid, Madrid, Spain
Jeb S Puryear
Michele Root-Bernstein
ACS International Schools, University of Montana,
Department of Theatre, Michigan State University, East
Missoula, MT, United States
Lansing, MI, United States
Vignesh R. Murugavel
Robert Root-Bernstein
Department of Psychology, University of Nebraska at
Department of Physiology, Michigan State University,
Omaha, Omaha, NE, United States
East Lansing, MI, United States
Kaja Rangus
University of Ljubljana, School of Economics and

47. Wendy Ross
Business, Academic Unit for Entrepreneurship,
Department of Psychology, Kingston University London,
Ljubljana, Slovenia
Kingston upon Thames, United Kingdom
List of Contributors
xvii
Albert Rothenberg
Colleen J Standish
Harvard University, Boston, MA, United States; and
The University of Oklahoma, Norman, OK, United
Harvard University, Canaan, NY, United States
States
Mark A Runco
Robert J Sternberg
Director of Creativity Research & Programming,
Cornell University, Ithaca, NY, United States
Southern Oregon University, Ashland, OR, United
Marc Stierand
States; Johns Hopkins University, Baltimore, MD,

48. Institute of Business Creativity (IBC), Ecole hôtelière de
United States; American Institute of Behavioral Research
Lausanne, HES-SO University of Applied Sciences and
& Technology, Vista, CA, United States; and Southern
Arts Western Switzerland, Switzerland
Oregon University, Medford, OR, United States
Sandra W Russ
Patricia D Stokes
Barnard College, Columbia University, New York,
Case Western Reserve University, Cleveland, OH,
United States
United States
KA Scally
Benjamin C Storm
Department of Psychology, University of California,
University College Cork, Cork, Ireland
Santa Cruz, CA, United States
David Schuldberg
University of Montana, Missoula, MT, United States
Joori Suh

49. School of Architecture and Interior Design, University of
Joanna Serafin
Cincinnati, Cincinnati, OH, United States
Memorial Sloan Kettering Cancer Center, New York,
NY, United States
Laura Barbero Switalski
International Center for Studies in Creativity, Buffalo
Priti Shah
State, The State University of New York, Buffalo, NY,
Department of Psychology, University of Michigan, Ann
United States
Arbor, MI, United States
Richard R Szuster
Christina E Shalley
University of Hawaii at Manoa, John A. Burns School of
Scheller College of Business, Georgia Institute of
Medicine, Department of Psychiatry, Honolulu, HI,
Technology, Atlanta, GA, United States
United States
Wangbing Shen

50. Harun Tadik
Hohai University, Nanjing, China
University of Georgia, Athens, GA,
Rebecca Shkeyrov
United States
William & Mary, Williamsburg, VA, United States
Hikaru Takeuchi
Mary A Simonsen
Division of Developmental Cognitive Neuroscience,
Johns Hopkins University, Baltimore, MD, United
Institute of Development, Aging and Cancer, Tohoku
States; and American Institute of Behavioral Research &
University, Sendai, Japan
Technology, Vista, CA, United States
Charlene Tan
Dean Keith Simonton
Policy and Leadership Studies, National Institute of
University of California, Davis, Department of
Education, Nanyang Technological University,
Psychology, Davis, CA, United States

51. Singapore
Stephen Skalicky
Min Tang
School of Linguistics and Applied Language Studies,
Institute for Creativity & Innovation, University of
Victoria University of Wellington, Wellington, New
Applied Management, Ismaning, Germany
Zealand
Mihaela Taranu
Stephan Sonnenburg
School of Culture and Society, Interacting Minds Centre,
Karlshochschule International University, Karlsruhe,
Aarhus University, Aarhus C, Denmark; and Cognition
Germany
Institute and School of Psychology, CogNovo, University
Jan M Stahl
of Plymouth, Plymouth, United Kingdom
Borough of Manhattan Community College/CUNY,
Christa L Taylor
New York, NY, United States

52. Yale University, New Haven, CT, United States
xviii
List of Contributors
Kevin E Thomas
Manila Vannucci
ADAPT Centre, Trinity College Dublin, Dublin, Ireland;
Department of NEUROFARBA, Section of Psychology,
and Department of Psychology, Bournemouth
University of Florence, Florence, Italy
University, Poole, Dorset, United Kingdom
Peter J Varga
Paula Thomson
William & Mary, Williamsburg, VA,
California State University, Department of Kinesiology,
United States
Northridge, CA, United States; California State
JT Velikovsky
University, Northridge, College of Health and Human
The University of Newcastle, Newcastle, NSW,
Development, Department of Kinesiology, Northridge,

53. Australia
CA, United States; and York University, Department of
Theatre, Toronto, ON, Canada
Kayla Walters
Mark Thorley
The Pennsylvania State University, University Park, PA,
United States
Coventry University, Coventry, United Kingdom
Todd M Thrash
Solange Muglia Wechsler
Pontificia Universidade Católica de Campinas,
William & Mary, Williamsburg, VA, United States
Campinas, Sao Paulo, Brazil
Viktoria Tidikis
Adam B Weinberger
Northern Arizona University, Flagstaff, AZ, United
Georgetown University, Washington, DC,
States
United States
Pablo PL Tinio

54. Robert W Weisberg
Department of Educational Foundations, College of
Department of Psychology, Temple University,
Education and Human Services, Montclair State
Philadelphia, PA, United States
University, Montclair, NJ, United States
Etka Topaloglu
Alexander Nicolai Wendt
Heidelberg University, Heidelberg, Germany
School of Management and Bernard M. and Ruth R.
Bass Center for Leadership Studies, Binghamton
Holly A White
University, Binghamton, NY, United States
Department of Psychology, University of Michigan, Ann
Ilaria Torre
Arbor, MI, United States
CogNovo, Cognition Institute, University of Plymouth,
Ellen Winner
Plymouth, United Kingdom; and ADAPT Research
Department of Psychology, Boston College, Chestnut

55. Random documents with unrelated
content Scribd suggests to you:

56. zijn minst al even ruw, en beiden verloren veel te veel de
bescheidenheid uit het oog.
Het laatste werk, dat uit zijne gevangenis naar de pers
ging, was getiteld: „Eene belijdenis van mijn geloof, en eene
verdediging van mijn praktijk.” Het had de strekking om zijne
praktijk te verdedigen, dat Christenen als Christenen aan ’s
Heeren avondmaal mochten deelnemen. Het was volgens
Bunyans gevoelen genoeg, dat iemand het bewijs leverde
van een geloof in de liefde werkende. Dat zoo iemand nog
niet gedoopt was na de belijdenis van zijn geloof, betreurde
de Baptisten-predikant ernstig, maar ofschoon hij zich om
des gewetens wille van zulk eene indompeling ook
voorloopig onthield — de godzaligheid van zijn wandel was
daar het bewijs van — zoo bleef toch zijn recht op de
voorrechten der kerk onaangeroerd, en te Bedford mocht hij
ze allen genieten.
Een groot geroep ging er na deze uitgave op onder de
Baptisten, en deze openbare mededeeling werd als een
onteering van den Heere aangezien. Maar Bunyan volhardde
stillekens in zijne overtuiging, wel bewust, dat de almachtige
God zijn schild was, en duldde alles, naar hij zeide „tot het
mos op zijne oogleden groeien zou.”
Er was een ander boek, dat in het licht gegeven is vóor
onze auteur de gevangenis verliet — dat boek, hetwelk
inderdaad zijn naam vereeuwigd heeft. De „Pelgrimsreis”
werd begonnen en geëindigd in de gevangenis. Dit boek
werd hem als het ware ingegeven en kwam zonder moeite
op papier, zich aan hem opdringende met groote
zoetvloeiendheid en innig gevoel, als in de bekoorlijkheden
van een droomgezicht. Hij was bezig een ander boek te
schrijven, toen hij eensklaps aan dit begon. Twintig
denkbeelden drongen zich aan hem op, en vóor hij die
neergeschreven had weer twintig andere. Hij zette met
genot de pen op het papier. Terwijl hij ophield of rustte
kwam het denkbeeld, en wachtte hij maar weer dan kwam
er weder een ander, tot hij eindelijk in alle opzichten verblijd

57. en verwonderd was over wat hij had geschreven. Hij
behandelde dit onderwerp geheel uit zichzelven, geen enkele
menschelijke ziel was hem daarbij behulpzaam; hij had niet
zooals anders vooraf bouwstoffen opgezameld. Hij had
geene inspiratie gezocht, noch bij het plechtig geklots van
vele wateren, noch bij den prachtigen aanblik van een
Oosterschen hemel, noch in de plechtige eenzaamheid, of
zelfs in de afzondering bij verheven natuurtooneelen. Hij
was bewoner van een hol en hij was altijd een zwerveling
geweest in het weinig romantische land aan den oever der
Ouse. Maar tot zijne onuitsprekelijke vreugde had hij
Christen temidden van wonderveel en groote zonden
heengevoerd naar de liefelijke bergen, en door het land van
doodschaduwen naar het Paradijs van God. De bouwstof en
de wijze van bewerking was alles het zijne, en geen mensch
kwam er iets van te weten vóor het afwas.
In de gevangenis zat ook een zekere Marsom, door wiens
familie bericht is, dat toen de „Christenreis” gereed was,
Bunyan die aan al zijne medegevangenen voorlas, om van
hen te weten te komen of hij het werk zou laten drukken al
dan niet.
Men was er niet eenstemmig over. Sommigen zeiden:
„John, laat het drukken,” anderen zeiden: „Niet doen.”
Sommigen zeiden: „Het kan goed doen,” anderen meenden
van niet. Marsom vroeg of hij het nog eens overlezen mocht
en na het nauwkeurig bestudeerd te hebben, ried hij aan,
dat het zonder mankeeren moest worden gedrukt.
Toch gebeurde het niet vóór 1678, en toen was dit boek
onmiddellijk populair en wel in bijzonder groote mate.
Binnen tien jaren werden er twaalf herdrukken van bezorgd
en in Engeland alleen hadden 100000 exemplaren hunnen
weg gevonden vóor Bunyans dood. Van dien tijd af is het
een gevierd boek gebleven. Het is in den schouwburg
opgevoerd. De romanschrijvers hebben er van geprofiteerd.
Allerlei letterkundigen hebben het aangehaald en vele
schrijvers er hunne beelden aan ontleend. De kritiek heeft

58. het onder handen genomen en het op allerlei wijzen ontleed,
zoodat alle schoonheden en gebreken in het helderste licht
verschenen zijn. Door vertaling is het populair geworden bij
schier alle natiën onder den hemel. Kunstenaars hebben hun
uiterste best gedaan om de schoone tafereelen af te
beelden.
De „Geschiedenis van Meester Kwaad”, met nog een of
twee andere boeken volgden op de uitgave van den
„Christenreis”, en toen kwam in 1682 „De Heilige Oorlog”.
Het valt gemakkelijk uit de inleiding op te maken, dat bij de
beschrijving van Menschziel, eerst in bezit genomen door
Diabolus en dan heroverd door Immanuel, de schrijver
zichzelven op het oog heeft. De beschrijving is geheel op
militaire wijze, de bijzonderheden uit het krijgsmansleven
zijn herinneringen uit zijn eigen militaire loopbaan bij het
beleg van Leicester, vandaar dus zijne beelden. De eerste
aanval van den duivel, die met zulk een spoedig succes
bekroond werd in de vervreemding van den mensch van zijn
Maker, is wonderschoon verhaald, en zoo ook de
vleeschwording van den Zone Gods tot verlossing van den
verloren mensch. Wellicht wordt dit nog overtroffen door de
vernieuwde pogingen van den Booze om den mensch weder
in zijne macht te brengen. De diepzinnige filosofie van de
beelden, die gebruikt worden, is volkomen in
overeenstemming met den geest, die hier lichamelijk
voorgesteld wordt. Het bovennatuurlijke, het dichterlijke en
het evangelische gaan hand aan hand.
Ook dit boek beleefde vele herdrukken gedurende het
leven van den schrijver en wordt nog voortdurend gretig
gevraagd, maar toch niet in die mate als de onovertroffen
inhoud verdient. Het is het beste menschelijke richtsnoer
voor hem, die wenscht te weten hoe de wet der zonden in
zijne leden woelt en door Satanische macht daarin is
gekomen, en hoe ook door de inwerkende genade des
Heiligen Geestes die macht in toom kan worden gehouden.

59. BUNYAN PREDIKENDE IN DE OPEN LUCHT.
Binnen een paar jaren werd het tweede deel van „de
Christenreis” uitgegeven, „de Christinnereis,” waarin wij
Christens vrouw en kinderen met hunne geburin
Barmhartigheid achter hem naar den hemel zien trekken.
Andere medereizigers, wier namen eene zeer diepe
karakterkennis verraden, voegen zich bij het gezelschap en
onder het voortreffelijk geleide van „Grootmoedig”, bereiken
zij eindelijk hunne bestemming. Het is heerlijk om te zien
hoe het vlakke veld opgevuld is met paarden en wagenen en
trompetters om de pelgrims te begroeten, waar zij éen voor

60. éen de gouden stad binnentrekken. De groote rijkdom en
afwisseling van Bunyans denkbeelden komt in dit tweede
deel vooral uit waar men ze vergelijkt met het eerste. De
reis van Christen was meestal een zware en moeielijke
worsteling om de zegepraal; de reis van Christina was
grootendeels een aangename reis naar het vaderhuis.
[1]
Christina’s zonen waren achtergebleven als een groote
zegen voor de strijdende kerk; de droomer begreep, dat hij
daarvan in de toekomst nog wel wat te zeggen zou hebben.
Zijn vermoeden werd waarschijnlijk vervuld, ten minste in
zooverre dat hij ook nog een derde deel onder handen heeft
gehad; want enkele jaren na zijn dood kondigde zijn
uitgever, Nathaniel Ponder aan, dat hem het manuscript was
toevertrouwd en dat het binnenkort het licht zou zien. Er
werd evenwel niets meer van die uitgave van Ponder
vernomen. Wel kwam er later iets uit, dat een derde deel
beteekenen moest; maar het was eene vervalsching. Alle
innerlijke en uitwendige bewijzen zijn voorhanden, dat het
volstrekt niets te maken heeft met den wezenlijken
droomen-droomer, en zijne twee echte „droomen”.
Weder andere boeken volgden tot omstreeks zestig
boekdeelen, waaronder verscheidene van aanzienlijke
grootte, Bunyans werken uitmaken. Velen daarvan waren
polemisch, maar allen hadden betrekking op de
fundamenteele waarheden des Christendoms. In vele
gevallen bestonden zij uit eene uitbreiding van zijne
predikaties, wanneer de overtuiging zich van hem meester
maakte, dat zij zeer geschikt waren om goddelooze lezers te
doen ontwaken uit hunnen doodslaap en de vromen tot
dieper overtuiging te brengen. Hij wilde nuttig zijn niet
alleen voor zijn eigen tijdgenooten, maar ook voor de
toekomstige geslachten. Het was inderdaad een moeilijke
taak om al de tegenwerpingen der verachtende spotters
naar eisch te beantwoorden, maar hij vervulde die taak. Het
was een hard werk al de verschillende moeielijkheden op te
lossen van tuchtelooze en huichelachtige gemoederen, maar

61. hij deed dat werk. Hem woog de zware verantwoordelijkheid
om de gemeente Gods te waarschuwen tegen de
menigvuldige verzoekingen om de waarheid te ontkennen of
te verminken, op het hart, en hij onttrok zich niet aan die
taak, maar arbeidde hieraan ijverig, zoowel op den
predikstoel als in de pers. Zijne leer leefde in duizenden
zijner tijdgenooten, die hij nooit gezien had, en hij wist hen
te vervullen met bewonderende liefde voor het Evangelie
van Gods genade.
Beide door zijne eenvoudige werken als daar is „Het boek
voor jongens en meisjes”, en door zijne diepzinnige
geschriften, als b. v. „De Genadewet ontvouwd”, werd het
volk over het algemeen aangetrokken; het hield die
geschriften dankbaar in waarde, en werd er krachtig door
overtuigd.
Niet éen was er onder al die zestig deelen, waarvan niet
veilig kon gezegd worden, dat zijn onderwerp waardig, zijne
taal verstaanbaar, zijne redeneering vloeiend, zijne
inkleeding smaakvol, zijne oprechte bedoeling doorzichtig,
zijn toon die van Boanerges en Barnabas was; nu eens
verontrustend en verschrikkelijk, dan weer vertroostend —
altijd geschikt om zijne lezers een inzicht te geven in het
ware zaligmakende geloof.
[1] Van „De Christen- en Christinnereis naar de eeuwigheid”
verscheen bij de uitgevers van dit werk en geheel in dezelfde
wijze van uitvoering eene volksuitgave met 100 uitstekende
platen en portret van den schrijver, in prachtigen stempelband,
tot den geringen prijs van ƒ 4.25.

62. BUNYANS LAATSTE LIEFDEWERK.

63. Als eene proeve van zijne aangrijpende welsprekendheid,
diene het volgende: „Luiaards, onverschilligen, slaapt gij dan
altijd? Zijt gij nu vast besloten den slaap des doods te slapen?
Zullen noch boodschappen van den hemel noch van de hel u
wakker maken? Zult gij dan maar altijd zeggen: Nog een
weinig slapens, nog een weinig sluimerings, noch een weinig
handvouwens al nederliggende? O, dat mijne oogen
tranenbeeken waren, en dat ik een hart vol medelijden met u
hadde! Hoe zou ik u dan beklagen! Hoe zou ik u beweenen!
Arme, verloren, stervende ziel! Hoe hard is mijn hart, dat ik
niet over u wegsmelt in tranen! Indien gij maar een lid van
uw lichaam verloort, of een kind, of een vriend, dan zou het
nog zoo erg niet wezen; maar arme mensch, het is UWE ZIEL!
Indien die naar de hel verwezen werd voor één dag, of voor
een jaar, of zelfs voor duizend jaren, dan ware het
vergelijkender wijze nog te overkomen; maar het is voor
eeuwig! O die ontzettende EEUWIGHEID! Welk een
zielverbrijzelend woord zal dat voor u wezen als tot u gezegd
wordt: „Gaat weg van mij, gij vervloekten, in het eeuwige
vuur, dat den duivel en zijnen engelen bereid is!””

64. In zijn omgang met bekommerden en wankelmoedigen
ging hij met groote wijsheid te werk. Lees hier wat hij tot hen
zegt: „Niets is eene meer algemeene kwaal onder ons
menschen, dan dat er velen zijn, die twijfelen aan de genade
Gods, en dat bekomt een zondaar toch wel het allerslechtste.
De wet te verbreken is inderdaad reeds dwaas genoeg; maar
de genoegzaamheid der genade te betwijfelen is nog erger
dan dwaasheid en zonde, erger dan al wat slecht heeten
moet. Daarom, wanhopende zielen — want het is tot u dat ik
spreek — werpt uw wantrouwen weg, schudt uit uwe
slaafsche vrees, hangt al uwen argwaan aan den kapstok, en
gelooft, dat gij daartoe een zeer voldoende reden hebt, want
daar stroomt eene rivier voor uwe voeten. Laat uw gebrek
aan vroomheid en goede werken u niet het minste
verhinderen. Dit is eene rivier van het water des levens:
stroomen van genade en barmhartigheid ziet gij daar. En
wanneer gij ziet dat zij, die vreezen van honger te sterven,
mondvoorraad opdoen te Tunbridge, Epsom, Bath en elders,
opdat zij voor lange reizen op de wateren uitgerust zijn; zorgt
gij dan, dat gij voorzien zijt van levend water, dat gij niet
behoeft te koopen, maar dat u wordt aangeboden om niet. O,
laat dan uwe ziel niet ophouden noch u terughouden door
vrees of twijfel; maar drinkt, drinkt en leeft in eeuwigheid.”
Ook voor den geloovige, die zich in Christus verheugt, had
hij een woord op zijn pas. „Het is zoo heerlijk en Gode zoo
aangenaam, wanneer Christenen wandelen waardiglijk
hunne roeping, hun staat en hun toestand: in alle dingen
getrouw aan wat God van hen maakte. Dan zijn zij als de
bloemen in den tuin. Waar de tuinman ze geplant heeft daar

65. staan ze, en van den hysop, die aan den wand uitwast, tot
den ceder van den Libanon toe is van hen allen hunne
vrucht ook hunne heerlijkheid. En aangezien de stam,
waarop zij ingeënt zijn, de vruchtbaarste stam is, en het sap,
dat door hen heenvloeit het vruchtbaarste sap, en de
Kweeker onzer zielen de wijste hovenier, zoo vertrouwen wij
alles aan Hem toe ook wat ons vreemd toeschijnt, alleen
zorg dragende, dat wij rijk worden in goede werken.
Daardoor toont gij immers, dat gij geen geschilderd vuur
zijt, dat geen warmte afgeeft; geen geschilderde bloemen,
die geen geur hebben; geen geschilderde boomen, waaraan
nooit vruchten groeien.”
VI.
ZIJN LEVENSEIND.
ijden om des gewetens wil bleef Bunyans deel tot
het einde. Zijn weinige gehechtheid aan de
staatskerk en zijne evangelische getrouwheid
brachten hem dikwijls in onaangenaamheden met
de overheid, en deze heeft hem meer dan eens van zijne
goederen beroofd. Zijn kerkgebouw werd zelfs eene wijle
gesloten en hij moest zijne vergaderingen in het open veld
houden.
Temidden van al deze onzekerheid voor de toekomst
vermaakte hij aan zijne innig geliefde vrouw alles wat zijn
eigendom was bij een document, dat gedagteekend is van
den 23
sten
December 1685. Hij, „John Bunyan, kopersmid,
gaf, door innige liefde gedreven, aan haar alle goederen, die
hij bezat, zoowel roerend als onroerend, en alle
schuldvorderingen, waar die ook mochten gevonden
worden.”
Aldus op alles voorbereid was hij tijdig en ontijdig in zijn
Meesters werk. Zijn roem groeide telkens aan. Van alle

66. zijden werd het hem moeielijk gemaakt door overstelpende
bezigheden. Hij werd beter met boeken vertrouwd, en zijne
groote kennis der menschelijke maatschappij bracht hem
eigenaardige voordeelen aan. Alles werd tot zijn doel
aangewend; hij kon alles gebruiken; menigmaal werden
onderwerpen uit het dagelijksch leven aangehaald om als
illustratiën te dienen, en niet minder staatkundige
gebeurtenissen of de geschiedenis van den dag. Als
hofprediker van den Lord Mayor van Londen, tot welk ambt
hij eens geroepen werd, of als gast der eenvoudige
hutbewoners in afgelegen dorpen, wien hij na het landelijk
maal het Evangelie prediken zou, altijd was hij dezelfde,
altijd bleek zijne vurige begeerte om anderen nuttig te
wezen en tot God te leiden.
In het voorjaar van 1688 leed hij veel door de
zweetziekte,
[2]
en het scheen zelfs, dat hij er aan sterven
zou. Gedeeltelijk herstelde hij wel weer, en eindelijk meende
men zelfs, dat hij zijne volle kracht terugbekomen had. Maar
zijn einde was op handen en het duurde niet lang of het
kwam. Eer zelfs dan hij of zijne zoo innig aan hem
verkleefde echtgenoote vermoed hadden, want hij stierf
waar zij hem niet bijtijds kon bereiken, twee dagreizen van
huis.
Hij was door een jongeling zeer dringend verzocht eene
poging te doen om hem met zijn vader te verzoenen, die
gedreigd had hem te zullen onterven. Daar was in het
geheel geen kans op dan alleen door een persoonlijk
bezoek, en daartoe moest Bunyan eene reis ondernemen
van Bedford naar Reading, een afstand van vijftig mijlen.
[3]
Hij ondernam dien tocht te paard en slaagde zoo goed in
zijne opofferende onderneming, dat de vader er in
toestemde zijn zoon te vergeven en de bedreiging introk.
Zeer verblijd over den goeden uitslag, besloot Bunyan
Londen op de terugreis aan te doen, waar die jongeling
woonde. Hij wilde hem zelf de goede tijding brengen. Het
weder was buitengewoon onstuimig en de reis viel hem zuur.

67. Toen hij de woning van zijn vriend Shaddoks op
Sneeuwheuvel bereikte, overviel hem de koorts, en ofschoon
er eerst alle hoop was op zijn herstel, stierf hij tien dagen
later. De datum is onzeker, daar de opgaven verschillen
tusschen den 12
en
, 17
en
en 31
sten
Augustus 1688.
[2] Deze vreemde ziekte, die slechts een verloop van enkele
uren had, meestal met doodelijk einde, sleepte omstreeks dien
tijd in Engeland vele honderden ten grave.
[3] Ongeveer achttien uren.

68. BUNYANS GRAF IN BUNHILL FIELDS.

69. Bunyans dood was een waardig besluit van zijn leven.
Zijne lenden waren omgord en zijne lamp brandende.
Hij bleef getrouw tot den dood. Hij blies den laatsten
adem uit, verzegelende, dat God waarachtig is. „Wat
zoudt gij beter voor mij kunnen begeeren,” zeide de
stervende tot de omstanders, „dan wat God mij te zien
geeft in het heerlijk visioen, waarmede Hij mij
verwaardigt? Mijne begeerte is, dat gij heilig moogt
leven en eenmaal komen om het te zien. Ik ga naar den
Vader van onzen Heer Jezus Christus, die mij zonder
twijfel uit kracht van het verzoenend bloed van zijnen
Zoon, aannemen zal, ofschoon ik een zondaar ben.
Weent niet over mij. Wij zullen elkander eerlang weder
ontmoeten om het nieuwe lied te zingen en eeuwig
samen gelukkig te zijn.” Hij wist, dat hij in den hemel
een beter en onsterfelijk leven tegemoet ging.
Het lichaam werd te Bunhill Fields begraven temidden
van vele treffende bewijzen van algemeene liefde en
eerbied. Te Bedford was de smart hevig, in het
bijzonder bij de gemeente, die nu herderloos was, maar
niet minder in heel den omtrek. Het was nog geen
veertien dagen geleden, dat zij hunnen herder, leeraar,
vriend en stadgenoot hadden zien wegrijden op zijn
Samaritanentocht der barmhartigheid naar Berkshire, en
toen zag hij er niet minder sterk uit dan vroeger, een
krachtig, flink gebouwd man van zestig jaren.
Sommigen hunner hadden hem eerbiedig goeden dag
gezegd, anderen meer familiaar en vriendschappelijk
gegroet.

70. En nu was hij reeds dood en begraven. Bij zijne bijzondere
vriendelijkheid voor een verstootene had hij zijn leven
ingeboet. In den dienst van zijnen Heer en Heiland was hij
ingesluimerd en tot zijne vaderen vergaderd. Grootmoedige,
eerwaardige Bunyan! Gij rust van uwen arbeid en uwe
werken volgen u na. Uw loopbaan was moeielijk, maar gij
waart standvastig. Gij werdt zwaar beproefd en diep
bedroefd, maar gij bleeft getrouw. Uw pelgrimsreis van deze
wereld naar de toekomende loopt evenwijdig met uw eigen,
bewonderenswaardigen, onnavolgbaren droom, van het
begin af tot aan het zegevierend en God verheerlijkend
einde.

71. INLEIDING.
n „De Heilige Oorlog” bezitten wij een van de
meesterstukken onder de allegorische werken van
den Onsterfelijken Bunyan. Met zijn „Christenreis naar
de eeuwigheid” vergeleken is het eene allegorie van
geheel verschillende stijl en karakter, voorstellende een
andere gestalte der bevinding. Bunyans Heilige Oorlog mag
met alle recht genoemd worden „de geschiedenis van ’s
menschen ziel.”
In dit opzicht verschilt deze tegenwoordige beeldspraak
van het vroegere werk van den uitstekenden droomer; „de
Christenreis” handelt over de uitwendige omstandigheden
van eens Christens pelgrimstocht, in zooverre zij voor het
geestelijk leven voordeelig of schadelijk zijn, en daardoor
invloed uitoefenen op de innerlijke gemoedswerkzaamheden
van den Christen. De Heilige Oorlog behandelt de inwendige
worstelingen der ziel, en gaat vandaar tot de uitwendige
gevolgen over, waar zij ’s menschen geluk en vrede
bewerken. De Pelgrimstocht beschrijft de vijanden van
buiten, die de ziel aanvallen, terwijl de Heilige Oorlog de
inwendige vijanden beschrijft, die alle menschelijk geluk, ja
zijn leven bedreigen.
Uit deze oorzaak hebben velen de gelijkenis van den
„Heiligen Oorlog” zelfs als een veel geestelijker werk dan de
„Christenreis” beschouwd, en wellicht is dit eerste daarom
ook door de groote menigte minder verstaan en
gewaardeerd. Deze leerrijke gelijkenis is een ontleder van
het hart in de geestelijke ontleedkunde der ziel. Zij is een
geestelijke spiegel, die doet uitblinken wat de mensch was,
wiens slaaf hij werd, welke oorlogen en gevechten, welke
worstelingen en aanvallen gewaagd en uitgestreden moeten
worden, vóor Christus weder op den troon zit in het hart en

72. Pred. 7:29.
de verloren Menschenziel kan zingen het nieuwe lied, dat de
herwonnen Menschenziel waardig is.
De twee groote denkbeelden, die het geheele werk
beheerschen zijn de Verloren en Herwonnen Menschenziel,
en doen ons denken aan Miltons Verloren en Herwonnen
Paradijs. De eerste zinspeling, toegepast op de stad
Menschziel heeft het oog op ’s menschen ziel in het
algemeen, maar verder in het bijzonder op dat wezen,
hetwelk ziel genaamd, ’s menschen ik aanduidt, waarop eens
Gods beeld en zegel werd gedrukt. Het was Gods
handenwerk, en evenals al Gods werken, werd het „zeer
goed” genoemd. Het was onder al Gods scheppingen het
naast in gelijkenis en het innigst in liefde aan God verwant:
„God schiep den mensch naar zijn beeld.” De ziel werd
geschapen om Gods tempel te wezen, de plek, waar zijn
troon stond. Het kasteel van Menschziel is het hart; de
wallen zijn het lichaam of het vleesch, en de poorten de vijf
zinnen — vandaar hun zeer verstaanbare benamingen. De
bewoners van de stad zijn het verstand, het geweten, de wil,
de lusten, de gedachten — de duizenden gedachten, die in
de ziel rondwriemelen. Dit zijn de mannen, vrouwen en
kinderen der stad, aldaar ontvangen, geboren, gevoed, en
aldus opgroeiende in daden ten goede of ten kwade. Deze
koninklijke verblijfplaats viel in de vernielende handen van
satan of Diàbolus en zijne hoofdmannen; de woorden
veraanschouwelijkende van den wijsten der koningen — die
samenvatting van de geschiedenis der menschheid: — „Ziet,
dit heb ik gevonden, dat God den mensch goed gemaakt
heeft; maar zij hebben vele vonden gezocht.”
Dit droevig einde van de gevallen Menschenziel wordt nu
aanleiding tot de openbaring van Gods heerlijkheid. Dit
breken van het heilig verbond tusschen God en den mensch
brengt al dadelijk den Zone Gods in het geding; deze komt
de gevallen creatuur te hulp. Immanuel maakt nu met zijnen
Vader een verbond, dat Hij zelf de ziel onder de
souvereiniteit van God zal terugbrengen; en dit vervult Hij

73. door zijn dood en zijne offerande en de daarop volgende
werkingen van den Heiligen Geest.
Maar intusschen heeft Satan den troon in Menschziel
opgeslagen en daar een nieuwe regeering aangesteld. De
overweldiger moet verjaagd worden. Diensvolgens begint de
worsteling, en hier daalt de allegorie af tot het bijzondere;
tot uw ziel en de mijne. De ziel wordt door Christus
hernomen; maar daar zijn nog die loerende handlangers van
Diàbolus, het zaad des boozen in het hart, het overschot van
het onkruid, het overblijfsel van den „ouden mensch” en de
bedorven natuur. Deze veroorzaken menigmaal geestelijke
schade aan de ziel; zij bedroeven den Heiligen Geest, en
drijven somtijds Christus weg van zijnen troon. Satan treedt
spoedig weder binnen, en moet weder verhuizen.
Afwisselend geluk en tegenspoed zijn de toestanden van ons
eigen geestelijk leven, brengende ons dichter bij Christus of
houdende ons verder van Hem verwijderd dan weleer.
Zoo is de aard van dit onnavolgbare werk — DE HEILIGE
OORLOG. Wij wilden nu slechts de aandacht van den godzalige
en den goddelooze, van het vrijgemaakt kind Gods en den
gekluisterden slaaf des satans, van den zwakke in het geloof
en den bevenden, twijfelenden Christen op dit wondervolle
tooneel van strijd vestigen.

74. HOOFDSTUK I.
Menëchzáel ,
haaê ooêëéêonÖ en afval.

75. In mijne omwandeling, terwijl ik vele landstreken en
gewesten doorreisde, gebeurde het mij, dat ik in dat
wijdberoemde land kwam, het Heelal genaamd. Dat is een
zeer groot en wijd gebied; het ligt tusschen de twee polen
en juist in het midden der vier hemelstreken. Het is eene
overvloedig bewaterde en rijkelijk van heuvelen en dalen
voorziene streek, aangenaam gelegen en grootendeels, ten
minste op de plaats waar ik was, zeer vruchtbaar, goed
bevolkt en in een overheerlijk klimaat.
De inwoners van dat land zijn niet allen van denzelfden
aard, noch spreken eenerlei taal, noch hebben dezelfde
zeden, manieren of godsvereering, maar verschillen zooveel
van elkander als de eene planeet van de andere. Sommigen
zijn rechtschapen en anderen mismaakt, evenals dat in
andere landschappen pleegt te zijn.
Zooals ik zeide, in dit land moest ik reizen en mijn
zwerftocht aldaar duurde zóo lang tot ik heel wat van de
moedertaal, zeden en gewoonten dergenen, met wie ik
verkeerde, leerde kennen. En, om u de waarheid te zeggen,
ik was zeer met al wat ik zag en hoorde ingenomen; ja, zoo
gevoelde ik mij daar op mijn gemak, dat ik zeker
voortdurend tot aan mijn dood toe als inboorling onder hen
had blijven leven, als mijn Meester mij niet naar huis
teruggeroepen had, om daar werk voor Hem te doen, en
mijn gedanen arbeid te overzien.
Nu is er in dat aangename land, het Heelal, eene zeer
schoone, bekoorlijke stad of gemeente, Menschziel
geheeten, eene stad wat hare bouworde aangaat zoo
buitengewoon, wat hare ligging betreft zoo gemakkelijk, wat
hare privilegiën aangaat zoo voordeelig — (ik zeg dit met het
oog op haar oorsprong) — dat van haar, evenals vroeger van
het land, waarin zij gebouwd is, met alle recht kan gezegd

76. Gen. 1 : 26.
Pred. 3 : 11.
worden: zij heeft haars gelijke niet onder den geheelen
hemel.
[4]
Wat de ligging van deze stad aangaat: zij is gelegen
tusschen de twee werelden;
[5]
en haar eerste Fondeerder en
Bouwmeester was, volgens de beste en authentiekste
bescheiden, die ik machtig worden kon, zekere El-Schaddaï.
[6]
Deze bouwde haar tot zijn eigen vermaak. Hij
maakte haar tot een spiegel en tot eene heerlijkheid van al
zijne werken, ja tot een meesterstuk boven al het andere,
wat Hij in dit land had daargesteld. Zoo goed was de stad
Menschziel, dat toen zij eerst gebouwd was, naar ons bericht
wordt, zelfs de goden nederdaalden om haar te komen zien
en van vreugde vroolijk te zingen. En evenals Hij haar
maakte aangenaam voor het gezicht, zoo gaf hij haar ook
macht over al het omliggende land. Ja, aan allen was
geboden Menschziel als hunne hoofdstad te erkennen, en
allen brachten haar gaarne als zoodanig hunne hulde. De
stad had dan ook van haren koning macht en last gekregen
om van allen heerendiensten te eischen en allen ten onder
te brengen; die haar in eenig opzicht miskenden.
In het midden van deze stad was een zeer beroemd en
aanzienlijk paleis opgericht; wegens zijne sterkte kon het
wel een kasteel genoemd worden; wegens zijne
aangenaamheid een paradijs, wegens zijne uitgebreidheid
eene plaats, die de gansche wereld omsloot. Deze plaats
begeerde de koning El-Schaddaï alleen voor
zichzelven te behouden, en voor niemand anders met Hem;
ten deele tot zijn eigen vermaak en ten deele ook opdat de
schrik der vreemden niet over deze stad zou komen. Van
deze plaats maakte Elschaddaï ook eene vesting, maar liet
hare bewaring enkel aan de burgers der stad over.
De muren der stad waren wèl gebouwd, ja zóo vast en
sterk waren zij gemetseld en zóo dicht saamgedrongen, dat,
ware het niet gebeurd door de lieden der stad zelven, zij in
eeuwigheid niet konden bewogen of verbroken worden.
Want hierin bestond de voortreffelijke wijsheid van Hem, die

77. Welcome to our website – the perfect destination for book lovers and
knowledge seekers. We believe that every book holds a new world,
offering opportunities for learning, discovery, and personal growth.
That’s why we are dedicated to bringing you a diverse collection of
books, ranging from classic literature and specialized publications to
self-development guides and children's books.
More than just a book-buying platform, we strive to be a bridge
connecting you with timeless cultural and intellectual values. With an
elegant, user-friendly interface and a smart search system, you can
quickly find the books that best suit your interests. Additionally,
our special promotions and home delivery services help you save time
and fully enjoy the joy of reading.
Join us on a journey of knowledge exploration, passion nurturing, and
personal growth every day!
ebookbell.com