Histori ya Kgoši Nkwana, boetapele ga mmogo le bophelo bjwa gagwe

Histori ya Kgoši Nkwane

Kgoši Nkwana Aubrey Phasha o be e le moetapele yo a hlomphegago wa Baroka-ba-Nkwana.

1. KGOŠI Nkwana Molaetša wa ba baka mohu . Ramaesela Sebothoma Lefa Phogole Atlegang Sebaka Fikile Mokoena Granny Mokgalaka

2. MATSENO Thobela, Nkwane Ee, ke Nkwane ! Mothipa wa bogale Mothipa wa bogale , o hlaba le go tloga kgole !

3. Molaetša Molaetša o amane le kgopolokgolo goba thuto yeo mmadi a itemogelago yona ka morago ga go bala sengwalwa.Kgatla (2000) o re molaetša ga o hwe , ke neeletšano gomme o tlaleletša gore papadi e na le ditiragalo tše di tseneletšego le go anega taba ye itšego bophelong.Gape go thwe molaetša ke diteng tša gare ga sengwalwa , ke kgwekgwe yeo mongwadi a ratago go e fihliša go babadi

4. Nama kgapeletša e thuba pitša Ka morago ga gore Mahloko a hlokofale Pharanakhutwane o ile a kgopela Mmasello setopo sa morwa wa bona ka ge a be a nyaka gore morwa wa bona a beiwe mailong a gabo , Mmasello o ile a ganana le kgopelo ya gagwe gomme seo se ile sa dira gore Pharanakhutwana a befelwe , yoo a ile a epolla setopo mailong a bo Sebakaborena gomme Mmasello a iša Pharanakhutwana go Kgoši ya motseng , Pharanakhutwane o ile a swanelwa ke go lefa setseka.Eupša a se a fela matwa le ka morago ga gore a lefe o ile a ya go epolla setopo gape Mmasello a feleletša a mo iša kgorong ya tsheko gomme le ka morago ga gore a loge maano a go gana go fela , setopo sa Mahloko se ile sa feleletša se le mošareng .

5. Ditaba tša baratani ga di tsenwe Ditaba tša baratani ga di tsenwe . Ka morago ga go bega taba ya go ikoketša , basadi ba Pharanakutwana ba ile ba ganana le taba yeo. Seo se hlotše gore ba bege dipelaelo go batswadi ba bona. Tlebetlebe tatago Mmasello le rangwane wa Moraba ba biditše kopano mowe le mokgonyana o ile a iponagatša . Ba swere kopano go šogana le bothata bjo , mowe Lemampo rangwane wa Moraba a laetša bogale ka polelong . Pharanakutwana ka go hloka boikokobetšo , a betha Lemampo , a mo roba menwana . Ka morago ga kgohlano yeo, Moraba o ile boela lapeng la gagwe le Pharanakutwana.Se se laetša gore ditaba tša baratani tsenwe ka bogale le bošaedi ka ganong . Yo mongwe le mongwe o itšeela sephetho .

6. Ntwa ya Matsogo ga e rarolle Mathata e oketša Mathata . Pharanakutwana o ile a tlala pelo kopanong ya gagwe le mokgalabe Tletlebe , Lemampo le basadi ba gagwe moo abego a lemošwa ka fao eleng gore ga šome otlo lefela ka eng mosadi yo a bego a nyakang go mo goroša , Pharanakutwana o tletši ka pelo ka fao ba bego ba bolela le yena a napa a lata selepe seo se jeleng menwana ya letsogo la Lemampo , ga se a boela ke selo ntle lego hlolela gore Lemampo e be segole .

7. Ka morago ga gore Mahloko a fihliwe Pharanakutwana o ile a ya mailong go epolla setopo sa Mahloko lebaka e le ge a nyaka a fihlwe kgauswi le maina’gwe . Gomme ka morago ga go epolla setopo seo Pharanakutwana o se nameditše godimo ga kiribana a sepela naso , o sepetše tsela kamoka a khutša gomme a hloboga le morwa wa gagwe , seo se be se dira gore a lle ka megokgo . Seo Pharanakutwana a bego a se dira e be e le bohlola bo bogolo kudu ka ge a ile a tlhasela ke banna ba kgoro fao ilego ba mmetha ka kudu ba be ba feleletša ka go mo iša kgorong gomme a swanelwa ke go lefa le go hlatswa kgoro ka Pudi.

8. O se ahlole motho ka ditiro tša gagwe Mmasello le Moraba ba ahlotše Pharanakutwana ba re gana tšhelete ka ge ba bona ge Pharanakutwana a ba amoga ditshelete tša bona tšeo ba di šometšego eupša Pharanakutwana o be a kgona go lefela dithuto tša Mahloko tša   Yunibesithi .

9. Thumo Mongwadi o atlegile go tšweletša molaetša wa sengwalwa ka go šomiša morero wa kgang,bojato,lehu.Mongwadi o kgonne go fitišetša kgopolokgolo go mmadi le go ruta mmadi ka dikgohlano tšeo di hlolago ke go hloka kwano .

10. Bophelo le Boetapele bja KGOŠI Nkwana. Kgoši Nkwana Aubrey Phasha o be e le moetapele yo a hlomphegago wa Baroka - ba -Nkwana. Ka ngwaga wa kete makgolosenyane masomesenyane seswai (1998), o ile a bea pego ya go bušetšwa ga naga bakeng sa setšhaba sa gagwe , yeo e akaretšago dipolase tša Mooiplaats le Strydkraal . (Government of South Africa,1998) Se se bontšhitše boikemišetso bja gagwe bja go bušetša setšhaba seriti le naga ya borakgolokhukhu . Lehu la gagwe la kotsi ya sefatanaga ka ngwaga wa ketepedi tharo (2003) le ile la tlogela lekgala le legolo la boetapele , gomme la tšweletša kganyogo ya ka lapeng go bea moetapela yo atlago tšwela pele ka go eta setšhaba pele . (Sowetan Live,2011)

11. DIPELAELO TšA SETšHABA . Ka morago ga lehu la gagwe , go ile gwa ba le bothata bjo bogolo ka ga yo a swanetšego go tšea borena . Diteko tša madi ka ngwaga wa kete pedi lesome tee (2011) di ile tša bontšha gore yo monngwe wa barwa ba gagwe a se ngwana wa gagwe wa madi , mola yo mongwe e le ngwana wa gagwe wa kgonthe . (Sowetan Live,2011) Se se ile sa tsentšha borena ka gare ga dikgogakgogano tše dikgolo gomme sa tlogela setšhaba se se na le boetapele bja go hlakahlakana .

12. Tshenyo ya Mmušo le Makgotla Ka lebaka la dipelaelo tša ka lapa , mmušo o ile wa bea moratedi gore a dule setulong sa borena sebakanyana . Ka Mosegamanye ngwageng wa ketepedi masomepedi nne (2024), Mopremiere wa Limpopo o ile a tsebiša Patronella Mamasegare Phasha bjalo ka moetapele wa semmušo wa Baroka - ba -Nkwana. ( Limpopo Provincial Government,2024) Le ge go le bjalo , karolo e nngwe ya lapa e ile ya ganetša se, gomme taba ye ya išwa kgorong ya tsheko . This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-SA-NC

13. Kahlolo ya Kgorong tsheko. Ka kgwedi ya Mosegamanye ngwageng wa ketepedi masepedi hlano , kgotlatsheko ya Limpopo e ile ya ntšha kahlolo mo tabeng ya Baroka Ba Nkwana kgahlanong le moPremier wa Limpopo. (South African Legal Information Institude,2025) Kgorongtsheko ba ile ba gatelela bohlokwa bja borena le tlhokego ya gore mmušo le mošate ba rarolle bothata bjo ka molao le meetlo . Ba mošate ba ile ba phatlalatša gore ba amogela kahlolo ( Baroka Ba Nkwana,2025), eupša go hlakile gore dipelaelo di sa le gona gomme go ka ba le boipiletšo bjo bongwe .

14. Kakaretšo Histori ya Kgoši Nkwana e re ruta gore borena ga se fela taolo ya setšhaba , eupša gape ke tshwanelo ya naga, boitsebišo le meetlo . Lehu la gagwe le ile la tlogela setšhaba sa gagwe ka dipelaelo , eupša gape le ile la bula tsela ya dithuto tša ka fao molao wa se lehono le meetlo ya setšo di ka šomago mmogo le ge dikgogakgogano di sa fele . Borena bja Baroka - ba -Nkwana bo šetše e le karolo ya bohlokwa ya histori le setšo sa Limpopo le Afrika Borwa ka bophara .

15. methopothuŠo Kgatla P.M (2000). Kgolo , tšwelopele le katlego ya kanegelokopana ya Sepedi (1951-1999) Thesese ya M.A. Pretoria, Yunibesithi ya Pretoria. Limpopo Provincial Government. (2024, June 27). Recognition of Patronella Mamasegare Phasha as Senior Traditional Leader under the Traditional and Khoi-San Leadership Act (Act No. 3 of 2019) [Government Gazette No. 3551]. Maponya, F. (2011, September 13). DNA results deepen chieftaincy row. SowetanLIVE . Mega Press News. (2023, November 13). Baroka-ba-gaNkwana Royal House Invaded and Vandalised. South African Legal Information Institute. (2025). Baroka Ba Nkwana Royal Family v Premier of Limpopo and Others (Case No. 6634/2024). Limpopo High Court, Polokwane. Retrieved

16. RE A LEBOGA!