Lehen mundu-gerra-1914-1919

2. AURREKARIAK
BLOKEEN SORRERA
BALKANETAKO KRISIA
BERRARMATZE POLITIKA/LEGITIMAZIO IDEOLOGIKOA
GERRAREKIKO GIRO SIKOLOGIKOA
GERRAREN EZAUGARRI BERRIAK
GERRAREN HASIERA
HIRU FASEAK
ATZEGUARDIAKO GERRA
GERRAREN AMAIERA
GERRAREN AZTERKETA
BAKEAREN ANTOLAKUNTZA

3. Alemaniaren politika.
-XVIII mendetik Europan Orekaren
Teoria. Baina, Alemaniak oreka
apurtu zuen:
 Bismarcken politika realpolitik
(bakea helburu aliantzen bidez)
1890ra arte.
 Gillermo II.aren politika
weltpolitik (helburua:
Alemaniaren nagusitasuna)
1890tik aurrera.

4. Lehia ekonomikoak. Industrializazioa eta
hazkunde ekonomikoaren ondorioz, merkatu eta
lehengaiak lortzeko beharra egon zen. Hauek,
herrialde berrietan aurkitu behar zituzten eta
ondorioz, kolonialismora jo zute herrialdeek.
Lurralde-gatazkak: Altsazia eta Lorrena
(Frantzia eta Alemaniaren artean); Errusia eta
austria-Hungariaren artean Balkanengatik; Italia
eta Austriaren artean Adriatokoko Istria eta
Trentogaitik.
Gatazka nazionalistak: Ideologia
nazionalistak hedatu ziren: Inperioen
nagusitasunagatik eta Estatu gabeko nazioek
indepentzia aldarrikatzen zutelako,
Armamentuaren lasterketa: “bake
armatua”

5. ALIANTZA HIRUKOITZA
-Alemania, Austria-Hungaria eta Italia.
*Aliantza naturala zuten (kultura medio).
*Denek interes berberak Afrikan (Italia) eta Balkanetan.
ENTENTE HIRUKOITZA
-Ingalaterra, Errusia eta Frantzia.
*Beste aliantzeei aurre egiteko (Errusiak Balkanetan
interesak, Frantziak Afrika iparraldean eta
Ingalaterrak nolabaiteko pikea zuen merkataritza
eta ekonomiagatik Alemaniarekin).

6. Otomandar Inperioa “Europako
gaixoa”, gainbeheraldian zegoenez,
Balkanekiko interesak piztu ziren:
Errusiak interes estrategikoak zituen,
itsasertzeak Mediterraneora irteera
edukitzeko.
Serbiak interes nazionalistak
“Serbia Handia” eratu nahian.
Austria-Hungariak Bosnia-
Hertzegobina eskuratu zuen eta
ondorioz, Errusia eta Serbia aliatu
egin ziren Austria-Hungariaren
kontra.

7. Laguntasuneko hitzarmena Serbia eta Errusiaren artean

8. Gerra momentu batetik bestera lehertuko
zela eta berrarmatu egin ziren.
Armadak ikaragarri hasi ziren eratzen eta
soldadutza ezarri zen.
Armada horiek teknologia aldetik
ekipamendu askoz hobea zuten eta honek
beste era bateko gerra ahalbidetu zuen.
(kañoiak, trintxerak, hegazkinak…)
LEGITIMAZIO IDEOLOGIKOALEGITIMAZIO IDEOLOGIKOA
Abertzaletasun sutsua indartu zen. Nazioa Abertzaletasun sutsua indartu zen. Nazioa
defendatzea ondo ikusita zegoen ikuspuntu defendatzea ondo ikusita zegoen ikuspuntu
moraletik.moraletik.

9. Gerra industrial eta teknologikoa.
Arma berriak:
Ametrailadora
Tankea
Abioia
Urpekontzi
Eskuko bonbak
Gas itogarriak,….
Propaganda eta komunikabideen
erabilera
Garraio modernoak:
Ferrokarrila
Ibilgailua

10. 1914ko ekainaren 28an, Austria-Hungariako artxidukea hil
zuen Serbiar nazionalista batek.
Ondorioz uztailean Austriak ultimatuma jarri zion Serbiari.
Serbiak ia ezarritako eskaera guztiak bete zituen arren
Austriak gerra deklaratu zion (Alemania lagun zuela)
Errusiak Serbiaren alde mobiliza-
ziora deitu zuen.
Aliantzak kateatuz, gerra Europa
osora zabaldu zen
abuztuaren 4rako.

11. LEHEN FASEA: MUGIMENDU GERRA
-Alemanek Schlieffen planari jarraituz gerra
bizkorra antolatu zuten bi fronterekin.
Ekialdean (Errusia)
Mendebaldean (Frantzia)
-Helburua: Mendebaldea garaitu
ondoren indar guztia ekialdean jarri.
-Alemaniak, Belgika zeharkatu ostean
Marneko 1. batailan porrot egin zuen.

12. Gotorleku frantsesen lerroa
Maginot Lerroa

13. BIGARREN FASEA: LUBAKIETAKO GERRA
(1915-1916)
Bi ezaugarri izan zituen:
Fronteak egonkortu
Lubakietan oinarritutako defentsa
taktikak.
.
Bataila garrantzitsuak:
Verdungoa (1916KO 2-11 bitartean)
Sommekoa (1916-7tik 11ra)

14. La batalla es recordada principalmente por su
primer día, 1 de julio de 1916, en el que los
británicos sufrieron 57.740 bajas, de las cuales
19.240 fueron mortales. Constituye la batalla más
sangrienta en la historia del Ejército Británico

15. -Berdintasun egoera nagusi.
-Gertakariak:
•Errusiako Iraultza boltxebikea
•Bake hitzarmena Alemaniarekin: Brest –Litovskeko
bakea.
•Estatu Batuak gerran sartu
ziren blokeak desorekatuz.

16. GERRA EKONOMIA:
Produktuen falta: errazionamendu liburuxkak
Emakumeak lanera,
Prezioak gora eta maileguen eskaerak agertu
ziren.
ARAZO EKONOMIKOAri aurre egiteko: Estatuak
zuzenean parte hartu behar izan zuen
kapitalismoa baztertuz.
HERRIALDE NEUTRALentzat ETA ESTATU
BATUentzat onuragarria izan zen
hornikuntzagaitik.

17. Arrazoiak:
Alemaniak ezin zuen Foch jenerala
EEB Betako tropekin gainditu eta
Parisetik 120 Kmra geratu zen.
Abiazio aliatua eta armamentua hobea zen.
Aliatuek Bagdad eta Jerusalen hartzen dituzte, Otomandar
inperioa errenditzen da.
Frantsesek eta ingelesek Ekialde Hurbila inbaditzen dute
Gerra gaindituezina zenaren iritzia zabaldu egin zen
Berlingo langileen iraultza dela eta Kaiserrak Holandara ihes
egin zuen
1918ko azaroaren 11an Rethondes hirian potentzia aliatu
nagusiek eta Alemaniak gerraren amaiera sinatu zuten.

18. Gerran parte hartu zuten 68 milioi pertsona
Galera demografiko itzela: 8 milioi hildako
Lurra, etxalde eta azpieigitura asko galdu ziren.
Lau inperio erori ziren:
Errusiarra
Austro-hungariarra
Alemandarra
Otomandarra
Oreka politiko berria: Inperio handietan
nazionalitate desberdinak zeuden eta independentzia
aldarrikatzen zuten. Kolonietan ere nazionalismoa hasi zen
hedatzen

19. Aldaketak nazioarteko harremanetan:
Europa ahuldu egin zen.
Estatu Batuek eta Japoniak nagusitasuna
izango dute.
Eraldaketa ekonomiko-sozialak
Armamentuen enpresa batzuk aberastu ziren
Eskariaren hazkundeak produkzio antolakuntza zientifikoa
bultzatu zuen.
Aurrezle txikiak, erretirodunak eta langileak txirotu ziren
Emakumeen leku berria gizartean: feminismoa

20. VERSAILLESEN ITUNA
Bakearen printzipio nagusiak: Alemaniarentzat baldintza
gogorrak, Europako mapa berria eratu eta inperio kolonialak
berriro banatu ziren.
Bake itunak:
-Parisen bildutakoak: Lau protagonista nabarmen; Clemenceau
(Frantzia), Wilson (Estatu Batuak), Lloyd George (Inglaterra) eta
Orlando (Italia).
•Estatu Batuek 14 puntu aurkeztu zituzten, 2 aipagarriak:
nazionaltasuna ezartzea eta nazioen elkartea sortzea
•Frantzia: Austria-Hungaria deuseztatu eta Alemania ahuldu
•Inglaterra: Otomandar inperioaren etorkizuna eta
Britainiarren presentzia Ekialde Hurbilean
•Italia: Kosta adriatikoko lurrak anexionatu nahi izan zituen

21. 1919an Parisko biltzarrean Nazioen
Elkartea sortu zen. Negoziazioaren bidetik,
bakea ziurtatzeko eta gatazkak konpontzeko
egin beharra zuen nazioarteko erakundea.

22. 1919ko ekainaren 28an idatzi
zuten, herrialde irabazleek eta
Alemaniak. Bertan erabaki ziren
Alemaniari ezarri behar zitzaizkion
baldintzak:
Lurraldeen galera (Altzazia-
Lorrena)
Desmilitarizazioa Rihn ibaiaren bi
aldeetan…
Kalteordaina gerraren galeragatik

24. EKIALDE HURBILEKO MAPA
BERRIA
XX. MENDEAREN HASIERAN