Podstawowe typy komórek i ich budowa.ppt

Materiał do nauki

1. PODSTAWOWE TYPY
KOMÓREK.

2. Spis treści:
1.Pojecie komórki.
2.Podstawowe składniki komórki.
3.Kształt i wielkość komórek.
4.Komórka prokariotyczna i eukariotyczna.
5.Budowa komórki prokariotycznej.
6.Typy komórek eukariotycznych.
7.Porównanie budowy komórki roślinnej i zwierzęcej.
8.Porównanie budowy różnych komórek.
9. Bibliografia.

3. Komórka to podstawowa jednostka
strukturalna i funkcjonalna każdego
organizmu, zdolna do spełniania różnych
funkcji życiowych, tj. oddychania,
odżywiania, rozmnażania , wzrostu.

4. Podstawowymi składnikami
każdej komórki są:
- cytoplazma
- materiał genetyczny
- błona plazmatyczna.

5. Kształt komórki może być bardzo różny. Pierwotnie
kształt ten zbliżony jest do kuli, ale komórki
wyspecjalizowane, wchodzące w skład tkanek mają
bardzo różnorodne kształty, co wiąże się z pełniona
przez nie funkcja.

6. Kształt komórek:
najpierwotniejszy kulisty - u jednokomórkowców
walcowaty - u form nitkowatych
wielościenny - u organizmów bardziej złożonych

7. KSZTAŁTY KOMÓREKKSZTAŁTY KOMÓREK
Kształty komórek są zróżnicowane, w zależności od
pełnionej funkcji.
Oto kilka przykładów:
Nabłonkowa
Pigmentowa
Mięśniowa
prążkowana
Jajowa
Nerwowa
Nabłonkowa
Sitowa wraz z
komórkami
przyrórkowymi
Tłuszczowa Miękiszowa
Jajowa

8. Wielkość komórek waha się najczęściej w granicach
od kilku do kilkudziesięciu μm. Najmniejsze
komórki to komórki bakterii (0,2 μm), największe to
u roślin włókna indyjskiej rośliny rami (do 50 μm), a
u zwierząt komórka strusiego jaja o średnicy 30 cm.
Komórki nerwowe u dużych zwierząt mogą osiągać
długość do 1m.

9. Komórki zasadniczo dzieli się
na:
- prokariotyczne (bezjądrzaste)
- eukariotyczne (jądrzaste).

10. Nieposiadająca jądra
komórkowego. Zamiast jądra
występuje nukleoid –obszar
zawierający nić DNA,
nieoddzielony od cytoplazmy
żadną błoną. Komórka ta ma
prosta budowę, spotykana jest u
bakterii i sinic.
Posiadająca jądro komórkowe
oraz liczne organella
komórkowe. Ten typ komórki
stanowi podstawę budowy
wszystkich organizmów
wielokomórkowych i większości
jednokomórkowych (wyjątek
bakterie i sinice).
KOMÓRKA
prokariotyczna
eukariotyczna

11. Budowa komórki prokariotycznej.
rzęska
cytoplazmarybosomy
mezosomy
błona
komórkowa
ściana komórkowa
DNA (nukleoid)
otoczka

12. Wśród komórek eukariotycznych wyróżnia
się dwa zasadnicze typy:
- komórkę roślinną
- komórkę zwierzęcą.

13. KOMÓRKA ZWIERZĘCA
•1 – cytoplazma
•2 – siateczka
śródplazmatyczna szorstka
•3 – rybosomy
•4 – chromatyna
•5 – jąderko
•6 – aparat Golgiego
•7 – lizosomy
•8 – błona komórkowa
•9 – mitochondrium
•10 – jądro komórkowe

14. KOMÓRKA ROŚLINNA
•A – ściana komórkowa
•B- plasmodesma
•C – błona komórkowa
•D – chloroplast
•E –błona tylakoidu
•F - mitochondrium
•G- lizosom
•H – aparat Golgiego
•I – wakuola
•J – siateczka śródplazmatyczna gładka
•K – siateczka śródplazmatyczna szorstka
•L – jądro
•M – błona jądrowa
•N – otwór w błonie jądrowej
•O - jąderko

15. Porównanie komórki zwierzęcej z roślinną.
KOMÓRKI ZWIERZĘCE
Brak plastydów
Brak fotosyntezy (cudzożywne)
Brak ściany komórkowej
Wiele małych wodniczek (wakuol)
Centriole
Lizosomy zwierzęce
Obecne mikrokosmki
Obecne organelle ruchu (wyróżnia się
ruch pełzakowaty, rzęskowaty,
mięśniowy)
Obecne plastydy
Fotosynteza (samożywne)
Obecna ściana komórkowa a wraz z
nią obecne jamki
Jedna lub kilka dużych wakuol
Centriole występują rzadziej, brak u
roślin wyższych
Lizosomy roślinne
Brak mikrokosmków
Raczej brak organelli ruchu (wyjątek
gamety, zarodniki, niektóre glony)
KOMÓRKA ZWIERZĘCA KOMÓRKA ROŚLINNA

16. A – błona komórkowa B- cytoplazma
C –mitochondrium D – aparat Golgiego
E – lizosomy F – jądro
G – rybosomy H –siateczka śródplazmatyczna
I –centriole J –chloroplast
K – peroksysomy L – ściana komórkowa
Porównanie komórki zwierzęcej z roślinną.
komórka roślinna komórka zwierzęca
A
H
G
B
C
F
E
D
I
J
L K

17. PORÓWNANIEBUDOWY RÓŻNYCH KOMÓREK.
zwierzęca roślinna
jądro komórkowe
cytoplazma
błona komórkowa
ściana komórkowa
chloroplasty
mitochondrium
siateczka
wewnątrzplazmatyczna
rybosomy
wodniczki/wakuole
rodzaj materiału
zapasowego
jego rolę pełni nukleoid
+
+
zbudowana z innych
związków (nie celulozy)
-
-
-
+
-
różne substancje (białka,
tłuszcze)

+ +
+ +
+ +
- celulozowa
- +
+ +
+ +
+ +
liczne, małe jedna, duża
glikogen skrobia
ELEMENT BUDOWY
KOMÓRKA
PROKARIOTYCZNA
KOMÓRKA EUKARIOTYCZNA

18. BIBLIOGRAFIA I NETOGRAFIA
1.BIOLOGIA – podręcznik do biologii w gimnazjum
2.Szkolny przewodnik BIOLOGIA B. Żarnowska
Wydawnictwo: ParkEdukacja 2006
3.Biologia Kompendium Piotr Tadeusz Kąkol Wydawnictwo
Świat Książki warszawa 2007.
4.Multimedialna encyklopedia PWN.
5.www.wikipedia.pl
6.www.ebiolog.pl