Presentation Ya Bathokwa. Kaatlhahlo ya kgakgano ya " O Mo Tshabe piripiri"pptx

Sehlopha sa Bathokwa

1. AFT 121: KATLHAAHLO YA KGAKGANO – “ O Motšabe Piripiri” Sehlopha Sa Bathokwa Bakgathatema Ba Pego: Tumi Hlongoane Mmaeepa Ramoshaba Basetsana Thobane Godwin Masete Samang Makuwa

2. DITENG: TSHEDIMOŠO KA HISTORI YA BATHOKWA KATLHAAHLO YA KGAKGANO KGOHLANO YA KA NTLE KGOHLANO YA KA GARE THUMO SERETO SA BATHOKWA METHOPOPUTSO

3. Tshedimošo ka histori ya Bathokwa Bathokwa e be e le setšhaba seo se bego se atile kudu dithabeng tša Drakensebege, go tee le mafelong a mangwe a Limpopo. E be e le batho ba go hlompha setšhaba sa bona, le bophelo bja bona bo be bo amana kudu le phelela tlhago le naga le go e tshwara botse ba ba e hlomphe. Mo gare ga dikgoši tšeo di bego ditumile go tša Bathokwa, go na le Kgoši Sekonyela, yo a bego e le wa Kgoro ya Bathokwa ba Morakele. O be a eteleletše pele Bathokwa ba gagwe ngwageng wa bo-1800. Nakong yeo e bego e le ya diphetogo tše dikgolo Afrika Borwa ka lebaka la dintwa le merero ya madiro e megolo ya mekgahlo ya setšhaba. Kgoši Sekonyela o be a kgorana le Bathokwa ba Morakile, gomme o bile moetapele wa go ikokobetša le wa go lwela ditokelo tša batho ba gagwe. Bathokwa ba Sekonyela ba be ba dula leboa la Lesotho goba nageng ya Freistata ya Bohlabela, gomme ba phela tikologong tša Basotho le Batlhaping. Sekonyela o ile a thulana ka makga a mantši le kgošikgolo Moshoeshoe wa mathomo wa Basotho, yo a ilego a ba le maatla a magolo ka nako yeo. E be e le dikgoši tše pedi tša maatla, gomme mererong ya bona ya dipolotiki e be e le yona e hlolago dintwa. Matšatšing a lehono Bathokwa ba arogane, ba dula mafelong a go fapafapana, ga go tsebiwi gore lefelo la bona ke lefe. Ka mokgwa o setšhaba sa Bathokwa se timeletšegego ka gona, e bile lehono batho ba bangwe ga ba tsebe gore ba wela ka fase ga setšhaba se. Bathokwa ba bangwe bao ba tshebegago ke ba ga Teffo, Mothiba, Mokgekolo le tše dingwe.

4. KATLHAAHLO YA KGAKGANO: O MO TŠHABE PIRIPIRI KGAKGANO Go ya ka Cohen (1986:192) o hlaloša kgohlano ge e lebane le thulano ya maatla a rilego. Ge a tšwela pele o re thulano e lebane le dinthulwane tše pedi tšeo di kopanago ka maatla a magolo a lewatle sengwalong. Serudu (1989:48) o tšhwetša pele taba ye ka gore ge go le kgohlano gare ba baanegwa mo pading goba papading gona go bolelwa ka thulano. O tšhwela pele ka gore kgohlano yeo e ka ba ga re ga baanegwa ba babedi goba dihlopa tša baanegwa. Ge a tšhwela pele Serudu o gatelela seo Cohen a se bolelago, are thulano e lebane le botse le bobe, gomme a di lebanya le baanegwa le seo se ba diragalelago. Mojalefa (1995:16) yena o re ka fao katlego ya sengwalo se sengwe le se sengwe e letše magetleng a kgonte ya goba le bothatha. KGOHLANO GOYA KA MARGGRAFF(1994) Tebelelo ye ya Marggraff (1994) e re botša ka ge e le kgohlano ye e ka tšweletšago ditiragalo. Mosekaseki wa sengwalwa o tla utolla ditiragalo tša ka gare ga sengwalwa, ge a ka latela dintlha tše di latelago e lego: Tiragalo ye e hlolago kgohlano yeo gantši ke tiragalo e tee feela. Mabakeng a mantši tiragalo ya gona ga e laetše kgohlano. Kgohlano yeo e lego ditiragalo ka moka ga tšona tša ka gare ga sengwalwa tšeo di laetšago dikgakgano magareng ga baanegwa goba moanegwa a e tee. Pheletšo ya kgohlano yeo go no swana le tiragalo ye e hlolago kgohlano, pheletšo ya kgohlano le yona e kgona go ba tiragalo e tee. TIRAGALO YE E HLOLAGO KGOHLANO

5. Kgohlano ya ka ntle kgakgano ya ka ntle e tswelela magareng ga Mampara le Kgoši Mafoša mesong kua mošate ge Mampara a be a begela kgoši ka kgomo ya gagwe yeo e gapilwego gotee le go bolawa ke mokgalabje Sethekhu ke morwa wa gagwe. Kgoši Mafoša o ile a motsena ganong, a sentše sefahlego ebile a tuka bogale. Kgoši Mafoša o ile a kgwakgwasa lesego ka Mampara kua mošate ka go mmitša Sekgotlapiri tenang sa monna. DITIRAGALO KGAKGANO ya ka ntle E LEGO KGATO YA MAGARENG: Kgakgano ya ka ntle e tšwelela gape magareng ga Mampara le kgoši mosegare kua mošate ge Mampara a be a botša Kgoši Mafoša gore motswalagwe Khazoro ke hlatse ya gagwe. Kgoši o ile a tuka mogale gomme a botšiša Mampara gore na wa hlola ka go bolela ka lekwerekwere leo ba rego ke Khazoro ka mošate, mola a tseba gabotse gore setšhaba sa babinammapalekolotlo ga se sa swanela go boledišana le go šomišana le meloko ya kgoši Maziri, ka ge e le manaba. Kgoši Mafoša o be a sa dutše a ithekgile ka polelo ya go re badimo babo ga ba nyake modudi wa go tswa ga kgoši Maziri a gata ka difokeng tša mosate wa babinammapalekokotlo. Kgakgano ya ka ntle e tšwelela magareng ga Khazoro le masogana ao a bego a thethelela pholo ya motswalagwe Mampara. Khazoro o ile a ntšhetša masogana ao mebala, gomme masogana a re go kwa ka leleme gore o tswa ga kgoši Maziri, a katakata ka sa morago. kgakgano ya mantsu e tswelela magareng ga Mampara le kgoši Mafosa mabapi le taba ya gore lapa la gabo ga la laega ka baka la go tshela mollwane wa bagologolo ka ge Mampara rakgadiagwe o nyetswe ka gona mabung a gaMaziri, mohlomongee seo e be e le sona se dirago gore kgoši a agele bohodu bja Sethekhu le morwa wa gagwe legora.

6. Kgakgano ya ka ntle e tšwelela magare ga kgoši Mafosa le kgoši Maziri. Dikgoši tše, tše pedi e be e le nkwe le lepogo, goba legotlo le katse.. Kgoši Maziri ke moagisani wa kgoši Mafoša, e bile ge ba eya palamenteng faiogo bokanago magoši, bao ba ba bonego ka mahlo ba re ka diatla ba a swarana , fela ge ba boa gae ba fetogelane nkwe le lepogo. Sa ga Kgoši Maziri ga se dumelelwe go tshelela ka mabung a ga kgoši Mafosa. Sa tshelela se fetoga sešebo ge eba sa go lewa. DITIRAGALO KGAKGANO ya ka ntle E LEGO KGATO YA BORARO . Kgakgano magareng ga Mokgalabje Sethekhu le Mampara; ka morago ga gore mokgalabje Sethekhu a fenye kgorong ya tsheko kgathanong le Mampara ka ge a be a tšwile lesolo la go nyaka moemedi. Go ile gwa tsoga ntwa ya mahlomahubedu. Mokgalabje Sethekhu o namile a konya Mampara hlogo ka bokamorago bja sethunya. Ba rile mola ba swanetse go swarana ka diatla , banna ba bangwe bao ba bego ba le kgauswi le bona ba ba lamola. Kgakgano ya ka ntle magareng ga lapa la Sathekhu le lehu: Morwedi ya Sethehu wa go latela Kgokološane o ile a fišafiša, ba re ba sa re ke go fišafiša , maoto a thoma go rokologa le go tšwa diphotophoto tša madi, yena a napa a ikela boyabosaboe. Modisana wa go latela morwedi wa Sethekhu, yola wa go ikela boyabosaboe, o namile a lla ka mala ao a mo segago. A napa a ikela boyabosaboe. Ngwetši ya bahlaloga ya thoma go hlatša di sa hlatšwego. Mosadi wa batho a betola dibera, ya ba e le ge a thomile go betola mala le megodu. A ikela boyabosaboe.

7. KGAKGANO YA GARE   Kgakgano ya gare e tswelela ge babudi ba motse wa Seokela ba be ba setše ba kgeila ke seokolela ge mahlo a bona a bona a ba laetša mokgalabje Setheku le morwa wa gagwe. E tšwelela gape ge setšhaba ka moka sa babinammapalekokotlo, noga ya mokokotlo wa motseletsele, difahlego di ribegwa ya ke morithi wa lehu o tonyeditše yo mongwe yo ba bego ba sa hutše gore o ka mo fihlela. Mampara o rile mola ba swanetše gore ba mofe diatla ke masogana ao a bego athethela pholo ya gagwe, motswala wa gagwe Khazoro ntšhetša masogana ao mebala gomme masogana are gowa ka polelo gore o tšwa ga kgoši Maziri ba thoma go katakata kasa morago. Kgohlano ya gare e tswelela mola Mampara a be a sekhumula ge a be hlalosetša Kgoši Mafosa ka tsela yeo badimo bamo omanyago bare o rekišeditše mang mokgalabje wa lešaka Kolobe o fihlile gae a itahlela malaong a ja marapo ahlogo. E le ge bare o be a nagana a noši. Morago ga gore morwedi wa Setheku a hlokofale go setše semaka bathong ge ba nagana ka tlholo ya lehu la gagwe.

8. THUMO Mongwadi wa padikopana ye “O Mo Tšhabe Piripiri ” o atlegile gore tšweleletša dikgohlano ka moka ga tšona ka bokgware ka ge re kgona go bona kgohlano ya ntle le ya gare di tšwelela ge re bala padikopana ye. Mongwadi o kgonne gore tšweletsa kgohlano yeo e dikologago godimo ga moanegwathwadi, e lego Mampara (Kolobe ka Sebele). Mongwadi o re laeditše gore toulo ga e lahlwe, ka ge Mampara a ile a tšwela pele ka go nyaka pholo ya gage, ka magato a go fapana le ge a be a hlolwa. Kgohlano ya padikopana ye, e kgonne go goga šedi ya mmadi gore a be le phišagalelo ya go tšwela pele ka go bala gore ba tsebe gore Mampara o feletše kae ka go nyaka pholo ya gage e phefadi. Ke ruma ka go rialo.

9. SERETO SA BATHOKWA "Ke Bathokwa ba Maseboko, seboko sa thakga, barego seboko sa bona ga se bokwe baneng , bile ga se bokwe ntle se a šiiša. Sebokelwa ntlong gomme ngwana a belegwa. Ke makubu, kgomo Matebele Makwankwa a hloka kgomo a ja motho. Ke batho ba gotšwa serokolo titibe thaba ya makgolo, thaba ya serekwa ka kgomo le motho, thaba e phaswa ka pele le ka morago, ke thaba ye tala selemo le marega, thaba ya megomaela megalagala le medumaeto, ba re ke thaba ya makalankwe ya sehlora ka godimo le ka fase Ke ba bina mpša naga Phukubje ba re ya lla naga’ Moletji ba re ga re e je , re šia go nkga molomo, ke ba mmapellwana tša go tlala tša dia falalaga, ga ba šie ntwa ba tšaba go fenya, O se mpone temanyana go lema ke a lema, ke ihlokela peu ya go bjala. Ke batho ba go dula mmontong wa me gomela, mmmoto wa go mela dihlodi le mašala a ba Ga-Maloka. Maloka a magwela sa gagwe, ba re o rile ge a tshela noka a kotama fase ka matolo ba hlapa meetse a šala a nkga Setebele. Re ba Mmasefole motšwa khulwana, Matebele Makubu, Ba tlogetše tema’ mathoko a rothogetše a letile noka e ntsho seelela mokgaseng , noka ya badimo ga tshelwe o rwele dibe ka diatla, e paletše ba go šia mapshega tenang, Re makubu a ntlo tša go swa, Re bana ga gabo Mmamosenudi sa makgaseng ga mogala ga kgoši ya Makubu, Mkubu wee! Matebele wee! Bathokwa wee! Serokolo wee!”

10. Cohen, B.B. (1973). *Writing about Literature*. Illinois: Scott, Foresman Company. Holman, G.H. & Le Harmon, W. (1986). *A Handbook to Literature*. London: MacMillan Publishing Co. Marggraff, M.M. (1994). *The Moral Story in Zulu (1930-1955)*. Pretoria: University of Pretoria. Mojalefa, M.J. (1995). *Ntlhahle ya Bobedi (BA) Sepedi 202*. Pretoria: University of Pretoria. Mojalefa, M.J. (1996). *Pego ye e Beakantswego ya Nyakisiso ya Makšothlo (Legothoane)*. Dissertation. - Mojalefa, M.J. & Groenewald, P.S. (2007). *Rabadia Ratšhatšha: Studies in African Language Literature, Linguistics, Translation and Lešicography*. 1st edn. Stellenbosch: Sun Press. METHOPOTHUŠO

11. RE A LEBOGA