Αλ. Παπαδιαμάντης, Στην Παναγιά τη Σαλονικιά

Ο ποιητής περιγράφει τον ναό της Παναγίας της Σαλονικιάς στη Σκιάθο. Αναφέρεται στην τοποθεσία της εκκλησίας, στην όψη και στην εσωτερική της διακόσμηση. Εκφράζει τον θαυμασμό του για το τέμπλο, τα εικονίσματα και τα στολισμένα στασίδια. Ακόμα, δίνει πληροφορίες για τα αφιερώματα των καπεταναίων, τη σημαντική συμβολή τους στην οικοδόμηση του ναού, καθώς και την αγάπη και την πίστη τους στη Θεοτόκο. Τέλος, απευθύνει ο ίδιος προσωπική επίκληση στην Παναγία, ζητώντας της να προστατεύει τους ναυτικούς, καθώς και τον υπόλοιπο κόσμο, που ταλαιπωρείται και δοκιμάζεται καθημερινά.

1. Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Στην Παναγιά τη Σαλονικιά Ένα ποίημα για την πίστη, τη θάλασσα και την παράδοση

2. Διδακτικοί Στόχοι Γνωριμία με τον Παπαδιαμάντη Οι ήρωές του, η κοσμοθεωρία, η ιδιομορφία και η μαγεία της γραφής του Επίδραση Περιβάλλοντος Πώς το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον διαμορφώνει τη ζωή και τα ήθη Θρησκευτική Πίστη Ο ρόλος της πίστης στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων Αισθητική Απόλαυση Δημιουργική επαφή με λογοτεχνικά κείμενα και ερμηνεία τους

3. Περίληψη του Ποιήματος Ο ποιητής περιγράφει τον ναό της Παναγίας της Σαλονικιάς στη Σκιάθο: την τοποθεσία, την όψη και την εσωτερική διακόσμηση. Εκφράζει θαυμασμό για το τέμπλο, τα εικονίσματα και τα στολισμένα στασίδια. Αναφέρεται στα αφιερώματα των καπεταναίων και τη συμβολή τους στην οικοδόμηση του ναού. Τέλος, απευθύνει προσωπική επίκληση στην Παναγία, ζητώντας προστασία για τους ναυτικούς και όλον τον κόσμο.

4. Νοηματικές Ενότητες 01 Τοποθεσία και Εξωτερική Όψη Στροφή 1: Η περιγραφή του ναού και του περιβάλλοντός του 02 Εσωτερική Διακόσμηση Στροφές 2-3: Η διακόσμηση και οι πιστές που εκκλησιάζονται 03 Εικόνα και Αφιερώματα Στροφές 4-5: Η εικόνα της Παναγίας και τα πολλά αφιερώματα 04 Οι Καπεταναίοι Στροφές 6-7: Η πίστη των καπεταναίων στην Παναγία 05 Επίκληση Στροφή 8: Η προσωπική επίκληση του ποιητή

5. Ο Αφηγητής και η Γλώσσα Πρωτοπρόσωπος Αφηγητής Περιγράφει σε γ΄ πρόσωπο την εκκλησία και τις ενέργειες των ναυτικών. Στην τελευταία στροφή μιλά σε α΄ και β΄ πρόσωπο, απευθύνοντας επίκληση στην Παναγία. Απλή Δημοτική Γλώσσα Διανθισμένη με τύπους καθαρεύουσας («κέντρον», «πόλεως», «λιμένος»), εκκλησιαστικούς όρους («τέμπλο», «στασίδια») και λαϊκούς ιδιωματισμούς («νορίτισσες», «γολετίτσες»).

6. Το Ύφος του Ποιήματος Λυρικό, Παραστατικό, Γλαφυρό Χαρακτηριστικά Πλήθος σχημάτων λόγου Εικόνες και μεταφορές Επαναλήψεις και ασύνδετα Χαμηλόφωνος τόνος Αποτέλεσμα Δημιουργία αίσθησης γαλήνης και ηρεμίας , μία υποβλητική και φορτισμένη ατμόσφαιρα που μένει αξέχαστη.

7. Εκφραστικοί Τρόποι Επαναλήψεις Τα απλά επίθετα (ωραίος, στολισμένο, όλη) τονίζουν την εσωτερική ωραιότητα Άμεσος Λόγος Η επίκληση στην Παναγία προσθέτει δραματικότητα και προσωπικό χαρακτήρα Ασύνδετο Σχήμα Τονίζει την επισφαλή ζωή των ναυτικών και την αέναη επανάληψη

8. Πρόσωπα και Ηθογραφία Οι Νορίτισσες Οι κόρες που στολίζουν τον ναό και στολίζονται για να εκκλησιασθούν. Ο Παπαδιαμάντης τις ηθογραφεί με συμπάθεια. Οι Καπεταναίοι Παρουσιάζονται ως παρόντες μέσα από τα αφιερώματά τους, ακόμα και μετά θάνατον. Η πίστη τους είναι αδιάλειπτη. Ο Ποιητής Ταπεινός παρατηρητής που μένει έκθαμβος και τελικά επικαλείται τη βοήθεια της Παναγίας για όλους.

9. Κοσμοθεωρία και Κοινωνία Η Κοινωνία του Νησιού Διαγράφεται μια κοινωνία όπου η θρησκευτική πίστη είναι κεντρικός άξονας. Οι ναυτικοί, οι γυναίκες, οι καπεταναίοι - όλοι συνδέονται με την Παναγία. Η επισφαλής ζωή στη θάλασσα, οι τρικυμίες και οι επικλήσεις επαναλαμβάνονται αέναα στο χρόνο, δίνοντας διαχρονικότητα στο έργο. Παράγοντες Διαμόρφωσης Το φυσικό περιβάλλον (θάλασσα, νησί) Η θρησκευτική παράδοση Η ναυτική ζωή και οι κίνδυνοί της Η κοινή μοίρα και η αλληλεγγύη

10. Χαρακτηριστικά της Παπαδιαμαντικής Γραφής Λυρισμός και Μαγεία Υποβλητική ατμόσφαιρα που συνδυάζει το πραγματικό με το υπερβατικό Βιωματικές Αναφορές Προσωπική σχέση με τους τόπους και τα πρόσωπα που περιγράφει Γλωσσικός Πλούτος Συνδυασμός δημοτικής, καθαρεύουσας και λαϊκών ιδιωματισμών Θρησκευτική Ευλάβεια Η πίστη ως κεντρικό στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης και παρηγοριάς «Να 'σαι βοηθός, Παρθένα μου, σ' όλους τους ταλαιπωρημένους»