•Bahasa
–Bersungguh-sungguh
•Istilah
–Usaha yang sungguh-sungguh dalam
mendapatkan hukum syariah (istimbath)
dengan metode yang benar dan dari sumber
yang tertentu
Syarat Mujtahid
•Muslim
•Shahihul Fahm
•Mengenal Sumber-sumber Hukum Syariah
Quran - Sunnah - Ijma - Qiyas
•Menguasai Nasakh dan Mansukh
•Menguasai Ilmu Bahasa Arab
•Menguasai Ilmu Ushul Fiqih
4 Imam Mazhab
•Abu Hanifah
•Malik
•Syafi’i
•Ahmad
Abu Hanifah
> 4 imam mazhab
80 – 150 H
sejarahmanhajkaryamurid
Sejarah
•Namanya An-Nu’man bin Tsabit bin Zuwatha, putera asli
Persia
•Lahir dan Meninggal di Kufah (80 – 150 H)
•Kufah terkenal dengan para pemalsu hadits
•Bekerja sebagai pedagang kain di Kufah
•Mengalami masa Bani Umayyah dan Bani Abbasiyah
•Tabi’in : bertemu Anas bin Malik dan meriwayatkan
hadits (ملسم لك ىلع ةضيرف ملعلا بلط)
•18 tahun belajar khusus fiqih kepada Hammad bin Abi
Sulaiman dari Ibrahim An-Nakha`i
•Digelari sebagai Faqih Ahli Iraq
> 4 imam mazhab > Abu Hanifah
sejarah manhaj karya murid
Manhaj
•Ushul Manhaj
Quran - Sunnah - Ijma` - Qiyas - Istihsan
•Sangat ketat dalam menerima hadits
•Imam Ahli Ra’yi
•Meluaskan qiyas dan komparasi
> Abu Hanifah > 4 imam mazhab
sejarah manhaj karya murid
Murid
•Abu Yusuf (118-132 H)
•Muhammad (132-189 H)
•Zufar (110-158 H)
•Al-Hasan bin Ziyad (204 H)
> Abu Hanifah > 4 imam mazhab
sejarah manhaj karya murid
Karya
•Abu Hanifah tidak menulis sendiri ilmunya
•Murid-muridnya yang menuliskannya
•Kitab-kitab Mazhab Hanafi
> Abu Hanifah > 4 imam mazhab
sejarah manhaj karya murid
Malik
93 – 179 H
sejarahmanhajkaryamurid
Sejarah
•Malik bin Anas bin Abi Amir Al-Ashbahi
•Lahir dan wafat di Madinah (93-179 H)
•Mengalami masa Umawi dan Abbasi
•Imam Ahli Hadits dan Fiqih di Madinah
•Mengambil hadits dari Nafi` dari Ibnu Umar
(silsilah dzahabiyah)
•Menjadi guru Imam Asy-syafi`i waktu kecil
•Asy-Syafi`i : Bila disebutkan daftar para ulama,
maka Malik adalah bintang kejora
> 4 imam mazhab > Malik
sejarah manhaj karya murid
Manhaj
Ushul Manhaj : 20 point
•Quran – Sunnah :
1.Nash Quran
2.Zhahir Nash Quran
3.Mafhum Muqafaqah Nash Quran
4.Mafhum Mukhalafah Nash Quran
5.Tanbih nash Quran
•Lainnya :
11.Ijma
12.Qiyas
13.Amalu Ahlil-Madinah
14.Qaul Shahabi
15.Istihsan
16.Istishab
17.Sadd Adz-Dzariah
18.Mashlahah Al-Mursalah
19.Mura’atul Khilaf
20.Syar’u man qablana
> 4 imam mazhab > Malik
sejarah manhaj karya murid
6. Nash
Sunnah
7. Zhahir Nash
Sunnah
8. Mafhum
Muqafaqa
h Nash
Sunnah
9. Mafhum
Mukhalafa
h Nash
Sunnah
10. Tanbih
nash
Sunnah
Murid
> 4 imam mazhab > Malik
sejarah manhaj karya murid
Al-Imam Malik
Mesir Maghrib Hijaz & Iraq
1.Abu Abdullah 191 H
2.Abu Muhammad 125 – 197 H
3.Ashab bin Abdil Aziz 150 H
4.Abdulah bin Abd Hakam 214 H
5.Asbagh bin Al-Farj 225 H
6.Muhammad bin Abdullah bin Abd
Hakam 268 H
7.Muhammad bin Ibrahim Al-
Iskandari 269 H
1.Abul Hasan At-Tunisi 183 H
2.Abu Abdullah Al-Qurtubi 193 H
3.Isa bin Dinar 212 H
4.Asad bin Al-Furat (145 – 213 H)
5.Yahya Al-Laitsi 234 H
6.Abdul Malik Assulami 238 H
7.Sahnun 240 H
1.Abu Marwan Al-Majisyun
212 H
2.Ahmad bin Al-Mu`adzdzal
3.Al-Qadhi Abu Ishak 282 H
Karya
> 4 imam mazhab > Malik
sejarah manhaj karya murid
•Al-Muwaththa`
Kitab hadits tershahih
sebelum era shahih
Bukhari dan Muslim
karya Al-Imam Malik
rahimahullah
Asy-Syafi’i
> 4 level mujtahid
150 – 204 H
sejarahmanhajkaryamurid
Sejarah
•Muhammad bin Idris bin Abbas bin Utsman bin Syafi`.
•Lahir di Gaza Palestina 150 H wafat di Mesir 204 H
•Usia 2 tahun kembali ke Mekkah dan belajar syi`ir Arab
dan syariah
•Berguru kepada Mufti Mekkah, Muhammad bin Az-Zinji,
hingga di usia 15 tahun dizinkan menjadi mufti Mekkah
•Menghafal Quran di usia 7 tahun dan menghafal Al-
Muwaththa` dalam 9 malam
•Berguru kepada Imam Malik mazhab ahli hadits di
Madinah di usia 15 tahun menjadi murid termuda
•Mencari ilmu ke Yaman dan Iraq berguru kepada fuqaha
Hanafi ahli ra’yi.
> 4 imam mazhab > Syafi`i
sejarah manhaj karya murid
Manhaj
•Ushul Mazhab :
Quran – Sunnah – Ijma` - Qiyas
•Menolak :
Aqwal Shahabah – Istihsan – Al-Mashlahah Al-Mursalah –
Amalu Ahlil Madinah
•Meramu 2 Kekuatan Mazhab Besar :
–Ahli Hadits (Madinah) : Pembela Sunnah
–Ahli Ra’yi (Iraq)
•Imam dalam bidang
Hadits – Fiqih – Ushul Fiqih
> 4 imam mazhab > Syafi`i
sejarah manhaj karya murid
Murid
> 4 imam mazhab > Syafi`i
sejarah manhaj karya murid
Al-Imam Asy-Syafi`i
1.Al-Buwaythi 231 H
2.Al-Muzani 264 H
3.Al-Muradi 270 H
4.Harmalah 266 H
5.Muhammad bin Abdullah bin Abdul Hakam 268
Karya
•Ar-Risalah
> 4 imam mazhab > Syafi`i
sejarah manhaj karya murid
•ARRISALAH adalah kitab pertama yang
menjelaskan ushul fiqih secara tersendiri,
terstruktur dan lengkap.
•Dengan kitab ini Asy-Syafi`i dinobatkan menjadi
Peletak Dasar Ilmu Ushul Fiqih
Karya
> 4 imam mazhab > Syafi`i
sejarah manhaj karya murid
•Al-Umm
•AL-UMM berarti Induk
•Merupakan kitab Fiqih yang berisi
mazhab As-Syafi`i yang baru
(qaul jadid)
Mujtahid Mutlak
•Memiliki Semua Syarat Mujtahid
•Menyusun Kaidah-kaidah Istimbath
Hukum Sendiri
•Diantaranya :
•Abu Hanifah
•Malik
•Syafi’i
•Ahmad
•Sudah Tidak Ada di Zaman Sekarang
> 4 level mujtahid
Mujtahid Ghairu Mustaqil
> 4 level mujtahid
Mujtahid Ghairu Mustaqil
•Memiliki Semua Syarat Mujtahid
•Menggunakan Kaidah Imamnya
•Kadang Beda Hasil Ijtihad Dengan Imamnya
•Diantaranya :
•Abu Yusuf - Muhammad (Hanafi)
•Abul Qasim – Asyhab - Asad b. Furat (Maliki)
•Buwaithi – Muzani (Syafi’i)
•Abu Bakr Al-Atsram – AlMarwadzi (Hambali)
•Sudah Tidak Ada di Zaman Sekarang
> 4 level mujtahid
Mujtahid Muqayyad
> 4 level mujtahid
Mujtahid Muqayyad
•Disebut juga : ashabul wujuh (wajh) – qaul fil
mazhab
•Berijtihad sendiri hanya pada yang tidak
terdapat pada mazhabnya
•Diantaranya :
•Ath-Thahawi – Al-Karkhi – Al-Bazdawi (Hanafi)
•Al-Abhari – Al-Qairuwani (Maliki)
•Al-Marwadzi – Asy-Syirazi – Ibnu Khuzaimah - (Syafi’i)
•Al-Qadhi Abu Ya’la (Hambali)
•Nisbahnya kepada mazhab bukan kepada imam
> 4 level mujtahid
Mujtahid Tarjih
> 4 level mujtahid
Mujtahid Tarjih
•Mentarjih satu pendapat di antara
pendapat-pendapat yang berbeda di
dalam mazhabnya
•Diantaranya :
•Al-Qoduri (Hanafi)
•Al-’allamah Khalil (Maliki)
•An-Nawawi – Ar-Rofi`i (Syafi’i)
•Al-Mardawi – Al-Baghdadi (Hambali)
> 4 level mujtahid