2. “ Noynoy wants to be a president with a difference. ”
3. Not everyone stays forever. You have to learn to let go.
4 . Sometimes the heart sees what is invisible to the eye.
PANGKATANG GAWAIN
TATLONG BIBE May tatlong bibe akong nakita Mataba mapayat mga bibe Ngunit ang may pakpak sa likod na iisa Siya ang lider na nagsabi ng kwak kwak Kwak kwak kwak Kwak kwak kwak Siya ang lider na nagsabi ng kwak kwak Tayo na sa ilog ang sabi Kumendeng kumendeng ang mga bibe Ngunit ang may pakpak sa likod na iisa Siya ang lider na nagsabi ng kwak kwak Kwak kwak kwak Kwak kwak kwak Siya ang lider na nagsabi ng kwak kwak
Teorya sa Pagsasaling Wika a. Tatlong pangalan sa pagsasalin : - pag-uulit ng awtor - pagsasalin ng maluwag - imitasyon 2. Katangiang dapat taglayin ng isang tagapagsaling wika 3. Halimbawa ng pagsasaling wika
Teorya – ay hanay ng mga konsepto na naglalayong magsilbing gabay at magpabuti sa praktika . Praktika - ang aktwal na pagsasagawa ng pagsasalin . TEORYA NG PAGSASALIN
Ang teorya ang gabay ng tagasalin . Ito ang batayan ng tagasalin sa mga pagpapasya ng paiiralin sa prosesong pagsasalin ng isang partikular na teksto . TEORYA NG PAGSASALIN
John Dryden- ayon sa kanya, ang pagsasalin ay may tatlong paraan : - pag-uulit ng awtor - pagsasalin ng maluwag - imitasyon TEORYA NG PAGSASALIN
Pag- uulit ng awtor - pagsasalin ng salita sa salita at linya sa linya , mula sa isang wika tungo sa ibang wika .
Pag- uulit ng awtor - Paraan ng pagsasalin kung saan ang mga salita o parirala ay isinasalin nang direkta at walang pagbabago sa kahulugan o konteksto .
Halimbawa : “You are the apple of my eyes. ” Ikaw ang mansanas ng aking mga mata .
Halimbawa : Th e principal is giving a speech. Ang principal ay nagbibigay ng talumpati .
Halimbawa : The student is studying for his exam. Ang estudyante ay nag- aaral para sa kanyang eksaminasyon .
Halimbawa : Give me a piece of string. Bigyan ako ng kapirasong tali .
Halimbawa : The government is implementing policies to support small businesses and etrepreneurs . Ang gobyerno ay nagpapatupad ng mga patakaran upang suportahan ang mga maliit na negosyo at mga negosyante .
Tinumbasan lamang ang bawat salita at hindi nagdagdag ng iba pang kailangan upang maging buo ang diwa nito .
PAGSASALIN NG MALUWAG Paraphrase Paraphrazo ( express near) iniisip ng tagapagsalin ang pananaw ng awtor hindi ang kanyang salita , bagkus ang kanyang diwa .
PAGSASALIN NG MALUWAG nais nitong iparating na lubos na nauunawaan ng tagasalin ang tekstong walang posibilidad ng pagkakamali .
PAGSASALIN NG MALUWAG malayang nakapamimili ng paraan ng muling nagpapahayag ng teksto ayon sa wika ng mambabasa
PAGSASALIN NG MALUWAG pagsasalin sa kahulugan ng sinasabi ng awtor ngunit sa paraang nababago at nadadagdagan ang kanyang wika .
Salita laban sa diwa Halimbawa : I am blue Ako ay bughaw Ako ay malungkot
Iba pang halimbawa : Halimbawa : Marcos wants to be a president who makes a difference Si Marcos ay gustong maging pangulo na gumagawa ng kakaiba . Gusto ni Marcos na maging isang pangulo na nagpapakita ng pagbabago .
“ kailangan siya ay isa ring makata ; mahusay sa dalawang wikang sangkot sa pagsasalin ; at nauunawaan niya ang diwa at katangian ng orihinal na makatabukod sa umaayon siya sa pamantayang pampanulaan ng kaniyang sariling panahon - Dryden ( 1631-1700)
IMITASYON
IMITASYON Malaya ang tagasalin sa sariling interpretasyon . Maaaring baguhin ng tagasalin ang orihinal sa ano mang paraan na sa palagay niya ay tama .
Ang literal na pagsasalin ay k ailangan isaalang-alang ang iniisip ng kaniyang awtor kasabay ng kaniyang sariling salita , at humanap ng katumbas sa bawat isa sa ibang wika . B ukod dito , kailangan din niyang ipiit ang sarili sa loob ng súkat at sa pang- aalipin ng tugma .
Ang pagsasaalang-alang sa mga kahirapang ito sa tila alipin at literal na pagsasalin ay nagtulak sa dalawang bantog na talino na sina Sir John Denham at Abraham Cowley, upang lumikha ng isa pang daan para ulitin ang mga awtor sa ating dila , at tinawag itong imitasyon .
Ang panukala ni Virgilio S. Almario na ang malikhaing pagbása ay paraan ng pagdanas ng manlilikha ( manunulat ) sa kaniyang daigdig .
Nagaganap ang malikhaing pagbása ng manunulat sa kaniyang danas sa pamamagitan ng alusyong pampanitikan , tahasang pagsipi , paghahandog , pagdaragdag , pagpapayaman , at kahit sa pamamagitan ng pang- uuyam , panggagagad , pagsikil , at tahas o di tahas na pagsalungat .
“ Some Influences on the Poetry of Rizal,” ni Brooke Cadwallader, posibleng sinipi ni Rizal ang kaniyang mga tula sa makatang Español na si José de Espronceda (1808-1842). MI ULTIMO ADIOS (RIZAL) Adiós, Patria adorada, región del sol querida, Perla del mar de Oriente, nuestro perdido Edén A darte voy alegre la triste mustia vida, Y fuera más brillante más fresca, más florida, También por tí la diera, la diera por tu bien. A TERESA (ESPRONCEDA) Es el amor que al mismo amor adora, El que creó las Silfides y Ondinas, La sacra ninfa que bordando mora Debajo de las aquas cristalinas; El el amor que recordando llora Las arboledad del EDÉN divinas, Amor de allí arrancado, allí nacido, Que busca en vano aquí su bien PERDIDO.
MGA KATANGIANG DAPAT TAGLAYIN NG ISANG TAGAPAGSALIN
Ayon kina Nida (1964) at Savory (1968), ang isang TAGASALING-WIKA ay dapat na nagtataglay ng mga Sumusunod na katangian : 1. Sapat ang kaalaman sa dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin Ayon kay Nida ang katangiang ito ang “first and foremost requirements of any translator”.
Halimbawa: I saw her duck Maling salin : Nakita ko ang kaniyang pato Halimbawa: She left him with a heavy heart Maling salin : Iniwan niya siya na may mabigat na puso Tamang salin : Nakita kong yumuko siya Tamang salin : Iniwan niya siya nang may matinding lungkot
2. Sapat din ang kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin Kailangang maunawaan ng tagapasalin , halimbawa , ang pagkakaiba sa balangkas ng Ingles at ng Filipino na ang Ingles ay may sariling balangkas ng pangungusap .
Kayarian ng Pangungusap Ingles Filipino Subject + Predicate Panaguri + Simuno The child is eating a mango under the tree. Kumakain ng mangga ang bata sa ilalim ng puno Ingles Filipino Subject + Predicate Simuno + Panaguri The child is eating a mango under the tree. Ang bata ay kumakain ng mangga sa ilalim ng puno
3. May sapat na kaalaman sa pampanitikang paraan ng pagpapahayag Kahit alam na ng tagapagsalin ang paksa at kahit may sapat siyang kakayahang magsalita sa dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin, gayundin ang sapat na kaalaman sa gramatika ng mga ito, hindi sapat na garantiya ang mga iyon upang siya’y makapagsalin nang maayos, lalo na kung ang isasalin ay mga malikhaing uri ng panitikan (creative literature).
Halimbawa: “It costs an arm and a leg.” Maling Salin: Nagkakahalaga ito ng isang braso at isang binti. Tamang Salin: Napakamahal nito. Halimbawa: “Under the weather.” Maling Salin: Nasa ilalim ng panahon. Tamang Salin: Masama ang pakiramdam.
4. Sapat ang kaalaman sa paksang isasalin Ang isang guro , halimbawa , na hindi nagtuturo ng biology ay hindi magiging kasinghusay na tagapagsalin ng gurong nagtuturo nito . Nakalalamang ang tagapagsalin na higit na may kaalaman sa paksa sapagkat siya ang higit na nakasasapol sa paksa at nakauunawa sa mga konseptong nakapaloob dito .
5. Sapat ang kaalaman sa kultura ng dalawang bansang kaugnay sa pagsasalin Ang alinmang wika ay nakabuhol sa kultura ng mga taong likas na gumagamit nito. Ang lahat ng wika ay may sariling bisa at kakayahan bilang kasangkapan sa pagpapahayag ng sariling kulturang kinabubuhulan nito.
Ingles - Rice Filipino
Filipino - Niyebe English - Snow Icicle Snowflakes
MARAMING SALAMAT PO!
HALIMBAWA NG PAGSASALING WIKA
Ang pagsasalin ay isinasagawa nang tapat sa orihinal na pahayag , kung saan ang bawat salita ay isinasalin ayon sa kahulugan nito . Pagsasaling Literal
Ingles: "He is the best player." Filipino: " Siya ang pinakamahusay na manlalaro ." Ingles: "The dog is barking loudly." Filipino: " Ang aso ay tumatahol nang malakas ." HALIMBAWA:
Binibigyan ng mas malalim na kahulugan ang mga ideya sa orihinal na pahayag at ang pagsasalin ay maaaring mag- iba nang kaunti mula sa literal na pagsasalin upang maging mas angkop sa konteksto ng target na wika . Pagsasaling Pagpapakahulugan
Ingles: "It's raining cats and dogs." Filipino: " Malakas ang ulan ." Ingles: "He kicked the bucket." Filipino: " Pumanaw na siya ." HALIMBAWA:
Ang pagsasaling ito ay ginagamit sa mga partikular na disiplina tulad ng agham , teknolohiya , medisina , at iba pa. Karaniwan , tumpak at teknikal ang mga terminolohiya na ginagamit . Pagsasaling Teknikal
Ingles: "Oxygen is essential for respiration." Filipino: " Ang oksiheno ay mahalaga para sa hininga ." Ingles: "The software update fixes several bugs in the system." Filipino: " Ang pag -update ng software ay nag- aayos ng ilang mga bug sa sistema ." HALIMBAWA:
Ang layunin ng pagsasaling ito ay upang isalin ang mga ideya at konsepto na tumutok sa mga partikular na kultura . May mga pagkakataong ang mga pahayag ay binabago upang umangkop sa kultura ng target na wika . Pagsasaling Kultural
Ingles: "He gave me a Christmas card." Filipino: " Binigyan niya ako ng liham pang- Pasko ." Ingles: "He's as busy as a bee." Filipino: " Abala siya tulad ng isang langgam ." HALIMBAWA:
Ang pagsasaling ito ay ginagamit sa mga akdang pampanitikan tulad ng mga tula , nobela , at iba pang akda . Kailangang maging masining at magaan ang pagsasalin upang mapanatili ang estetika at damdamin ng orihinal na teksto . Pagsasaling Pampanitikan
Ingles: "The sun sets over the horizon." Filipino: " Ang araw ay lumulubog sa abot-tanaw ." Ingles: "The road not taken." Filipino: " Ang daang hindi tinahak ." HALIMBAWA:
Ito ay nakatuon sa pagbibigay ng eksaktong kahulugan batay sa konteksto at hindi lamang sa mga indibidwal na salita . Madalas itong ginagamit upang mapanatili ang intensyon ng mensahe . Pagsasaling Semantiko
Ingles: "She’s been on cloud nine ever since she got the job." Filipino: " Nasa langit ang saya niya mula nang matanggap siya sa trabaho ." Ingles: "Don't make a serious matter into a joke." Filipino: " Huwag mong gawing biro ang seryosong bagay ." HALIMBAWA:
MARAMING SALAMAT!
QUIZ BOWL
Ito ang nagsisilbing gabay ng tagasalin . A. Teorya B. Praktika C. Imitasyon D. Pag- uulit ng awtor
2. Alin sa mga sumusunod ang HINDI katangian ng tagasaling-wika ayon kina Nida at Savory? A. Kaalaman sa gramitika at istruktura ng wika B. Kakayahang magdagdag ng personal na interpretasyon C. Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin D. Kaalaman sa pampanitikang paraan ng pagpapahayag
3. Bakit mahalaga ang tumpak na kaalaman sa gramatika ng dalawang wika sa pagsasalin ? Upang magawang mas maikli ang salin Upang maiwasan ang maling interpretasyon ng teksto Upang mapanatili ang kultura sa susunod na henerasyon Upang maging mas malikhaing manunulat
4. Ito ay pagsasalin ng salita sa salita mula sa isang wika tungo sa ibang wika . A. Teorya B. Imitasyon C. Pag- uulit ng awtor D. Pagsasalin ng maluwag
5. Isinasaad dito na iniisip ng tagapagsalin ang pananaw ng awtor hindi ang kanyang salita , bagkus ang kanyang diwa . Imitasyon Pagsasalin na Maluwag Pag- uulit ng awtor Literal na Pagsasalin
6. Malayang nakapamimili ng paraan ng muling nagpapahayag ng teksto ayon sa ______ng mambabasa A. Pananaw B. Tono C. Wika D. Nararamdaman
7. Ang pagsasalin ay isinasagawa nang tapat sa orihinal na pahayag , kung saan ang bawat salita ay isinasalin ayon sa kahulugan nito . Literal Teknikal Semantiko Pagpapakahulugan
8. Ang pagsasaling ito ay ginagamit sa mga akdang pampanitikan tulad ng mga tula , nobela , at iba pang akda . A. Pampanitikan B. Kultural C. Literal D. Teknikal
9. Alin sa mga sumusunod ang katangian ng imitasyon sa pagsasalin ng tula ? Paghahanap ng katumbas na salita sa ibang wika para sa bawat salita ng orihinal . Pag- unawa sa iniisip ng awtor ng orihinal na akda . Paggamit ng malayang estilo at di- pagtugon sa sukat at tugma . Pagsunod sa sukat at tugma ng orihinal na tula .
Ayon kay Virgilio S. Almario , alin sa mga sumusunod ang HINDI kabilang sa mga paraan ng manunulat sa pagdanas ng kaniyang daigdig sa pamamagitan ng malikhaing pagbasa ? Paggamit ng mga sanggunian sa ibang mga akda . Direktang pagkopya ng mga bahagi ng isang teksto . Pagdaragdag at pagpapalawak sa mga ideya ng isang teksto . Pagsusuri at pagbibigay puna sa isang akda mula sa pananaw ng ibang kritiko .